WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:02.000
Son escritora.

00:00:02.000 --> 00:00:05.000
E gustaríame contarvos
un par de historias persoais

00:00:05.000 --> 00:00:10.000
sobre o que me gusta chamar
"O perigo dunha única historia".

00:00:10.000 --> 00:00:14.000
Crecín nun campus universitario
no leste de Nixeria.

00:00:14.000 --> 00:00:17.000
A miña nai di
que empecei a ler ós dous anos,

00:00:17.000 --> 00:00:22.000
pero eu creo que catro
é unha cifra máis certa.

00:00:22.000 --> 00:00:24.000
Así que fun unha lectora temperana
e o que lía

00:00:24.000 --> 00:00:27.000
eran libros infantís británicos
e estadounidenses.

NOTE Paragraph

00:00:27.000 --> 00:00:30.000
Tamén fun unha escritora temperana.

00:00:30.000 --> 00:00:34.000
E cando comecei a escribir,
sobre os sete anos,

00:00:34.000 --> 00:00:36.000
historias en lapis
con ilustracións en ceras

00:00:36.000 --> 00:00:39.000
que a miña pobre nai
estaba obrigada a ler,

00:00:39.000 --> 00:00:43.000
escribía exactamente
o tipo de historias que lía.

00:00:43.000 --> 00:00:48.000
Todas as miñas personaxes
eran brancas e de ollos azuis.

00:00:48.000 --> 00:00:50.000
Xogaban na neve.

00:00:50.000 --> 00:00:52.000
Comían mazás.

00:00:52.000 --> 00:00:54.000
(Risas)

00:00:54.000 --> 00:00:56.000
E falaban moito sobre o tempo,

00:00:56.000 --> 00:00:58.000
o bonito que era que saíra o sol.

00:00:58.000 --> 00:01:00.000
(Risas)

00:01:00.000 --> 00:01:03.000
E todo isto malia o feito
de que vivía en Nixeria.

00:01:03.000 --> 00:01:07.000
Nunca estivera fóra de Nixeria.

00:01:07.000 --> 00:01:10.000
Non tiñamos neve. Comiamos mangos.

00:01:10.000 --> 00:01:12.000
E nunca falabamos sobre o tempo,

00:01:12.000 --> 00:01:14.000
porque non había necesidade.

NOTE Paragraph

00:01:14.000 --> 00:01:17.000
As miñas personaxes
tamén bebían cervexa de xenxibre

00:01:17.000 --> 00:01:19.000
porque as personaxes
dos libros británicos que lía

00:01:19.000 --> 00:01:21.000
bebían cervexa de xenxibre.

00:01:21.000 --> 00:01:24.000
Tanto tiña que non tivera
nin idea do que era.

00:01:24.000 --> 00:01:25.000
(Risas)

00:01:25.000 --> 00:01:28.000
E durante moitos anos
tería un desexo desesperado

00:01:28.000 --> 00:01:30.000
de probar a cervexa de xenxibre.

00:01:30.000 --> 00:01:32.000
Pero esa é outra historia.

NOTE Paragraph

00:01:32.000 --> 00:01:34.000
Creo que o que isto demostra

00:01:34.000 --> 00:01:37.000
é o impresionable e vulnerable que somos

00:01:37.000 --> 00:01:39.000
fronte a unha historia,

00:01:39.000 --> 00:01:41.000
sobre todo de nenos.

00:01:41.000 --> 00:01:43.000
Como todo o que lera eran libros

00:01:43.000 --> 00:01:45.000
nos que as personaxes era estranxeiras

00:01:45.000 --> 00:01:47.000
estaba convencida de que os libros

00:01:47.000 --> 00:01:50.000
por natureza
tiñan que ter estranxeiros neles,

00:01:50.000 --> 00:01:52.000
e tiñan que tratar sobre cousas

00:01:52.000 --> 00:01:55.000
coas que non me podía identificar.

00:01:55.000 --> 00:01:59.000
As cousas cambiaron
cando descubrín libros africanos.

00:01:59.000 --> 00:02:01.000
Non había moitos dispoñibles

00:02:01.000 --> 00:02:03.000
e non eran tan sinxelos de atopar
como os estranxeiros.

NOTE Paragraph

00:02:03.000 --> 00:02:07.000
Pero grazas a escritores
como Chinua Achebe e Camara Laye

00:02:07.000 --> 00:02:09.000
Atravesei un cambio mental
na miña percepción

00:02:09.000 --> 00:02:11.000
da literatura.

