WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:01.976
Αφηγούμαι ιστορίες

00:00:02.000 --> 00:00:04.976
και θα ήθελα να σας πω
μερικές προσωπικές ιστορίες

00:00:05.000 --> 00:00:09.976
γι' αυτό που ονομάζω
«κίνδυνο της μονοσήμαντης ιστορίας».

00:00:10.746 --> 00:00:13.976
Μεγάλωσα σε μια πανεπιστημιούπολη
στην ανατολική Νιγηρία.

00:00:14.158 --> 00:00:17.467
Η μητέρα μου λέει ότι ξεκίνησα
να διαβάζω όταν ήμουν δύο χρονών,

00:00:17.491 --> 00:00:20.507
αν και μάλλον αυτό έγινε στα τέσσερα.

00:00:21.753 --> 00:00:23.564
Ξεκίνησα να διαβάζω μικρή και διάβαζα

00:00:23.588 --> 00:00:26.976
βρετανικά και αμερικανικά παιδικά βιβλία.

NOTE Paragraph

00:00:27.706 --> 00:00:29.976
Ξεκίνησα επίσης να γράφω από μικρή.

00:00:30.000 --> 00:00:33.976
Και όταν άρχισα να γράφω,
περίπου επτά χρονών,

00:00:34.000 --> 00:00:36.048
ιστορίες με μολύβι
και ζωγραφιές με κηρομπογιές

00:00:36.072 --> 00:00:39.604
που η καημένη η μητέρα μου
αναγκαζόταν να διαβάζει,

00:00:39.628 --> 00:00:43.196
έγραφα ακριβώς 
τις ίδιες ιστορίες που διάβαζα.

00:00:43.220 --> 00:00:47.976
Όλοι οι ήρωες ήταν
λευκοί με γαλάζια μάτια.

00:00:48.000 --> 00:00:50.307
Έπαιζαν στο χιόνι.

00:00:50.331 --> 00:00:52.418
Έτρωγαν μήλα.

NOTE Paragraph

00:00:52.442 --> 00:00:53.839
(Γέλια)

NOTE Paragraph

00:00:54.013 --> 00:00:56.024
Και συζητούσαν πολύ για τον καιρό,

00:00:56.048 --> 00:00:58.176
τι ωραία που ήταν όταν έβγαινε ο ήλιος.

NOTE Paragraph

00:00:58.409 --> 00:01:00.373
(Γέλια)

NOTE Paragraph

00:01:00.397 --> 00:01:03.531
Παρά το γεγονός ότι ζούσα στη Νιγηρία

00:01:03.555 --> 00:01:05.333
και δεν είχα βγει ποτέ από τη χώρα.

00:01:07.143 --> 00:01:10.404
Δεν είχαμε χιόνι. Τρώγαμε μάνγκο

00:01:10.428 --> 00:01:12.276
και δεν συζητούσαμε ποτέ για τον καιρό,

00:01:12.300 --> 00:01:13.976
διότι δεν υπήρχε λόγος.

NOTE Paragraph

00:01:14.269 --> 00:01:16.976
Οι ήρωές μου έπιναν
επίσης πολλή τζιτζιμπίρα

00:01:17.000 --> 00:01:19.381
επειδή οι ήρωες στα βρετανικά βιβλία
που διάβαζα

00:01:19.405 --> 00:01:20.976
έπιναν τζιτζιμπίρα.

00:01:21.301 --> 00:01:23.976
Κι ας μην είχα ιδέα τι ήταν η τζιτζιμπίρα.

NOTE Paragraph

00:01:24.000 --> 00:01:25.531
(Γέλια)

NOTE Paragraph

00:01:25.555 --> 00:01:27.005
Για πολλά χρόνια,

00:01:27.029 --> 00:01:29.976
είχα μια τεράστια επιθυμία να τη δοκιμάσω.

00:01:30.476 --> 00:01:31.976
Αλλά αυτή είναι μια άλλη ιστορία.

NOTE Paragraph

00:01:32.000 --> 00:01:34.483
Γίνεται σαφές, νομίζω,

00:01:34.507 --> 00:01:37.361
πόσο ευεπηρέαστοι και ευάλωτοι είμαστε

00:01:37.385 --> 00:01:38.976
μπροστά σε μια ιστορία,

00:01:39.000 --> 00:01:40.385
ειδικά ως παιδιά.

00:01:41.639 --> 00:01:45.409
Καθώς το μόνο που είχα διαβάσει
ήταν βιβλία με ξένους χαρακτήρες,

00:01:45.433 --> 00:01:47.552
είχα πειστεί ότι τα βιβλία,

00:01:47.576 --> 00:01:50.746
από τη φύση τους,
έπρεπε να έχουν ξένους μέσα

00:01:50.770 --> 00:01:54.489
και έπρεπε να αναφέρονται σε πράγματα
με τα οποία εγώ δεν μπορούσα να ταυτιστώ.

00:01:55.600 --> 00:01:58.219
Τα πράγματα άλλαξαν όταν
ανακάλυψα τα αφρικανικά βιβλία.

00:01:59.000 --> 00:02:00.976
Δεν υπήρχαν και πολλά,

00:02:01.000 --> 00:02:03.869
και δεν ήταν το ίδιο εύκολο
να τα βρεις όπως τα ξένα.

NOTE Paragraph

00:02:03.893 --> 00:02:06.976
Αλλά εξαιτίας συγγραφέων όπως
ο Τσινούα Ατσέμπε και ο Καμάρα Λάυε

00:02:07.000 --> 00:02:10.976
έκανα μια νοητική στροφή
στην αντίληψή μου για τη λογοτεχνία.

00:02:11.000 --> 00:02:13.214
Συνειδητοποίησα πως άνθρωποι σαν κι εμένα,

00:02:13.238 --> 00:02:15.245
κορίτσια με δέρμα στο χρώμα της σοκολάτας,

00:02:15.269 --> 00:02:18.531
με κατσαρά μαλλιά
που δεν πιάνονται αλογοουρά,

00:02:18.555 --> 00:02:20.365
μπορούν επίσης 
να υπάρξουν στη λογοτεχνία.

