1
00:00:00,000 --> 00:00:01,976
Αφηγούμαι ιστορίες

2
00:00:02,000 --> 00:00:04,976
και θα ήθελα να σας πω
μερικές προσωπικές ιστορίες

3
00:00:05,000 --> 00:00:09,976
γι' αυτό που ονομάζω
«κίνδυνο της μονοσήμαντης ιστορίας».

4
00:00:10,746 --> 00:00:13,976
Μεγάλωσα σε μια πανεπιστημιούπολη
στην ανατολική Νιγηρία.

5
00:00:14,158 --> 00:00:17,467
Η μητέρα μου λέει ότι ξεκίνησα
να διαβάζω όταν ήμουν δύο χρονών,

6
00:00:17,491 --> 00:00:20,507
αν και μάλλον αυτό έγινε στα τέσσερα.

7
00:00:21,753 --> 00:00:23,564
Ξεκίνησα να διαβάζω μικρή και διάβαζα

8
00:00:23,588 --> 00:00:26,976
βρετανικά και αμερικανικά παιδικά βιβλία.

9
00:00:27,706 --> 00:00:29,976
Ξεκίνησα επίσης να γράφω από μικρή.

10
00:00:30,000 --> 00:00:33,976
Και όταν άρχισα να γράφω,
περίπου επτά χρονών,

11
00:00:34,000 --> 00:00:36,048
ιστορίες με μολύβι
και ζωγραφιές με κηρομπογιές

12
00:00:36,072 --> 00:00:39,604
που η καημένη η μητέρα μου
αναγκαζόταν να διαβάζει,

13
00:00:39,628 --> 00:00:43,196
έγραφα ακριβώς 
τις ίδιες ιστορίες που διάβαζα.

14
00:00:43,220 --> 00:00:47,976
Όλοι οι ήρωες ήταν
λευκοί με γαλάζια μάτια.

15
00:00:48,000 --> 00:00:50,307
Έπαιζαν στο χιόνι.

16
00:00:50,331 --> 00:00:52,418
Έτρωγαν μήλα.

17
00:00:52,442 --> 00:00:53,839
(Γέλια)

18
00:00:54,013 --> 00:00:56,024
Και συζητούσαν πολύ για τον καιρό,

19
00:00:56,048 --> 00:00:58,176
τι ωραία που ήταν όταν έβγαινε ο ήλιος.

20
00:00:58,409 --> 00:01:00,373
(Γέλια)

21
00:01:00,397 --> 00:01:03,531
Παρά το γεγονός ότι ζούσα στη Νιγηρία

22
00:01:03,555 --> 00:01:05,333
και δεν είχα βγει ποτέ από τη χώρα.

23
00:01:07,143 --> 00:01:10,404
Δεν είχαμε χιόνι. Τρώγαμε μάνγκο

24
00:01:10,428 --> 00:01:12,276
και δεν συζητούσαμε ποτέ για τον καιρό,

25
00:01:12,300 --> 00:01:13,976
διότι δεν υπήρχε λόγος.

26
00:01:14,269 --> 00:01:16,976
Οι ήρωές μου έπιναν
επίσης πολλή τζιτζιμπίρα

27
00:01:17,000 --> 00:01:19,381
επειδή οι ήρωες στα βρετανικά βιβλία
που διάβαζα

28
00:01:19,405 --> 00:01:20,976
έπιναν τζιτζιμπίρα.

29
00:01:21,301 --> 00:01:23,976
Κι ας μην είχα ιδέα τι ήταν η τζιτζιμπίρα.

30
00:01:24,000 --> 00:01:25,531
(Γέλια)

31
00:01:25,555 --> 00:01:27,005
Για πολλά χρόνια,

32
00:01:27,029 --> 00:01:29,976
είχα μια τεράστια επιθυμία να τη δοκιμάσω.

33
00:01:30,476 --> 00:01:31,976
Αλλά αυτή είναι μια άλλη ιστορία.

34
00:01:32,000 --> 00:01:34,483
Γίνεται σαφές, νομίζω,

35
00:01:34,507 --> 00:01:37,361
πόσο ευεπηρέαστοι και ευάλωτοι είμαστε

36
00:01:37,385 --> 00:01:38,976
μπροστά σε μια ιστορία,

37
00:01:39,000 --> 00:01:40,385
ειδικά ως παιδιά.

