WEBVTT

00:00:18.045 --> 00:00:23.515
Bạn hiểu được tầm quan trọng 
của ánh sáng và sự thật, đúng chứ?

00:00:23.515 --> 00:00:26.562
Hãy tưởng tượng 
một thế giới không có chúng.

00:00:26.562 --> 00:00:31.043
Tôi ở đây, hôm nay, để nói về việc
ta cần chúng nhiều như thế nào.

00:00:31.043 --> 00:00:34.524
Tôi sẽ kể một câu chuyện có thật

00:00:34.524 --> 00:00:36.804
về những gì đang diễn ra

00:00:36.804 --> 00:00:41.734
khi có quá nhiều phần thế giới 
vận hành trong bóng tối.

00:00:41.734 --> 00:00:45.536
Vào một ngày tháng Mười ấm áp 
năm 2018,

00:00:45.536 --> 00:00:49.186
một nhà báo người Ả Rập Saudi
tên Jamal Kashoggi

00:00:49.186 --> 00:00:51.983
vào Lãnh sự quán Saudi
tại Istanbul,

00:00:51.983 --> 00:00:54.955
nhận các giấy tờ cần thiết

00:00:54.955 --> 00:00:57.785
để kết hôn với vợ sắp cưới 
người Thổ Nhĩ Kỳ.

00:00:57.785 --> 00:01:01.461
Cô ấy đã chờ anh ta 
hàng giờ bên ngoài.

00:01:01.461 --> 00:01:05.023
Và không bao giờ 
nhìn thấy anh nữa.

00:01:05.023 --> 00:01:07.775
Có thể bạn đã từng nghe
câu chuyện này,

00:01:07.775 --> 00:01:10.966
bởi nó đã từng là tin giật gân 
trên thế giới.

00:01:10.966 --> 00:01:14.916
Qua một số cuộc điều tra,
ta biết rằng

00:01:14.916 --> 00:01:19.050
các đặc vụ chính phủ Saudi 
đã vào lãnh sự quán,

00:01:19.050 --> 00:01:21.300
và giết chết Kashoggi

00:01:21.300 --> 00:01:24.413
rồi chặt xác anh ấy.

00:01:24.413 --> 00:01:27.817
Hãy để tôi giải thích 
những gì vừa nói.

00:01:27.817 --> 00:01:33.802
Những đặc vụ chính phủ đã giết 
một nhà báo để bịt miệng.

00:01:33.802 --> 00:01:41.066
Những chuyện thế này gây sốc 
nhưng lại rất thường gặp.

00:01:41.066 --> 00:01:44.926
Nhưng tôi tin 
nếu chính phủ Saudi biết trước

00:01:44.926 --> 00:01:49.096
việc này sẽ tạo nên 
kinh động khắp thế giới,

00:01:49.096 --> 00:01:51.316
và kéo dài hàng tuần,

00:01:51.316 --> 00:01:54.097
họ sẽ không làm, đúng chứ?

00:01:54.097 --> 00:01:57.800
Họ muốn che giấu tội lỗi của mình,

00:01:57.800 --> 00:02:01.417
thay vì đưa nó ra ánh sáng 
cho mọi người cùng biết.

00:02:01.417 --> 00:02:05.052
Và nó dấy lên một số câu hỏi.

00:02:05.052 --> 00:02:07.642
Chuyện gì xảy ra nếu ta công khai

00:02:07.642 --> 00:02:10.490
những điều bất công
và sai trái trên thế giới?

00:02:10.490 --> 00:02:14.826
Và giả như điều đó
thúc đẩy chính phủ khắp nơi

00:02:14.826 --> 00:02:17.426
đối xử với mọi người 
bằng sự tôn trọng,

00:02:17.426 --> 00:02:22.135
lắng nghe ý kiến 
của các nhà phê bình

00:02:22.135 --> 00:02:26.075
thay vì buộc họ im lặng?

00:02:26.080 --> 00:02:31.077
Đây chính là thế giới 
mà tôi đang cố tạo ra.

00:02:31.077 --> 00:02:34.055
Tôi muốn các bạn 
hãy dành một chút thời gian

00:02:34.055 --> 00:02:36.485
- nhắm mắt lại -

00:02:36.485 --> 00:02:39.375
và tự hỏi:

00:02:39.375 --> 00:02:42.399
đâu là điều mà bạn 
và gia đình bạn cần

00:02:42.399 --> 00:02:45.649
để sống với nhân phẩm 
và phát triển tiềm năng

00:02:45.649 --> 00:02:47.689
như một con người?

