WEBVTT 00:00:00.000 --> 00:00:03.040 Ai sẽ nuôi sống chúng ta trên hành tinh đang gặp khủng hoảng 00:00:03.040 --> 00:00:05.500 Miguel A. Altieri Đại học Schumacher 29/04/2015 00:00:05.621 --> 00:00:10.431 Xin chào tất cả mọi người. Tôi rất hân hạnh được có mặt ở đây, trong 00:00:10.431 --> 00:00:14.211 trường ĐH Schumacher và đất nước tươi đẹp này. 00:00:14.391 --> 00:00:18.131 Clara và tôi cảm thấy được chào đón 00:00:18.161 --> 00:00:22.161 và cảm thấy thuộc về một cộng đồng mà mọi thành viên đều quan tâm đến những 00:00:22.161 --> 00:00:26.161 vấn đề rất quan trọng cho tương lai của hành tinh, từ những vấn đề thuộc về sự 00:00:26.161 --> 00:00:32.331 thay đổi thiên nhiên một cách tích cực, và cả nông nghiệp nữa, cho đến sự thay đổi 00:00:32.331 --> 00:00:35.785 bản thân chúng ta vì đó mới là điều quan trọng. 00:00:36.563 --> 00:00:40.124 Chuyện chúng ta sẽ bàn đến trong ngày hôm nay là 00:00:40.124 --> 00:00:46.054 sự đối lập về ý thức hệ trong nông nghiệp Có 2 hệ thống cùng tồn tại. 00:00:46.054 --> 00:00:52.064 Một là nông nghiệp theo hình thức công nghiệp, dựa vào các hoá chất đầu vào 00:00:52.064 --> 00:00:59.534 và phương pháp trong Cách mạng Xanh. Hai là nông nghiệp nhà quê mà người thực hiện 00:00:59.534 --> 00:01:03.714 là các hộ nông dân. Hình thức này tồn tại hàng thế kỷ, sử dụng những kiến thức mà 00:01:03.714 --> 00:01:07.156 ngày nay chúng ta gọi là "những nguyên tắc nông nghiệp sinh thái". 00:01:07.156 --> 00:01:14.288 Hình thức nông nghiệp công nghiệp chiếm phần lớn diện tích đất phục vụ nông nghiệp 00:01:14.288 --> 00:01:19.758 Trên thế giới có 1.5 tỉ hec-ta đất nông nghiệp mà 80% là độc canh. Hình thức này 00:01:19.758 --> 00:01:26.028 phụ thuộc rất nhiều vào tài nguyên bên ngoài, tức là tiêu tốn rất nhiều năng 00:01:26.028 --> 00:01:30.689 lượng và đã trở thành áp lực chính dẫn đến sự thay đổi của sinh quyển bởi vì ngày nay 00:01:30.689 --> 00:01:36.169 nông nghiệp không chỉ ảnh hưởng trực tiếp tới khu vực sản xuất mà còn cả các khu vực 00:01:36.169 --> 00:01:43.115 xa. Ví dụ, những khu vực chết ngoài đại dương mà chúng ta thấy là do các chất gây 00:01:43.115 --> 00:01:48.305 ô nhiễm chảy từ sông ra biển. Những chất này cùng với phân bón kích thích sự phát 00:01:48.305 --> 00:01:50.745 triển mạnh mẽ của tảo và các sinh vật khác 00:01:50.745 --> 00:01:53.275 Như vậy, đó có lẽ là tác động lớn nhất 00:01:53.275 --> 00:01:59.755 làm thay đổi sinh quyển theo những hướng khác nhau. 00:01:59.755 --> 00:02:01.955 Độc canh có thể có một vài lợi 00:02:01.955 --> 00:02:09.485 điểm ngắn hạn về kinh tế nhưng hình thức này không tối ưu về mặt sinh thái vì với 00:02:09.485 --> 00:02:12.635 một hệ thống đồng nhất như vậy, không có nhiều loài sinh vật thì không có sự đa 00:02:12.635 --> 00:02:17.485 dạng. Sự đồng nhất cao về mặt di truyền làm cho hệ thống này cực kỳ dễ bị tổn 00:02:17.485 --> 00:02:25.165 thương trước sâu bệnh và thay đổi khí hậu. 00:02:25.165 --> 00:02:27.945 Thực tế là trong thập niên 70, Mỹ đã 00:02:27.945 --> 00:02:39.039 đưa ra một cảnh báo về tình trạng dễ bị ảnh hưởng của nông nghiệp Hoa Kỳ. Hồi đó 00:02:39.039 --> 00:02:45.789 cả nước đã phải chịu một thảm hoạ do bệnh trên ngô, làm giảm sản lượng từ 119 triệu 00:02:45.789 --> 00:02:56.619 tấn năm 1969 xuống còn 106 triệu tấn năm 1970. 13 triệu tấn ngô bị mất tương đương 00:02:56.619 --> 00:02:59.759 với 18.5 triệu Ca-lo. 00:03:00.759 --> 00:03:07.119 Những hệ thống dễ bị tổn thương, do không có các quy trình 00:03:07.119 --> 00:03:18.869 sinh thái để tự bảo vệ chính nó, nên con người phải dùng thuốc diệt sâu bọ để làm 00:03:18.869 --> 00:03:21.839 cho những hệ thống đó có thể tồn tại. 00:03:21.839 --> 00:03:25.839 Thêm vào đó, những hệ thống như thế tiêu tốn 80% lượng nước toàn cầu 00:03:25.839 --> 00:03:29.839 và tạo ra từ 25 - 30% lượng khí nhà kính. 00:03:32.488 --> 00:03:36.488 Trên biểu đồ này, các bạn có thể thấy châu Âu sử dụng nhiều thuốc bảo vệ 00:03:36.508 --> 00:03:40.508 thực vật nhất thế giới và tất nhiên là lượng hoá chất này sẽ chảy ra môi trường, 00:03:40.508 --> 00:03:48.368 gây nhiều hậu quả. Ước tính, ở Anh nếu tính toàn bộ ảnh hưởng của nông nghiệp 00:03:48.368 --> 00:03:52.362 hình thức công nghiệp, không chỉ ô nhiễm do thuốc BVTV mà cả mất đa 00:03:52.362 --> 00:03:56.362 dạng sinh học, mất đất do xói mòn, ảnh hưởng tới sức khoẻ con người, thì con số 00:03:56.362 --> 00:04:03.322 đó là 208 Bảng/ha. Những chi phí nyaf được gọi là ảnh hưởng bên ngoài. Chúng được gọi 00:04:03.322 --> 00:04:07.009 là ảnh hưởng bên ngoài vì toàn xã hội trả chi phí đó, những nông dân sử dụng thuốc 00:04:07.009 --> 00:04:10.859 BVTV và những công ty bán các sản phẩm này không phải trả chi phí đó. 00:04:13.113 --> 00:04:17.113 Một điều nữa mà chúng ta đang phải đối mặt hiện nay là hệ thống nông nghiệp đang trở 00:04:17.113 --> 00:04:21.703 nên ngày càng dễ bị ảnh hưởng bởi những thay đổi của khí hậu. Có một đợt hạn 00:04:21.703 --> 00:04:28.393 khủng khiếp nhất trong 50 năm xảy ra vào năm 2012 ở vùng Trung Tây Hoa Kỳ, gây tổn 00:04:28.393 --> 00:04:36.213 thất khoảng 13% sản lượng ngô và 8% sản lượng đậu tương. Hầu hết ngô và đậu tương 00:04:36.213 --> 00:04:41.423 ở đó là cây trồng chuyển gen (GMO) vì đây là khu vực mà hầu hết cây trồng là sinh 00:04:41.423 --> 00:04:49.483 vật chuyển gen. Ở California, năm nay 2014 là năm thứ ba hạn hán. Vì thế 400000 acre 00:04:49.483 --> 00:04:54.673 đất phải bỏ hoang, tương đương với tổn thất khoảng 1.5 tỉ Đô-la. 00:04:54.673 --> 00:04:58.673 Một trong những điều thú vị ở đây là hình thức sản xuất nông nghiệp hiện đại 00:04:58.673 --> 00:05:03.433 này ảnh hưởng tới biến đổi khí hậu, và biến đổi khí hậu liên quan đến nông nghiệp 00:05:03.433 --> 00:05:07.433 quy mô công nghiệp. Như tôi đã nói, hình thức sản xuất nông nghiệp này phát thải từ 00:05:07.433 --> 00:05:12.283 25 đến 30% lượng khí nhà kính, lượng khí nhà kính này làm biến đổi khí hậu và làm 00:05:12.283 --> 00:05:14.093 thay đổi hệ thống nông nghiệp. 00:05:14.093 --> 00:05:17.093 Mặc cho sự cảnh báo này, và mặc cho bằng chứng là hệ 00:05:17.093 --> 00:05:22.373 thống nông nghiệp đó không bền vững, chúng ta vẫn quảng bá nó một cách rộng rãi. 00:05:22.373 --> 00:05:28.543 Một trong những ví dụ rõ ràng nhất là công nghệ mới - mà chúng ta gọi là GMO. 00:05:28.543 --> 00:05:35.013 Khoảng 220 triệu ha đất trồng cây GMO, trong đó 60% là đậu tương, cụ thể là 00:05:35.013 --> 00:05:40.623 giống "Round-up ready", kháng thuốc trừ cỏ Round-up. Loại thuốc trừ cỏ này do 00:05:40.623 --> 00:05:42.403 Monsanto sản xuất. 00:05:42.403 --> 00:05:48.393 Lý luận được sử dụng ở đây, bởi những người ủng hộ công nghệ này, 00:05:48.393 --> 00:05:51.972 không chỉ là các công ty mà cả các nhà khoa học nhận tài trợ từ công ty này, 00:05:51.972 --> 00:05:55.972 là ... Như ở trường tôi, đại học California, một trường công, nhận 500 00:05:55.972 --> 00:06:01.102 triệu Đô-la từ BP để tạo ra cái mà họ gọi là "năng lượng sinh học chuyển gen". 