00:02:20.682 --> 00:02:23.976
Άρχισα να γράφω για πράγματα
που αναγνώριζα.

NOTE Paragraph

00:02:24.737 --> 00:02:27.976
Μου άρεσαν πολύ τα αμερικανικά κ
αι τα βρετανικά βιβλία που διάβαζα.

00:02:28.000 --> 00:02:31.976
Μου ξυπνούσαν τη φαντασία. 
Μου άνοιγαν νέους κόσμους.

00:02:32.000 --> 00:02:33.976
Όμως, η απρόβλεπτη συνέπεια

00:02:34.000 --> 00:02:36.048
ήταν να μην γνωρίζω 
πως άνθρωποι σαν κι εμένα

00:02:36.072 --> 00:02:37.498
μπορούσαν να υπάρξουν στη λογοτεχνία.

00:02:38.451 --> 00:02:41.976
Έτσι, η ανακάλυψη των Αφρικανών 
συγγραφέων λειτούργησε ως εξής:

00:02:42.000 --> 00:02:45.877
Με γλίτωσε από το να έχω μια μονοσήμαντη
ιστορία για την ουσία των βιβλίων.

NOTE Paragraph

00:02:47.000 --> 00:02:49.976
Προέρχομαι από μια συμβατική,
μεσοαστική οικογένεια της Νιγηρίας.

00:02:50.000 --> 00:02:51.976
Ο πατέρας μου ήταν καθηγητής.

00:02:52.385 --> 00:02:54.068
Η μητέρα μου ήταν διοικητική υπάλληλος.

00:02:55.369 --> 00:02:58.171
Και, όπως συνηθιζόταν,

00:02:58.195 --> 00:03:02.544
είχαμε υπηρέτες που ζούσαν μαζί μας και
κατάγονταν συχνά από κοντινά αγροτικά χωριά.

00:03:03.182 --> 00:03:06.468
Τη χρονιά που έγινα οκτώ ετών,
ήρθε ένας καινούριος υπηρέτης.

00:03:07.102 --> 00:03:08.356
Λεγόταν Φιντέ.

00:03:09.658 --> 00:03:13.959
Το μόνο που μας είπε η μητέρα μου γι' αυτόν
ήταν πως η οικογένειά του ήταν πολύ φτωχή.

00:03:15.000 --> 00:03:19.976
Η μητέρα μου έστελνε γλυκοπατάτες και ρύζι
και παλιά μας ρούχα στην οικογένειά του.

00:03:20.000 --> 00:03:22.620
Και όταν δεν έτρωγα το φαγητό μου,
η μητέρα μου έλεγε,

00:03:22.644 --> 00:03:26.976
«Τελείωσε το φαγητό σου! Άνθρωποι σαν την
οικογένεια του Φιντέ δεν έχουν τίποτα».

00:03:27.000 --> 00:03:30.976
Έτσι λυπόμουν τρομερά
την οικογένεια του Φιντέ.

NOTE Paragraph

00:03:31.576 --> 00:03:34.473
Ένα Σάββατο πήγαμε
στο χωριό του για επίσκεψη

00:03:34.497 --> 00:03:37.976
και η μητέρα του μας έδειξε
ένα καλάθι με όμορφα σχέδια,

00:03:38.000 --> 00:03:40.976
από βαμμένη ψάθα, 
που είχε φτιάξει ο αδελφός του.

00:03:41.000 --> 00:03:42.976
Ξαφνιάστηκα.

00:03:43.000 --> 00:03:45.976
Δεν είχα φανταστεί
ότι κάποιος από την οικογένειά του

00:03:46.000 --> 00:03:48.976
μπορούσε να φτιάξει κάτι.

00:03:49.000 --> 00:03:51.976
Το μόνο που είχα ακούσει 
γι' αυτούς ήταν η φτώχεια τους

00:03:52.000 --> 00:03:56.467
και αδυνατούσα να τους δω
σαν κάτι άλλο εκτός από φτωχούς.

00:03:57.143 --> 00:03:59.514
Η φτώχεια τους ήταν η μονοσήμαντη ιστορία
που ήξερα γι' αυτούς.

NOTE Paragraph

00:04:01.000 --> 00:04:03.524
Χρόνια αργότερα το σκεφτόμουν, 
όταν πια έφυγα από τη Νιγηρία

00:04:03.548 --> 00:04:06.230
για σπουδές σε πανεπιστήμιο
των Ηνωμένων Πολιτειών.

00:04:06.341 --> 00:04:07.674
Ήμουν 19 ετών.

00:04:08.421 --> 00:04:11.198
Η Αμερικανίδα συγκάτοικός μου 
εξεπλάγην μαζί μου.

00:04:12.000 --> 00:04:15.586
Με ρώτησε πού είχα μάθει 
να μιλάω τόσο καλά Αγγλικά

00:04:15.610 --> 00:04:17.698
και σάστισε όταν είπα ότι στη Νιγηρία

00:04:17.722 --> 00:04:20.436
τα Αγγλικά είναι η επίσημη γλώσσα.

00:04:21.753 --> 00:04:25.976
Ρώτησε αν μπορούσε να ακούσει αυτό
που αποκάλεσε «μουσική της φυλής μου»

00:04:26.000 --> 00:04:27.976
και απογοητεύτηκε πολύ στη συνέχεια

00:04:28.000 --> 00:04:29.976
όταν της έδειξα
μια κασέτα της Μαράια Κάρεϊ.

NOTE Paragraph

00:04:30.000 --> 00:04:32.976
(Γέλια)

NOTE Paragraph

00:04:33.000 --> 00:04:36.693
Υπέθεσε ότι δεν ήξερα
πώς να χρησιμοποιώ την ηλεκτρική κουζίνα.

NOTE Paragraph

00:04:37.782 --> 00:04:39.038
Με ξάφνιασε το εξής:

00:04:39.062 --> 00:04:42.137
με λυπόταν πριν καν με δει.