00:02:56.603 --> 00:03:00.363
Có thể bạn sẽ nghĩ ngay đến 
đồ ăn ngon hay có một ngôi nhà,

00:03:00.363 --> 00:03:03.495
được chăm sóc sức khỏe 
hoặc được học tập,

00:03:03.495 --> 00:03:06.195
có một công việc tốt hay 
được bảo đảm an ninh xã hội,

00:03:06.195 --> 00:03:09.990
hay có thể bạn sẽ nghĩ đến 
tự do là chính mình,

00:03:09.990 --> 00:03:13.959
nói lên ý kiến của bản thân
mà không sợ bị bắt giữ,

00:03:13.959 --> 00:03:17.069
tra tấn, ngồi tù hay còn tệ hơn.

00:03:17.069 --> 00:03:19.863
Đấy không phải là 
những điều xa xỉ.

00:03:19.863 --> 00:03:21.413
Đó chính là quyền con người.

00:03:21.413 --> 00:03:26.093
Chúng đã được định rõ và ghi nhận
trong Luật quốc tế Nhân Quyền.

00:03:26.102 --> 00:03:33.096
Các quốc gia đều cam kết 
thực hiện chúng.

00:03:33.096 --> 00:03:35.496
Nhưng đến giờ,
không có ai rà soát

00:03:35.496 --> 00:03:39.216
liệu mỗi quốc gia 
đang làm việc thế nào

00:03:39.216 --> 00:03:44.356
để chắc rằng mỗi công dân
đều được hưởng nhân quyền.

00:03:44.356 --> 00:03:47.828
Tôi biết bởi tôi cũng bất ngờ 
khi biết điều này.

00:03:47.828 --> 00:03:50.808
Tôi đã từng là nhà kinh tế 
suốt 20 năm.

00:03:50.808 --> 00:03:54.194
Giữa những năm 2000, 
tôi làm việc cho OECD tại Paris,

00:03:54.194 --> 00:03:57.214
để cho các chính phủ
lời khuyên về chính sách kinh tế.

00:03:57.214 --> 00:03:58.926
Tôi cực kì thích công việc đó.

00:03:58.926 --> 00:04:01.556
Nó khiến tôi thích thú 
khi nhìn mỗi quốc gia

00:04:01.556 --> 00:04:03.606
qua góc nhìn của một nhà kinh tế

00:04:03.606 --> 00:04:05.796
và tìm cách đưa ra lời khuyên.

00:04:05.796 --> 00:04:08.334
Nhưng có một vấn đề.

00:04:08.334 --> 00:04:11.694
Mỗi quốc gia, đều có 
những vi phạm nhân quyền riêng.

00:04:11.694 --> 00:04:15.432
Tôi đã đọc về việc ngược đãi
người Kurd ở Thổ Nhĩ Kỳ

00:04:15.432 --> 00:04:17.762
và người Roman ở Slovakia,

00:04:17.762 --> 00:04:19.718
và tôi luôn cố tìm cách

00:04:19.718 --> 00:04:23.554
đưa những gì liên quan đến 
nhân quyền vào các báo cáo của mình.

00:04:23.554 --> 00:04:26.366
Đó là những gì 
tôi có thể làm khi đó,

00:04:26.366 --> 00:04:28.396
bởi khi những nhà kinh tế 
cho lời khuyên,

00:04:28.396 --> 00:04:31.704
đều phải dựa trên 
những bằng chứng thực nghiệm,

00:04:31.704 --> 00:04:36.204
và tôi nhận thấy không có bất cứ
một cơ sở dữ liệu toàn diện nào

00:04:36.204 --> 00:04:40.554
theo dõi tình trạng nhân quyền
của mỗi quốc gia.

00:04:40.554 --> 00:04:42.567
Đây chính là vấn đề.

00:04:42.567 --> 00:04:45.082
Và đã là vấn đề.

00:04:45.082 --> 00:04:47.302
Khi đánh giá về tình hình thế giới,

00:04:47.302 --> 00:04:52.605
bạn sẽ có xu hướng dựa vào 
những dữ liệu đã được thu thập:

00:04:52.605 --> 00:04:55.805
thu nhập đầu người, 
dòng chảy thương mại và đầu tư,

00:04:55.805 --> 00:04:57.845
khí thải carbon ...

