WEBVTT

00:00:00.980 --> 00:00:02.730
Ik ben een verhalenverteller.

00:00:02.730 --> 00:00:05.650
Ik vertel jullie graag
een paar persoonlijke verhalen

00:00:05.650 --> 00:00:10.000
over wat ik noem
'het gevaar van het enkele verhaal'.

00:00:10.000 --> 00:00:14.000
Ik ben opgegroeid op
een universiteitscampus in Oost-Nigeria.

00:00:14.000 --> 00:00:17.000
Volgens mijn moeder
begon ik met lezen toen ik twee was

00:00:17.000 --> 00:00:20.600
ik denk dat vier
dichter op de werkelijkheid zit.

00:00:21.470 --> 00:00:23.470
Dus ik was een vroege lezer.

00:00:23.470 --> 00:00:26.670
Ik las Britse en Amerikaanse kinderboeken.

NOTE Paragraph

00:00:27.000 --> 00:00:30.000
Ik was ook een vroege schrijver.

00:00:30.000 --> 00:00:33.740
Toen ik begon met schrijven, 
op ongeveer zevenjarige leeftijd,

00:00:33.740 --> 00:00:36.380
verhalen in potlood
met illustraties in wasco

00:00:36.380 --> 00:00:39.000
die mijn arme moeder moest lezen,

00:00:39.000 --> 00:00:43.000
schreef ik precies
de soort verhalen die ik ook las.

00:00:43.000 --> 00:00:46.200
Al mijn personages
waren blank met blauwe ogen.

00:00:47.090 --> 00:00:49.560
Ze speelden in de sneeuw.

00:00:50.220 --> 00:00:52.000
En aten appels.

00:00:52.000 --> 00:00:54.000
(Gelach)

00:00:54.000 --> 00:00:56.050
En ze spraken vaak over het weer.

00:00:56.050 --> 00:00:58.250
hoe fijn het was dat de zon scheen.

00:00:58.250 --> 00:01:00.000
(Gelach)

00:01:00.000 --> 00:01:03.410
Dit ondanks het feit
dat ik in Nigeria woonde.

00:01:03.410 --> 00:01:05.990
Ik was nooit buiten Nigeria geweest.

00:01:07.000 --> 00:01:10.000
We hadden geen sneeuw. We aten mango's.

00:01:10.000 --> 00:01:12.000
En we hadden het nooit over het weer,

00:01:12.000 --> 00:01:14.000
omdat daar geen reden toe was.

NOTE Paragraph

00:01:14.000 --> 00:01:16.610
Mijn personages
dronken ook veel gemberbier

00:01:16.610 --> 00:01:19.160
omdat de personages
in de Britse boeken die ik las,

00:01:19.160 --> 00:01:21.000
ook gemberbier dronken.

00:01:21.000 --> 00:01:24.000
Ik had geen idee wat gemberbier was.

00:01:24.000 --> 00:01:25.000
(Gelach)

00:01:25.000 --> 00:01:27.090
Gedurende velen jaren daarna,

00:01:27.090 --> 00:01:30.000
wilde ik dolgraag gemberbier proeven.

00:01:30.000 --> 00:01:32.000
Maar dat is een ander verhaal.

NOTE Paragraph

00:01:32.000 --> 00:01:34.000
Wat dit laat zien, is

00:01:34.000 --> 00:01:37.000
hoe beïnvloedbaar en kwetsbaar we zijn

00:01:37.000 --> 00:01:39.000
als we worden blootgesteld
aan een verhaal,

00:01:39.000 --> 00:01:40.550
vooral als kind.

00:01:41.000 --> 00:01:43.230
Omdat in alle boeken die ik had gelezen

00:01:43.230 --> 00:01:45.300
de personages vreemdelingen waren,

00:01:45.300 --> 00:01:47.520
was ik ervan overtuigd dat boeken

00:01:47.520 --> 00:01:50.230
altijd vreemdelingen
als personages moesten hebben,

00:01:50.230 --> 00:01:52.530
en dat het over onderwerpen moest gaan

00:01:52.530 --> 00:01:55.330
waarmee ik me niet kon identificeren.

00:01:55.330 --> 00:01:58.770
Dat is veranderd toen ik 
Afrikaanse boeken heb ondekt.

00:01:58.770 --> 00:02:00.340
Er waren er niet zo veel,

00:02:00.340 --> 00:02:03.000
en niet zo makkelijk
te vinden als buitenlandse boeken.

NOTE Paragraph

00:02:03.000 --> 00:02:06.910
Maar door schrijvers als
Chinua Achebe en Camara Laye

00:02:06.910 --> 00:02:09.000
beleefde ik een mentale verandering

00:02:09.000 --> 00:02:11.000
in mijn perceptie van literatuur

00:02:11.000 --> 00:02:13.000
Ik realiseerde me dat mensen zoals ikzelf,

00:02:13.000 --> 00:02:15.290
meisjes met een chocolade huidskleur,

00:02:15.290 --> 00:02:18.270
wier kinky haar niet
in een paardenstaart te maken is,

00:02:18.270 --> 00:02:20.570
ook in de literatuur konden voorkomen.