00:04:42.528 --> 00:04:45.976
Η θέση της απέναντί μου, 
ως Αφρικανή, ήταν εξ ορισμού

00:04:46.000 --> 00:04:49.036
ένας συγκαταβατικός, 
καλοπροαίρετος οίκτος.

00:04:50.000 --> 00:04:53.496
Η συγκάτοικός μου είχε 
μια μονοσήμαντη ιστορία για την Αφρική.

00:04:53.623 --> 00:04:55.977
Μια ιστορία καταστροφής.

00:04:56.412 --> 00:04:57.698
Σε αυτήν τη μονσήμαντη ιστορία,

00:04:57.722 --> 00:05:01.976
δεν υπήρχε πιθανότητα οι Αφρικανοί
να της μοιάζουν, με οποιονδήποτε τρόπο,

00:05:02.000 --> 00:05:04.976
δεν υπήρχε πιθανότητα αισθημάτων
πιο σύνθετων από τον οίκτο,

00:05:05.000 --> 00:05:08.976
δεν υπήρχε πιθανότητα
σύνδεσης ως ισότιμων ανθρώπων.

NOTE Paragraph

00:05:09.000 --> 00:05:11.123
Πρέπει να πω ότι πριν να έρθω στις Η.Π.Α.

00:05:11.147 --> 00:05:13.428
δεν προσδιοριζόμουν συνειδητά ως Αφρικανή.

00:05:14.000 --> 00:05:16.976
Αλλά στις Η.Π.Α., όποτε γινόταν αναφορά
στην Αφρική όλοι στρέφονταν σε μένα.

00:05:17.000 --> 00:05:19.746
Και ας μη γνώριζα τίποτα
για μέρη όπως η Ναμίμπια.

00:05:21.000 --> 00:05:23.096
Τελικά όμως ενστερνίστηκα τη νέα ταυτότητα

00:05:23.120 --> 00:05:25.976
και πλέον νιώθω Αφρικανή σε πολλά επίπεδα.

00:05:26.000 --> 00:05:29.976
Παρόλο που ακόμα εκνευρίζομαι αρκετά
όταν αναφέρονται στην Αφρική ως χώρα.

00:05:30.000 --> 00:05:33.976
Η πιο πρόσφατη εμπειρία μου είναι
από την, κατά τα άλλα υπέροχη πτήση μου,

00:05:34.000 --> 00:05:35.285
από το Λάγος δύο μέρες πριν,

00:05:35.309 --> 00:05:38.191
στην οποία η Virgin ανακοίνωσε

00:05:38.215 --> 00:05:42.976
ότι διεξάγει φιλανθρωπικό έργο
στην «Ινδία, την Αφρική και άλλες χώρες».

NOTE Paragraph

00:05:43.000 --> 00:05:44.317
(Γέλια)

NOTE Paragraph

00:05:44.476 --> 00:05:47.976
Έτσι αφού πέρασα 
μερικά χρόνια στις Η.Π.Α. ως Αφρικανή,

00:05:48.000 --> 00:05:51.174
άρχισα να κατανοώ τη στάση 
της συγκατοίκου μου απέναντί μου.

00:05:52.000 --> 00:05:54.025
Αν δεν είχα μεγαλώσει στη Νιγηρία
και αν το μόνο που ήξερα για την Αφρική

00:05:54.049 --> 00:05:57.190
ήταν η εικόνα που κυκλοφορεί,

00:05:57.214 --> 00:06:02.386
θα πίστευα κι εγώ ότι η Αφρική
είναι ένας τόπος με όμορφα τοπία,

00:06:02.410 --> 00:06:03.976
όμορφα ζώα,

00:06:04.000 --> 00:06:05.976
και ακατανόητους ανθρώπους,

00:06:06.000 --> 00:06:09.631
που κάνουν άσκοπους πολέμους,
πεθαίνουν από φτώχεια και ΕΙΤΖ,

00:06:09.655 --> 00:06:11.976
ανήμποροι να υπερασπίσουν τον εαυτό τους,

00:06:12.000 --> 00:06:16.155
και περιμένουν να σωθούν
από κάποιον ευγενικό, λευκό ξένο.

00:06:16.928 --> 00:06:19.097
Θα έβλεπα τους Αφρικανούς 
με τον ίδιο τρόπο που,

00:06:19.121 --> 00:06:21.824
όταν ήμουν μικρή, 
έβλεπα την οικογένεια του Φιντέ.

NOTE Paragraph

00:06:23.000 --> 00:06:26.976
Αυτή η μονοσήμαντη ιστορία της Αφρικής πιστεύω
τελικά ότι πηγάζει από τη δυτική λογοτεχνία.

00:06:27.000 --> 00:06:31.976
Παραθέτω ένα απόσπασμα από τα γραπτά
ενός Λονδρέζου εμπόρου, του Τζον Λοκ,

00:06:32.000 --> 00:06:34.976
ο οποίος μπάρκαρε
για τη δυτική Αφρική το 1561

00:06:35.000 --> 00:06:38.663
και κράτησε ένα συναρπαστικό 
ημερολόγιο του ταξιδιού του.

00:06:40.203 --> 00:06:43.976
Αφού αναφέρεται στους μαύρους Αφρικανούς
ως «ζώα που δεν έχουν σπίτια»,

00:06:44.000 --> 00:06:47.976
γράφει, «Υπάρχουν επίσης
άνθρωποι χωρίς κεφάλι,

00:06:48.000 --> 00:06:51.968
με το στόμα και τα μάτια
πάνω στο στήθος τους».

NOTE Paragraph

00:06:53.000 --> 00:06:55.096
Γελάω κάθε φορά που το διαβάζω.

00:06:55.120 --> 00:06:58.500
Είναι αξιοθαύμαστη
η φαντασία του Τζον Λοκ.