38
00:01:41,639 --> 00:01:45,409
Καθώς το μόνο που είχα διαβάσει
ήταν βιβλία με ξένους χαρακτήρες,

39
00:01:45,433 --> 00:01:47,552
είχα πειστεί ότι τα βιβλία,

40
00:01:47,576 --> 00:01:50,746
από τη φύση τους,
έπρεπε να έχουν ξένους μέσα

41
00:01:50,770 --> 00:01:54,489
και έπρεπε να αναφέρονται σε πράγματα
με τα οποία εγώ δεν μπορούσα να ταυτιστώ.

42
00:01:55,600 --> 00:01:58,219
Τα πράγματα άλλαξαν όταν
ανακάλυψα τα αφρικανικά βιβλία.

43
00:01:59,000 --> 00:02:00,976
Δεν υπήρχαν και πολλά,

44
00:02:01,000 --> 00:02:03,869
και δεν ήταν το ίδιο εύκολο
να τα βρεις όπως τα ξένα.

45
00:02:03,893 --> 00:02:06,976
Αλλά εξαιτίας συγγραφέων όπως
ο Τσινούα Ατσέμπε και ο Καμάρα Λάυε

46
00:02:07,000 --> 00:02:10,976
έκανα μια νοητική στροφή
στην αντίληψή μου για τη λογοτεχνία.

47
00:02:11,000 --> 00:02:13,214
Συνειδητοποίησα πως άνθρωποι σαν κι εμένα,

48
00:02:13,238 --> 00:02:15,245
κορίτσια με δέρμα στο χρώμα της σοκολάτας,

49
00:02:15,269 --> 00:02:18,531
με κατσαρά μαλλιά
που δεν πιάνονται αλογοουρά,

50
00:02:18,555 --> 00:02:20,365
μπορούν επίσης 
να υπάρξουν στη λογοτεχνία.

51
00:02:20,682 --> 00:02:23,976
Άρχισα να γράφω για πράγματα
που αναγνώριζα.

52
00:02:24,737 --> 00:02:27,976
Μου άρεσαν πολύ τα αμερικανικά κ
αι τα βρετανικά βιβλία που διάβαζα.

53
00:02:28,000 --> 00:02:31,976
Μου ξυπνούσαν τη φαντασία. 
Μου άνοιγαν νέους κόσμους.

54
00:02:32,000 --> 00:02:33,976
Όμως, η απρόβλεπτη συνέπεια

55
00:02:34,000 --> 00:02:36,048
ήταν να μην γνωρίζω 
πως άνθρωποι σαν κι εμένα

56
00:02:36,072 --> 00:02:37,498
μπορούσαν να υπάρξουν στη λογοτεχνία.

57
00:02:38,451 --> 00:02:41,976
Έτσι, η ανακάλυψη των Αφρικανών 
συγγραφέων λειτούργησε ως εξής:

58
00:02:42,000 --> 00:02:45,877
Με γλίτωσε από το να έχω μια μονοσήμαντη
ιστορία για την ουσία των βιβλίων.

59
00:02:47,000 --> 00:02:49,976
Προέρχομαι από μια συμβατική,
μεσοαστική οικογένεια της Νιγηρίας.

60
00:02:50,000 --> 00:02:51,976
Ο πατέρας μου ήταν καθηγητής.

61
00:02:52,385 --> 00:02:54,068
Η μητέρα μου ήταν διοικητική υπάλληλος.

62
00:02:55,369 --> 00:02:58,171
Και, όπως συνηθιζόταν,

63
00:02:58,195 --> 00:03:02,544
είχαμε υπηρέτες που ζούσαν μαζί μας και
κατάγονταν συχνά από κοντινά αγροτικά χωριά.

64
00:03:03,182 --> 00:03:06,468
Τη χρονιά που έγινα οκτώ ετών,
ήρθε ένας καινούριος υπηρέτης.

65
00:03:07,102 --> 00:03:08,356
Λεγόταν Φιντέ.

66
00:03:09,658 --> 00:03:13,959
Το μόνο που μας είπε η μητέρα μου γι' αυτόν
ήταν πως η οικογένειά του ήταν πολύ φτωχή.

67
00:03:15,000 --> 00:03:19,976
Η μητέρα μου έστελνε γλυκοπατάτες και ρύζι
και παλιά μας ρούχα στην οικογένειά του.