00:04:57.845 --> 00:05:00.022
Thật khó cho bất kì chính phủ nào

00:05:00.022 --> 00:05:02.922
bàn về nhân quyền
trong các chương trình quốc gia,

00:05:02.922 --> 00:05:07.112
nếu không có đủ dữ liệu 
cần thiết.

00:05:07.112 --> 00:05:11.509
Kể từ đó, tôi không ngừng nghĩ về 
việc thiếu hụt dữ liệu này.

00:05:11.509 --> 00:05:14.703
Vài năm sau, 
khi chuyển về lại New Zealand,

00:05:14.703 --> 00:05:18.197
tôi nhớ lúc ở nhà với con trai
khi nó còn nhỏ,

00:05:18.197 --> 00:05:21.542
sau khi cho nó ngủ trưa,

00:05:21.542 --> 00:05:24.937
tôi chạy thẳng đến máy tính,

00:05:24.937 --> 00:05:28.286
tìm xem ai là người 
đo lường nhân quyền.

00:05:28.286 --> 00:05:33.416
Tôi đã liên hệ với những chuyên gia 
trên thế giới và đặt câu hỏi cho họ.

00:05:33.416 --> 00:05:37.096
Tại sao nhân quyền không được
kiểm soát một cách có hệ thống?

00:05:37.096 --> 00:05:40.116
Liệu điều đó có thể thực hiện?

00:05:40.116 --> 00:05:44.635
Rất nhiều email tôi gửi đi 
không nhận được hồi âm.

00:05:44.635 --> 00:05:46.912
Nhưng nhiều trong số đó
có phản hồi.

00:05:46.912 --> 00:05:48.512
Vài người nói với tôi rằng

00:05:48.512 --> 00:05:51.522
việc nhân quyền được 
kiểm soát một cách có hệ thống

NOTE Paragraph

00:05:51.522 --> 00:05:55.859
là một ý tưởng hay 
nhưng đầy tham vọng.

00:05:55.859 --> 00:05:59.237
Chỉ có một vài người 
nói rằng

00:05:59.237 --> 00:06:01.307
đó là điều không thể, 
thậm chí là nực cười.

00:06:01.307 --> 00:06:03.457
Nhưng tôi nào có bận tâm.

00:06:03.457 --> 00:06:06.398
Triết lý sống của tôi 
là đi theo nguồn năng lượng.

00:06:06.398 --> 00:06:08.310
Và khi theo nguồn năng lượng đó,

00:06:08.310 --> 00:06:11.800
tôi đã đồng hành 
cùng hai học giả nhân quyền tài giỏi

00:06:11.800 --> 00:06:13.518
những người cùng chí hướng,

00:06:13.518 --> 00:06:15.418
là Susan Randolph và Chad Clay,

00:06:15.418 --> 00:06:19.195
chúng tôi cùng nhau thành lập 
Sáng kiến Đo lường Nhân quyền,

00:06:19.195 --> 00:06:22.365
hay gọi tắt là
HRMI ( đọc là 'hermi').

00:06:22.365 --> 00:06:25.851
Dù lúc đầu HRMI 
chỉ có ngân sách là 1 đô,

00:06:25.851 --> 00:06:28.702
chúng tôi không ngừng hợp tác

00:06:28.702 --> 00:06:30.752
với các chuyên gia nhân quyền 
trên thế giới

00:06:30.752 --> 00:06:32.802
để có được những dữ liệu

00:06:32.802 --> 00:06:37.913
phản ánh chân thật vấn đề này 
ở nhiều quốc gia.

00:06:37.913 --> 00:06:41.062
Mục đích của chúng tôi là 
để mọi người thấy rõ hơn

00:06:41.062 --> 00:06:44.362
không chỉ vụ của Khashoggi,

00:06:44.362 --> 00:06:46.352
mà còn đưa chúng lên mặt báo.

00:06:46.352 --> 00:06:50.637
Chúng tôi đang thắp lên
nhiều tia sáng trên thế giới.

00:06:50.637 --> 00:06:52.786
Tôi cảm thấy 
công việc mình đang làm

00:06:52.786 --> 00:06:54.556
vừa nặng trách nhiệm 
vừa nhỏ bé,

00:06:54.556 --> 00:07:01.695
bởi tôi biết nhiều quốc gia 
trên thế giới,

00:07:01.695 --> 00:07:05.282
mỗi ngày, 
những người bảo vệ nhân quyền

00:07:05.282 --> 00:07:07.412
đang đánh cược tính mạng,

00:07:07.412 --> 00:07:11.752
để công khai những bất công
mà họ chứng kiến.