00:06:59.373 --> 00:07:01.239
Αλλά τα γραπτά του είναι σημαντικά

00:07:01.263 --> 00:07:02.976
διότι σηματοδοτούν την αρχή

00:07:03.000 --> 00:07:05.976
της παράδοσης εξιστόρησης
αφρικανικών ιστοριών στη Δύση:

00:07:06.000 --> 00:07:09.367
μιας παράδοσης που θέλει την υποσαχάρια
Αφρική, έναν τόπο γεμάτο αρνητικά,

00:07:09.479 --> 00:07:11.634
διαφορές, σκοτάδι,

00:07:11.658 --> 00:07:16.976
ανθρώπους οι οποίοι, σύμφωνα
με τον υπέροχο ποιητή Ράντγιαρντ Κίπλινγκ,

00:07:17.000 --> 00:07:18.941
είναι «μισοί διάβολοι, μισοί παιδιά».

NOTE Paragraph

00:07:20.211 --> 00:07:22.976
Κι έτσι άρχισα να συνειδητοποιώ 
ότι η Αμερικανίδα συγκάτοικός μου

00:07:23.000 --> 00:07:24.976
πρέπει σ' όλη τη ζωή της,

00:07:25.000 --> 00:07:28.976
να είχε δει και να είχε ακούσει διαφορετικές
εκδοχές αυτής της μονοσήμαντης ιστορίας,

00:07:29.000 --> 00:07:30.976
όπως κι ο καθηγητής μου,

00:07:31.000 --> 00:07:34.766
ο οποίος μου είπε κάποτε ότι το μυθιστόρημά
μου δεν ήταν «αυθεντικά αφρικανικό».

00:07:35.869 --> 00:07:37.560
Θα μπορούσα να δεχτώ ότι αρκετά σημεία

00:07:37.584 --> 00:07:40.679
ήταν λάθος στο μυθιστόρημά μου,

00:07:40.703 --> 00:07:43.976
ότι είχα αποτύχει σε αρκετές περιπτώσεις.

00:07:44.000 --> 00:07:46.239
Αλλά δεν μπορούσα να φανταστώ 
ότι είχα αποτύχει

00:07:46.263 --> 00:07:48.976
να κατορθώσω την επονομαζόμενη 
αφρικανική αυθεντικότητα.

00:07:49.000 --> 00:07:52.706
Στην πραγματικότητα δεν ήξερα καν
τι ήταν η αφρικανική αυθεντικότητα.

00:07:54.000 --> 00:07:58.396
Ο καθηγητής μου είπε πως οι ήρωές μου
έμοιαζαν πολύ με τον ίδιο,

00:07:58.420 --> 00:08:00.396
που ήταν μορφωμένος
και ανήκε στη μεσαία τάξη.

00:08:00.420 --> 00:08:02.522
Οι ήρωές μου οδηγούσαν αυτοκίνητα.

00:08:02.546 --> 00:08:04.976
Δεν πέθαιναν της πείνας.

00:08:05.000 --> 00:08:07.927
Συνεπώς δεν ήταν αυθεντικοί Αφρικανοί.

NOTE Paragraph

00:08:09.000 --> 00:08:11.976
Να προσθέσω όμως, εν συντομία, 
ότι είμαι εξίσου ένοχη

00:08:12.000 --> 00:08:14.070
στο θέμα της μίας
και μονοσήμαντης ιστορίας.

00:08:15.000 --> 00:08:17.991
Πριν μερικά χρόνια,
επισκέφτηκα το Μεξικό από τις Η.Π.Α.

00:08:19.000 --> 00:08:21.667
Το πολιτικό κλίμα στις Η.Π.Α. 
ήταν τότε τεταμένο.

00:08:21.691 --> 00:08:24.976
Υπήρχαν διαφωνίες 
σχετικά με τη μετανάστευση.

00:08:25.000 --> 00:08:26.976
Και, όπως συχνά συμβαίνει στην Αμερική,

00:08:27.000 --> 00:08:29.976
η μετανάστευση έγινε
συνώνυμο των Μεξικανών.

00:08:30.698 --> 00:08:32.631
Ακούγονταν ατελείωτες ιστορίες
για Μεξικανούς

00:08:32.655 --> 00:08:35.976
οι οποίοι εκμεταλλεύονταν
το σύστημα υγείας,

00:08:36.000 --> 00:08:37.976
περνούσαν κρυφά τα σύνορα,

00:08:38.000 --> 00:08:40.465
τους συνελάμβαναν
στα σύνορα και τα λοιπά.

NOTE Paragraph

00:08:42.163 --> 00:08:45.976
Θυμάμαι που περπατούσα
την πρώτη μέρα στην Γκουανταλαχάρα,

00:08:46.000 --> 00:08:47.976
παρακολουθώντας τον κόσμο
να πηγαίνει στη δουλειά του,

00:08:48.000 --> 00:08:49.976
να φτιάχνει τορτίγιας στην αγορά,

00:08:50.000 --> 00:08:51.973
να καπνίζει, να γελάει.

00:08:53.195 --> 00:08:55.976
Θυμάμαι ότι εξεπλάγην κάπως.

00:08:56.000 --> 00:08:58.976
Και ύστερα με κυρίευσε ντροπή.

00:08:59.341 --> 00:09:03.976
Συνειδητοποίησα ότι είχα απορροφηθεί τόσο 
πολύ από την εικόνα των Μεξικανών στα ΜΜΕ

00:09:04.000 --> 00:09:06.000
που στο μυαλό μου είχαν γίνει μόνο ένα πράγμα:

00:09:06.024 --> 00:09:07.849
οι καημένοι οι μετανάστες.

00:09:08.769 --> 00:09:11.191
Είχα χάψει τη μία και μοναδική
ιστορία για τους Μεξικανούς

00:09:11.215 --> 00:09:13.722
και ντρεπόμουν αφάνταστα 
για τον εαυτό μου.