00:06:02.127 --> 00:06:07.487 Lý luận được sử dụng ở đây là chúng ta cần phải nuôi sống thế giới. Nhưng té ra khi 00:06:07.487 --> 00:06:12.408 chúng ta bắt đầu phân tích xem 1 ha đất trồng cây chuyển gen có thực sự cung cấp 00:06:12.408 --> 00:06:16.318 lương thực cho một trong số một tỉ người đang chịu nạn đói - bởi vì đó mới là vấn 00:06:16.318 --> 00:06:20.448 đề. Chúng ta thì không phải là vấn đề, mà là những người nghèo thu nhập dưới 1 Đô-la 00:06:20.448 --> 00:06:23.458 mỗi ngày và không có đủ ăn cơ. Thực ra là không một mảnh đất nào trong số 200 ha 00:06:23.505 --> 00:06:25.685 này là để cứu đói cả. 00:06:26.195 --> 00:06:31.215 Vì sao? Có 4 cây trồng chiếm hầu hết diện tích trồng cây chuyển gen: 00:06:31.215 --> 00:06:34.155 đậu tương, ngô, bông và cải dầu. 00:06:34.429 --> 00:06:38.459 Các bạn có thể nói là chúng ta ăn mỗi ngô và đậu tương, 00:06:38.459 --> 00:06:45.229 nhưng thực tế 50% số đó là để nuôi gia súc 50% còn lại là để nuôi ô tô. 00:06:45.229 --> 00:06:49.209 Gia súc thì không ở Mỹ La-tin, nơi trồng các loại cây chuyển gen này, mà 00:06:49.209 --> 00:06:53.359 người nghèo thì lại ở châu Phi. Ngô và đậu tương trồng ở Mỹ la-tinh sẽ được vận 00:06:53.359 --> 00:06:57.359 chuyển đến châu Âu và Trung Quốc. Có nghĩa là không có nổi 1 ha trong số đất đó được 00:06:57.359 --> 00:07:00.759 dùng để sản xuất lương thực cho 1 trong số 1 tỉ người đang chịu nạn đói hiện nay. 00:07:01.265 --> 00:07:05.265 Mặc cho sự thật đó, những hệ thống sản xuất này vẫn tiếp tục được sử dụng NOTE Paragraph 00:07:05.311 --> 00:07:09.363 bằng cách buộc nông dân dùng Round-up và độc canh. Nông dân không thể không dùng 00:07:09.363 --> 00:07:14.133 Round-up, không thể đa dạng hoá hệ thống cây trồng vì tất cả sẽ chết. 00:07:14.234 --> 00:07:18.404 Rõ ràng, hệ thống nông nghiệp này phải chịu những ảnh hưởng về sinh thái của 00:07:18.414 --> 00:07:20.972 việc sử dụng lặp đi lặp lại một công nghệ. 00:07:20.972 --> 00:07:25.142 Một trong những hậu quả đó là kháng thuốc. 00:07:25.142 --> 00:07:29.062 Đây là một cánh đồng đậu tương ở Brazil bị xâm chiếm hoàn toàn bởi cỏ kháng Round- 00:07:29.062 --> 00:07:35.912 up. Có khoảng 12 loài cỏ đã kháng được Round-up vì đó chính là sự phản ứng của 00:07:35.912 --> 00:07:41.982 tự nhiên. Giống như trong ngành Côn trùng học, khi chúng ta sử dụng thuốc diệt côn 00:07:41.982 --> 00:07:46.792 trùng. Hiện có khoảng 500 loài côn trùng có khảng năng kháng 1000 loại thuốc diệt 00:07:46.792 --> 00:07:51.572 côn trùng. Cuộc chiến của các chất hoá học tạo ra nhiều vấn đề hơn là giải quyết được 00:07:51.572 --> 00:07:53.592 vấn đề. 00:07:53.592 --> 00:07:59.512 Có một nghiên cứu mới công bố cho thấy một số ảnh hưởng của glyphosate 00:07:59.512 --> 00:08:02.992 đối với con người. Glyphosate có thể gây ra 00:08:02.992 --> 00:08:08.612 ung thư tuyến giáp thể non- Hodgskins và một số bệnh ung thư khác. 00:08:08.612 --> 00:08:17.539 Glyphosate hiện đang được sử dụng trên 750 sản phẩm thuốc trừ cỏ trên toàn thế giới. 00:08:20.693 --> 00:08:28.203 Sẽ có một số người nói rằng kiểu gì cũng có những điểm tốt ở GMO, ví dụ như "gạo 00:08:28.203 --> 00:08:33.433 vàng". Hiện gạo vàng đã ra đời và có vẻ như là nó sẽ được quảng bá mạnh mẽ ở châu 00:08:33.460 --> 00:08:40.010 Á. Loại lúa chuyển gen này có thể sản sinh ra Beta-caroten. Beta-caroten là tiền 00:08:40.010 --> 00:08:44.670 Vitamin A, mà vitamin A thì rất quan trọng đối với mắt. Châu Á lại có nhiều người bị 00:08:44.670 --> 00:08:48.780 các bệnh về mắt. 00:08:49.448 --> 00:08:54.318 Vậy thì, tại sao không tạo ra lúa có Beta-caroten và sản xuất 00:08:54.318 --> 00:08:56.598 rộng rãi ở châu Á? 00:08:58.168 --> 00:09:05.079 Té ra, khi nghiên cứu hệ thống này... Ở đây, nông dân trồng đủ 00:09:05.079 --> 00:09:10.489 các thứ cây, không chỉ lúa mà nhiều giống lúa, các cây trồng mùa khô, các cây lâu 00:09:10.492 --> 00:09:20.292 năm, họ nuôi cá, vịt, lươn, nói chung là rất nhiều thành phần mà khi con người 00:09:20.292 --> 00:09:24.795 sống trong hệ thống đó, họ chẳng thiếu chất gì. Có điều, những vùng đất này bị 00:09:24.795 --> 00:09:33.745 chuyển sang sản xuất độc canh. Thế là khi con người ăn mỗi gạo, và chỉ gạo, họ thiếu 00:09:33.745 --> 00:09:36.215 đủ các chất, không chỉ vitamin A. 00:09:37.766 --> 00:09:40.486 Thuốc trừ cỏ sử dụng trong Cách mạng Xanh 00:09:40.531 --> 00:09:44.691 để diệt những loài thực vật mà chúng ta gọi là "cỏ dại" trong nông nghiệp hiện 00:09:44.691 --> 00:09:49.071 đại, còn nông dân thì gọi là ... ví dụ như ở Mexico, nông dân gọi là những cây có ích 00:09:49.071 --> 00:09:53.071 mà không phải là cây trồng. Những cây này có thể ăn được, có thể chữa bệnh và nhiều 00:09:53.071 --> 00:09:54.848 công dụng khác. 00:09:54.848 --> 00:10:05.298 Trên bảng này, có một loại cây lấy lá, mà chúng ta cố diệt bằng thuốc trừ cỏ, 00:10:05.298 --> 00:10:10.008 chứa tới 444 micro-gram Beta- caroten trong mỗi gram khối lượng tươi. 00:10:10.008 --> 00:10:14.508 Trong khi đó, gạo vàng có khoảng 1.6, hiện là 6 micro-gram Beta-caroten. 00:10:14.508 --> 00:10:18.508 Con số đã được nâng lên... Nghĩa là chúng ta phải ăn 1 cân gạo vàng 00:10:18.508 --> 00:10:22.508 để có được lượng Beta-caroten trong một chiếc lá của một loài cây mà chúng ta cố 00:10:22.508 --> 00:10:26.568 diệt bằng thuốc trừ cỏ. 00:10:27.598 --> 00:10:31.153 Hơn nữa, khi sử dụng hoá chất, thì các 00:10:31.153 --> 00:10:35.393 thành tố khác trong hệ thống, ngoài lúa, cũng bị ảnh hưởng. Ví dụ, cá trong hình 00:10:35.393 --> 00:10:41.343 có vai trò rất quan trọng vì chúng ăn cỏ, một số con húc vào thân cây lúa, làm cho 00:10:41.343 --> 00:10:53.433 côn trùng rơi xuống để ăn. Ngoài ra, nông dân trồng cả bèo tấm, giúp cố định đạm. 00:10:53.433 --> 00:10:57.743 Những cây bèo tấm này không chỉ cung cấp phân bón cho lúa, đỡ phải mua phân, mà còn 00:10:57.743 --> 00:11:02.152 trở thành thức ăn cho vịt. Vịt thì cũng là một thành tố trong hệ thống, cho thịt và 00:11:02.152 --> 00:11:06.672 trứng. Tóm lại, chúng ta phá vỡ một hệ thống bền 00:11:06.672 --> 00:11:13.272 vững. Người nông dân này, khi sử dụng đa dạng các thành tố: vịt, cá, cây trồng, cỏ 00:11:13.272 --> 