68
00:03:20,000 --> 00:03:22,620
Και όταν δεν έτρωγα το φαγητό μου,
η μητέρα μου έλεγε,

69
00:03:22,644 --> 00:03:26,976
«Τελείωσε το φαγητό σου! Άνθρωποι σαν την
οικογένεια του Φιντέ δεν έχουν τίποτα».

70
00:03:27,000 --> 00:03:30,976
Έτσι λυπόμουν τρομερά
την οικογένεια του Φιντέ.

71
00:03:31,576 --> 00:03:34,473
Ένα Σάββατο πήγαμε
στο χωριό του για επίσκεψη

72
00:03:34,497 --> 00:03:37,976
και η μητέρα του μας έδειξε
ένα καλάθι με όμορφα σχέδια,

73
00:03:38,000 --> 00:03:40,976
από βαμμένη ψάθα, 
που είχε φτιάξει ο αδελφός του.

74
00:03:41,000 --> 00:03:42,976
Ξαφνιάστηκα.

75
00:03:43,000 --> 00:03:45,976
Δεν είχα φανταστεί
ότι κάποιος από την οικογένειά του

76
00:03:46,000 --> 00:03:48,976
μπορούσε να φτιάξει κάτι.

77
00:03:49,000 --> 00:03:51,976
Το μόνο που είχα ακούσει 
γι' αυτούς ήταν η φτώχεια τους

78
00:03:52,000 --> 00:03:56,467
και αδυνατούσα να τους δω
σαν κάτι άλλο εκτός από φτωχούς.

79
00:03:57,143 --> 00:03:59,514
Η φτώχεια τους ήταν η μονοσήμαντη ιστορία
που ήξερα γι' αυτούς.

80
00:04:01,000 --> 00:04:03,524
Χρόνια αργότερα το σκεφτόμουν, 
όταν πια έφυγα από τη Νιγηρία

81
00:04:03,548 --> 00:04:06,230
για σπουδές σε πανεπιστήμιο
των Ηνωμένων Πολιτειών.

82
00:04:06,341 --> 00:04:07,674
Ήμουν 19 ετών.

83
00:04:08,421 --> 00:04:11,198
Η Αμερικανίδα συγκάτοικός μου 
εξεπλάγην μαζί μου.

84
00:04:12,000 --> 00:04:15,586
Με ρώτησε πού είχα μάθει 
να μιλάω τόσο καλά Αγγλικά

85
00:04:15,610 --> 00:04:17,698
και σάστισε όταν είπα ότι στη Νιγηρία

86
00:04:17,722 --> 00:04:20,436
τα Αγγλικά είναι η επίσημη γλώσσα.

87
00:04:21,753 --> 00:04:25,976
Ρώτησε αν μπορούσε να ακούσει αυτό
που αποκάλεσε «μουσική της φυλής μου»

88
00:04:26,000 --> 00:04:27,976
και απογοητεύτηκε πολύ στη συνέχεια

89
00:04:28,000 --> 00:04:29,976
όταν της έδειξα
μια κασέτα της Μαράια Κάρεϊ.

90
00:04:30,000 --> 00:04:32,976
(Γέλια)

91
00:04:33,000 --> 00:04:36,693
Υπέθεσε ότι δεν ήξερα
πώς να χρησιμοποιώ την ηλεκτρική κουζίνα.

92
00:04:37,782 --> 00:04:39,038
Με ξάφνιασε το εξής:

93
00:04:39,062 --> 00:04:42,137
με λυπόταν πριν καν με δει.

94
00:04:42,528 --> 00:04:45,976
Η θέση της απέναντί μου, 
ως Αφρικανή, ήταν εξ ορισμού

95
00:04:46,000 --> 00:04:49,036
ένας συγκαταβατικός, 
καλοπροαίρετος οίκτος.

96
00:04:50,000 --> 00:04:53,496
Η συγκάτοικός μου είχε 
μια μονοσήμαντη ιστορία για την Αφρική.

97
00:04:53,623 --> 00:04:55,977
Μια ιστορία καταστροφής.

98
00:04:56,412 --> 00:04:57,698
Σε αυτήν τη μονσήμαντη ιστορία,

99
00:04:57,722 --> 00:05:01,976
δεν υπήρχε πιθανότητα οι Αφρικανοί
να της μοιάζουν, με οποιονδήποτε τρόπο,

100
00:05:02,000 --> 00:05:04,976
δεν υπήρχε πιθανότητα αισθημάτων
πιο σύνθετων από τον οίκτο,

101
00:05:05,000 --> 00:05:08,976
δεν υπήρχε πιθανότητα
σύνδεσης ως ισότιμων ανθρώπων.