NOTE Paragraph

00:09:14.071 --> 00:09:16.618
Έτσι λοιπόν μπορείς
να δημιουργήσεις μία ιστορία,

00:09:16.642 --> 00:09:18.976
δείχνοντας μόνο ένα πράγμα για έναν λαό,

00:09:19.000 --> 00:09:20.976
ένα και μόνο πράγμα,

00:09:21.000 --> 00:09:22.976
ξανά και ξανά,

00:09:23.000 --> 00:09:24.515
μέχρι να γίνουν αυτό τελικά.

NOTE Paragraph

00:09:25.793 --> 00:09:28.239
Είναι αδύνατο ν' αναφερθείς
στη μονοσήμαντη ιστορία

00:09:28.263 --> 00:09:29.952
χωρίς ν' αναφερθείς στην εξουσία.

00:09:31.496 --> 00:09:33.244
Υπάρχει μια λέξη, μια λέξη στα Ίγκμπο,

00:09:33.268 --> 00:09:36.919
την οποία θυμάμαι κάθε φορά που σκέφτομαι
τις δομές εξουσίας στον κόσμο

00:09:36.943 --> 00:09:38.133
και η λέξη είναι «νκάλι».

00:09:38.332 --> 00:09:42.976
Είναι ουσιαστικό και σε ελεύθερη μετάφραση
σημαίνει «να είσαι σπουδαιότερος από τον άλλο».

00:09:43.554 --> 00:09:46.482
Όπως οι κόσμοι της οικονομίας
και της πολιτικής,

00:09:46.506 --> 00:09:50.976
οι ιστορίες, ορίζονται 
από την αρχή του νκάλι.

00:09:51.000 --> 00:09:52.976
Ο τρόπος που λέγονται, ποιος τις λέει,

00:09:53.000 --> 00:09:56.237
πότε λέγονται, πόσες ιστορίες λέγονται,

00:09:56.261 --> 00:09:58.468
όλα εξαρτώνται από την εξουσία.

NOTE Paragraph

00:10:00.000 --> 00:10:03.143
Εξουσία είναι η ικανότητα 
να λες την ιστορία ενός ανθρώπου,

00:10:03.167 --> 00:10:06.976
σαν να ήταν η μοναδική ιστορία 
γι' αυτόν τον άνθρωπο.

00:10:07.000 --> 00:10:09.096
Ο Παλαιστίνιος ποιητής 
Μουρίντ Μπαργκούτι γράφει

00:10:09.120 --> 00:10:11.976
πως αν θέλεις να στερήσεις
κάτι από έναν λαό,

00:10:12.000 --> 00:10:14.976
ο πιο απλός τρόπος για να το πετύχεις
είναι πεις την ιστορία του

00:10:15.000 --> 00:10:17.230
ξεκινώντας την αφήγηση
από το σημείο, «Δεύτερον».

00:10:18.484 --> 00:10:22.382
Ξεκινήστε την ιστορία
με τα βέλη των ιθαγενών Αμερικανών

00:10:22.406 --> 00:10:24.976
και όχι με την άφιξη των Βρετανών

00:10:25.000 --> 00:10:27.977
και θα έχετε
μια εντελώς διαφορετική ιστορία.

00:10:28.001 --> 00:10:32.433
Ξεκινήστε την ιστορία
με την αποτυχία του αφρικανικού κράτους

00:10:32.457 --> 00:10:35.976
και όχι με την αποικιοκρατική δημιουργία
του αφρικανικού κράτους

00:10:36.000 --> 00:10:38.742
και θα έχετε μια εντελώς διαφορετική ιστορία.

NOTE Paragraph

00:10:40.000 --> 00:10:41.976
Μίλησα πρόσφατα σε ένα πανεπιστήμιο

00:10:42.000 --> 00:10:45.785
όπου ένας φοιτητής
μου είπε πόσο κρίμα ήταν

00:10:45.809 --> 00:10:48.928
που οι άντρες στη Νιγηρία είναι βίαιοι

00:10:48.952 --> 00:10:50.896
όπως ο πατέρας στο μυθιστόρημά μου.

00:10:52.000 --> 00:10:55.976
Του είπα πως είχα μόλις διαβάσει ένα
μυθιστόρημα με τίτλο «Αμερικανική Ψύχωση» --

NOTE Paragraph

00:10:56.000 --> 00:10:57.976
(Γέλια)

NOTE Paragraph

00:10:58.000 --> 00:10:59.976
-- και πόσο κρίμα ήταν

00:11:00.000 --> 00:11:02.976
που οι νεαροί Αμερικανοί
ήταν κατά συρροή δολοφόνοι.

NOTE Paragraph

00:11:03.000 --> 00:11:06.976
(Γέλια)

NOTE Paragraph

00:11:07.000 --> 00:11:12.976
(Χειροκρότημα)

NOTE Paragraph

00:11:13.000 --> 00:11:15.976
Εντάξει, προφανώς είχα εκνευριστεί
κάπως όταν το είπα αυτό.

NOTE Paragraph

00:11:16.000 --> 00:11:17.976
(Γέλια)

NOTE Paragraph

00:11:18.000 --> 00:11:20.191
Ποτέ δεν θα φανταζόμουν πως

00:11:20.215 --> 00:11:23.976
επειδή είχα διαβάσει απλώς ένα μυθιστόρημα
όπου ο ήρωας ήταν κατά συρροή δολοφόνος,

00:11:24.000 --> 00:11:27.976
αυτός θ' αντιπροσώπευε
όλους τους Αμερικανούς.

00:11:28.000 --> 00:11:30.976
Όχι επειδή είμαι καλύτερος 
άνθρωπος από τον φοιτητή

00:11:31.000 --> 00:11:33.976
αλλά επειδή εξαιτίας της πολιτισμικής 
και οικονομικής δύναμης της Αμερικής,

00:11:34.000 --> 00:11:35.976
γνώριζα πολλές ιστορίες για την Αμερική.

00:11:36.000 --> 00:11:39.976
Είχα διαβάσει Τάιλερ και Άπνταϊκ
και Στάινμπεκ και Γκέιτσκιλ.

00:11:40.000 --> 00:11:42.560
Δεν ήξερα μία μόνο ιστορία
για την Αμερική.