00:07:11.752 --> 00:07:17.091
Vì thế, tôi rất vui khi biết HRMI
đang lan tỏa tiếng nói

00:07:17.091 --> 00:07:19.111
của những con người vĩ đại này

00:07:19.111 --> 00:07:22.361
để những gì họ làm 
mang lại nhiều tác động hơn.

00:07:22.361 --> 00:07:26.201
Và tôi rất vui khi tầm nhìn chung 
mà HRMI đang có

00:07:26.201 --> 00:07:30.009
không chỉ còn là tầm nhìn;
mà là nỗ lực chung.

00:07:30.009 --> 00:07:35.557
Chúng tôi có hàng trăm chuyên gia
nhân quyền trên thế giới,

00:07:35.557 --> 00:07:40.547
đóng góp, trên cơ sở tình nguyện,
thời gian và kiến thức

00:07:40.547 --> 00:07:45.617
để phơi bày sự thật 
và lấp đầy những lỗ hổng dữ liệu,

00:07:45.617 --> 00:07:50.727
và kêu gọi sự quan tâm
tới những vấn đề quan trọng.

00:07:50.727 --> 00:07:55.496
Vậy chúng tôi đã đo lường việc thực hiện 
nhân quyền của các quốc gia thế nào?

00:07:55.496 --> 00:07:59.492
Hiện tại, chúng tôi có 
hai phương pháp chính.

00:07:59.492 --> 00:08:01.992
Đầu tiên, bất cứ khi nào có thể,

00:08:01.992 --> 00:08:04.772
chúng tôi đều sử dụng 
những thống kê công khai sẵn có.

00:08:04.772 --> 00:08:07.486
Đối với quyền về Chất lượng Cuộc sống,

00:08:07.486 --> 00:08:11.516
những thứ như quyền lương thực, 
giáo dục, sức khỏe, chỗ ở và công việc,

00:08:11.516 --> 00:08:15.816
đây quả là những đảm bảo tuyệt vời.

00:08:15.816 --> 00:08:19.865
Phần màu xanh da trời của biểu đồ 
chỉ ra tổng 169 quốc gia

00:08:19.865 --> 00:08:23.945
mà chúng tôi đang theo dõi 
việc thực hiện quyền sức khỏe.

00:08:23.945 --> 00:08:27.634
Nhiều chỉ số thống kê 
bằng nhau mà ta thấy

00:08:27.634 --> 00:08:29.904
đang được dùng để theo dõi

00:08:29.904 --> 00:08:32.434
các Mục tiêu phát triển 
bền vững của Liên Hiệp Quốc.

00:08:32.434 --> 00:08:36.727
Điểm khác biệt là: chúng tôi 
không chỉ nhìn vào những số liệu thô.

00:08:36.727 --> 00:08:39.037
Mà còn chú ý 
những thứ quan trọng hơn.

00:08:39.037 --> 00:08:42.410
Chúng tôi chuyển đổi chúng 
thành các con số

00:08:42.410 --> 00:08:44.520
phù hợp 
dưới góc độ nhân quyền.

00:08:44.520 --> 00:08:46.390
Để làm được điều này, 
chúng tôi đã chọn

00:08:46.390 --> 00:08:48.330
một cách tiếp cận
từng đoạt giải thưởng

00:08:48.330 --> 00:08:52.203
do Susan - đồng sáng lập HRMI
và đồng nghiệp của cô phát triển.

00:08:52.203 --> 00:08:56.433
Cách tiếp cận đó đánh giá từng quốc gia
theo tiêu chuẩn khác nhau

00:08:56.433 --> 00:08:59.640
dựa vào mức thu nhập 
của quốc gia đó.

00:08:59.640 --> 00:09:02.155
Thế nên, cả những nước giàu
và nghèo hơn

00:09:02.155 --> 00:09:03.595
đều sẽ nhận được số điểm thấp,

00:09:03.595 --> 00:09:06.385
nếu không tận dụng được
những nguồn lực sẵn có

00:09:06.399 --> 00:09:09.948
hiệu quả như các quốc gia 
có cùng mức thu nhập;

00:09:09.948 --> 00:09:13.518
chẳng hạn như trong việc 
cải thiện tình trạng sức khoẻ.