102
00:05:09,000 --> 00:05:11,123
Πρέπει να πω ότι πριν να έρθω στις Η.Π.Α.

103
00:05:11,147 --> 00:05:13,428
δεν προσδιοριζόμουν συνειδητά ως Αφρικανή.

104
00:05:14,000 --> 00:05:16,976
Αλλά στις Η.Π.Α., όποτε γινόταν αναφορά
στην Αφρική όλοι στρέφονταν σε μένα.

105
00:05:17,000 --> 00:05:19,746
Και ας μη γνώριζα τίποτα
για μέρη όπως η Ναμίμπια.

106
00:05:21,000 --> 00:05:23,096
Τελικά όμως ενστερνίστηκα τη νέα ταυτότητα

107
00:05:23,120 --> 00:05:25,976
και πλέον νιώθω Αφρικανή σε πολλά επίπεδα.

108
00:05:26,000 --> 00:05:29,976
Παρόλο που ακόμα εκνευρίζομαι αρκετά
όταν αναφέρονται στην Αφρική ως χώρα.

109
00:05:30,000 --> 00:05:33,976
Η πιο πρόσφατη εμπειρία μου είναι
από την, κατά τα άλλα υπέροχη πτήση μου,

110
00:05:34,000 --> 00:05:35,285
από το Λάγος δύο μέρες πριν,

111
00:05:35,309 --> 00:05:38,191
στην οποία η Virgin ανακοίνωσε

112
00:05:38,215 --> 00:05:42,976
ότι διεξάγει φιλανθρωπικό έργο
στην «Ινδία, την Αφρική και άλλες χώρες».

113
00:05:43,000 --> 00:05:44,317
(Γέλια)

114
00:05:44,476 --> 00:05:47,976
Έτσι αφού πέρασα 
μερικά χρόνια στις Η.Π.Α. ως Αφρικανή,

115
00:05:48,000 --> 00:05:51,174
άρχισα να κατανοώ τη στάση 
της συγκατοίκου μου απέναντί μου.

116
00:05:52,000 --> 00:05:54,025
Αν δεν είχα μεγαλώσει στη Νιγηρία
και αν το μόνο που ήξερα για την Αφρική

117
00:05:54,049 --> 00:05:57,190
ήταν η εικόνα που κυκλοφορεί,

118
00:05:57,214 --> 00:06:02,386
θα πίστευα κι εγώ ότι η Αφρική
είναι ένας τόπος με όμορφα τοπία,

119
00:06:02,410 --> 00:06:03,976
όμορφα ζώα,

120
00:06:04,000 --> 00:06:05,976
και ακατανόητους ανθρώπους,

121
00:06:06,000 --> 00:06:09,631
που κάνουν άσκοπους πολέμους,
πεθαίνουν από φτώχεια και ΕΙΤΖ,

122
00:06:09,655 --> 00:06:11,976
ανήμποροι να υπερασπίσουν τον εαυτό τους,

123
00:06:12,000 --> 00:06:16,155
και περιμένουν να σωθούν
από κάποιον ευγενικό, λευκό ξένο.

124
00:06:16,928 --> 00:06:19,097
Θα έβλεπα τους Αφρικανούς 
με τον ίδιο τρόπο που,

125
00:06:19,121 --> 00:06:21,824
όταν ήμουν μικρή, 
έβλεπα την οικογένεια του Φιντέ.

126
00:06:23,000 --> 00:06:26,976
Αυτή η μονοσήμαντη ιστορία της Αφρικής πιστεύω
τελικά ότι πηγάζει από τη δυτική λογοτεχνία.

127
00:06:27,000 --> 00:06:31,976
Παραθέτω ένα απόσπασμα από τα γραπτά
ενός Λονδρέζου εμπόρου, του Τζον Λοκ,

128
00:06:32,000 --> 00:06:34,976
ο οποίος μπάρκαρε
για τη δυτική Αφρική το 1561

129
00:06:35,000 --> 00:06:38,663
και κράτησε ένα συναρπαστικό 
ημερολόγιο του ταξιδιού του.