NOTE Paragraph

00:11:43.671 --> 00:11:45.377
Όταν έμαθα πριν μερικά χρόνια,

00:11:45.401 --> 00:11:49.742
ότι οι συγγραφείς έπρεπε
να έχουν ζήσει άσχημη παιδική ηλικία

00:11:49.766 --> 00:11:51.976
για να είναι επιτυχημένοι,

00:11:52.000 --> 00:11:56.000
άρχισα να σκέφτομαι πώς θα μπορούσα να επινοήσω
φρικτά πράγματα που μου έκαναν οι γονείς μου.

NOTE Paragraph

00:11:56.024 --> 00:11:57.976
(Γέλια)

NOTE Paragraph

00:11:58.000 --> 00:12:01.976
Η αλήθεια όμως, είναι ότι έζησα
πολύ ευτυχισμένα παιδικά χρόνια,

00:12:02.000 --> 00:12:04.976
με γέλιο κι αγάπη, 
σε μια πολύ δεμένη οικογένεια.

NOTE Paragraph

00:12:05.000 --> 00:12:08.211
Είχα όμως και παππούδες που πέθαναν 
σε προσφυγικούς καταυλισμούς.

00:12:08.750 --> 00:12:12.976
Ο εξάδελφός μου Πόλι πέθανε επειδή
δεν υπήρχαν τα απαραίτητα ιατρικά μέσα.

00:12:13.000 --> 00:12:15.976
Ένας πολύ στενός μου φίλος,
ο Οκολόμα, πέθανε σε αεροπορικό δυστύχημα

00:12:16.000 --> 00:12:18.976
επειδή οι πυροσβεστικές αντλίες 
δεν είχαν νερό.

00:12:19.000 --> 00:12:21.976
Μεγάλωσα σε καταπιεστικά
στρατιωτικά καθεστώτα,

00:12:22.000 --> 00:12:23.976
που υποτιμούσαν την εκπαίδευση,

00:12:24.000 --> 00:12:26.976
με αποτέλεσμα πολλές φορές 
οι γονείς μου να μην πληρώνονται.

00:12:27.000 --> 00:12:30.977
Κι έτσι όταν ήμουν μικρή,
η μαρμελάδα χάθηκε από το τραπέζι μας,

00:12:31.001 --> 00:12:33.498
ύστερα χάθηκε και η μαργαρίνη,

00:12:33.522 --> 00:12:35.976
ύστερα ακρίβυνε πολύ το ψωμί

00:12:36.000 --> 00:12:37.871
κι ύστερα μπήκε δελτίο στο γάλα.

00:12:39.000 --> 00:12:42.657
Και πάνω από όλα, 
ένας φυσικός πολιτικός φόβος

00:12:42.681 --> 00:12:44.363
εισέβαλε στη ζωή μας.

NOTE Paragraph

00:12:45.823 --> 00:12:47.960
Όλες αυτές οι ιστορίες 
με κάνουν αυτή που είμαι.

00:12:48.457 --> 00:12:51.976
Αλλά αν επιμείνω μόνο στις αρνητικές

00:12:52.000 --> 00:12:54.976
είναι σαν να ισοπεδώνω την εμπειρία μου

00:12:55.000 --> 00:12:58.664
και να παραβλέπω τις πολλές άλλες ιστορίες
που με διαμόρφωσαν.

00:12:59.394 --> 00:13:01.976
Μία μόνο ιστορία δημιουργεί στερεότυπα.

00:13:02.000 --> 00:13:06.976
Και το πρόβλημα με τα στερεότυπα
δεν είναι ότι είναι αναληθή,

00:13:07.000 --> 00:13:08.976
αλλά ότι είναι ελλιπή.

00:13:09.357 --> 00:13:11.960
Παίρνουν μία ιστορία 
και την κάνουν τη μοναδική ιστορία.

NOTE Paragraph

00:13:13.000 --> 00:13:15.572
Φυσικά, η Αφρική είναι 
μια ήπειρος γεμάτη καταστροφές.

00:13:15.596 --> 00:13:18.976
Τεράστιες, όπως 
οι φρικτοί βιασμοί στο Κονγκό.

00:13:19.000 --> 00:13:20.626
Και θλιβερές,

00:13:20.650 --> 00:13:25.150
όπως το γεγονός ότι 5.000 άτομα αιτούνται
για μία κενή θέση εργασίας στη Νιγηρία.

00:13:26.000 --> 00:13:29.563
Υπάρχουν όμως και άλλες ιστορίες
που δεν μιλούν για καταστροφή.

00:13:29.587 --> 00:13:32.976
Και είναι πολύ σημαντικό, 
εξίσου σημαντικό, να μιλάμε γι' αυτές.

NOTE Paragraph

00:13:33.000 --> 00:13:34.976
Πάντα ένιωθα ότι είναι αδύνατο

00:13:35.000 --> 00:13:37.976
να γνωρίσεις σωστά 
έναν τόπο ή έναν άνθρωπο

00:13:38.000 --> 00:13:41.976
αν δεν γνωρίσεις όλες τις ιστορίες 
του τόπου ή του ανθρώπου.

00:13:42.000 --> 00:13:45.580
Η συνέπεια της μονοσήμαντης ιστορίας
είναι η εξής:

00:13:45.604 --> 00:13:47.561
στερεί την αξιοπρέπεια από τον άνθρωπο.

00:13:48.332 --> 00:13:51.976
Μας δυσκολεύει να πιστέψουμε 
ότι είμαστε ισότιμα ανθρώπινα όντα.

00:13:52.000 --> 00:13:56.164
Τονίζει πόσο διαφορετικοί είμαστε
και όχι πόσο ίδιοι.