00:02:20.570 --> 00:02:24.000
Ik begon te schrijven
over dingen die ik herkende.

NOTE Paragraph

00:02:24.000 --> 00:02:28.000
Ik hield van die Amerikaanse
en Britse boeken die ik las.

00:02:28.000 --> 00:02:32.000
Ze voedden mijn verbeelding. 
Ze openden nieuwe werelden voor me.

00:02:32.000 --> 00:02:34.000
Maar het onbedoelde gevolg

00:02:34.000 --> 00:02:36.240
was dat ik niet wist dat mensen zoals ik

00:02:36.240 --> 00:02:38.170
ook in literatuur konden bestaan.

00:02:38.170 --> 00:02:40.870
De ontdekking van Afrikaanse schrijvers

00:02:40.870 --> 00:02:45.000
heeft mij gered van het hebben 
van een enkel verhaal

00:02:45.000 --> 00:02:47.000
over wat boeken zijn.

NOTE Paragraph

00:02:47.000 --> 00:02:50.000
Ik kom uit een conventioneel,
Nigeriaans middenklassengezin.

00:02:50.000 --> 00:02:52.000
Mijn vader was professor.

00:02:52.000 --> 00:02:54.510
Mijn moeder was bestuurder.

00:02:55.000 --> 00:02:58.000
Dus hadden wij, zoals gebruikelijk,

00:02:58.000 --> 00:03:03.000
een inwonende hulp, meestal afkomstig 
uit naburige landelijke dorpjes.

00:03:03.000 --> 00:03:07.000
Het jaar dat ik acht werd, 
kregen we een nieuwe huisjongen.

00:03:07.000 --> 00:03:09.000
Zijn naam was Fide.

00:03:09.000 --> 00:03:12.000
Het enige wat mijn moeder
over hem vertelde,

00:03:12.000 --> 00:03:15.000
was dat zijn familie erg arm was.

00:03:15.000 --> 00:03:17.210
Mijn moeder stuurde hen yams en rijst,

00:03:17.210 --> 00:03:19.660
en onze oude kleding.

00:03:19.660 --> 00:03:22.650
En wanneer ik mijn bord
niet leeg at, zei mijn moeder:

00:03:22.650 --> 00:03:27.000
"Eet je bord leeg! Er zijn mensen 
als Fide's familie die niks hebben."

00:03:27.000 --> 00:03:31.000
Dus voelde ik enorm veel
medelijden met Fide's familie.

NOTE Paragraph

00:03:31.000 --> 00:03:34.000
Dan, op een zaterdag,
bezochten we zijn dorpje.

00:03:34.000 --> 00:03:38.000
En zijn moeder liet ons een mand 
met prachtige patronen zien,

00:03:38.000 --> 00:03:41.000
van gekleurd raffia,
die zijn broer had gemaakt.

00:03:41.000 --> 00:03:43.000
Ik was perplex.

00:03:43.000 --> 00:03:46.280
Het kwam niet in mij op
dat iemand in zijn familie

00:03:46.280 --> 00:03:49.000
werkelijk iets kon maken.

00:03:49.000 --> 00:03:52.000
Het enige wat ik over hen hoorde, 
was hoe arm ze waren,

00:03:52.000 --> 00:03:55.160
dus werd het voor mij onmogelijk 
anders over hen te denken

00:03:55.160 --> 00:03:57.000
dan dat ze arm waren.

00:03:57.000 --> 00:04:00.370
Hun armoede was
mijn enige verhaal over hen.

NOTE Paragraph

00:04:01.000 --> 00:04:03.570
Jaren later dacht ik hieraan 
toen ik Nigeria verliet

00:04:03.570 --> 00:04:06.290
om te gaan studeren
in de Verenigde Staten.

00:04:06.290 --> 00:04:07.660
Ik was 19.

00:04:08.000 --> 00:04:12.000
Mijn Amerikaanse kamergenote
was geshockeerd door mij.

00:04:12.000 --> 00:04:15.290
Ze vroeg waar ik zo goed
Engels had leren spreken,

00:04:15.290 --> 00:04:17.790
en ze was verbaasd
toen ik zei dat Nigeria

00:04:17.790 --> 00:04:20.660
Engels als officiële voertaal heeft.

00:04:21.670 --> 00:04:25.470
Ze vroeg of ze naar muziek
van mijn stam kon luisteren,

00:04:25.470 --> 00:04:27.430
en was bijgevolg erg teleurgesteld

00:04:27.430 --> 00:04:30.480
toen ik mijn cassette
van Mariah Carey te voorschijn haalde.

00:04:30.480 --> 00:04:33.000
(Gelach)

00:04:33.000 --> 00:04:35.370
Ze ging ervan uit dat ik niet wist

00:04:35.370 --> 00:04:37.200
hoe een fornuis werkte.