130
00:06:40,203 --> 00:06:43,976
Αφού αναφέρεται στους μαύρους Αφρικανούς
ως «ζώα που δεν έχουν σπίτια»,

131
00:06:44,000 --> 00:06:47,976
γράφει, «Υπάρχουν επίσης
άνθρωποι χωρίς κεφάλι,

132
00:06:48,000 --> 00:06:51,968
με το στόμα και τα μάτια
πάνω στο στήθος τους».

133
00:06:53,000 --> 00:06:55,096
Γελάω κάθε φορά που το διαβάζω.

134
00:06:55,120 --> 00:06:58,500
Είναι αξιοθαύμαστη
η φαντασία του Τζον Λοκ.

135
00:06:59,373 --> 00:07:01,239
Αλλά τα γραπτά του είναι σημαντικά

136
00:07:01,263 --> 00:07:02,976
διότι σηματοδοτούν την αρχή

137
00:07:03,000 --> 00:07:05,976
της παράδοσης εξιστόρησης
αφρικανικών ιστοριών στη Δύση:

138
00:07:06,000 --> 00:07:09,367
μιας παράδοσης που θέλει την υποσαχάρια
Αφρική, έναν τόπο γεμάτο αρνητικά,

139
00:07:09,479 --> 00:07:11,634
διαφορές, σκοτάδι,

140
00:07:11,658 --> 00:07:16,976
ανθρώπους οι οποίοι, σύμφωνα
με τον υπέροχο ποιητή Ράντγιαρντ Κίπλινγκ,

141
00:07:17,000 --> 00:07:18,941
είναι «μισοί διάβολοι, μισοί παιδιά».

142
00:07:20,211 --> 00:07:22,976
Κι έτσι άρχισα να συνειδητοποιώ 
ότι η Αμερικανίδα συγκάτοικός μου

143
00:07:23,000 --> 00:07:24,976
πρέπει σ' όλη τη ζωή της,

144
00:07:25,000 --> 00:07:28,976
να είχε δει και να είχε ακούσει διαφορετικές
εκδοχές αυτής της μονοσήμαντης ιστορίας,

145
00:07:29,000 --> 00:07:30,976
όπως κι ο καθηγητής μου,

146
00:07:31,000 --> 00:07:34,766
ο οποίος μου είπε κάποτε ότι το μυθιστόρημά
μου δεν ήταν «αυθεντικά αφρικανικό».

147
00:07:35,869 --> 00:07:37,560
Θα μπορούσα να δεχτώ ότι αρκετά σημεία

148
00:07:37,584 --> 00:07:40,679
ήταν λάθος στο μυθιστόρημά μου,

149
00:07:40,703 --> 00:07:43,976
ότι είχα αποτύχει σε αρκετές περιπτώσεις.

150
00:07:44,000 --> 00:07:46,239
Αλλά δεν μπορούσα να φανταστώ 
ότι είχα αποτύχει

151
00:07:46,263 --> 00:07:48,976
να κατορθώσω την επονομαζόμενη 
αφρικανική αυθεντικότητα.

152
00:07:49,000 --> 00:07:52,706
Στην πραγματικότητα δεν ήξερα καν
τι ήταν η αφρικανική αυθεντικότητα.

153
00:07:54,000 --> 00:07:58,396
Ο καθηγητής μου είπε πως οι ήρωές μου
έμοιαζαν πολύ με τον ίδιο,

154
00:07:58,420 --> 00:08:00,396
που ήταν μορφωμένος
και ανήκε στη μεσαία τάξη.

155
00:08:00,420 --> 00:08:02,522
Οι ήρωές μου οδηγούσαν αυτοκίνητα.

156
00:08:02,546 --> 00:08:04,976
Δεν πέθαιναν της πείνας.

157
00:08:05,000 --> 00:08:07,927
Συνεπώς δεν ήταν αυθεντικοί Αφρικανοί.

158
00:08:09,000 --> 00:08:11,976
Να προσθέσω όμως, εν συντομία, 
ότι είμαι εξίσου ένοχη

159
00:08:12,000 --> 00:08:14,070
στο θέμα της μίας
και μονοσήμαντης ιστορίας.

160
00:08:15,000 --> 00:08:17,991
Πριν μερικά χρόνια,
επισκέφτηκα το Μεξικό από τις Η.Π.Α.