00:09:13.518 --> 00:09:16.268
Cách tiếp cận này 
quả là diệu kì,

00:09:16.268 --> 00:09:19.268
nó không chỉ tính được việc 
liệu các quốc gia có đang thực hiện

00:09:19.268 --> 00:09:23.460
các quyền trên đúng 
với luật quốc tế

00:09:23.460 --> 00:09:26.325
mà còn hợp lý nữa.

00:09:26.325 --> 00:09:30.703
Hợp lý là nó đặt 
cho các quốc gia có mức thu nhập cao

00:09:30.703 --> 00:09:32.962
chuẩn mực cho vấn đề sức khoẻ 
cao hơn

00:09:32.962 --> 00:09:36.054
những quốc gia nghèo, 
đúng chứ?

00:09:36.054 --> 00:09:41.051
Thứ hai, chúng tôi đã thu thập
dữ liệu về các quyền dân sự và chính trị.

00:09:41.051 --> 00:09:43.223
Những quyền này bao gồm

00:09:43.223 --> 00:09:48.553
quyền giết người, tra tấn, cho đến
quyền bầu cử và tự do ngôn luận.

00:09:48.553 --> 00:09:51.773
Bạn có thể bất ngờ khi biết
đây là những thứ

00:09:51.773 --> 00:09:56.213
mà thống kê thực tế 
vẫn chưa rà soát được.

00:09:56.213 --> 00:09:59.449
Vì thế, chúng tôi nhờ 
những chuyên gia từ Ân xá Quốc tế,

00:09:59.449 --> 00:10:01.854
những tổ chức như 
Theo dõi Nhân quyền,

00:10:01.854 --> 00:10:05.287
và chúng tôi làm cuộc khảo sát 
mang tính chuyên nghiệp

00:10:05.287 --> 00:10:06.877
để thu thập thông tin này

00:10:06.877 --> 00:10:12.242
từ những người đang giám sát 
những gì diễn ra trên thế giới.

00:10:12.242 --> 00:10:16.882
Chúng tôi rất vui 
vì cuộc khảo sát rất hữu ích.

00:10:16.882 --> 00:10:20.172
Cho đến nay, chúng tôi đã có 
dữ liệu cho 19 quốc gia này,

00:10:20.172 --> 00:10:23.352
và con số đó 
không ngừng tăng lên mỗi năm.

00:10:23.352 --> 00:10:26.046
Quan trọng nhất là 
mọi người nói rằng

00:10:26.046 --> 00:10:31.236
những con số của chúng tôi 
đã phản ánh chính xác thực trạng

00:10:31.236 --> 00:10:36.221
của những quốc gia
mà họ am hiểu.

00:10:36.221 --> 00:10:41.286
Hãy để tôi giúp các bạn 
hiểu hơn về những dữ liệu này

00:10:41.286 --> 00:10:45.516
bằng một câu đố.

00:10:45.516 --> 00:10:50.342
"Trong số này, 
quốc gia nào thực hiện tốt nhất

00:10:50.342 --> 00:10:56.382
việc tôn trọng quyền tự do
trong hành quyết ngoài pháp lý?

00:10:56.382 --> 00:11:02.264
Jordan, Venezuela, Saudi Arabia, 
Mỹ hay Mexico?'

00:11:02.264 --> 00:11:04.473
Bây giờ, trong lúc suy nghĩ,

00:11:04.473 --> 00:11:06.753
hãy để tôi cho bạn 
thêm một vài thông tin.

00:11:06.753 --> 00:11:09.005
Đầu tiên, một khái niệm:

00:11:09.005 --> 00:11:12.545
Hành quyết ngoài pháp lý là 
giết người do đặc vụ chính phủ thực hiện,

00:11:12.545 --> 00:11:15.024
giống với vụ của Khashoggi,

00:11:15.024 --> 00:11:18.834
nhưng thường thấy
là nổ súng từ phía cảnh sát.

00:11:18.834 --> 00:11:22.650
Và tôi sẽ nói những con số này 
được lấy từ đâu.