NOTE Paragraph

00:04:37.680 --> 00:04:40.590
Wat mij zo trof, was dat 
ze al medelijden met mij had,

00:04:40.590 --> 00:04:42.690
voordat ze mij had ontmoet.

00:04:42.690 --> 00:04:46.000
Haar vooringenomen standpunt
tegenover mij, Afrikaanse,

00:04:46.000 --> 00:04:49.400
was een neerbuigend,
welbedoeld medelijden.

00:04:50.000 --> 00:04:53.200
Mijn kamergenote had
een enkel verhaal over Afrika.

00:04:53.200 --> 00:04:56.000
Het enige verhaal van catastrofe.

00:04:56.000 --> 00:04:58.590
In dit enkele verhaal
was er geen mogelijkheid

00:04:58.590 --> 00:05:02.000
dat Afrikanen op enige wijze
op haar konden lijken.

00:05:02.000 --> 00:05:05.000
Geen mogelijkheid tot gevoelens 
complexer dan medelijden.

00:05:05.000 --> 00:05:08.100
Geen mogelijkheid van een band 
als gelijkwaardige mensen.

NOTE Paragraph

00:05:08.760 --> 00:05:11.000
Ik moet zeggen dat
voordat ik naar de VS ging,

00:05:11.000 --> 00:05:13.680
ik me niet bewust
als Afrikaanse identificeerde.

00:05:13.680 --> 00:05:17.000
Maar in de VS werd, telkens Afrika 
ter sprake kwam, naar mij gekeken.

00:05:17.000 --> 00:05:20.040
Ook al wist ik niets
over plaatsen als Namibië.

00:05:20.810 --> 00:05:23.000
Maar ik begon die
nieuwe identiteit te omarmen.

00:05:23.000 --> 00:05:26.000
En in veel opzichten
bekijk ik mijzelf nu als Afrikaanse.

00:05:26.000 --> 00:05:27.790
Maar het irriteert mij nog steeds

00:05:27.790 --> 00:05:30.000
wanneer men denkt dat Afrika een land is.

00:05:30.000 --> 00:05:33.550
Het meest recente voorbeeld:
tijdens de overigens prettige vlucht

00:05:33.550 --> 00:05:35.590
vanuit Lagos, twee dagen geleden,

00:05:35.590 --> 00:05:38.000
was er een bericht
tijdens de vlucht met Virgin

00:05:38.000 --> 00:05:43.000
over het liefdadigheidswerk 
in "India, Afrika en andere landen".

00:05:43.000 --> 00:05:44.000
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:05:44.000 --> 00:05:48.000
Na een aantal jaren in de VS te hebben 
doorgebracht als Afrikaanse,

00:05:48.000 --> 00:05:51.220
begon ik de reactie van mijn kamergenote 
op mij te begrijpen.

00:05:51.720 --> 00:05:53.850
Als ik niet in Nigeria was opgegroeid,

00:05:53.850 --> 00:05:57.240
en het enige wat ik van Afrika wist,
kwam van bekende beelden,

00:05:57.240 --> 00:06:00.000
zou ik ook denken
dat Afrika een plek was

00:06:00.000 --> 00:06:04.000
van prachtige landschappen,
prachtige dieren,

00:06:04.000 --> 00:06:06.000
en onbegrijpelijke mensen,

00:06:06.000 --> 00:06:09.000
die onzinnige oorlogen voeren, 
doodgaan van armoede en AIDS,

00:06:09.000 --> 00:06:12.000
die niet voor zichzelf kunnen spreken,

00:06:12.000 --> 00:06:14.000
en die wachten op redding

00:06:14.000 --> 00:06:17.000
door een vriendelijke, blanke vreemdeling.

00:06:17.000 --> 00:06:19.000
Ik zou Afrikanen hetzelfde zien als ik

00:06:19.000 --> 00:06:23.000
als kind, Fide's familie had gezien.

NOTE Paragraph

00:06:23.000 --> 00:06:27.000
Dit enkel verhaal over Afrika komt,
uit Westerse literatuur.

00:06:27.000 --> 00:06:29.000
Hier is een citaat van

00:06:29.000 --> 00:06:32.000
een Londense handelaar, John Locke,

00:06:32.000 --> 00:06:35.000
die in 1561 naar West-Afrika zeilde

00:06:35.000 --> 00:06:39.120
en een fascinerend verslag
optekende over zijn reis.

00:06:40.000 --> 00:06:42.000
Nadat hij zwarte Afrikanen beschreef

00:06:42.000 --> 00:06:44.000
als 'beesten zonder huizen',

00:06:44.000 --> 00:06:48.000
schreef hij: "Het zijn ook
mensen zonder hoofden,

00:06:48.000 --> 00:06:53.000
die hun mond en ogen in hun borst hebben."

NOTE Paragraph

00:06:53.000 --> 00:06:55.220
Elke keer dat ik dit las, moest ik lachen.

00:06:55.220 --> 00:06:59.000
Men moet de verbeeldingskracht 
van John Locke bewonderen.