00:11:18.972 và nhiều thứ nữa, có một hệ thống nông nghiệp tự cung tự cấp. 00:11:18.972 --> 00:11:21.472 Đây chính là một mô hình nông nghiệp sinh thái. 00:11:21.472 --> 00:11:27.832 Nói đơn giản, là chúng ta tạo lập một hệ thống với nhiều thành phần, 00:11:27.832 --> 00:11:33.522 có khả năng phối hợp với nhau nhằm tăng độ phì nhiều của đất, năng suất 00:11:33.522 --> 00:11:39.392 cây trồng của hệ thống. Chúng ta không cần bất cứ tài nguyên nào từ bên ngoài. Cái mà 00:11:39.392 --> 00:11:43.392 chúng ta cần là rất nhiều kiến thức để tạo lập và quản lý một hệ thống nhiều thành tố 00:11:43.878 --> 00:11:47.618 Điều đáng buồn ở đây là những hệ thống nông nghiệp sinh thái này bị phá huỷ bởi 00:11:47.618 --> 00:11:49.838 nông nghiệp hiện đại. 00:11:49.838 --> 00:11:52.798 Một xu hướng khác trong nông nghiệp là 00:11:52.798 --> 00:11:58.598 nhiên liệu sinh học, hay nói cách khác là một phương pháp nhân tạo hoá các quá trình 00:11:58.598 --> 00:12:03.428 tự nhiên và tạo ra những hệ thống độc canh khổng lồ. 00:12:03.428 --> 00:12:06.048 Nguyên nhân mà người ta theo đuổi hướng này, 00:12:06.048 --> 00:12:09.868 đặc biệt là châu Âu và Mỹ là vì họ buộc phải tăng cường sử dụng 00:12:09.868 --> 00:12:15.888 nhiên liệu sinh học bởi vì ... các bạn thấy ở đây ... châu Âu, Mỹ và OECD sử dụng 00:12:15.888 --> 00:12:19.528 50% năng lượng trên toàn thế giới. 00:12:19.528 --> 00:12:24.768 Các nước khác, khoảng 170 nước, chia nhau 50% còn lại. 00:12:25.108 --> 00:12:28.768 Như thế có nghĩa là chúng ta cần một nguồn 00:12:28.768 --> 00:12:32.768 nhiên liệu khác vì dầu mỏ đang ngày càng đắt và khan hiếm và nhiên liệu thì ở trong 00:12:32.768 --> 00:12:37.418 tay Maduro, hay Chavez, nói chung là những người mà nước Mỹ không thích. Thế 00:12:37.418 --> 00:12:41.418 là chúng ta phải tìm ra một nguồn nhiên liệu khác, dạng lỏng mà không quá khác so 00:12:41.418 --> 00:12:46.848 với dầu mỏ, một loại nhiên liệu mà có thể sử dụng được cho ô tô, máy bay và các 00:12:46.848 --> 00:12:50.788 phương tiện cơ giới như thế. Thế thì nó là gì? Là nhiên liệu sinh học. 00:12:50.788 --> 00:12:55.538 Có một sự thật là ở Mỹ và châu Âu không đủ đất để trồng cây nguyên liệu phục vụ 00:12:55.538 --> 00:12:59.238 sản xuất nhiên liệu sinh học. 00:12:59.238 --> 00:13:03.238 Nếu đem toàn bộ diện tích đất trồng ngô ở Mỹ ra sản xuất nhiên liệu sinh học 00:13:03.238 --> 00:13:07.238 thì mới đáp ứng được 12% lượng cồn mà cả nước cần. 00:13:07.578 --> 00:13:09.095 Ở châu Âu, thì càng ít đất. 00:13:09.095 --> 00:13:13.575 Thế thì phải trồng cây nguyên liệu ở đâu? 00:13:13.575 --> 00:13:16.315 Ở châu Phi và Nam Mỹ. 00:13:17.735 --> 00:13:23.135 Nói ngắn gọn, quy trình lấy đất này gọi là cướp đất, diễn ra chủ yếu ở 00:13:23.135 --> 00:13:29.205 châu Phi nơi mà nước ngoài và các công ty tới thoả thuận với chính phủ các nước châu 00:13:29.205 --> 00:13:32.415 Phi, mà ở châu Phi thì nhiều nước có tệ tham nhũng. 00:13:32.415 --> 00:13:34.905 Thế là như chúng ta thấy ở đây 00:13:34.905 --> 00:13:40.415 có rất nhiều thoả thuận được thực hiện ở nhiều nước châu Phi. Những nước tham gia 00:13:40.415 --> 00:13:44.415 việc cướp đất này là Ả-rập Sau-đi, Hàn Quốc, Trung Quốc, Ấn Độ. Công ty của những 00:13:44.415 --> 00:13:50.585 nước này nhảy vào châu Phi và chiếm hơn 80 triệu ha đất để sản xuất nhiên liệu sinh 00:13:50.585 --> 00:13:56.115 học và một số loại cây công nghiệp như cao su, gỗ, mà không sản phẩm nào để phục vụ 00:13:56.115 --> 00:13:59.695 châu Phi. Họ trồng những cây này ở châu Phi và mang sản phẩm đi. 00:14:03.232 --> 00:14:11.072 Đây là một ví dụ của một công ty ở Sierra- Leon. Người ta phá rừng và phá đi những 00:14:11.072 --> 00:14:15.652 cộng đồng bản địa để độc canh - một hình thức sản xuất gây tác động lớn tới hệ 00:14:15.652 --> 00:14:17.692 sinh thái trái đất. 00:14:18.181 --> 00:14:23.791 Những hệ thống nông nghiệp thế này sử dụng 00:14:23.791 --> 00:14:28.941 80% đất trồng trên thế giới mà chỉ tạo ra 30% lượng lương thực, lại tiêu tốn 70% 00:14:28.941 --> 00:14:32.941 lượng nước và 80% lượng nhiên liệu hoá thạch. Như thế là rất kém hiệu quả vì sản 00:14:32.941 --> 00:14:36.941 xuất nông nghiệp trên quy mô công nghiệp không tập trung vào lương thực mà vào sinh 00:14:36.941 --> 00:14:43.601 khối: nhiên liệu sinh học, chất dẻo sinh học, thuốc sinh học - bất cứ cái gì có thể 00:14:43.601 --> 00:14:47.211 làm được từ sinh khối. Cách làm này chỉ tạo ra 30% lương thực 00:14:47.482 --> 00:14:51.842 Nhưng tại sao chúng ta lại dính lấy nó và còn nghĩ là nó hiệu quả, nó nuôi sống bao 00:14:51.842 --> 00:14:53.972 người. Hoang đường! 00:14:54.376 --> 00:14:58.376 Nạn đói trên thế giới thì cứ tiếp tục trầm trọng hơn. 00:14:58.376 --> 00:15:02.376 Mà lý do ở đây không phải là không có đủ lương thực, mà là vì người 00:15:02.376 --> 00:15:08.616 nghèo không có đủ tiền mua lương thực. 1/3 cho đến 2/3 dân số thế giới chỉ kiếm được 00:15:08.616 --> 00:15:12.616 dưới 3 Đô-la mỗi ngày. Có nghĩa là khả năng tiếp cận lương thực là một vấn đề lớn 00:15:12.618 --> 00:15:17.168 và cả sự bất công nữa. Mỗi năm, mỗi người vứt đi trung bình 115 kg lương thực, ở Mỹ 00:15:17.168 --> 00:15:23.628 và châu Âu. Nếu chúng ta có thể mang lượng lương thực đó sang châu Phi thì 00:15:23.628 --> 00:15:26.108 chúng ta sẽ giải quyết được nạn đói ngay. 00:15:26.203 --> 00:15:34.233 Thực ra nạn đói trên thế giới sinh ra là do hệ thống sản xuất lương thực bị chi 00:15:34.233 --> 00:15:38.935 phối bởi các tập đoàn, ví dụ những nhà cung cấp hạt như ADM, Cargill. Họ là những 00:15:38.935 --> 00:15:44.925 công ty công nghệ sinh học và siêu thị. Họ là vua lương thực vì họ quyết định nhà sản 00:15:44.925 --> 00:15:53.375 xuất trồng gì, bao nhiêu, bán cho ai, dùng công nghệ nào, và quyết định cho cả 00:15:53.375 --> 00:15:59.165 người tiêu dùng. Những siêu thị lớn quyết định người tiêu dùng sẽ ăn gì, giá bao 00:15:59.165 --> 00:16:03.165 nhiêu, chất lượng lương thực và nhờ đó họ nắm toàn bộ hệ thống sản xuất lương thực 00:16:05.038 --> 00:16:09.038 Thách thức cấp bách ở thế kỷ tới, cấp bách vì tương lai đã ở ngay đây rồi, là phải 00:16:09.038 --> 00:16:16.488 tăng cường sản xuất lương thực một cách bền vững. Đó là điều kiện đủ, chứ không 00:16:16.488 --> 00:16:29.517 phải điều kiện cần, mà cũng không phải là giải pháp. Vấn đề là diện tích đất canh 00:16:29.517 --> 00:16:34.867 tác ngày càng thu hẹp, chính xác hơn là diện tích đất tốt dành cho canh tác ngày 00:16:34.867 --> 00:16:39.437 càng thu hẹp, dầu mỏ ít đi, nước hiếm hơn, Ni-tơ ít đi và phải đối mặt với biến đổi 00:16:39.437 --> 00:16:43.437 khí hậu. Theo quan điểm nông nghiệp sinh thái, thì thách thức này không thể vượt 00:16:43.437 --> 00:16:47.437 qua nổi nếu chúng ta tiếp tục làm nông nghiệp theo kiểu công nghiệp. Chúng ta 00:16:47.437 --> 00:16:51.437 không cần công nghệ mới mà cần một ý thức hệ mới. Đây chính là lúc phải sử dụng hệ 00:16:51.437 --> 00:16:56.157 thống nông nghiệp mới. Những đặc điểm của hệ thống nông nghiệp trong tương lai là: 00:16:56.157 --> 00:17:01.827 không phụ thuộc vào năng lượng hoá thạch, ít ảnh hưởng tới môi trường, thân thiện 00:17:01.827 --> 00:17:05.827 với tự nhiên, chống chịu được với biến đổi khỉ hậu, có nhiều chức năng - không chỉ 00:17:05.827 --> 00:17:10.237 sản xuất ra lương thực mà cả phải đảm bảo nhu cầu về xã hội, văn hoá, kinh tế và 00:17:10.237 --> 00:17:17.617 là nền tảng của hệ thống nông nghiệp tại chỗ. Trong 15 đến 20 năm tới, 75% dân số 00:17:17.617 --> 00:17:19.257 sẽ sống ở thành thị, 00:17:20.678 --> 00:17:28.488 và sẽ có khoảng 50 đô thị trên 10 triệu dân trong 15 năm tới. 00:17:28.488 --> 00:17:39.228 Những nơi đó cần nhập 6000 tấn lương thực mỗi ngày từ khoảng cách 1000 km. Các bạn 00:17:39.228 --> 00:17:43.228 có tưởng tượng được phải tốn bao nhiêu năng lượng, lượng phát thải và cơ sở hạ 00:17:43.228 --> 00:17:49.688 tầng thì mới đáp ứng được nhu cầu đó? 6000 tấn thực phẩm mỗi ngày! 00:17:50.964 --> 00:17:58.004 Do đó, cái mà chúng ta cần là một nền nông nghiệp năng suất cao, đa dạng, hiệu quả và 00:17:58.004 --> 00:18:02.364 đây chính là điều có thể thực hiện được nhờ nông nghiệp sinh thái. Trong hệ thống 00:18:02.364 --> 00:18:08.334 này, nhờ sự đa dạng sinh học, các loài động, thực vật tương tác với nhau nhằm 00:18:08.334 --> 00:18:13.854 đảm bảo sự vận hành của cả hệ thống. Ở đây sự tái chế được thực hiện ở mức cao nên 00:18:13.854 --> 00:18:18.324 không phụ thuộc vào tài nguyên bên ngoài, kể cả là tài nguyên hữu cơ, có chăng là 00:18:18.324 --> 00:18:20.546 vào giai đoạn đầu khi chuyển đổi. 00:18:20.546 --> 00:18:22.776 Những hệ thống này rất hiệu quả. 00:18:22.776 --> 00:18:27.346 Vậy thì những hệ thống nông nghiệp như thế ở đâu ra? 00:18:27.346 --> 00:18:32.466 Thực ra là nhiều người ở các nước đang phát triển đã làm 00:18:32.466 --> 00:18:36.786 nông theo cách này cả 5000 năm rồi, qua nhiều thế hệ. Ví dụ, ở dãy Andes, Trung Mỹ 00:18:36.786 --> 00:18:43.956 như Mexico hay là vùng đất thấp Nam Mỹ như Brazil, Colombia, ... Nếu các bạn 00:18:43.956 --> 00:18:47.636 tới châu Phi hay châu Á thì các bạn sẽ thấy nông dân đã làm cách này 00:18:47.636 --> 00:18:49.476 từ 5000 năm trở lại đây. 00:18:51.386 --> 00:18:55.386 Hiện nay có khoảng 1.5 tỉ nông dân truyền thống, sản xuất trên 380 00:18:55.386 --> 00:19:01.146 triệu nông trại với diện tích trung bình là 2 ha. 00:19:01.146 --> 00:19:03.276 Họ nắm trong tay 1.9 triệu loài 00:19:03.276 --> 00:19:08.446 cây lương thực, nghĩa là họ có một tài sản dồi dào về đa dạng di truyền. 00:19:10.003 --> 00:19:14.693 Cách Mạng Xanh với bao nhiêu chất xám và công nghệ 00:19:14.693 --> 00:19:17.363 cũng chỉ tạo ra 7000 giống. 00:19:17.968 --> 00:19:21.358 Và những người nông dân này mới là những người đang nuôi sống thế giới. Họ sản xuất 00:19:21.358 --> 00:19:27.208 ra 50-75% lương thực, tuỳ nước mà chỉ sử dụng 23-30% diện tích đất, 30% lượng nước 00:19:27.208 --> 00:19:31.738 và 20% lượng nhiên liệu hoá thạch. 00:19:32.820 --> 00:19:35.410 Vậy, nếu chúng ta thực sự muốn nuôi sống cả thế giới 00:19:35.410 --> 00:19:38.840 thì sao không để cho những người nông dân này quản lý đất đai? Họ 00:19:38.840 --> 00:19:41.280 chỉ có 30% đất thôi, sao không để họ quản lý 60% diện tích đất, thế là chúng ta giải 00:19:41.280 --> 00:19:45.100 quyết được nạn đói ngay lập tức. Nhưng đây là một vấn đề nhạy cảm về chính trị vì 00:19:45.100 --> 00:19:47.550 tái quy hoạch đất và những thứ liên quan. 00:19:50.739 --> 00:19:54.559 Một vài ví dụ về hệ thống nông nghiệp truyền thống, nếu các bạn tới Mexico City, 00:19:54.559 --> 00:19:59.839 chỉ cách thành phố 20 km thôi, có một khu vực được người Chinampas quản lý 00:19:59.839 --> 00:20:09.129 hàng ngàn năm hay cũng khoảng 500 năm trước khi người Tây Ban Nha tới. 00:20:09.382 --> 00:20:15.962 Hệ thống này có thể nuôi 2 triệu người thời còn các vua Aztec. 00:20:16.908 --> 00:20:25.758 Hệ thống này gồm một con kênh, trong kênh có cá, có cỏ và những cây cỏ này được sử 00:20:25.758 --> 00:20:29.558 dùng để tái chế chất hữu cơ. 00:20:31.481 --> 00:20:37.321 Họ luân canh phức tạp, ví dụ: cúc vạn thọ trồng với 00:20:37.321 --> 00:20:44.711 ngô - đậu - bí 00:20:44.711 --> 00:20:47.911 và gặt hái nhiều lợi ích từ mô hình này 00:20:47.911 --> 00:20:51.041 Họ trồng cả những cây mà chúng ta lo diệt trừ ví dụ rau sam - 00:20:51.041 --> 00:20:56.071 một cây quan trọng trong nền ẩm thực của nông dân Mexico 00:20:56.365 --> 00:20:57.365 Loài cây này chịu hạn rất tốt. 00:21:00.845 --> 00:21:02.379 Có một điều thú vị là: 00:21:02.379 --> 00:21:08.829 Người Chinampas có thể sản xuất đủ lương thực cho 15 - 20 người trên 1 ha đất. Đây 00:21:08.829 --> 00:21:12.829 là một hệ thống rất hiệu quả đã trải qua thử thách của thời gian. 00:21:13.716 --> 00:21:17.716 Người nông dân này đang quản lý một hệ thống đa canh rất phức tạp. Nếu các bạn 00:21:17.716 --> 00:21:24.506 tham quan hệ thống cà phê hay ca cao ở Trung Mỹ, Colombia hay Mexico thì các 00:21:24.506 --> 00:21:32.256 bạn sẽ thấy nông dân quản lý một hệ thống tới 150 loài cây (thân gỗ) 00:21:32.256 --> 00:21:34.436 và cà phê chỉ là một trong số đó. 00:21:34.436 --> 00:21:38.436 Người nông dân này đang tính xem khi nào thu hoạch thì phù 00:21:38.436 --> 00:21:43.326 hợp, khi nào thì tỉa cây, khi nào thì làm cái này cái kia, cho 150 loại cây, tức là 00:21:43.326 --> 00:21:48.966 phải sử dụng một lượng kiến thức khổng lồ về thực vật. 00:21:49.868 --> 00:21:51.888 Người Milpa cũng thế, họ 00:21:51.888 --> 00:21:57.658 không chỉ trồng ngô và đậu tương mà còn cả ớt xen canh. 00:21:57.658 --> 00:22:00.238 Đây đơn giản chỉ là cách họ tự cung tự cấp. 00:22:00.238 --> 00:22:06.638 Hệ thống này rất hiệu quả về năng suất. 00:22:07.899 --> 00:22:11.899 Khi tính toán sản lượng, cần tới 1.5 đơn vị diện tích độc canh 00:22:11.899 --> 00:22:18.709 mới sản xuât được cùng một lượng lương thực đa canh 00:22:18.709 --> 00:22:22.709 vì đa canh cơ bản là hai hệ thống độc canh chồng lên nhau và chúng sử dụng ánh 00:22:22.709 --> 00:22:27.809 sáng, dinh dưỡng, nước hiệu quả hơn rất nhiều. 00:22:28.940 --> 00:22:32.940 Chỉ số hiệu quả sử dụng đất cho biết giá trị hiệu quả của một hệ thống. 