161
00:08:19,000 --> 00:08:21,667
Το πολιτικό κλίμα στις Η.Π.Α. 
ήταν τότε τεταμένο.

162
00:08:21,691 --> 00:08:24,976
Υπήρχαν διαφωνίες 
σχετικά με τη μετανάστευση.

163
00:08:25,000 --> 00:08:26,976
Και, όπως συχνά συμβαίνει στην Αμερική,

164
00:08:27,000 --> 00:08:29,976
η μετανάστευση έγινε
συνώνυμο των Μεξικανών.

165
00:08:30,698 --> 00:08:32,631
Ακούγονταν ατελείωτες ιστορίες
για Μεξικανούς

166
00:08:32,655 --> 00:08:35,976
οι οποίοι εκμεταλλεύονταν
το σύστημα υγείας,

167
00:08:36,000 --> 00:08:37,976
περνούσαν κρυφά τα σύνορα,

168
00:08:38,000 --> 00:08:40,465
τους συνελάμβαναν
στα σύνορα και τα λοιπά.

169
00:08:42,163 --> 00:08:45,976
Θυμάμαι που περπατούσα
την πρώτη μέρα στην Γκουανταλαχάρα,

170
00:08:46,000 --> 00:08:47,976
παρακολουθώντας τον κόσμο
να πηγαίνει στη δουλειά του,

171
00:08:48,000 --> 00:08:49,976
να φτιάχνει τορτίγιας στην αγορά,

172
00:08:50,000 --> 00:08:51,973
να καπνίζει, να γελάει.

173
00:08:53,195 --> 00:08:55,976
Θυμάμαι ότι εξεπλάγην κάπως.

174
00:08:56,000 --> 00:08:58,976
Και ύστερα με κυρίευσε ντροπή.

175
00:08:59,341 --> 00:09:03,976
Συνειδητοποίησα ότι είχα απορροφηθεί τόσο 
πολύ από την εικόνα των Μεξικανών στα ΜΜΕ

176
00:09:04,000 --> 00:09:06,000
που στο μυαλό μου είχαν γίνει μόνο ένα πράγμα:

177
00:09:06,024 --> 00:09:07,849
οι καημένοι οι μετανάστες.

178
00:09:08,769 --> 00:09:11,191
Είχα χάψει τη μία και μοναδική
ιστορία για τους Μεξικανούς

179
00:09:11,215 --> 00:09:13,722
και ντρεπόμουν αφάνταστα 
για τον εαυτό μου.

180
00:09:14,071 --> 00:09:16,618
Έτσι λοιπόν μπορείς
να δημιουργήσεις μία ιστορία,

181
00:09:16,642 --> 00:09:18,976
δείχνοντας μόνο ένα πράγμα για έναν λαό,

182
00:09:19,000 --> 00:09:20,976
ένα και μόνο πράγμα,

183
00:09:21,000 --> 00:09:22,976
ξανά και ξανά,

184
00:09:23,000 --> 00:09:24,515
μέχρι να γίνουν αυτό τελικά.

185
00:09:25,793 --> 00:09:28,239
Είναι αδύνατο ν' αναφερθείς
στη μονοσήμαντη ιστορία

186
00:09:28,263 --> 00:09:29,952
χωρίς ν' αναφερθείς στην εξουσία.

187
00:09:31,496 --> 00:09:33,244
Υπάρχει μια λέξη, μια λέξη στα Ίγκμπο,

188
00:09:33,268 --> 00:09:36,919
την οποία θυμάμαι κάθε φορά που σκέφτομαι
τις δομές εξουσίας στον κόσμο

189
00:09:36,943 --> 00:09:38,133
και η λέξη είναι «νκάλι».

190
00:09:38,332 --> 00:09:42,976
Είναι ουσιαστικό και σε ελεύθερη μετάφραση
σημαίνει «να είσαι σπουδαιότερος από τον άλλο».

191
00:09:43,554 --> 00:09:46,482
Όπως οι κόσμοι της οικονομίας
και της πολιτικής,

192
00:09:46,506 --> 00:09:50,976
οι ιστορίες, ορίζονται 
από την αρχή του νκάλι.

193
00:09:51,000 --> 00:09:52,976
Ο τρόπος που λέγονται, ποιος τις λέει,

194
00:09:53,000 --> 00:09:56,237
πότε λέγονται, πόσες ιστορίες λέγονται,

195
00:09:56,261 --> 00:09:58,468
όλα εξαρτώνται από την εξουσία.