00:06:59.000 --> 00:07:01.000
Maar wat belangrijk is aan zijn schrijven,

00:07:01.000 --> 00:07:03.000
is dat dit het begin vertegenwoordigt

00:07:03.000 --> 00:07:05.860
van een traditie van verhalen
over Afrika in het Westen.

00:07:05.860 --> 00:07:09.000
Een traditie van Subsaharaans Afrika 
als een plek van negatieven,

00:07:09.000 --> 00:07:11.000
van verschillen, van duisternis,

00:07:11.000 --> 00:07:15.000
van mensen die, 
in de woorden van de geweldige dichter,

00:07:15.000 --> 00:07:17.000
Rudyard Kipling

00:07:17.000 --> 00:07:20.000
'half duivel, half kind' zijn.

NOTE Paragraph

00:07:20.000 --> 00:07:23.000
En zo begon ik te beseffen 
dat wat mijn Amerikaanse kamergenote

00:07:23.000 --> 00:07:25.920
haar hele leven
moet hebben gezien en gehoord,

00:07:25.920 --> 00:07:28.760
verschillende versies waren
van dit enkel verhaal.

00:07:29.000 --> 00:07:30.900
Net zoals een professor

00:07:30.900 --> 00:07:34.980
die mij eens vertelde dat mijn roman 
niet 'authentiek Afrikaans' was.

00:07:35.320 --> 00:07:37.730
Ik was best bereid toe te geven

00:07:37.730 --> 00:07:40.350
dat een aantal dingen
niet klopte aan mijn roman,

00:07:40.350 --> 00:07:43.360
dat het op verschillende vlakken
niet voldoende was.

00:07:43.360 --> 00:07:46.000
Maar ik had niet kunnen bedenken 
dat het had gefaald

00:07:46.000 --> 00:07:49.000
in zoiets als authentiek Afrikaans zijn.

00:07:49.000 --> 00:07:51.000
Ik wist eerlijk gezegd niet

00:07:51.000 --> 00:07:53.310
wat authentiek Afrikaans was.

00:07:53.700 --> 00:07:56.000
De professor zei me dat mijn personages

00:07:56.000 --> 00:07:58.000
te veel zoals hij waren,

00:07:58.000 --> 00:08:00.000
een goed opgeleide man
uit de middenklasse.

00:08:00.000 --> 00:08:02.410
Mijn personages reden met de auto.

00:08:02.410 --> 00:08:04.610
Ze vergingen niet van de honger.

00:08:04.610 --> 00:08:08.220
Daardoor waren ze
niet authentiek Afrikaans.

NOTE Paragraph

00:08:08.810 --> 00:08:12.000
Maar ik moet er snel aan toevoegen 
dat ik net zo schuldig ben

00:08:12.000 --> 00:08:15.000
wat het enkele verhaal betreft.

00:08:15.000 --> 00:08:18.230
Een aantal jaren geleden 
bezocht ik Mexico vanuit de VS.

00:08:18.650 --> 00:08:21.510
Het politieke klimaat in de VS
was destijds gespannen.

00:08:21.510 --> 00:08:24.880
Er waren discussies
aan de gang over immigratie.

00:08:24.880 --> 00:08:27.000
En, zoals dat in Amerika vaak gebeurt,

00:08:27.000 --> 00:08:30.000
werd immigratie synoniem met Mexicanen.

00:08:30.000 --> 00:08:32.000
Er waren eindeloze
verhalen over Mexicanen:

00:08:32.000 --> 00:08:34.000
dat het mensen waren die

00:08:34.000 --> 00:08:36.000
het gezondheidssysteem zaten te flessen,

00:08:36.000 --> 00:08:38.000
stiekem de grens overstaken,

00:08:38.000 --> 00:08:41.250
gearresteerd werden aan de grens,
dat soort dingen.

NOTE Paragraph

00:08:42.000 --> 00:08:46.000
Ik herinner me een wandeling 
op mijn eerste dag in Guadalajara.

00:08:46.000 --> 00:08:48.370
Ik bekeek mensen die naar hun werk gingen,

00:08:48.370 --> 00:08:50.770
die op de markt
tortillas aan het rollen waren,

00:08:50.770 --> 00:08:52.430
die rookten en lachten.

00:08:53.000 --> 00:08:56.000
Ik voelde eerst een lichte verbazing.

00:08:56.000 --> 00:08:58.810
En toen werd ik overvallen door schaamte.

00:08:58.810 --> 00:09:01.560
Ik realiseerde me dat ik
zo was ondergedompeld

00:09:01.560 --> 00:09:03.830
in de verslaggeving
door de media over Mexicanen

00:09:03.830 --> 00:09:06.250
dat ze in mijn gedachten
één ding waren geworden:

00:09:06.250 --> 00:09:08.180
de verachtelijke immigrant.

00:09:08.490 --> 00:09:11.160
Ik was gevallen voor het enkel verhaal 
over de Mexicanen

00:09:11.160 --> 00:09:13.470
en ik schaamde me dood voor mezelf.