NOTE Paragraph

00:13:57.000 --> 00:13:59.489
Τι θα γινόταν αν πριν πάω στο Μεξικό

00:13:59.513 --> 00:14:02.976
είχα παρακολουθήσει το θέμα 
της μετανάστευσης και από τις δύο πλευρές,

00:14:03.000 --> 00:14:04.976
των Η.Π.Α. και του Μεξικού;

00:14:05.000 --> 00:14:08.976
Τι θα γινόταν αν η μητέρα μου μας είχε
πει ότι η οικογένεια του Φιντέ ήταν φτωχή

00:14:09.000 --> 00:14:10.976
και εργατική;

00:14:11.000 --> 00:14:13.096
Τι θα γινόταν αν είχαμε 
ένα αφρικανικό τηλεοπτικό δίκτυο

00:14:13.120 --> 00:14:16.976
που έδειχνε διαφορετικές 
αφρικανικές ιστορίες σε όλον τον κόσμο;

00:14:17.000 --> 00:14:21.331
Αυτό που ο Νιγηριανός συγγραφέας Τσινούα
Ατσέμπε ονομάζει «ισορροπία των ιστοριών».

NOTE Paragraph

00:14:21.355 --> 00:14:25.331
Τι θα γινόταν αν η συγκάτοικός μου
ήξερε τον εκδότη μου στη Νιγηρία,

00:14:25.355 --> 00:14:26.976
τον Μούκτα Μπακαράι,

00:14:27.000 --> 00:14:29.048
έναν αξιόλογο άνθρωπο ο οποίος
άφησε τη δουλειά του στην τράπεζα,

00:14:29.072 --> 00:14:31.977
για να πραγματοποιήσει το όνειρό του
και να ανοίξει έναν εκδοτικό οίκο;

00:14:32.001 --> 00:14:35.688
Η παράδοση θέλει τους Νιγηριανούς
να μη διαβάζουν λογοτεχνία.

00:14:35.712 --> 00:14:36.966
Εκείνος διαφωνούσε. Πίστευε

00:14:36.990 --> 00:14:40.076
ότι όσοι μπορούσαν να διαβάσουν, 
θα διάβαζαν,

00:14:40.100 --> 00:14:43.976
αν υπήρχε διαθέσιμη 
και οικονομική λογοτεχνία.

NOTE Paragraph

00:14:44.666 --> 00:14:46.976
Λίγο μετά την κυκλοφορία 
του πρώτου μου μυθιστορήματος

00:14:47.000 --> 00:14:49.976
πήγα σε έναν τηλεοπτικό σταθμό 
στο Λάγος για μια συνέντευξη.

00:14:50.000 --> 00:14:53.191
Μια γυναίκα που εργαζόταν 
στην αλληλογραφία ήρθε και μου είπε,

00:14:53.215 --> 00:14:55.976
«Μου άρεσε πολύ το βιβλίο σου. 
Δεν μου άρεσε το τέλος.

00:14:56.000 --> 00:14:59.239
Πρέπει να γράψεις και δεύτερο μέρος, 
στο οποίο θα γίνει το εξής...»

NOTE Paragraph

00:14:59.263 --> 00:15:01.977
(Γέλια)

NOTE Paragraph

00:15:02.001 --> 00:15:04.977
Και μου είπε τι να γράψω 
στο δεύτερο μέρος του βιβλίου.

00:15:05.564 --> 00:15:07.976
Δεν ήταν μόνο κάτι όμορφο, 
ήταν και πολύ συγκινητικό.

00:15:08.000 --> 00:15:10.976
Ήταν μια γυναίκα, 
από τους απλούς Νιγηριανούς

00:15:11.000 --> 00:15:13.003
οι οποίοι κανονικά δεν διαβάζουν.

00:15:13.901 --> 00:15:15.525
Και όχι μόνο είχε διαβάσει το βιβλίο

00:15:15.549 --> 00:15:17.358
αλλά το είχε κάνει δικό της

00:15:17.382 --> 00:15:20.485
και θεωρούσε ότι δικαιούνταν
να μου πει τι να γράψω στη συνέχεια.

NOTE Paragraph

00:15:21.580 --> 00:15:24.976
Τι θα γινόταν αν η συγκάτοικός μου
ήξερε τη φίλη μου Φούμι Όντα,

00:15:25.000 --> 00:15:27.976
μια ατρόμητη γυναίκα που παρουσιάζει
μια τηλεοπτική εκπομπή στο Λάγος

00:15:28.000 --> 00:15:31.000
και έχει αποφασίσει να λέει 
τις ιστορίες που προτιμάμε να ξεχνάμε;

00:15:31.695 --> 00:15:34.976
Τι θα γινόταν αν η συγκάτοικός μου 
ήξερε για την εγχείριση καρδιάς

00:15:35.000 --> 00:15:37.976
που έγινε στο νοσοκομείο του Λάγος
την περασμένη εβδομάδα;

00:15:38.000 --> 00:15:41.976
Τι θα γινόταν αν η συγκάτοικός μου 
ήξερε τη σύγχρονη μουσική της Νιγηρίας;

00:15:42.000 --> 00:15:44.976
Ταλαντούχους ανθρώπους που τραγουδούν
στα Αγγλικά και στα Πιτζίν

00:15:45.000 --> 00:15:46.976
και στα Ίγκμπο 
και τα Γιορούμπα και τα Ίτζο,

00:15:47.000 --> 00:15:50.976
συνδυάζοντας επιρροές 
από τον Τζέι Ζι και τον Φελά

00:15:51.000 --> 00:15:53.182
μέχρι τον Μπομπ Μάρλεϊ
και τους προγόνους τους.

NOTE Paragraph

00:15:54.000 --> 00:15:56.239
Τι θα γινόταν αν η συγκάτοικός μου 
ήξερε για τη δικηγόρο

00:15:56.263 --> 00:15:59.976
που σε πρόσφατη δίκη στη Νιγηρία
αμφισβήτησε έναν γελοίο νόμο

00:16:00.000 --> 00:16:02.976
που απαιτεί από τις γυναίκες 
να παίρνουν την άδεια του συζύγου τους

00:16:03.000 --> 00:16:05.976
πριν να ανανεώσουν τα διαβατήριά τους;

00:16:06.000 --> 00:16:08.976
Τι θα γινόταν αν η συγκάτοικός μου 
ήξερε για το Νόλιγουντ,

00:16:09.000 --> 00:16:13.380
γεμάτο από πρωτοπόρους που γυρίζουν
ταινίες παρά τις μεγάλες τεχνικές δυσκολίες;

00:16:13.404 --> 00:16:14.976
Ταινίες τόσο δημοφιλείς

00:16:15.000 --> 00:16:19.976
που αποτελούν το καλύτερο παράδειγμα
των Νιγηριανών που καταναλώνουν αυτό που παράγουν.