196
00:10:00,000 --> 00:10:03,143
Εξουσία είναι η ικανότητα 
να λες την ιστορία ενός ανθρώπου,

197
00:10:03,167 --> 00:10:06,976
σαν να ήταν η μοναδική ιστορία 
γι' αυτόν τον άνθρωπο.

198
00:10:07,000 --> 00:10:09,096
Ο Παλαιστίνιος ποιητής 
Μουρίντ Μπαργκούτι γράφει

199
00:10:09,120 --> 00:10:11,976
πως αν θέλεις να στερήσεις
κάτι από έναν λαό,

200
00:10:12,000 --> 00:10:14,976
ο πιο απλός τρόπος για να το πετύχεις
είναι πεις την ιστορία του

201
00:10:15,000 --> 00:10:17,230
ξεκινώντας την αφήγηση
από το σημείο, «Δεύτερον».

202
00:10:18,484 --> 00:10:22,382
Ξεκινήστε την ιστορία
με τα βέλη των ιθαγενών Αμερικανών

203
00:10:22,406 --> 00:10:24,976
και όχι με την άφιξη των Βρετανών

204
00:10:25,000 --> 00:10:27,977
και θα έχετε
μια εντελώς διαφορετική ιστορία.

205
00:10:28,001 --> 00:10:32,433
Ξεκινήστε την ιστορία
με την αποτυχία του αφρικανικού κράτους

206
00:10:32,457 --> 00:10:35,976
και όχι με την αποικιοκρατική δημιουργία
του αφρικανικού κράτους

207
00:10:36,000 --> 00:10:38,742
και θα έχετε μια εντελώς διαφορετική ιστορία.

208
00:10:40,000 --> 00:10:41,976
Μίλησα πρόσφατα σε ένα πανεπιστήμιο

209
00:10:42,000 --> 00:10:45,785
όπου ένας φοιτητής
μου είπε πόσο κρίμα ήταν

210
00:10:45,809 --> 00:10:48,928
που οι άντρες στη Νιγηρία είναι βίαιοι

211
00:10:48,952 --> 00:10:50,896
όπως ο πατέρας στο μυθιστόρημά μου.

212
00:10:52,000 --> 00:10:55,976
Του είπα πως είχα μόλις διαβάσει ένα
μυθιστόρημα με τίτλο «Αμερικανική Ψύχωση» --

213
00:10:56,000 --> 00:10:57,976
(Γέλια)

214
00:10:58,000 --> 00:10:59,976
-- και πόσο κρίμα ήταν

215
00:11:00,000 --> 00:11:02,976
που οι νεαροί Αμερικανοί
ήταν κατά συρροή δολοφόνοι.

216
00:11:03,000 --> 00:11:06,976
(Γέλια)

217
00:11:07,000 --> 00:11:12,976
(Χειροκρότημα)

218
00:11:13,000 --> 00:11:15,976
Εντάξει, προφανώς είχα εκνευριστεί
κάπως όταν το είπα αυτό.

219
00:11:16,000 --> 00:11:17,976
(Γέλια)

220
00:11:18,000 --> 00:11:20,191
Ποτέ δεν θα φανταζόμουν πως

221
00:11:20,215 --> 00:11:23,976
επειδή είχα διαβάσει απλώς ένα μυθιστόρημα
όπου ο ήρωας ήταν κατά συρροή δολοφόνος,

222
00:11:24,000 --> 00:11:27,976
αυτός θ' αντιπροσώπευε
όλους τους Αμερικανούς.

223
00:11:28,000 --> 00:11:30,976
Όχι επειδή είμαι καλύτερος 
άνθρωπος από τον φοιτητή

224
00:11:31,000 --> 00:11:33,976
αλλά επειδή εξαιτίας της πολιτισμικής 
και οικονομικής δύναμης της Αμερικής,

225
00:11:34,000 --> 00:11:35,976
γνώριζα πολλές ιστορίες για την Αμερική.

226
00:11:36,000 --> 00:11:39,976
Είχα διαβάσει Τάιλερ και Άπνταϊκ
και Στάινμπεκ και Γκέιτσκιλ.

227
00:11:40,000 --> 00:11:42,560
Δεν ήξερα μία μόνο ιστορία
για την Αμερική.