00:09:13.830 --> 00:09:16.500
Dit is hoe je het enkele verhaal creëert:

00:09:16.500 --> 00:09:19.000
laat een volk zien als één ding,

00:09:19.000 --> 00:09:21.000
als één enkel ding,

00:09:21.000 --> 00:09:22.660
telkens weer,

00:09:22.660 --> 00:09:24.740
en dat is wat ze worden.

NOTE Paragraph

00:09:25.460 --> 00:09:28.280
Het is onmogelijk om het 
over het enkele verhaal te hebben

00:09:28.280 --> 00:09:30.650
zonder het te hebben over macht.

00:09:31.000 --> 00:09:33.000
Er is een woord, een Igbo-woord;

00:09:33.000 --> 00:09:35.000
ik denk eraan telkens ik denk over

00:09:35.000 --> 00:09:38.000
de machtsstructuren van de wereld, 
en het is 'nkali'.

00:09:38.000 --> 00:09:40.670
Het is een naamwoord dat,
vrij vertaald, betekent

00:09:40.670 --> 00:09:43.000
'groter zijn dan een ander'.

00:09:43.000 --> 00:09:46.000
Net zoals onze economische
en politieke werelden,

00:09:46.000 --> 00:09:48.220
zijn ook verhalen bepaald

00:09:48.220 --> 00:09:51.000
door het principe van nkali.

00:09:51.000 --> 00:09:53.000
Hoe ze verteld worden, wie ze vertelt,

00:09:53.000 --> 00:09:56.000
wanneer ze verteld worden, 
hoeveel er verteld worden,

00:09:56.000 --> 00:09:59.220
dit alles is werkelijk
afhankelijk van macht.

NOTE Paragraph

00:09:59.920 --> 00:10:03.500
Macht is het vermogen niet alleen 
een verhaal over een ander te vertellen,

00:10:03.500 --> 00:10:07.000
maar dat verhaal te maken tot
het definitieve verhaal over die persoon.

00:10:07.000 --> 00:10:09.410
De Palestijnse dichter
Mourid Barghouti schrijft

00:10:09.410 --> 00:10:12.000
dat, als je bezit wil nemen van een volk,

00:10:12.000 --> 00:10:15.000
de meest eenvoudige manier is 
om hun verhaal te vertellen,

00:10:15.000 --> 00:10:18.000
en te beginnen met 'ten tweede'.

00:10:18.000 --> 00:10:22.000
Begin het verhaal
met de pijlen van de Indianen,

00:10:22.000 --> 00:10:25.000
en niet met de aankomst van de Britten,

00:10:25.000 --> 00:10:28.000
en je hebt een totaal ander verhaal.

00:10:28.000 --> 00:10:29.810
Begin het verhaal met

00:10:29.810 --> 00:10:32.000
het falen van de Afrikaanse staat,

00:10:32.000 --> 00:10:36.000
en niet met de koloniale creatie 
van de Afrikaanse staat,

00:10:36.000 --> 00:10:39.300
en je hebt een totaal ander verhaal.

NOTE Paragraph

00:10:40.000 --> 00:10:42.000
Kort geleden sprak ik 
op een universiteit

00:10:42.000 --> 00:10:44.000
waar een student mij vertelde

00:10:44.000 --> 00:10:46.000
dat het zo'n zonde was

00:10:46.000 --> 00:10:48.740
dat Nigeriaanse mannen
fysieke misbruikers zijn

00:10:48.740 --> 00:10:51.520
zoals het vader-personage uit mijn roman.

00:10:51.520 --> 00:10:54.130
Ik vertelde hem dat ik onlangs
een roman had gelezen

00:10:54.130 --> 00:10:56.160
die heette 'American Psycho' --

00:10:56.160 --> 00:10:58.000
(Gelach)

00:10:58.000 --> 00:11:00.000
-- en dat het zo'n zonde was

00:11:00.000 --> 00:11:03.000
dat jonge Amerikanen
seriemoordenaars waren.

00:11:03.000 --> 00:11:07.000
(Gelach)

00:11:07.000 --> 00:11:10.460
(Applaus)

00:11:12.790 --> 00:11:16.000
Natuurlijk zei ik dit
in een staat van milde irritatie.

00:11:16.000 --> 00:11:18.000
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:11:18.000 --> 00:11:20.000
Het zou nooit in mij opkomen om te denken

00:11:20.000 --> 00:11:22.000
dat omdat ik net een roman had gelezen

00:11:22.000 --> 00:11:24.000
met als personage een seriemoordenaar,

00:11:24.000 --> 00:11:26.000
dit representatief zou zijn

00:11:26.000 --> 00:11:28.000
voor alle Amerikanen.

00:11:28.000 --> 00:11:31.000
Dit is niet omdat ik een beter persoon 
ben dan die student,

00:11:31.000 --> 00:11:34.000
maar vanwege Amerika's
culturele en economische macht

00:11:34.000 --> 00:11:36.180
had ik vele verhalen over Amerika.

00:11:36.180 --> 00:11:40.000
Ik had Tyler en Updike
en Steinbeck en Gaitskill gelezen.