00:11:22.650 --> 00:11:25.655
Vào tháng hai và tháng ba 
năm nay,

00:11:25.655 --> 00:11:28.255
chúng tôi đã gửi 
khảo sát

00:11:28.255 --> 00:11:30.405
đến những người giám sát
nhân quyền

00:11:30.405 --> 00:11:33.627
tại năm quốc gia trên 
và những đất nước khác,

00:11:33.627 --> 00:11:37.857
hỏi xem họ nghĩ đất nước mình
đang thực thi

00:11:37.857 --> 00:11:40.555
việc tôn trọng nhân quyền
như thế nào.

00:11:40.555 --> 00:11:44.425
Và chúng tôi sử dụng 
một vài kĩ thuật thống kê tinh vi

00:11:44.425 --> 00:11:47.059
để có thể đặt
những phản ứng khác nhau

00:11:47.059 --> 00:11:51.886
lên cùng một bàn cân.

00:11:51.886 --> 00:11:54.292
Được rồi, bạn đã có

00:11:54.292 --> 00:11:58.141
câu trả lời trong đầu rồi chứ?

00:11:58.141 --> 00:12:00.869
Câu trả lời là Jordan.

00:12:00.869 --> 00:12:06.851
Và bạn có thể thấy
số điểm của cả năm quốc gia này.

00:12:06.851 --> 00:12:11.149
Các đường thẳng đứng nhỏ 
là ước tính chính xác nhất

00:12:11.149 --> 00:12:14.819
về điểm số của mỗi quốc gia.

00:12:14.819 --> 00:12:16.838
Các quốc gia có dải rộng hơn
nhưng dao động

00:12:16.838 --> 00:12:19.008
như của Ả Rập Saudi

00:12:19.008 --> 00:12:23.478
thể hiện việc ta không chắc 
số điểm chính xác thực sự nằm ở đâu,

00:12:23.478 --> 00:12:28.240
có thể vì những người 
tham gia khảo sát ở Ả Rập Saudi.

00:12:28.240 --> 00:12:32.344
không mấy đồng tình với nhau.

00:12:32.344 --> 00:12:35.427
Các dải hẹp hơn, 
như của Mexico

00:12:35.427 --> 00:12:39.372
giúp ta chắc chắn hơn 
về điểm số cho đất nước đó.

00:12:39.372 --> 00:12:42.292
Sự chồng chéo của các dải 
là rất quan trọng.

00:12:42.292 --> 00:12:45.872
Ta có thể tin rằng Jordan
đang làm tốt hơn Venezuela,

00:12:45.872 --> 00:12:48.706
vì những dải của họ
không chồng chéo.

00:12:48.706 --> 00:12:52.446
Chúng tôi không chắc
thứ hạng tương đối sẽ thế nào

00:12:52.446 --> 00:12:55.574
ở các quốc gia tiếp theo.

00:12:55.574 --> 00:12:59.817
Đây chỉ là một vài của tất cả
các quốc gia mà chúng tôi có dữ liệu.

00:12:59.817 --> 00:13:02.817
Thêm một vài thông tin nữa.

00:13:02.827 --> 00:13:07.588
Ngay đây, là những quốc gia
New Zealand, Úc, Hàn Quốc, và Anh.

00:13:07.588 --> 00:13:10.645
Không có quốc gia nào 
đạt điểm số tuyệt đối cả,

00:13:10.645 --> 00:13:13.195
bởi mỗi quốc gia, 
ngay cả New Zealand,

00:13:13.195 --> 00:13:16.455
cũng cần phải cải thiện.

00:13:16.455 --> 00:13:19.442
Vậy thông tin này có ích như thế nào?

00:13:19.442 --> 00:13:22.056
HRMI không phải 
là một tổ chức vận động,

00:13:22.056 --> 00:13:26.926
nên, chúng tôi không chỉ 
chính phủ cách làm khác đi.

00:13:26.926 --> 00:13:30.004
Nhưng bạn có thể sử dụng dữ liệu 
của chúng tôi vào mục đích đó.

00:13:30.012 --> 00:13:32.906
Giả sử, đất nước bạn 
có số điểm tương đối thấp,

00:13:32.906 --> 00:13:35.045
phía cuối bản này

00:13:35.045 --> 00:13:37.657
và bạn muốn nó dịch chuyển
theo hướng này.

00:13:37.657 --> 00:13:39.417
Bạn có thể làm gì?

00:13:39.417 --> 00:13:43.517
Tôi tin là có vô số cách.
Nhưng hãy bàn qua một vài cách nhé.

00:13:43.517 --> 00:13:49.889
Bạn có thể khích lệ 
đất nước mình tham gia

00:13:49.889 --> 00:13:52.569
đào tạo lại lực lượng cảnh sát.