00:02:11.000 --> 00:02:13.000
Deime de conta de que xente coma min,

00:02:13.000 --> 00:02:15.000
nenas coa pel da cor do chocolate,

00:02:15.000 --> 00:02:18.000
co pelo enmarañado
que non formaba coletas,

00:02:18.000 --> 00:02:20.000
tamén podían existir na literatura.

00:02:20.000 --> 00:02:24.000
Comecei a escribir
sobre cousas que recoñecía.

NOTE Paragraph

00:02:24.000 --> 00:02:28.000
Encantábanme eses libros británicos
e estadounidenses que lía.

00:02:28.000 --> 00:02:32.000
Espertaban a miña imaxinación.
Abríronme novos mundos.

00:02:32.000 --> 00:02:34.000
Pero a consecuencia non deliberada

00:02:34.000 --> 00:02:36.000
foi que non souben que a xente coma min

00:02:36.000 --> 00:02:38.000
podía existir na literatura.

00:02:38.000 --> 00:02:42.000
Así que o que o descubrimento dos escritores
africanos fixo por min foi isto:

00:02:42.000 --> 00:02:45.000
Salvoume de ter unha única historia

00:02:45.000 --> 00:02:47.000
do que eran os libros.

NOTE Paragraph

00:02:47.000 --> 00:02:50.000
Eu proveño dunha familia convencional
de clase media nixeriana.

00:02:50.000 --> 00:02:52.000
O meu pai era mestre.

00:02:52.000 --> 00:02:55.000
A miña nai era administradora.

00:02:55.000 --> 00:02:58.000
Tiñamos, como era a norma,

00:02:58.000 --> 00:03:03.000
axuda doméstica residente,
que a cotío viñan de vilas rurais próximas.

00:03:03.000 --> 00:03:07.000
No ano en que cumprín oito
tiñamos a un novo neno na casa.

00:03:07.000 --> 00:03:09.000
Chamábase Fide.

00:03:09.000 --> 00:03:12.000
O único que nos dixo a miña nai sobre el

00:03:12.000 --> 00:03:15.000
foi que a súa familia era moi pobre.

00:03:15.000 --> 00:03:17.000
A miña nai enviou ñame, arroz

00:03:17.000 --> 00:03:20.000
e roupa vella a súa familia.

00:03:20.000 --> 00:03:22.000
E cando non remataba a cea
a miña nai dicía:

00:03:22.000 --> 00:03:27.000
"¡Acaba a comida! ¿Non sabes que xente
como a familia de Fide non teñen nada?"

00:03:27.000 --> 00:03:31.000
Entón sentía unha mágoa enorme
pola familia de Fide.

NOTE Paragraph

00:03:31.000 --> 00:03:34.000
Un sábado fomos de visita á súa vila.

00:03:34.000 --> 00:03:38.000
E a súa nai amosounos unha cesta
maravillosamente estampada,

00:03:38.000 --> 00:03:41.000
feita con rafia tinguida,
que fixera o seu irmán.

00:03:41.000 --> 00:03:43.000
Asusteime.

00:03:43.000 --> 00:03:46.000
Non se me ocorrera
que alguén da súa familia

00:03:46.000 --> 00:03:49.000
puidera realmente facer algo.

00:03:49.000 --> 00:03:52.000
Todo o que escoitara deles
era o pobres que eran,

00:03:52.000 --> 00:03:54.000
así que érame imposible miralos

00:03:54.000 --> 00:03:57.000
como algo máis que pobres.

00:03:57.000 --> 00:04:01.000
A súa pobreza
era a miña única historia deles.

NOTE Paragraph

00:04:01.000 --> 00:04:03.000
Anos máis tarde,
pensei nisto cando deixei Nixeria.

00:04:03.000 --> 00:04:06.000
para ir a universidade nos Estados Unidos.

00:04:06.000 --> 00:04:08.000
Tiña 19.

00:04:08.000 --> 00:04:12.000
A miña compañeira de cuarto americana
sorprendeuse.

00:04:12.000 --> 00:04:15.000
Preguntoume onde aprendera
a falar inglés tan ben

00:04:15.000 --> 00:04:17.000
e estaba desconcertada
cando lle dixen que en Nixeria

00:04:17.000 --> 00:04:22.000
tiña o inglés como lingua oficial.

00:04:22.000 --> 00:04:26.000
Preguntoume se podería escoitar
o que ela chamou a miña "música tribal",

00:04:26.000 --> 00:04:28.000
e en consecuencia se desilusionou moito

00:04:28.000 --> 00:04:30.000
cando lle ensinei a miña cinta
de Mariah Carey.

00:04:30.000 --> 00:04:33.000
(Risas)

00:04:33.000 --> 00:04:35.000
Asumiu que non sabía

00:04:35.000 --> 00:04:38.000
como usar unha estufa.