00:22:34.903 --> 00:22:38.903 Đây là số liệu từ 170 nông hộ ở châu Phi: 00:22:40.883 --> 00:22:44.883 tăng đa dạng sinh học nông trại tỉ lệ thuận với tăng trưởng của các nguyên tố đa 00:22:44.883 --> 00:22:48.883 lượng, khoáng và vitamin. Nhưng khi độc canh, thì chỉ có một hệ thống không thiếu 00:22:48.883 --> 00:22:58.223 tất cả khoáng chất và vitamin vì khi giảm đa dạng sinh học 00:22:58.223 --> 00:23:00.913 cũng là giảm giá trị dinh dưỡng. 00:23:00.913 --> 00:23:03.103 Chúng ta có bằng chứng rõ ràng rằng 00:23:03.103 --> 00:23:06.683 cứ tăng đa dạng sinh học là cải thiện được dinh dưỡng. 00:23:06.683 --> 00:23:10.713 Hơn nữa, có một điều rất quan trọng là 00:23:10.713 --> 00:23:14.223 nông trại nhỏ năng suất hơn nông trại lớn. 00:23:14.223 --> 00:23:22.833 Nông trại hàng ngàn ha mà chỉ trồng ngô thì chỉ được 18 - 20 tấn/ha. 00:23:23.291 --> 00:23:35.391 Nông trại nhỏ 1ha, thì ngoài 1ha ngô họ còn có đậu, bí, gà, lấy trứng, vịt, 00:23:35.735 --> 00:23:37.285 cái này cái kia, 00:23:37.285 --> 00:23:38.605 cho nên tổng sản lượng... 00:23:38.605 --> 00:23:44.285 Nếu lấy tổng sản lượng làm thước đo cho năng suất của một hệ thống thì ... 00:23:44.285 --> 00:23:48.845 Nhìn vào biểu đồ bên trái, mỗi đường một nước 00:23:48.845 --> 00:23:57.965 số liệu do FAO cung cấp, cứ tăng diện tích thì giảm sản lượng. Tức là, 00:23:57.965 --> 00:24:06.585 thực ra nông hộ nhỏ mới là phương pháp sản xuất lương thực hiệu quả. 00:24:07.585 --> 00:24:13.645 Nông nghiệp sinh thái là ngành khoa học tổng hợp kiến thức từ sinh thái, khoa học 00:24:13.645 --> 00:24:18.765 xã hội, nông học - như khoa học đất, côn trùng học, ... cùng với kiến thức truyền 00:24:18.765 --> 00:24:24.195 thống của người nông dân. Chúng ta tạo ra một cuộc hội thoại về kiến thức mà từ đó 00:24:24.195 --> 00:24:26.075 sinh ra các nguyên tắc. 00:24:26.075 --> 00:24:29.935 Nông nghiệp sinh thái cũng giống như Sinh thái học. Sinh thái học giải thích sự 00:24:29.935 --> 00:24:32.985 vận hành của thiên nhiên, hệ thống tun-dra cũng như hệ thống 00:24:32.985 --> 00:24:36.805 rừng nhiệt đới có những nguyên tắc giống nhau. Nông nghiệp sinh thái cũng vậy. Đó 00:24:36.805 --> 00:24:40.525 là ngành khoa học với nhiều nguyên tắc chung, giải thích sự vận hành của Nông 00:24:40.525 --> 00:24:44.265 nghiệp và làm cách nào chúng ta có thể xây dựng hệ thống nông nghiệp tương lai 00:24:45.282 --> 00:24:55.172 Như đã nói, một trong những cách để nông nghiệp khỏi phụ thuộc vào dầu mỏ... 00:24:55.172 --> 00:25:01.822 Các bạn có thể tưởng tượng được ở Anh mà xảy ra điều đã xảy ra ở Cu-ba năm 1998 00:25:01.822 --> 00:25:09.462 khi tổng nhập khẩu dầu mỏ giảm từ 77 xuống 63%? 00:25:10.537 --> 00:25:14.027 Thế thì có mà sụp đổ toàn bộ nền nông nghiệp. 00:25:14.027 --> 00:25:18.057 Toàn bộ những nông trại lớn mà tôi thấy trên đường đến đây sẽ không thể vận 00:25:18.057 --> 00:25:21.807 hành nổi nếu thiếu dầu mỏ, phân bón và thuốc BVTV. 00:25:21.807 --> 00:25:24.807 Những gì đã xảy ra ở Cuba là 00:25:24.807 --> 00:25:26.337 Liên Xô sụp đổ, 00:25:26.337 --> 00:25:32.897 hai nước có quan hệ rất chặt chẽ hồi đó Liên Xô viện trợ Cuba 00:25:32.897 --> 00:25:35.237 Nông nghiệp Cuba theo kiểu Liên Xô, 00:25:35.237 --> 00:25:38.457 tức là dùng máy cày lớn, thuốc BVTV, 00:25:38.457 --> 00:25:40.307 phân bón, dầu mỏ, ... 00:25:40.307 --> 00:25:44.507 Họ bị thay đổi một cách đột ngột khi Liên Xô sụp đổ. 00:25:44.927 --> 00:25:48.617 Điều thú vị ở đây là... 00:25:48.617 --> 00:25:53.787 trên hình có một số cây trồng chính, những thanh nhạt là sản lượng 00:25:53.787 --> 00:25:57.697 của nông hộ nhỏ khi có thuốc BVTV và phân bón 00:25:57.697 --> 00:26:01.737 còn những thanh đậm là sản lượng sau khi Liên Xô sụp đổ. 00:26:02.736 --> 00:26:06.756 Những điều xảy ra ngay lập tức lúc đó là hệ thống nông nghiệp quy 00:26:06.756 --> 00:26:11.206 mô lớn sụp đổ và hệ thống nông nghiệp quy mô nhỏ đã sản xuất được lượng lương thực 00:26:11.206 --> 00:26:14.296 mà cả nước cần nhờ nông dân. 00:26:14.296 --> 00:26:17.096 Từ đây các bạn có thể thấy mức đóng góp của nông dân 00:26:17.096 --> 00:26:21.096 cao hơn khi không có thuốc BVTV và phân bón. 00:26:21.096 --> 00:26:26.046 Cách mà họ làm là sử dụng kiến thức sinh thái 00:26:26.046 --> 00:26:30.038 ví dụ như đa canh luân canh, phân xanh, phân hữu cơ, tất cả 00:26:30.038 --> 00:26:35.298 những phương pháp ứng dụng nguyên tắc của nông nghiệp sinh thái. 00:26:35.298 --> 00:26:37.998 Đây chỉ là ví dụ từ 1 nông dân. 00:26:37.998 --> 00:26:42.522 Tôi muốn đưa 1 ví dụ ở Santo Spirito Anh ấy bắt đầu làm nông như thế này. 00:26:42.522 --> 00:26:46.172 Và đây là kết quả: 00:26:46.172 --> 00:26:51.852 một nông trại 10 ha gồm nhiều thành tố phức tạp, phục vụ nhiều 00:26:51.852 --> 00:26:55.092 mục đích, luân canh cây lương thực và đồng cỏ, ... 00:26:56.152 --> 00:26:59.792 Đây là năng suất toàn hệ thống. 00:26:59.792 --> 00:27:05.552 Anh ấy có thể sản xuất đủ protein cho 34 người trên 1ha trong 1 năm. 00:27:05.552 --> 00:27:08.942 Hiệu quả sử dụng năng lượng là quan trọng nhất: 00:27:09.072 --> 00:27:10.302 30 00:27:10.372 --> 00:27:12.772 Anh ấy đầu tư 1 Kcal và thu lại 30Kcal, 00:27:12.772 --> 00:27:16.772 Không có hệ thống nông nghiệp nào có thể hiệu quả hơn thế. Hệ thống nông nghiệp 00:27:16.772 --> 00:27:20.772 quy mô công nghiệp hiệu quả nhất Mỹ có hệ số 1.5. Tức là người nông dân này sản xuất 00:27:20.772 --> 00:27:27.422 hiệu quả hơn tới 20 lần, nói về sinh thái, so với các hệ thống nông nghiệp khác. 00:27:28.467 --> 00:27:36.067 Một điều đáng chú ý khác khi nông dân phản ứng lại với khủng hoảng 00:27:36.067 --> 00:27:41.027 năm 1999, có một sự kiện đặc biệt, 00:27:41.027 --> 00:27:47.387 có 216 nông dân thuộc hội nông dân quy mô nhỏ quốc gia (Cuba) 00:27:47.387 --> 00:27:49.327 sử dụng phương pháp nông nghiệp sinh thái 00:27:51.657 --> 00:27:53.197 Sau 10 năm, 00:27:53.197 --> 00:27:55.377 con số này tăng thành 110,000 thành viên. 00:27:55.377 --> 00:27:58.657 Ngày nay chắc số thành viên là 130,000 đang thực hành nông nghiệp sinh 00:27:58.657 --> 00:28:02.657 thái - phương pháp mà tôi đang trình bày. Họ làm thế nào? Họ thực hiện một cuộc 00:28:02.657 --> 00:28:05.067 cải cách tên là Campesino a Campesino. 00:28:05.067 --> 00:28:09.067 Đây là một hệ thống mạng lưới nông dân nhằm trao đổi 00:28:09.067 --> 00:28:15.047 thông tin và kiến thức. Đây là một hiện tượng văn hoá dựa trên một số quy tắc. 00:28:15.047 --> 00:28:20.647 Đây là một bức vẽ, xin lỗi quý vị là thông tin bằng tiếng Tây Ban Nha. Hình người này 00:28:20.647 --> 00:28:25.457 gồm những nguyên tắc của chiến dịch kết nối người - người. 