00:13:52.569 --> 00:13:56.230
Bạn có thể gặp những nhóm người 
thiểu số và yếu đuối

00:13:56.230 --> 00:14:01.410
để xin lời khuyên 
về việc cải cách bộ máy nhà nước.

00:14:01.410 --> 00:14:04.788
Bạn có thể tham khảo 
những chính sách và lề luật

00:14:04.788 --> 00:14:06.608
từ các nước láng giếng 
đã làm tốt hơn

00:14:06.608 --> 00:14:10.374
và bạn cũng có thể chọn 
làm tốt hơn họ.

00:14:10.374 --> 00:14:13.644
Chúng tôi có một bảng điểm
thế này

00:14:13.644 --> 00:14:16.034
cho tám quyền dân sự
và chính trị khác nhau,

00:14:16.034 --> 00:14:19.628
với từng người, từng quốc gia 
và từng quyền lợi,

00:14:19.628 --> 00:14:22.725
chúng tôi cũng thu nhập
thông tin

00:14:22.725 --> 00:14:24.655
liên quan đến những con số này.

00:14:24.655 --> 00:14:26.903
Hãy cùng nói 
điều bạn muốn biết là

00:14:26.903 --> 00:14:31.953
tại sao Mỹ lại thực hiện 
quyền này kém đến vậy.

00:14:31.953 --> 00:14:34.125
Bạn có thể biết
một phần lý do là

00:14:34.125 --> 00:14:38.995
có quá nhiều vụ cảnh sát
bắn chết người da màu.

00:14:38.995 --> 00:14:41.836
Những chuyên gia Mỹ
nói với chúng tôi

00:14:41.836 --> 00:14:47.546
rằng những người có nguy cơ
bị giết ngoài pháp lý tại Mỹ

00:14:47.546 --> 00:14:50.136
đều là Người Mỹ gốc Phi,

00:14:50.136 --> 00:14:53.242
Người Latin,

00:14:53.242 --> 00:14:55.908
Người Mỹ bản địa,

00:14:55.908 --> 00:15:00.800
và trẻ em bị giam giữ 
tại biên giới.

00:15:00.800 --> 00:15:03.801
Những thông tin mà tôi chia sẻ
từ các cơ sở dữ liệu

00:15:03.801 --> 00:15:06.001
chỉ là một vài 
trong số hàng ngàn dữ liệu

00:15:06.001 --> 00:15:08.091
mà bạn có thể tìm thấy đâu đó,

00:15:08.091 --> 00:15:12.418
và đó là trước lúc
chúng tôi mở rộng

00:15:12.418 --> 00:15:15.358
cuộc khảo sát 
cho các nước trên thế giới.

00:15:15.358 --> 00:15:19.108
Tôi biết chúng là 
những vấn đề nặng nề

00:15:19.108 --> 00:15:22.383
Bởi thật sự là vậy.

00:15:22.383 --> 00:15:24.806
Thế nên, tôi rất vui
khi chia sẻ với các bạn

00:15:24.806 --> 00:15:28.576
rằng chúng tôi 
cũng có một số tin tốt

00:15:28.576 --> 00:15:31.736
từ những dữ liệu của HRMI.

00:15:31.736 --> 00:15:35.836
Đây là biểu đồ từ 
khu vực Châu Phi.

00:15:35.836 --> 00:15:40.038
Mỗi mảng màu cho bạn biết 
quyền về Chất lượng Cuộc sống,

00:15:40.038 --> 00:15:45.128
tuy vẫn còn thấp, 
nhưng đang dần được cải thiện,

00:15:45.128 --> 00:15:49.588
với hiệu suất trung bình
trên khắp lục địa châu Phi.

00:15:49.588 --> 00:15:52.127
Và những tin tức ấy 
còn tốt hơn nữa,

00:15:52.127 --> 00:15:56.537
bởi những dữ liệu HRMI thể hiện
xu hướng cải thiện dần

00:15:56.537 --> 00:16:01.815
trong việc thực hiện các quyền này
ở tất cả các khu vực trên thế giới.

00:16:01.815 --> 00:16:06.418
Đây là câu chuyện tích cực
về nhân quyền.

00:16:06.418 --> 00:16:11.401
Tôi yêu nó và nó tiếp thêm 
hy vọng cho tôi.