NOTE Paragraph

00:04:38.000 --> 00:04:40.000
O que me paralizou foi isto:
ela sentía mágoa de min

00:04:40.000 --> 00:04:42.000
incluso antes de verme.

00:04:42.000 --> 00:04:46.000
A súa posición por defecto cara a min,
como africana,

00:04:46.000 --> 00:04:50.000
era un tipo de mágoa
condescendente e benévola.

00:04:50.000 --> 00:04:53.000
A miña compañeira de cuarto
tiña unha única historia de África.

00:04:53.000 --> 00:04:56.000
Unha única historia de catástrofe.

00:04:56.000 --> 00:04:58.000
Nesta única historia
non había a posibilidade

00:04:58.000 --> 00:05:02.000
de que os africanos foran semellantes a ela
dalgunha maneira.

00:05:02.000 --> 00:05:05.000
Non había a posibilidade de sentimentos
máis complexos cá mágoa.

00:05:05.000 --> 00:05:09.000
Non había a posibilidade dunha conexión
como humanos iguais.

NOTE Paragraph

00:05:09.000 --> 00:05:11.000
Debo dicir que antes de ir ós EE.UU
non me identificaba

00:05:11.000 --> 00:05:14.000
conscientemente como africana.

00:05:14.000 --> 00:05:17.000
Pero nos EE.UU cada vez que xurdía África
a xente volvíase cara a min.

00:05:17.000 --> 00:05:21.000
Non importaba que non soubera nada
de lugares como Namibia.

00:05:21.000 --> 00:05:23.000
Pero cheguei a aceptar
esa nova identidade.

00:05:23.000 --> 00:05:26.000
E agora en moitos aspectos
penso en min mesma como africana.

00:05:26.000 --> 00:05:28.000
Mesmo que aínda me alporizo

00:05:28.000 --> 00:05:30.000
cando se refiren a África como un país.

00:05:30.000 --> 00:05:34.000
O exemplo máis recente foi no meu voo,
doutra maneira marabilloso,

00:05:34.000 --> 00:05:36.000
dende Lagos hai dous días,

00:05:36.000 --> 00:05:38.000
no que houbo un anuncio no voo de Virgin

00:05:38.000 --> 00:05:43.000
sobre unha organización benéfica que traballa
en "India, África e outros países".

00:05:43.000 --> 00:05:44.000
(Risas)

NOTE Paragraph

00:05:44.000 --> 00:05:48.000
Así que tras un par de anos
nos EE.UU como africana

00:05:48.000 --> 00:05:52.000
comecei a entender a resposta
da miña compañeira de cuarto.

00:05:52.000 --> 00:05:55.000
Se non crecera en Nixeria
e todo o que soubera de África

00:05:55.000 --> 00:05:57.000
saíra das imaxes xeneralizadas

00:05:57.000 --> 00:06:00.000
tamén eu crería que África é un lugar

00:06:00.000 --> 00:06:04.000
de bonitas paisaxes e animais

00:06:04.000 --> 00:06:06.000
e xente incomprensible

00:06:06.000 --> 00:06:09.000
loitando en guerras sen sentido,
morrendo de pobreza e SIDA,

00:06:09.000 --> 00:06:12.000
incapaces de falar por eles mesmos

00:06:12.000 --> 00:06:14.000
e agardando ser salvados

00:06:14.000 --> 00:06:17.000
por un amable estranxeiro branco.

00:06:17.000 --> 00:06:19.000
Miraría ós africanos da mesma maneira

00:06:19.000 --> 00:06:23.000
que de nena miraba á familia de Fide.

NOTE Paragraph

00:06:23.000 --> 00:06:27.000
Creo que a única historia de África
provén da literatura occidental.

00:06:27.000 --> 00:06:29.000
Esta é unha cita sacada

00:06:29.000 --> 00:06:32.000
dos escritos dun mercante londiniense
chamado John Locke,

00:06:32.000 --> 00:06:35.000
que navegou ata o oeste de África en 1561,

00:06:35.000 --> 00:06:40.000
e plasmou un fascinante relato
da súa viaxe.

00:06:40.000 --> 00:06:42.000
Tras referirse ós africanos negros

00:06:42.000 --> 00:06:44.000
como "bestas que non teñen casas"

00:06:44.000 --> 00:06:48.000
escribiu: "tamén son persoas sen cabeza,

00:06:48.000 --> 00:06:53.000
teñen a boca e os ollos no peito".

NOTE Paragraph

00:06:53.000 --> 00:06:55.000
Eu río cada vez que leo isto.