00:28:25.457 --> 00:28:28.527 Đây là một triết lý "rễ cỏ" 00:28:28.527 --> 00:28:33.207 Hai chân thể hiện sáng tạo và tự do. 00:28:33.207 --> 00:28:36.567 Hai tay là sản xuất và bảo vệ. 00:28:36.567 --> 00:28:40.287 Đôi mắt có tầm nhìn về sự bền vững. 00:28:40.287 --> 00:28:43.647 Yêu thiên nhiên, gia đình, nông nghiệp và cộng đồng 00:28:43.647 --> 00:28:44.787 nơi trái tim 00:28:44.787 --> 00:28:49.007 và lên tiếng cho quyền tự chủ về lương thực. 00:28:49.007 --> 00:28:51.827 (Quyền tự chủ về lương thực) là một khái niệm mới mà 00:28:51.827 --> 00:28:57.237 nông dân tạo ra thông qua chiến dịch Campesino cách đây không lâu. 00:28:57.673 --> 00:29:02.573 Những gì họ làm chỉ đơn giản là tụ họp lại và nhờ một người giảng cho cộng đồng về 00:29:02.573 --> 00:29:13.663 ví dụ như bảo tồn đất, hay phân xanh, hay cách ủ phân và các phương pháp chọn lọc 00:29:13.663 --> 00:29:18.193 hạt giống, rồi thực hiện một hoạt động có tên "lai giống có sự tham gia" để cải 00:29:18.193 --> 00:29:25.593 thiện một số giống địa phương. Thế là họ có được những hạt giống cần thiết để thực 00:29:25.593 --> 00:29:29.763 thi quyền tự chủ về lương thực. 00:29:30.245 --> 00:29:38.095 Đây là một nông trại ở Cuba. Tôi không biết các bạn có để ý là 2008 có 3 trận bão 00:29:38.095 --> 00:29:40.975 ở Cuba, 1 là Ike và 2 trận nhỏ. 00:29:40.975 --> 00:29:43.395 Có người nói là Mỹ gây ra những trận bão này nhưng 00:29:43.395 --> 00:29:45.395 ai biết được. 00:29:47.245 --> 00:29:51.245 Té ra, ngay sau bão một nhóm các nhà khoa học hợp tác với chúng tôi 00:29:51.245 --> 00:29:58.845 thông qua một mạng lưới tên là SOCLA - Hội nông nghiệp sinh thái Mỹ La-tin. 00:29:58.845 --> 00:30:00.735 Bà Clara nhà tôi là chủ tịch. 00:30:00.735 --> 00:30:04.055 Nhóm này tới kiểm tra xem nông trại nào chống chịu được bão và 00:30:04.082 --> 00:30:14.642 kết quả là nơi nào đa dạng, kết hợp chăn nuôi, lâm nghiệp thì nơi đó chống chịu tốt 00:30:14.642 --> 00:30:24.002 Đây là thiệt hại trung bình hợp tác xã - 72% nhưng mục 2 và 3 - đa dạng hơn thì ít 00:30:24.002 --> 00:30:28.542 thiệt hại hơn. Họ có thiệt hại, tận 3 trận bão cơ mà. Nhưng điều quan trọng nhất là 00:30:28.542 --> 00:30:35.722 tốc độ phục hồi. Hệ thống 3 phục hồi năng suất nhanh hơn hẳn, và nó là hệ thống đa 00:30:35.722 --> 00:30:42.482 dạng hơn hệ thống 1 - một hệ thống đơn giản hơn. Tính đàn hồi (của hệ thống) có 00:30:42.482 --> 00:30:47.622 hai yếu tố. 1 là chống lại sự thay đổi và 2 là khả năng phục hồi. 00:30:47.722 --> 00:30:58.692 Như nông trại Perla, Cuba, sau bão Mitchell và nó đã phục hồi thế nào nhờ vào 00:30:58.692 --> 00:31:01.980 nông nghiệp sinh thái. Rất nhanh! 00:31:04.787 --> 00:31:08.787 Ở khu vực khác thuộc vùng nhiệt đới, đồng cỏ được khuyến khích canh tác 00:31:08.787 --> 00:31:11.917 bởi các trung tâm quốc tế, các nhà nghiên cứu, các cơ quan và cả 00:31:11.917 --> 00:31:16.787 giới công nghiệp. Ví dụ ở Colombia và Mexico, chúng ta thấy diện tích độc canh 00:31:16.787 --> 00:31:20.647 khổng lồ trồng cỏ đạt năng suất rất cao khi được cung cấp nước và phân bón. Nếu 00:31:20.647 --> 00:31:24.787 không có nước, như hệ thống tưới bằng nước mưa thì thành thế này đây: 00:31:26.763 --> 00:31:28.033 bò chết. 00:31:28.033 --> 00:31:36.053 Hệ thống duy nhất có thể tồn tại là hệ thống của dân quê, nơi mà độ ẩm được duy 00:31:36.053 --> 00:31:49.113 trì, tiểu khí hậu thấp hơn 2 độ so với nơi khác, độ ẩm cao, bò tạo ra phân bón - bổ 00:31:49.113 --> 00:31:53.113 sung chất hữu cơ cho đất và tăng cường khả năng giữ nước của đất... 00:31:54.362 --> 00:31:58.112 Như chúng ta thấy ở hệ thống này: lương mưa, và 00:31:58.112 --> 00:32:04.112 đường trên cùng là sản lượng sữa - 00:32:04.112 --> 00:32:05.742 nó ổn định 00:32:05.742 --> 00:32:09.702 mặc cho thay đổi về khí hậu. Đó chính là sự đàn hồi. Một hệ thống có thể duy trì 00:32:09.702 --> 00:32:15.142 được sản lượng của nó mà không bị ảnh hưởng bởi lượng mưa. 00:32:16.933 --> 00:32:22.333 Chúng ta thấy rằng cách làm nông nghiệp sinh thái thông qua tăng cường sự đa dạng 00:32:22.333 --> 00:32:26.343 của cảnh quan, sự đa dạng của thảm thực vật, và phức tạp hơn là nông lâm kết hợp 00:32:26.343 --> 00:32:32.813 rồi kết hợp trồng trọt với chăn nuôi, ... quản lý đất đai một cách hữu cơ, 00:32:32.813 --> 00:32:36.813 và trữ nước, chúng ta có thể tạo ra một hệ thống rất đàn hồi. 00:32:37.710 --> 00:32:45.440 Ngoài ra có những nông dân đang phục hồi đất đai bằng sinh thái phục hồi vì ... 00:32:45.853 --> 00:32:54.218 Đây là Mixtec ở Mexico. Đây là hậu quả của chăn nuôi quy mô lớn, 00:32:54.218 --> 00:32:59.098 thả gia súc tràn lan, phá rừng ... 00:32:59.231 --> 00:33:05.841 Có một vài nông dân, như các bạn thấy các chấm xanh lục, họ muốn bám trụ ở đây. 00:33:06.121 --> 00:33:09.881 Tương lai nào dành cho họ nếu họ rời đi? 00:33:09.881 --> 00:33:14.431 Họ sẽ đến Mỹ để bị bóc lột sức lao động hay ở Mexico City và cũng bị bóc lột? 00:33:14.431 --> 00:33:16.391 Họ muốn ở lại. 00:33:16.391 --> 00:33:23.041 Họ chọn ở lại nên họ bắt đầu, bằng bàn tay, trồng lại rừng trên đỉnh núi, bằng 00:33:23.041 --> 00:33:30.981 một loài thông bản địa, vì họ tin rằng đây là nơi hút nước của ngọn núi. 00:33:30.981 --> 00:33:31.981 Sau đó 00:33:31.981 --> 00:33:40.221 họ thực hiện các biện pháp bảo tồn đất với ruộng bậc thang, 00:33:40.221 --> 00:33:45.111 đường thoát và lấy nước. 00:33:46.463 --> 00:33:51.463 Không phải là ở đây không có mưa mà ở đây chỉ mưa 2 tháng/ năm, thế thôi. Họ 00:33:51.463 --> 00:33:55.903 phải trữ nước. Đây là việc rất quan trọng, có thể làm được ở quy mô nông trại. 00:33:55.903 --> 00:34:04.163 Dựa vào lượng nước có thể có, mà họ quyết định diện tích canh tác để đảm bảo có đủ 00:34:04.163 --> 00:34:11.443 nước tưới. Đây là một cánh đồng rau dền được tưới nước. Đây thực ra là một loài 00:34:11.443 --> 00:34:16.423 thực vật đang được phục hồi vì nó có hàm lượng protein rất cao, 18%. 00:34:16.423 --> 00:34:18.423 Khi người Tây Ban Nha tới, 00:34:18.423 --> 00:34:23.683 họ nói rằng đây là cây tà giáo và họ không thể dùng được, cấm trồng 00:34:23.683 --> 00:34:28.683 và trồng lúa mì thay vào. Lúa mì không có protein như dền. 00:34:28.683 --> 00:34:32.213 Dân bản địa đang phải rất cố gắng để phục hồi cây dền. 00:34:32.213 --> 00:34:36.213 Đây là một ví dụ thú vị khác về phục hồi 00:34:36.213 --> 00:34:37.783 một khu đất ở Colombia. 