00:16:11.401 --> 00:16:13.714
Có một điều mà tôi nhận thấy

00:16:13.714 --> 00:16:19.684
từ khi từ một nhà kinh tế
sang đồng sáng lập HRMI,

00:16:19.684 --> 00:16:24.082
khi gặp những người bạn cũ 
và nói với họ

00:16:24.082 --> 00:16:28.352
rằng tôi đang giám sát việc
thực hiện nhân quyền của các quốc gia,

00:16:28.352 --> 00:16:32.842
thi thoảng, tôi nhận được
những cái nhìn ngờ vực.

00:16:32.842 --> 00:16:36.501
Nhưng khi nói mình đang 
cải tiến năng suất kinh tế,

00:16:36.501 --> 00:16:39.848
tôi nhận được nhiều
sự đồng tình hơn.

00:16:39.848 --> 00:16:41.708
Tôi hiểu tại sao.

00:16:41.708 --> 00:16:45.995
Nền kinh tế
được đo lường tốt hơn.

00:16:45.995 --> 00:16:48.185
Mọi người đã nghe quen về nó.

00:16:48.185 --> 00:16:53.147
Trái lại, nhân quyền lại bị che giấu, 
không được định chừng,

00:16:53.147 --> 00:16:56.327
và bị lảng tránh 
trong một khoảng thời gian dài.

00:16:56.327 --> 00:16:59.658
Hãy thay đổi nó.

00:16:59.658 --> 00:17:02.723
Giúp mọi người hiểu 
về nhân quyền

00:17:02.723 --> 00:17:07.243
và mang lại một thay đổi lớn
theo cách mà thế giới hoạt động

00:17:07.243 --> 00:17:09.995
là một thách thức 
cần sự hợp tác toàn cầu,

00:17:09.995 --> 00:17:12.335
và bạn có thế chung tay.

00:17:12.335 --> 00:17:15.370
Chúng tôi đã soi đường
cho đất nước bạn rồi đấy?

00:17:15.370 --> 00:17:19.452
Nó tiết lộ điều gì 
có thể khiến bạn hành động?

00:17:19.452 --> 00:17:22.400
Bạn sẽ yêu cầu gì từ 
các lãnh đạo của mình?

00:17:22.400 --> 00:17:24.948
Các quốc gia khác truyền cảm hứng gì 
cho nước bạn

00:17:24.948 --> 00:17:28.928
để can đảm 
tôn trọng nhân quyền?

00:17:28.928 --> 00:17:31.705
Chuyện gì xảy ra nếu
các nhà lãnh đạo thế giới

00:17:31.705 --> 00:17:34.995
tập hợp cố vấn của họ 
và yêu cầu câu trả lời?

00:17:34.995 --> 00:17:37.316
Chuyện gì xảy ra 
nếu họ không chỉ nói:

00:17:37.316 --> 00:17:39.656
"Làm thế nào để cải thiện 
hiệu quả kinh tế!",

00:17:39.656 --> 00:17:43.489
mà còn: "Hãy nói cho tôi biết


00:17:43.489 --> 00:17:47.189
cách cải thiện 
việc thực hiện nhân quyền?"

00:17:47.189 --> 00:17:49.951
Con số không lôi cuốn 
bằng những câu chuyện.

00:17:49.951 --> 00:17:53.896
Chúng không thu phục 
được lòng người.

00:17:53.896 --> 00:17:57.902
Nhưng mỗi một con số
giúp thế giới thêm ánh sáng

00:17:57.902 --> 00:18:00.882
cho ta thấy tương lai
phía trước.

00:18:00.882 --> 00:18:05.608
Con số giúp ta nhận ra đâu là thứ 
cần thay đổi và thay đối thế nào.

00:18:05.608 --> 00:18:10.418
Hãy xây dựng một thế giới 
nơi các quốc gia cạnh tranh nhau,

00:18:10.418 --> 00:18:14.198
không chỉ trong thể thao 
hay về mức độ thịnh vượng,

00:18:14.198 --> 00:18:16.793
mà để nhìn xem quốc gia nào

00:18:16.793 --> 00:18:19.103
đối đãi tốt nhất với công dân của mình.

00:18:19.103 --> 00:18:22.001
Hãy đánh giá 
những thứ ta trân quý.

00:18:22.001 --> 00:18:23.630
Xin cảm ơn.

00:18:23.630 --> 00:18:26.690
(Vỗ tay)