00:06:55.000 --> 00:06:59.000
Debemos admirar
a imaxinación de John Locke.

00:06:59.000 --> 00:07:01.000
Pero o que importa dos seus escritos

00:07:01.000 --> 00:07:03.000
é que representa o comezo

00:07:03.000 --> 00:07:06.000
da tradición de contar historias africanas
en occidente.

00:07:06.000 --> 00:07:09.000
A tradición de identificar
á África subsahariana como un lugar

00:07:09.000 --> 00:07:11.000
de negacións,
de diferenzas, de escuridade,

00:07:11.000 --> 00:07:15.000
de xente que,
en palabras do marabilloso poeta

00:07:15.000 --> 00:07:17.000
Rudyard Kipling

00:07:17.000 --> 00:07:20.000
son "metade diaños, metade nenos".

NOTE Paragraph

00:07:20.000 --> 00:07:23.000
Entón comecei a decatarme
de que a miña compañeira de cuarto

00:07:23.000 --> 00:07:25.000
debeu, ó longo da súa vida,

00:07:25.000 --> 00:07:27.000
ver e escoitar diferentes versións

00:07:27.000 --> 00:07:29.000
desta única historia,

00:07:29.000 --> 00:07:31.000
como un profesor que tiven,

00:07:31.000 --> 00:07:36.000
que me dixo unha vez que a miña novela
non era "autenticamente africana".

00:07:36.000 --> 00:07:38.000
Estaba disposta a argüír
que había un par de cousas

00:07:38.000 --> 00:07:40.000
que estaban mal na novela,

00:07:40.000 --> 00:07:44.000
que puxera mal un par de lugares.

00:07:44.000 --> 00:07:46.000
Pero non podía imaxinar que fracasara

00:07:46.000 --> 00:07:49.000
en conseguir algo chamado
a autenticidade africana.

00:07:49.000 --> 00:07:51.000
De feito non sabía

00:07:51.000 --> 00:07:54.000
o que era a autenticidade africana.

00:07:54.000 --> 00:07:56.000
O profesor díxome que as miñas personaxes

00:07:56.000 --> 00:07:58.000
parecíanse demasiado a el,

00:07:58.000 --> 00:08:00.000
un home douto de clase media

00:08:00.000 --> 00:08:02.000
As miñas personaxes conducían coches.

00:08:02.000 --> 00:08:05.000
Non morrían de fame.

00:08:05.000 --> 00:08:09.000
Polo tanto non eran auténticos africanos.

NOTE Paragraph

00:08:09.000 --> 00:08:12.000
Pero debo engadir
que eu tamén son responsable

00:08:12.000 --> 00:08:15.000
na cuestión da única historia.

00:08:15.000 --> 00:08:19.000
Hai uns anos visitei México
dende ós EE.UU.

00:08:19.000 --> 00:08:21.000
O clima político nos EE.UU.
nese momento era tenso.

00:08:21.000 --> 00:08:25.000
E había en curso
debates sobre a inmigración.

00:08:25.000 --> 00:08:27.000
E, como pasa a cotío en Estados Unidos,

00:08:27.000 --> 00:08:30.000
a inmigración converteuse
en sinónimo de mexicanos.

00:08:30.000 --> 00:08:32.000
Había innumerables historias de mexicanos

00:08:32.000 --> 00:08:34.000
como xente

00:08:34.000 --> 00:08:36.000
que desplumaba ó sistema sanitario,

00:08:36.000 --> 00:08:38.000
que se coaba pola fronteira,

00:08:38.000 --> 00:08:42.000
detidos nas fronteiras,
ese tipo de cousas.

NOTE Paragraph

00:08:42.000 --> 00:08:46.000
Lembro pasear por Guadalaxara
o primeiro día,

00:08:46.000 --> 00:08:48.000
mirando á xente indo ó traballo,

00:08:48.000 --> 00:08:50.000
dándolle volta as tortillas
na praza do mercado,

00:08:50.000 --> 00:08:53.000
fumando, rindo,

00:08:53.000 --> 00:08:56.000
Lembro sentirme primeiro
un pouco sorprendida.

00:08:56.000 --> 00:08:59.000
E logo arrelada pola vergoña.

00:08:59.000 --> 00:09:02.000
Decateime de que estivera tan sumida

00:09:02.000 --> 00:09:04.000
na cobertura mediática sobre os mexicanos

00:09:04.000 --> 00:09:06.000
que se converteran
en unha soa cousa na miña mente:

00:09:06.000 --> 00:09:09.000
un abxecto inmigrante.

00:09:09.000 --> 00:09:11.000
Aceptara a única historia dos mexicanos

00:09:11.000 --> 00:09:14.000
e non podía estar
máis avergoñada de min mesma.