00:11:40.000 --> 00:11:43.000
Ik had niet een enkel
verhaal over Amerika.

NOTE Paragraph

00:11:43.000 --> 00:11:46.280
Toen ik enkele jaren geleden vernam 
dat van schrijvers werd verwacht

00:11:46.280 --> 00:11:49.520
dat ze een zeer
ongelukkige jeugd hebben gehad

00:11:49.520 --> 00:11:51.190
om succesvol te zijn,

00:11:51.190 --> 00:11:53.360
begon ik te bedenken wat ik kon verzinnen,

00:11:53.360 --> 00:11:56.260
verschrikkelijke dingen die mijn ouders 
me hadden aangedaan.

00:11:56.260 --> 00:11:58.000
(Gelach)

00:11:58.000 --> 00:12:02.000
Maar de werkelijkheid is 
dat ik een zeer gelukkige jeugd had,

00:12:02.000 --> 00:12:05.000
vol met pret en liefde, 
in een zeer hechte familie.

NOTE Paragraph

00:12:05.000 --> 00:12:09.000
Maar ik had ook grootvaders
die stierven in vluchtelingenkampen.

00:12:09.000 --> 00:12:13.000
Mijn neef Polle overleed omdat hij 
geen adequate zorg kon krijgen.

00:12:13.000 --> 00:12:16.000
Een goede vriend, Okoloma, 
kwam om in een vliegtuigongeluk

00:12:16.000 --> 00:12:19.000
omdat onze brandweerwagens
geen water hadden.

00:12:19.000 --> 00:12:22.000
Ik ben opgegroeid onder 
een repressieve militaire overheid

00:12:22.000 --> 00:12:24.000
die onderwijs niet naar waarde schatte,

00:12:24.000 --> 00:12:27.000
zodat mijn ouders soms 
hun salarissen niet kregen uitbetaald.

00:12:27.000 --> 00:12:31.000
En dus zag ik als kind de jam 
van de ontbijttafel verdwijnen,

00:12:31.000 --> 00:12:33.000
dan verdween de margarine,

00:12:33.000 --> 00:12:36.000
dan werd het brood te duur,

00:12:36.000 --> 00:12:39.000
dan werd de melk gerantsoeneerd.

00:12:39.000 --> 00:12:42.430
Maar vooral, een
vanzelfsprekende politieke angst

00:12:42.430 --> 00:12:44.770
nam plaats in onze levens.

NOTE Paragraph

00:12:45.590 --> 00:12:48.180
Al deze verhalen maken mij tot wie ik ben.

00:12:48.180 --> 00:12:52.000
Maar alleen de nadruk leggen 
op deze negatieve verhalen

00:12:52.000 --> 00:12:54.610
vlakt mijn ervaringen uit,

00:12:54.610 --> 00:12:57.200
en ziet de vele andere
verhalen over het hoofd

00:12:57.200 --> 00:12:59.000
die mij hebben gevormd.

00:12:59.000 --> 00:13:02.000
Het enkele verhaal creëert stereotypen.

00:13:02.000 --> 00:13:05.000
En het probleem met stereotypen

00:13:05.000 --> 00:13:07.000
is niet dat ze onwaar zijn,

00:13:07.000 --> 00:13:09.000
maar dat ze onvolledig zijn.

00:13:09.000 --> 00:13:12.110
Ze maken een verhaal
tot het enige verhaal.

NOTE Paragraph

00:13:12.420 --> 00:13:15.000
Inderdaad, Afrika is
een continent vol catastrofes.

00:13:15.000 --> 00:13:19.000
Immense catastrofes,
zoals de verkrachtingen in Congo.

00:13:19.000 --> 00:13:21.520
En deprimerende catastrofes,
zoals het feit dat

00:13:21.520 --> 00:13:25.280
5.000 mensen solliciteren
voor één vacature in Nigeria.

00:13:25.820 --> 00:13:29.000
Maar er zijn andere verhalen, 
die niet over catastrofes gaan.

00:13:29.000 --> 00:13:33.000
Het is net zo belangrijk
om het daarover te hebben.

NOTE Paragraph

00:13:33.000 --> 00:13:35.410
Ik heb altijd gedacht
dat het onmogelijk is

00:13:35.410 --> 00:13:38.000
om goed contact te hebben 
met een plek of persoon

00:13:38.000 --> 00:13:42.000
zonder verbondenheid met alle verhalen 
over die plek en die persoon.

00:13:42.000 --> 00:13:45.000
De consequentie van het enkele verhaal

00:13:45.000 --> 00:13:48.000
is dit: het ontdoet
mensen van hun waardigheid.

00:13:48.000 --> 00:13:52.000
Het belemmert onze erkenning 
van menselijke gelijkwaardigheid.

00:13:52.000 --> 00:13:55.000
Het benadrukt hoe we
verschillend van elkaar

00:13:55.000 --> 00:13:57.000
eerder dan hoe we gelijkaardig zijn.