00:34:37.783 --> 00:34:42.263 Năm 1992, 2001 và hiện nay 2013, một lưu vực đã hoàn toàn 00:34:42.263 --> 00:34:51.563 được phủ xanh, đủ khả năng hỗ trợ các hệ thống đa canh. 00:34:52.330 --> 00:34:57.470 Tôi không muốn gây hiểu lầm rằng nông nghiệp sinh thái chỉ dành cho nông hộ nhỏ. 00:34:57.470 --> 00:35:01.260 Tuy rằng hình thức này cực kỳ quan trọng 00:35:01.260 --> 00:35:03.840 đặc biệt đối với nông dân những nước đang phát triển 00:35:03.840 --> 00:35:05.260 Đây là một ví dụ ở California, 00:35:05.260 --> 00:35:08.260 một người nông dân hữu cơ 00:35:08.260 --> 00:35:14.690 đa dạng hoá hệ thống của mình. Họ trồng xà lách xen với hoa vì hoa 00:35:14.690 --> 00:35:20.000 giúp thu hút các loài côn trùng có lợi và thế là họ không phải phun thuốc hữu cơ. 00:35:20.000 --> 00:35:24.320 Chế phẩm hữu cơ rất đắt vi cần nhiều nguyên liệu đầu vào. Thế thì sao 00:35:24.320 --> 00:35:27.940 không trồng hoa để thu hút côn trùng có lợi để quản lý dịch hại? 00:35:28.762 --> 00:35:41.172 Hay là, trồng tam giác mạch, hoặc allysum trong vườn nho để thu hút côn trùng có lợi 00:35:41.762 --> 00:35:50.542 Hoặc đa dạng hoá nông trại bằng những 00:35:50.542 --> 00:35:54.142 "đảo" cây làm nơi trú ngụ cho côn trùng có lợi 00:35:54.142 --> 00:35:58.142 những loài côn trùng này sẽ tới vườn nho để giúp quản lý dịch hại. 00:35:58.863 --> 00:36:05.783 Hoặc trồng cây theo băng, nhiều nông dân làm cách này để cơ giới hoá và sử dụng các 00:36:05.783 --> 00:36:11.163 quy trình luân canh khác nhau, dùng các tổ hợp cây trồng khác nhau trên mỗi băng để 00:36:11.163 --> 00:36:16.243 giảm chi phí sản xuất và giảm tổn thất do dịch hại.... 00:36:16.326 --> 00:36:28.316 Có rất nhiều ví dụ, như nông lâm kết hợp ở Brazil, trồng nhiều loại cây thân gỗ để có 00:36:28.316 --> 00:36:34.786 chỗ cho động vật nghỉ dưới tán, hoặc cây lương thực, như đậu tương 00:36:34.786 --> 00:36:36.316 giữa các hàng cây thân gỗ. 00:36:39.616 --> 00:36:43.616 Khái niệm quyền tự chủ về lương thực mà tôi trình bày lúc nãy là khái niệm mà 00:36:43.616 --> 00:36:52.116 Campesina đã sử dụng. Nó có nghĩa là quyền của cộng đồng, dù là cộng đồng nông dân, 00:36:52.116 --> 00:36:59.236 thành thị, khu vực trong việc quyết định hệ thống nông nghiệp của họ để ưu tiên 00:36:59.236 --> 00:37:06.706 năng suất đầu tiên là cho nhu cầu nơi sở tại và xuất bán những gì dư thừa. 00:37:08.062 --> 00:37:12.062 Có 3 yếu tố, 1 là nông nghiệp sinh thái, 00:37:13.477 --> 00:37:14.927 2 là cải cách xã hội, 00:37:14.927 --> 00:37:16.637 3 là hỗ trợ của nhà nước 00:37:16.637 --> 00:37:20.297 Có nghĩa là cải cách xã hội phải tạo áp lực lên chính phủ và chính phủ phải có 00:37:20.297 --> 00:37:24.637 trách nhiệm với nhu cầu của nông dân. Ví dụ, ở Brazil, ở đây có người tới từ 00:37:24.637 --> 00:37:32.147 Brazil, cải cách xã hội đã đi đến một kết quả là hiện nay Brazil có luật nông nghiệp 00:37:32.147 --> 00:37:36.387 sinh thái, với nguồn ngân sách là 3 tỉ Đô- la. 00:37:37.603 --> 00:37:40.363 Đó là kết quả của cải cách xã hội. 00:37:40.363 --> 00:37:46.393 Số tiền đó sẽ được dùng để hỗ trợ và mở rộng các hệ thống nông nghiệp sinh thái 00:37:46.562 --> 00:37:49.262 toàn quốc. 00:37:51.034 --> 00:37:52.994 Đây là cách họ tạo ra thay đổi 00:37:52.994 --> 00:37:57.914 Không phải chỉ có 200 - 300 người mà hơn 00:37:57.914 --> 00:38:06.174 1 triệu người đã dừng mọi hoạt động ở Brasilia và thảo luận. 00:38:08.924 --> 00:38:13.674 Nông nghiệp sinh thái đã trở thành một vấn đề của cải cách xã hội. 00:38:14.029 --> 00:38:16.479 Nằm trong tay các nhà cải cách xã hội 00:38:16.479 --> 00:38:18.949 Đây có thể xem như khoa học quân sự. 00:38:18.949 --> 00:38:22.949 Họ nói là sự kết hợp của nông dân, nông trại gia đình và nông 00:38:22.949 --> 00:38:26.969 nghiệp sinh thái có thể nuôi sống gia đính thành phố và các quốc gia bằng năng suất 00:38:26.969 --> 00:38:29.669 cao hơn, hiệu quả hơn, tự động hơn, tiết kiệm hơn, ... 00:38:30.163 --> 00:38:34.163 Tại sao nông nghiệp sinh thái phù hợp với cải cách xã hội? Tại sao những nhà cải 00:38:34.163 --> 00:38:39.663 cách xã hội thấy rằng nông nghiệp sinh thái là phương pháp sẽ cung cấp kỹ thuật 00:38:39.663 --> 00:38:43.103 và kiến thức khoa học để nâng cao quyền tự chủ về lương thực? 00:38:43.103 --> 00:38:46.503 Vì nó kích thích sự tham gia. 00:38:46.503 --> 00:38:49.623 Nó hiệu quả về kinh tế - không phụ thuộc tài nguyên bên ngoài. 00:38:49.623 --> 00:38:53.623 Nó phù hợp về văn hoá - tôn trọng và phát tán kiến thức truyền thống. 00:38:53.714 --> 00:38:58.214 Nó lành mạnh về sinh thái - họ không muốn thay đổi hệ thống mà muốn tối ưu hoá 00:38:58.214 --> 00:38:59.524 Và nó cung cấp 00:38:59.524 --> 00:39:02.384 nguyên tắc để đạt được quyền tự chủ về lương thực. 00:39:02.874 --> 00:39:09.654 Gần đây Campesina họp ở Mali và họ tuyên bố rằng 00:39:09.654 --> 00:39:14.454 họ thấy nông nghiệp sinh thái là cách chính để chống lại 00:39:14.454 --> 00:39:17.295 hệ thống kinh tế đặt lợi ích lên trên cuộc sống 00:39:17.295 --> 00:39:20.495 Và nông nghiệp sinh thái đặt trong hệ tư tưởng về quyền tự chủ 00:39:20.495 --> 00:39:22.845 về lương thực tạo ra giải pháp đồng bộ 00:39:22.845 --> 00:39:26.125 để giải quyết hàng loạt những khủng hoảng trên thế giới hiện nay. 00:39:27.215 --> 00:39:31.215 Họ còn nói, giải pháp thực tiễn đối với khí hậu, suy dinh dưỡng sẽ không thể được 00:39:31.215 --> 00:39:34.705 tạo ra từ hệ thống quy mô công nghiệp. 00:39:34.705 --> 00:39:36.975 Nên phải cải thiện nó. 00:39:36.975 --> 00:39:40.975 Chúng ta cần một hệ thống mới 00:39:40.975 --> 00:39:44.975 thực sự dựa vào sản xuất nông nghiệp sinh thái ... 00:39:46.181 --> 00:39:54.551 Như vậy, điều khó khăn là thay đổi các Vua thực phẩm, và có rất nhiều hoạt động 00:39:54.551 --> 00:39:57.111 về chủ đề này. 00:39:58.207 --> 00:40:02.207 Ví dụ: cố gắng ngăn Monsanto và các tập đoàn lớn kiểm 00:40:02.207 --> 00:40:06.207 soát hệ thống sản xuất lương thực. Bên cạnh đó, có một phương pháp khác, là đi 00:40:06.207 --> 00:40:14.767 song song, trong đó nông dân tự quản lãnh thổ và tự tạo hệ thống buôn bán địa phương 00:40:14.767 --> 00:40:17.467 thật sự độc lập 00:40:17.467 --> 00:40:23.937 Ví dụ, những nơi nông dân bán sản phẩm của mình, nhiều sản phẩm hữu cơ hơn loại thông 00:40:23.937 --> 00:40:29.667 thường vì có một mối quan hệ giữa người bán và người mua và người mua hiểu rằng 00:40:29.667 --> 00:40:35.967 ủng hộ nền nông nghiệp này không chỉ cho họ thực phẩm sạch 00:40:35.967 --> 00:40:39.387 mà, nghiên cứu đã chỉ ra 00:40:39.387 --> 00:40:44.707 những thành phố bao quanh bởi nông dân quy mô nhỏ 00:40:44.707 --> 00:40:47.527 có ít vấn đề về bạo lực, nghiện ma tuý, ... 