00:09:14.000 --> 00:09:16.000
Así é cómo se crea unha única historia:

00:09:16.000 --> 00:09:19.000
amosar á xente como unha única cousa,

00:09:19.000 --> 00:09:21.000
como só unha cousa,

00:09:21.000 --> 00:09:23.000
unha e outra vez,

00:09:23.000 --> 00:09:26.000
e niso é no que se converten.

NOTE Paragraph

00:09:26.000 --> 00:09:28.000
É imposible falar da historia única

00:09:28.000 --> 00:09:31.000
sen falar do poder.

00:09:31.000 --> 00:09:33.000
Hai unha palabra en Igbo

00:09:33.000 --> 00:09:35.000
que se me ocorre cada vez que penso

00:09:35.000 --> 00:09:38.000
nas estructuras de poder do mundo,
e é "nkali".

00:09:38.000 --> 00:09:40.000
É un nome que ben dicindo

00:09:40.000 --> 00:09:43.000
"ser máis grande có outro."

00:09:43.000 --> 00:09:46.000
Coma os nosos mundos económicos
e políticos

00:09:46.000 --> 00:09:48.000
as historias tamén se definen

00:09:48.000 --> 00:09:51.000
polo principio do nkali.

00:09:51.000 --> 00:09:53.000
Como se fala delas, quen as di,

00:09:53.000 --> 00:09:56.000
cando as din, cantas historias se contan

00:09:56.000 --> 00:10:00.000
depende moito do poder.

NOTE Paragraph

00:10:00.000 --> 00:10:03.000
O poder non é só a habilidade
de contar a historia de outra persoa,

00:10:03.000 --> 00:10:07.000
senón de facer dela
a historia definitiva desa persoa.

00:10:07.000 --> 00:10:09.000
O poeta palestino
Mouris Barghouti escribiu

00:10:09.000 --> 00:10:12.000
que se queres desposuír á xente

00:10:12.000 --> 00:10:15.000
a maneira máis sinxela
é contar a súa historia

00:10:15.000 --> 00:10:18.000
e comezar con "en segundo lugar".

00:10:18.000 --> 00:10:22.000
Comeza a historia coas frechas
dos nativos americanos

00:10:22.000 --> 00:10:25.000
en vez de coa chegada dos británicos

00:10:25.000 --> 00:10:28.000
e terás unha historia
totalmente diferente.

00:10:28.000 --> 00:10:30.000
Empeza a historia

00:10:30.000 --> 00:10:32.000
co fracaso do estado africano

00:10:32.000 --> 00:10:36.000
en vez de coa creación colonial
do estado africano

00:10:36.000 --> 00:10:40.000
e terás unha historia
totalmente diferente.

NOTE Paragraph

00:10:40.000 --> 00:10:42.000
Hai pouco falei nunha universidade

00:10:42.000 --> 00:10:44.000
onde un estudante me dixo

00:10:44.000 --> 00:10:46.000
que era unha mágoa

00:10:46.000 --> 00:10:49.000
que os homes nixerianos
fosen maltratadores

00:10:49.000 --> 00:10:52.000
coma a personaxe do pai na miña novela.

00:10:52.000 --> 00:10:54.000
Díxenlle que acabara de ler a novela

00:10:54.000 --> 00:10:56.000
titulada "American Psycho"...

00:10:56.000 --> 00:10:58.000
(Risas)

00:10:58.000 --> 00:11:00.000
e que era unha mágoa

00:11:00.000 --> 00:11:03.000
que os xoves estadounidenses
fosen asasinos en serie.

00:11:03.000 --> 00:11:07.000
(Risas)

00:11:07.000 --> 00:11:13.000
(Aplausos)

00:11:13.000 --> 00:11:16.000
Obviamente lle dixen iso
nun ataque de irritación.

00:11:16.000 --> 00:11:18.000
(Risas)

NOTE Paragraph

00:11:18.000 --> 00:11:20.000
Nunca se me ocorrería pensar

00:11:20.000 --> 00:11:22.000
que só porque lera unha novela

00:11:22.000 --> 00:11:24.000
na que unha personaxe
é un asasino en serie

00:11:24.000 --> 00:11:26.000
este representa dalgunha maneira

00:11:26.000 --> 00:11:28.000
a todos os estadounidenses.

00:11:28.000 --> 00:11:31.000
Isto non é porque eu sexa
unha persoa mellor ca ese estudiante,

00:11:31.000 --> 00:11:34.000
pero debido ao poder económico
e cultural dos EE.UU.

00:11:34.000 --> 00:11:36.000
teño moitas historia de EE.UU.