NOTE Paragraph

00:13:57.000 --> 00:13:59.000
Wat als ik voor mijn Mexicaanse reis

00:13:59.000 --> 00:14:03.000
het immigratiedebat
van beide kanten had gevolgd,

00:14:03.000 --> 00:14:05.000
de Amerikaanse en de Mexicaanse?

00:14:05.000 --> 00:14:09.000
Wat als mijn moeder ons had verteld 
dat Fide's familie arm was

00:14:09.000 --> 00:14:11.000
en hardwerkend?

00:14:11.000 --> 00:14:13.000
Wat als we een Afrikaans
televisienetwerk hadden

00:14:13.000 --> 00:14:17.000
dat verschillende Afrikaanse verhalen 
over de hele wereld verspreidde?

00:14:17.000 --> 00:14:19.000
De Nigeriaanse schrijver Chinua Achebe

00:14:19.000 --> 00:14:21.290
noemt dit 'een balans van verhalen'.

NOTE Paragraph

00:14:21.670 --> 00:14:25.110
Wat als mijn kamergenote wist 
van mijn Nigeriaanse uitgever,

00:14:25.110 --> 00:14:26.510
Mukta Bakaray,

00:14:26.510 --> 00:14:29.000
een bijzondere man, 
die ontslag nam bij een bank

00:14:29.000 --> 00:14:32.000
om zijn droom te volgen 
en een uitgeverij te beginnen?

00:14:32.000 --> 00:14:35.660
De conventionele gedachte was 
dat Nigerianen geen literatuur lezen.

00:14:35.660 --> 00:14:37.700
Hij was het er niet mee eens.

00:14:37.700 --> 00:14:40.230
Hij vond dat mensen
die konden lezen, zouden lezen,

00:14:40.230 --> 00:14:44.000
als je literatuur voor hen
betaalbaar en beschikbaar maakte.

NOTE Paragraph

00:14:44.000 --> 00:14:47.000
Kort nadat hij mijn
eerste roman publiceerde,

00:14:47.000 --> 00:14:50.000
ging ik naar een televisiezender
in Lagos voor een interview.

00:14:50.000 --> 00:14:52.770
Een vrouwelijke bode 
kwam naar me toe en zei:

00:14:52.770 --> 00:14:56.090
"Ik heb echt genoten van je roman. 
Maar het einde was niet goed.

00:14:56.090 --> 00:14:59.370
Je moet een vervolg schrijven, 
waarin het volgende gaat gebeuren..."

00:14:59.370 --> 00:15:02.000
(Gelach)

00:15:02.000 --> 00:15:05.000
En ze vertelde me
wat ik in het vervolg moest schrijven.

00:15:05.000 --> 00:15:08.000
Ik was niet alleen gecharmeerd, 
ik was erg ontroerd.

00:15:08.000 --> 00:15:11.240
Deze vrouw werd als deel 
van het gewone Nigeriaanse volk

00:15:11.240 --> 00:15:13.580
niet verondersteld boeken te lezen.

00:15:13.580 --> 00:15:16.650
Zij had het niet alleen gelezen, 
maar eigende het zich toe

00:15:16.650 --> 00:15:19.000
en voelde zich geroepen mij te vertellen

00:15:19.000 --> 00:15:21.120
wat ik in het vervolg moest schrijven.

NOTE Paragraph

00:15:21.120 --> 00:15:25.000
Wat als mijn kamergenote wist 
van mijn vriend Fumi Onda,

00:15:25.000 --> 00:15:28.000
een onverschrokken vrouw, 
een tv-presentatrice in Lagos,

00:15:28.000 --> 00:15:31.000
die vastberaden de verhalen vertelt 
die wij liever vergeten?

00:15:31.000 --> 00:15:35.000
Wat als mijn kamergenote wist 
van de hartoperatie

00:15:35.000 --> 00:15:38.000
die vorige week werd uitgevoerd 
in een ziekenhuis in Lagos?

00:15:38.000 --> 00:15:42.000
Wat als mijn kamergenote wist 
van hedendaagse Nigeriaanse muziek?

00:15:42.000 --> 00:15:45.000
Getalenteerde mensen 
die zingen in het Engels en het Pidgin,

00:15:45.000 --> 00:15:47.000
en het Igbo en het Yoruba en het Ijo,

00:15:47.000 --> 00:15:51.000
terwijl ze invloeden mengen
van Jay-Z tot Fela

00:15:51.000 --> 00:15:54.000
tot Bob Marley, tot hun voorvaderen.

00:15:54.000 --> 00:15:56.760
Wat als mijn kamergenote wist 
van de vrouwelijke advocaat

00:15:56.760 --> 00:15:58.420
die onlangs in Nigeria

00:15:58.420 --> 00:16:00.160
een belachelijke wet aanvocht

00:16:00.160 --> 00:16:03.000
die vrouwen verplicht 
de goedkeuring van hun man te hebben

00:16:03.000 --> 00:16:06.000
om hun paspoorten te vernieuwen?