00:16:20.000 --> 00:16:23.286
Τι θα γινόταν αν η συγκάτοικός μου ήξερε
για την εκπληκτική και φιλόδοξη κομμώτριά μου,

00:16:23.310 --> 00:16:26.976
η οποία ξεκίνησε τη δική της
επιχείρηση και πουλάει εξτένσιον;

00:16:27.000 --> 00:16:30.976
Ή για τα εκατομμύρια των άλλων Νιγηριανών
που ξεκινούν επιχειρήσεις και μερικές φορές αποτυγχάνουν

00:16:31.000 --> 00:16:33.938
αλλά συνεχίζουν να έχουν φιλοδοξίες;

NOTE Paragraph

00:16:35.000 --> 00:16:36.976
Κάθε φορά που είμαι στη χώρα μου ακούω

00:16:37.000 --> 00:16:39.976
τα συνηθισμένα παράπονα
από τους περισσότερους Νιγηριανούς:

00:16:40.000 --> 00:16:43.444
την κακή υποδομή, την κακή κυβέρνηση.

00:16:43.468 --> 00:16:45.523
Αλλά βλέπω και την εκπληκτική 
προσαρμοστικότητα των ανθρώπων

00:16:45.547 --> 00:16:48.976
που προκόβουν χωρίς την κυβέρνηση

00:16:49.000 --> 00:16:50.261
και χωρίς την υποστήριξή της.

00:16:51.373 --> 00:16:53.976
Διδάσκω σε εργαστήρια γραφής 
στο Λάγος κάθε καλοκαίρι

00:16:54.000 --> 00:16:56.976
και μου φαίνεται απίστευτο
πόσοι συμμετέχουν,

00:16:57.000 --> 00:16:59.976
πόσοι ανυπομονούν να γράψουν,

00:17:00.000 --> 00:17:01.386
να πουν ιστορίες.

NOTE Paragraph

00:17:02.275 --> 00:17:05.298
Με τον εκδότη μου στη Νιγηρία 
ξεκινήσαμε μια μη κερδοσκοπική οργάνωση

00:17:05.322 --> 00:17:06.976
που λέγεται Ταμείο Φαραφίνα.

00:17:07.000 --> 00:17:09.976
Έχουμε μεγάλα όνειρα, 
να χτίσουμε βιβλιοθήκες

00:17:10.000 --> 00:17:12.143
και να ανακαινίσουμε όσες υπάρχουν ήδη

00:17:12.167 --> 00:17:14.976
και να προμηθεύσουμε 
με βιβλία τα δημόσια σχολεία

00:17:15.000 --> 00:17:17.096
που έχουν άδειες βιβλιοθήκες,

00:17:17.120 --> 00:17:19.501
αλλά και να διοργανώσουμε 
πολλά, πολλά εργαστήρια,

00:17:19.525 --> 00:17:20.976
ανάγνωσης και γραφής,

00:17:21.000 --> 00:17:24.199
για όλους εκείνους που επιθυμούν 
να πουν τις πολλές ιστορίες μας.

NOTE Paragraph

00:17:24.326 --> 00:17:25.976
Οι ιστορίες είναι σημαντικές.

00:17:26.000 --> 00:17:27.976
Οι πολλές ιστορίες είναι σημαντικές.

00:17:28.000 --> 00:17:31.976
Οι ιστορίες έχουν χρησιμοποιηθεί 
για να στερήσουν και να βλάψουν.

00:17:32.000 --> 00:17:35.976
Αλλά μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν 
για να δώσουν δύναμη και ανθρωπιά.

00:17:36.642 --> 00:17:38.976
Οι ιστορίες μπορούν να καταστρέψουν
την αξιοπρέπεια ενός λαού.

00:17:39.000 --> 00:17:42.703
Αλλά μπορούν και να την αποκαταστήσουν.

NOTE Paragraph

00:17:44.000 --> 00:17:46.048
Η Αμερικανίδα συγγραφέας Άλις Γουόκερ έγραψε

00:17:46.072 --> 00:17:49.976
για τους συγγενείς της από τον νότο
που μετακόμισαν στον βορρά.

00:17:50.000 --> 00:17:51.976
Τους ανέφερε σε ένα βιβλίο

00:17:52.000 --> 00:17:54.068
για τη ζωή στο νότ
που είχαν αφήσει πίσω τους.

00:17:55.592 --> 00:17:58.976
«Κάθισαν και διάβασαν το βιβλίο μόνοι τους,

00:17:59.000 --> 00:18:04.528
άκουσαν κι εμένα να το διαβάζω και ήταν 
σαν να κερδίζαμε ξανά τον Παράδεισο.»

NOTE Paragraph

00:18:05.579 --> 00:18:08.441
Θα ήθελα να τελειώσω με την εξής σκέψη:

00:18:08.465 --> 00:18:10.976
όταν απορρίπτουμε τη μονοσήμαντη ιστορία,

00:18:11.000 --> 00:18:13.976
όταν συνειδητοποιούμε ότι ποτέ 
δεν υπάρχει μία και μοναδική ιστορία

00:18:14.000 --> 00:18:16.441
για οποιονδήποτε τόπο,

00:18:16.465 --> 00:18:17.976
τότε κερδίζουμε ξανά τον Παράδεισο.

NOTE Paragraph

00:18:18.695 --> 00:18:19.817
Ευχαριστώ.

NOTE Paragraph

00:18:19.841 --> 00:18:22.841
(Χειροκρότημα)