00:11:36.000 --> 00:11:40.000
Lin a Tyler, Updike,
Steinbeck e Gaitskill.

00:11:40.000 --> 00:11:43.000
Non teño unha soa historia dos EE.UU.

NOTE Paragraph

00:11:43.000 --> 00:11:46.000
Cando aprendín, hai uns anos,
que os escritores

00:11:46.000 --> 00:11:50.000
debían ter unha infancia realmente infeliz

00:11:50.000 --> 00:11:52.000
para ter éxito

00:11:52.000 --> 00:11:54.000
comecei a pensar en como podía inventar

00:11:54.000 --> 00:11:56.000
cousas horribles
que me fixeran os meus pais.

00:11:56.000 --> 00:11:58.000
(Risas)

00:11:58.000 --> 00:12:02.000
Pero a verdade é que tiven
unha infancia moi feliz,

00:12:02.000 --> 00:12:05.000
chea de risos e amor
nunha familia moi unida.

NOTE Paragraph

00:12:05.000 --> 00:12:09.000
Pero tamén tiven avós
que morreron en campos de refuxiados.

00:12:09.000 --> 00:12:13.000
A miña curmá Polle morreu porque non puido
recibir coidados médicos adecuados.

00:12:13.000 --> 00:12:16.000
Unha das miñas mellores amigas, Okoloma,
morreu nun accidente aéreo

00:12:16.000 --> 00:12:19.000
porque os nosos coches de bombeiros
non tiñan auga.

00:12:19.000 --> 00:12:22.000
Crecín baixo gobernos militares represivos

00:12:22.000 --> 00:12:24.000
que infravaloraban a educación,

00:12:24.000 --> 00:12:27.000
de maneira que as veces os meus pais
non recibían os seus salarios.

00:12:27.000 --> 00:12:31.000
E tamén, de nena, vin como a marmelada
desaparecía do almorzo,

00:12:31.000 --> 00:12:33.000
logo desapareceu a margarina,

00:12:33.000 --> 00:12:36.000
despois o pan volveuse caro de máis,

00:12:36.000 --> 00:12:39.000
e logo racionábase o leite.

00:12:39.000 --> 00:12:42.000
E sobre todo,
un tipo de medo político normalizado

00:12:42.000 --> 00:12:46.000
invadiu as nosas vidas.

NOTE Paragraph

00:12:46.000 --> 00:12:48.000
Todas esas historias fixéronme quen son.

00:12:48.000 --> 00:12:52.000
Pero insistir só nesas historias negativas

00:12:52.000 --> 00:12:55.000
é reducir a miña experiencia

00:12:55.000 --> 00:12:57.000
e pasar por alto
as outras moitas historias

00:12:57.000 --> 00:12:59.000
que me formaron.

00:12:59.000 --> 00:13:02.000
A única historia crea estereotipos.

00:13:02.000 --> 00:13:05.000
E o problema dos estereotipos

00:13:05.000 --> 00:13:07.000
non é que non sexan certos

00:13:07.000 --> 00:13:09.000
senón que están incompletos.

00:13:09.000 --> 00:13:13.000
Fan que unha historia
sexa a única historia.

NOTE Paragraph

00:13:13.000 --> 00:13:15.000
Por suposto, África é un continente
cheo de catástrofes.

00:13:15.000 --> 00:13:19.000
Algunhas son enormes,
coma as horribles violacións no Congo.

00:13:19.000 --> 00:13:21.000
Outras son deprimentes,
como o feito

00:13:21.000 --> 00:13:26.000
de que 5.000 persoas se presenten
para un só posto de traballo en Nixeria.

00:13:26.000 --> 00:13:29.000
Pero tamén hai outras historias
que non falan de catástrofes.

00:13:29.000 --> 00:13:33.000
E é moi importante, tan importante,
falar delas tamén.

NOTE Paragraph

00:13:33.000 --> 00:13:35.000
Sempre pensei que é imposible

00:13:35.000 --> 00:13:38.000
coñecer ben un lugar ou a unha persoa

00:13:38.000 --> 00:13:42.000
sen coñecer todas as historias
dese lugar e persoa.

00:13:42.000 --> 00:13:45.000
A consecuencia da historia única

00:13:45.000 --> 00:13:48.000
é esta: roubar a dignidade das persoas.

00:13:48.000 --> 00:13:52.000
Fai o recoñecemento da nosa mesma
condición humana difícil.

00:13:52.000 --> 00:13:55.000
Enfatiza o que nos fai diferentes

00:13:55.000 --> 00:13:57.000
no canto das nosas similitudes.