00:16:06.000 --> 00:16:09.000
Wat als mijn kamergenote
wist van Nollywood,

00:16:09.000 --> 00:16:13.000
vol innovatieve mensen die films maken 
ondanks grote technische problemen?

00:16:13.000 --> 00:16:14.740
Films die zo populair zijn

00:16:14.740 --> 00:16:17.390
dat ze werkelijk het
beste voorbeeld zijn van het feit

00:16:17.390 --> 00:16:20.000
dat Nigerianen consumeren
wat ze produceren.

00:16:20.000 --> 00:16:23.500
Wat als mijn kamergenote wist van
mijn geweldig ambitieuze haarvlechtster,

00:16:23.500 --> 00:16:26.910
die net een eigen zaak
in haarextensies is begonnen?

00:16:26.910 --> 00:16:29.000
Of over die miljoenen andere Nigerianen

00:16:29.000 --> 00:16:31.000
die ondernemingen beginnen en soms falen,

00:16:31.000 --> 00:16:34.730
maar door blijven gaan
met die ambitie te koesteren?

NOTE Paragraph

00:16:34.730 --> 00:16:37.000
Telkens ik thuis ben,
word ik geconfronteerd met

00:16:37.000 --> 00:16:40.170
de gebruikelijke oorzaken van irritatie 
voor de meeste Nigerianen:

00:16:40.170 --> 00:16:43.000
onze gebrekkige infrastructuur, 
onze mislukte regering.

00:16:43.000 --> 00:16:46.000
Maar ook met de ongelofelijke
veerkracht van de mensen

00:16:46.000 --> 00:16:49.000
die opbloeien ondanks de overheid,

00:16:49.000 --> 00:16:51.000
eerder dan dankzij.

00:16:51.000 --> 00:16:54.000
Elke zomer geef ik
schrijfworkshops in Lagos.

00:16:54.000 --> 00:16:57.000
Het is ongelofelijk hoeveel
mensen zich ervoor opgeven,

00:16:57.000 --> 00:16:59.750
hoeveel mensen popelen om te schrijven,

00:16:59.750 --> 00:17:01.580
om verhalen te vertellen.

NOTE Paragraph

00:17:02.000 --> 00:17:05.130
Mijn Nigeriaanse uitgever en ik 
hebben net een stichting opgezet

00:17:05.130 --> 00:17:07.000
die Farafina Trust heet.

00:17:07.000 --> 00:17:10.000
We hebben grootse plannen
om bibliotheken te bouwen

00:17:10.000 --> 00:17:12.000
en bestaande bibliotheken te renoveren,

00:17:12.000 --> 00:17:15.000
en boeken te voorzien
voor openbare scholen

00:17:15.000 --> 00:17:17.000
die niks in hun bibliotheken hebben staan,

00:17:17.000 --> 00:17:19.450
en ook heel veel workshops te organiseren,

00:17:19.450 --> 00:17:21.000
over lezen en schrijven,

00:17:21.000 --> 00:17:24.410
voor alle mensen die hongerig zijn 
om onze vele verhalen te vertellen.

00:17:24.410 --> 00:17:26.000
Verhalen doen ertoe.

00:17:26.000 --> 00:17:28.000
Veel verhalen doen ertoe.

00:17:28.000 --> 00:17:32.000
Verhalen zijn gebruikt
om te onteigenen en kwaad te doen.

00:17:32.000 --> 00:17:36.000
Maar verhalen kunnen ook worden gebruikt 
als aanmoediging en humanisering.

00:17:36.000 --> 00:17:39.000
Verhalen kunnen de waardigheid
van een volk breken.

00:17:39.000 --> 00:17:43.480
Maar verhalen kunnen ook 
gebroken waardigheden herstellen.

NOTE Paragraph

00:17:44.000 --> 00:17:46.410
De Amerikaanse schrijfster
Alice Walker schreef dit

00:17:46.410 --> 00:17:48.060
over haar Zuidelijke familieleden

00:17:48.060 --> 00:17:50.000
die naar het Noorden waren verhuisd.

00:17:50.000 --> 00:17:52.000
Ze leerde hen een boek kennen

00:17:52.000 --> 00:17:54.650
over het Zuidelijke leven
dat ze achter hadden gelaten.

00:17:55.000 --> 00:17:59.000
"Ze zaten samen, lazen het boek zelf,

00:17:59.000 --> 00:18:04.460
luisterend naar hoe ik voorlas, 
en een soort paradijs was herwonnen."

00:18:05.000 --> 00:18:08.000
Ik zou graag eindigen met deze gedachte:

00:18:08.000 --> 00:18:11.000
wanneer wij het enkele verhaal afwijzen,

00:18:11.000 --> 00:18:14.000
wanneer wij beseffen dat er 
nooit een enkel verhaal is

00:18:14.000 --> 00:18:16.000
over geen enkele plek,

00:18:16.000 --> 00:18:18.260
herwinnen wij een soort paradijs.

00:18:18.260 --> 00:18:20.000
Dank je wel.

00:18:20.000 --> 00:18:23.530
(Applaus)