00:40:47.753 --> 00:40:50.133 hơn khu vực bao quanh bởi các nông trại lớn. 00:40:50.133 --> 00:40:52.653 Thành phố bao quanh bởi các nông trại nhỏ 00:40:52.653 --> 00:40:56.053 có nhiệt độ trung bình thấp hơn 5 độ so với những thành phố bao quanh bởi 00:40:56.053 --> 00:40:57.623 hệ thống độc canh lớn 00:40:57.623 --> 00:41:00.613 Tức là có các lợi ích khác nữa mà mọi người đang dần hiểu ra. 00:41:01.133 --> 00:41:07.733 Một điều nữa là các cải cách của nông dân coi nông nghiệp sinh thái là công cụ để 00:41:07.733 --> 00:41:14.213 tranh luận, bảo vệ, xây dựng và cải tiến khu vực nông thôn thành lãnh thổ. 00:41:14.554 --> 00:41:21.094 Có một thay đổi lớn trong thời gian gần đây, được thực hiện bằng nhiều cách khác 00:41:21.094 --> 00:41:25.874 nhau. Khu vực độc lập nơi mà người dân toàn quyền quyết định hình thức 00:41:25.874 --> 00:41:28.434 sản xuất mà không bị chi phối bởi bất cứ ai, 00:41:28.637 --> 00:41:33.367 Điều này đôi khi có thể được tạo ra qua bầu cử lãnh đạo 00:41:33.367 --> 00:41:40.807 Có những nơi mà nông dân làm thị trưởng và quyết định khu vực này không GMO, không 00:41:40.807 --> 00:41:45.487 hoá chất, chúng ta sẽ làm nông nghiệp sinh thái, chúng ta sẽ mua thực phẩm từ các 00:41:45.487 --> 00:41:51.217 nông trại nhỏ cho trường học và bệnh viện ... Đó là 1 cách. Cách khác, thực hiện bởi 00:41:51.217 --> 00:41:54.427 MST ở Brazil, họ cứ thế chiếm đất. 00:41:55.008 --> 00:41:59.008 Có rất nhiều nước Nam Mỹ có luật rằng 00:41:59.488 --> 00:42:01.258 đất đai có chức năng xã hội. 00:42:01.373 --> 00:42:05.913 Tức là nếu bạn có đất ở Nam Mỹ mà không sử dụng thì đất đó sẽ được 00:42:05.913 --> 00:42:12.083 giao cho người khác sản xuất. 00:42:12.957 --> 00:42:17.217 Những khu vực như thế đang sinh sôi. Điều này rất quan trọng và đáng mừng vì đó là 00:42:17.217 --> 00:42:27.797 những khu dự trữ đa dạng sinh học, hạt giống và cũng là những khu thí nghiệm về 00:42:27.797 --> 00:42:32.787 quyền tự chủ trong lương thực. Người dân tự bảo vệ mình khỏi những áp lực như thực 00:42:32.787 --> 00:42:36.787 vật chuyển gen, độc canh, nhiên liệu sinh học, thuốc BVTV ... 00:42:40.032 --> 00:42:45.832 Cuối cùng, ta thấy nông nghiệp sinh thái là nền móng cho các khu vực độc lập, để 00:42:45.832 --> 00:42:51.766 đạt được quyền tự chủ về lương thực, tự chủ về năng lượng và về công nghệ. 00:42:52.230 --> 00:42:53.810 Các bạn có thể thấy 00:42:53.810 --> 00:42:59.600 nhiều nông dân tự tạo ra nhiên liệu sinh học không phải là đi chợ mua 00:42:59.600 --> 00:43:02.922 mà làm ra nhiên liệu chạy máy kéo của mình. 00:43:02.922 --> 00:43:05.442 Sự tự chủ về công nghệ sinh ra từ 00:43:05.442 --> 00:43:09.102 ứng dụng các nguyên tắc nông nghiệp sinh thái vì khi dùng các 00:43:09.102 --> 00:43:12.162 kỹ thuật nông nghiệp sinh thái thì không cần các công nghệ bên ngoài, 00:43:12.162 --> 00:43:14.572 không phải mua gì mà tự tạo được 00:43:14.572 --> 00:43:17.382 các thứ nhờ vào những nguyên tắc đảm bảo năng suất. 00:43:17.382 --> 00:43:23.252 Tất cả những điều đó tất nhiên là sẽ dấn đến sự đàn hồi trước thay đổi của khí hậu. 00:43:25.248 --> 00:43:29.408 Có một số chương trình hợp pháp ủng hộ nông nghiệp sinh thái là kết quả của sự 00:43:29.408 --> 00:43:31.878 đấu tranh của mọi người, của các cải cách xã hội. 00:43:31.878 --> 00:43:34.398 Nhiều nước Mỹ La-tin, hầu hết là 00:43:34.398 --> 00:43:37.398 những nước có chính phủ tiến bộ. 00:43:37.962 --> 00:43:42.582 Như Ecuador có luật đa dạng nông nghiệp nông nghiệp sinh thái và hạt giống. 00:43:42.948 --> 00:43:49.414 Ở Ecuador, trồng cây chuyển gen là phạm pháp 00:43:49.414 --> 00:43:51.954 Đó là cải thiện chính sách. 00:43:52.624 --> 00:43:56.244 Brazil có luật quốc gia về nông nghiệp sinh thái như tôi đã nói. 00:43:56.244 --> 00:44:02.604 Nicaragua có luật hỗ trợ mở rộng nông nghiệp sinh thái và hữu cơ. 00:44:03.986 --> 00:44:12.016 Có các công cụ pháp chế để giải quyết áp lực từ người dân và nay trở thành công cụ 00:44:12.016 --> 00:44:14.526 để người dân thực hiện điều mình muốn. 00:44:17.927 --> 00:44:20.647 Để kết thúc, 00:44:20.647 --> 00:44:24.647 đây là một nghiên cứu ở ĐH Michigan. 00:44:26.585 --> 00:44:29.165 Bên trái là danh sách các loại cây trồng. 00:44:29.739 --> 00:44:35.949 Họ tính chỉ số, và những số >1 có nghĩa là có thể tăng năng suất nhờ nông 00:44:35.949 --> 00:44:38.269 nghiệp sinh thái. 00:44:38.295 --> 00:44:41.225 Có sự khác biệt giữa các nước phát triển và các nước đang phát triển 00:44:41.225 --> 00:44:47.385 Ở các nước phát triển, hấu như không có cây nào có chỉ số >1. Tức là theo 00:44:47.385 --> 00:44:54.165 phân tích này, không có khả năng nâng cao sản lượng bằng nông nghiệp sinh thái. 00:44:54.550 --> 00:44:57.060 Còn ở các nước đang phát triển thì có. 00:44:57.369 --> 00:45:05.469 Theo tôi, nguyên nhân ở đây là những nước đang phát triển có 00:45:05.469 --> 00:45:08.429 3 thứ mà những nước phát triển thật tiếc là không có 00:45:08.429 --> 00:45:11.189 đặc biệt, theo kinh nghiệm của tôi là ở Mỹ. 00:45:11.533 --> 00:45:15.533 1 - chúng ta không có triệu phú kiến thức truyền thống. 00:45:16.950 --> 00:45:19.170 2 - chúng ta không có hạt giống 00:45:19.170 --> 00:45:25.780 vì 1.9 tỉ hạt giống mà tôi nhắc đến ở các nước đang phát triển, 00:45:25.780 --> 00:45:28.960 nhất là những trung tâm khởi nguyên. 00:45:28.960 --> 00:45:32.960 3 - chúng ta không có cải cách xã hội. 00:45:33.855 --> 00:45:37.855 Tôi với Clara đã đi nhiều nước châu Âu 00:45:37.855 --> 00:45:43.305 như Tây Ban Nha, Bỉ, và ở đây - Anh. Chúng tôi cũng vừa đi châu Phi dạy học 00:45:43.305 --> 00:45:50.535 Một trong những điều ấn tượng ở cải cách xã hội ở Mỹ Latin là chúng là 00:45:50.535 --> 00:45:56.955 những cải cách đầy năng lượng ở vùng quê đã tạo ra thay đổi. 00:45:58.656 --> 00:46:01.036 Điều đó không tồn tại ở California. 00:46:01.036 --> 00:46:07.116 Ví dụ, không có một cuộc đấu tranh nào để đẩy mạnh lý tưởng này, một 00:46:07.116 --> 00:46:11.656 cách mạnh mẽ, và có thể đối đầu với những tập đoàn. 00:46:13.226 --> 00:46:15.246 Đối với tôi thì có vẻ như nhiều người hoài nghi về 00:46:15.246 --> 00:46:18.276 tiềm năng của nông nghiệp sinh thái ở châu Âu hay Mỹ. 00:46:18.276 --> 00:46:19.406 Tôi nghĩ 00:46:19.406 --> 00:46:23.936 nó không phụ thuộc nhiều vào kiến thức và công nghệ mà vào việc tạo ra sự 00:46:23.936 --> 00:46:30.486 vận động xã hội thật mạnh mẽ để có thể thắng được lực cản 00:46:30.486 --> 00:46:39.086 đang tồn tại trong xã hội. 00:46:40.928 --> 00:46:45.808 Xin cảm ơn rất nhiều. 00:46:45.878 --> 00:46:49.498 ĐH Schumacher Một phần thuộc quỹ Dartington Hall