NOTE Paragraph

00:13:57.000 --> 00:13:59.000
¿Que pasaría se antes de viaxar a México

00:13:59.000 --> 00:14:03.000
seguira os debates da emigración
dende ambos os dous lados,

00:14:03.000 --> 00:14:05.000
dos EE.UU. e dos mexicanos?

00:14:05.000 --> 00:14:09.000
¿Que pasaría se a miña nai
nos contara que a familia de Fide

00:14:09.000 --> 00:14:11.000
era pobre e traballadora?

00:14:11.000 --> 00:14:13.000
¿Que pasaría se houbera
unha cadea de televisión africana

00:14:13.000 --> 00:14:17.000
que emitira diversas historias africanas
en todo o mundo?

00:14:17.000 --> 00:14:19.000
Habería o que o escritor nixeriano
Chinua Achebe chamou

00:14:19.000 --> 00:14:22.000
"un equilibrio de historias".

NOTE Paragraph

00:14:22.000 --> 00:14:25.000
¿Que pasaría se a miña compañeira
coñecera o meu editor nixeriano

00:14:25.000 --> 00:14:27.000
Mukta Bakaray,

00:14:27.000 --> 00:14:29.000
un home extraordinario
que deixou o traballo nun banco

00:14:29.000 --> 00:14:32.000
para seguir o seu soño
e abrir unha editorial?

00:14:32.000 --> 00:14:36.000
A sabedoría convencional
era que os nixerianos non len literatura.

00:14:36.000 --> 00:14:38.000
El non estaba de acordo.

00:14:38.000 --> 00:14:40.000
Pensaba que a xente que podía ler,

00:14:40.000 --> 00:14:44.000
lería se a literatura
era acadable para eles.

NOTE Paragraph

00:14:44.000 --> 00:14:47.000
Pouco despois de publicar
a miña primeira novela

00:14:47.000 --> 00:14:50.000
fun a unha emisora de TV en Lagos
para unha entrevista.

00:14:50.000 --> 00:14:53.000
E unha muller que traballaba alí
como mensaxeira achegouse e me dixo:

00:14:53.000 --> 00:14:56.000
"Gustoume moito a túa novela,
pero non me gustou o final.

00:14:56.000 --> 00:14:59.000
Tes que escribir unha secuela
e isto é o que vai pasar..."

00:14:59.000 --> 00:15:02.000
(Risas)

00:15:02.000 --> 00:15:05.000
E seguiu contándome
o que tiña que escribir na secuela.

00:15:05.000 --> 00:15:08.000
Eu non estaba só encantada,
senón moi conmovida.

00:15:08.000 --> 00:15:11.000
Alí estaba unha muller,
parte das masas ordinarias dos nixerianos,

00:15:11.000 --> 00:15:14.000
que non debían de ser lectores.

00:15:14.000 --> 00:15:16.000
Ela non só lera o libro,
senón que se apoderara del

00:15:16.000 --> 00:15:19.000
e tiña xustificación para dicirme

00:15:19.000 --> 00:15:21.000
que escribir na secuela.

NOTE Paragraph

00:15:21.000 --> 00:15:25.000
¿Que pasaría se a miña compañeira
coñecera a miña amiga Fumi Onda,

00:15:25.000 --> 00:15:28.000
unha muller afouta que presenta
un programa de TV en Lagos,

00:15:28.000 --> 00:15:31.000
determinada a contar as historias
que nós preferimos esquecer?

00:15:31.000 --> 00:15:35.000
¿Qué pasaría se a miña compañeira
coñecera a intervención cardíaca

00:15:35.000 --> 00:15:38.000
que se realizou no hospital de Lagos
a semana pasada?

00:15:38.000 --> 00:15:42.000
¿Qué pasaría se a miña compañeira
coñecera a música nixeriana actual?

00:15:42.000 --> 00:15:45.000
Xente con talento
cantando en inglés e pidgin,

00:15:45.000 --> 00:15:47.000
igbo, yoruba e ijo,

00:15:47.000 --> 00:15:51.000
mesturando influencias
desde Jay-Z a Fela,

00:15:51.000 --> 00:15:54.000
de Bob Marley ós seus avós.

00:15:54.000 --> 00:15:56.000
¿Qué pasaría se a miña compañeira
coñecera a avogada

00:15:56.000 --> 00:15:58.000
que foi hai pouco ós xulgados en Nixeria

00:15:58.000 --> 00:16:00.000
para cambiar a ridícula lei

00:16:00.000 --> 00:16:03.000
coa que as mulleres precisaban
o consentimento dos seus homes

00:16:03.000 --> 00:16:06.000
para renovar o pasaporte?

00:16:06.000 --> 00:16:09.000
¿Qué pasaría se a miña compañeira
coñecera Nollywood,

00:16:09.000 --> 00:16:13.000
cheo de xente innovadora facendo películas
a pesar das dificultades técnicas?

00:16:13.000 --> 00:16:15.000
Películas tan populares

00:16:15.000 --> 00:16:17.000
que son o mellor exemplo

00:16:17.000 --> 00:16:20.000
de nixerianos consumindo o que producen.

00:16:20.000 --> 00:16:23.000
¿Qué pasaría se a miña compañeira coñecera
a miña ambiciosa trenzadora de cabelo

00:16:23.000 --> 00:16:27.000
que acaba de abrir o seu propio negocio
de venta de extensións?

00:16:27.000 --> 00:16:29.000
Ou se coñecera ós millóns de nixerianos

00:16:29.000 --> 00:16:31.000
que abriron negocios e as veces fracasaron

00:16:31.000 --> 00:16:35.000
pero continuaron albergando a ambición?

NOTE Paragraph

00:16:35.000 --> 00:16:37.000
Cada vez que estou en casa enfróntome

00:16:37.000 --> 00:16:40.000
coas causas usuais de irritación
da maioría de nixerianos:

00:16:40.000 --> 00:16:43.000
as nosas infraestructuras
e gobernos fracasados.

00:16:43.000 --> 00:16:46.000
Pero tamén pola capacidade
de recuperación da xente

00:16:46.000 --> 00:16:49.000
que prospera a pesar do goberno

00:16:49.000 --> 00:16:51.000
máis que grazas a el.

00:16:51.000 --> 00:16:54.000
Imparto obradoiros de escritura
en Lagos todos os veráns.

00:16:54.000 --> 00:16:57.000
É sorprendente a cantidade de xente
que se apunta,

00:16:57.000 --> 00:17:00.000
canta xente está impaciente por escribir,

00:17:00.000 --> 00:17:02.000
por contar historias.

NOTE Paragraph

00:17:02.000 --> 00:17:05.000
O meu editor nixeriano e máis eu
acabamos de abrir una ONG

00:17:05.000 --> 00:17:07.000
chamada Farafina Trust.

00:17:07.000 --> 00:17:10.000
E temos grandes sonos
de construcción de bibliotecas

00:17:10.000 --> 00:17:12.000
da restauración das xa existentes

00:17:12.000 --> 00:17:15.000
e de proporcionar libros
ás escolas do estado

00:17:15.000 --> 00:17:17.000
que non teñen nada nas súas bibliotecas

00:17:17.000 --> 00:17:19.000
e que tamén organizan moitos obradoiros

00:17:19.000 --> 00:17:21.000
de lectura e escritura

00:17:21.000 --> 00:17:24.000
para toda a xente que quere contar
as nosas moitas historias.

00:17:24.000 --> 00:17:26.000
As historias son importantes.

00:17:26.000 --> 00:17:28.000
Moitas historias son importantes.

00:17:28.000 --> 00:17:32.000
As historias utilizáronse
para desposuír e difamar.

00:17:32.000 --> 00:17:36.000
Pero as historias poden usarse
para dar poder e humanizar.

00:17:36.000 --> 00:17:39.000
As historias poden romper
a dignidade da xente.

00:17:39.000 --> 00:17:44.000
Pero as historias tamén poden
reparar a dignidade perdida.

NOTE Paragraph

00:17:44.000 --> 00:17:46.000
A escritora estadounidense
Alice Walker escribiu isto

00:17:46.000 --> 00:17:48.000
sobre os seu parentes do sur

00:17:48.000 --> 00:17:50.000
que se desprazaran ó norte.

00:17:50.000 --> 00:17:52.000
Presentoulles un libro

00:17:52.000 --> 00:17:55.000
sobre a vida do sur que deixaran atrás.

00:17:55.000 --> 00:17:59.000
"Sentáronse ó meu redor,
lendo o libro eles mesmos,

00:17:59.000 --> 00:18:05.000
escoitándome ler o libro
e recobrouse unha especie de paraíso".

00:18:05.000 --> 00:18:08.000
Gustaríame rematar con este pensamento:

00:18:08.000 --> 00:18:11.000
Que cando rexeitamos a historia única,

00:18:11.000 --> 00:18:14.000
cando nos decatamos
de que non hai unha única historia

00:18:14.000 --> 00:18:16.000
sobre calquera lugar,

00:18:16.000 --> 00:18:18.000
recuperamos unha especie de paraíso.

00:18:18.000 --> 00:18:20.000
Grazas.

00:18:20.000 --> 00:18:28.000
(Aplausos)