228
00:11:43,671 --> 00:11:45,377
Όταν έμαθα πριν μερικά χρόνια,

229
00:11:45,401 --> 00:11:49,742
ότι οι συγγραφείς έπρεπε
να έχουν ζήσει άσχημη παιδική ηλικία

230
00:11:49,766 --> 00:11:51,976
για να είναι επιτυχημένοι,

231
00:11:52,000 --> 00:11:56,000
άρχισα να σκέφτομαι πώς θα μπορούσα να επινοήσω
φρικτά πράγματα που μου έκαναν οι γονείς μου.

232
00:11:56,024 --> 00:11:57,976
(Γέλια)

233
00:11:58,000 --> 00:12:01,976
Η αλήθεια όμως, είναι ότι έζησα
πολύ ευτυχισμένα παιδικά χρόνια,

234
00:12:02,000 --> 00:12:04,976
με γέλιο κι αγάπη, 
σε μια πολύ δεμένη οικογένεια.

235
00:12:05,000 --> 00:12:08,211
Είχα όμως και παππούδες που πέθαναν 
σε προσφυγικούς καταυλισμούς.

236
00:12:08,750 --> 00:12:12,976
Ο εξάδελφός μου Πόλι πέθανε επειδή
δεν υπήρχαν τα απαραίτητα ιατρικά μέσα.

237
00:12:13,000 --> 00:12:15,976
Ένας πολύ στενός μου φίλος,
ο Οκολόμα, πέθανε σε αεροπορικό δυστύχημα

238
00:12:16,000 --> 00:12:18,976
επειδή οι πυροσβεστικές αντλίες 
δεν είχαν νερό.

239
00:12:19,000 --> 00:12:21,976
Μεγάλωσα σε καταπιεστικά
στρατιωτικά καθεστώτα,

240
00:12:22,000 --> 00:12:23,976
που υποτιμούσαν την εκπαίδευση,

241
00:12:24,000 --> 00:12:26,976
με αποτέλεσμα πολλές φορές 
οι γονείς μου να μην πληρώνονται.

242
00:12:27,000 --> 00:12:30,977
Κι έτσι όταν ήμουν μικρή,
η μαρμελάδα χάθηκε από το τραπέζι μας,

243
00:12:31,001 --> 00:12:33,498
ύστερα χάθηκε και η μαργαρίνη,

244
00:12:33,522 --> 00:12:35,976
ύστερα ακρίβυνε πολύ το ψωμί

245
00:12:36,000 --> 00:12:37,871
κι ύστερα μπήκε δελτίο στο γάλα.

246
00:12:39,000 --> 00:12:42,657
Και πάνω από όλα, 
ένας φυσικός πολιτικός φόβος

247
00:12:42,681 --> 00:12:44,363
εισέβαλε στη ζωή μας.

248
00:12:45,823 --> 00:12:47,960
Όλες αυτές οι ιστορίες 
με κάνουν αυτή που είμαι.

249
00:12:48,457 --> 00:12:51,976
Αλλά αν επιμείνω μόνο στις αρνητικές

250
00:12:52,000 --> 00:12:54,976
είναι σαν να ισοπεδώνω την εμπειρία μου

251
00:12:55,000 --> 00:12:58,664
και να παραβλέπω τις πολλές άλλες ιστορίες
που με διαμόρφωσαν.

252
00:12:59,394 --> 00:13:01,976
Μία μόνο ιστορία δημιουργεί στερεότυπα.

253
00:13:02,000 --> 00:13:06,976
Και το πρόβλημα με τα στερεότυπα
δεν είναι ότι είναι αναληθή,

254
00:13:07,000 --> 00:13:08,976
αλλά ότι είναι ελλιπή.

255
00:13:09,357 --> 00:13:11,960
Παίρνουν μία ιστορία 
και την κάνουν τη μοναδική ιστορία.

256
00:13:13,000 --> 00:13:15,572
Φυσικά, η Αφρική είναι 
μια ήπειρος γεμάτη καταστροφές.

257
00:13:15,596 --> 00:13:18,976
Τεράστιες, όπως 
οι φρικτοί βιασμοί στο Κονγκό.

258
00:13:19,000 --> 00:13:20,626
Και θλιβερές,

259
00:13:20,650 --> 00:13:25,150
όπως το γεγονός ότι 5.000 άτομα αιτούνται
για μία κενή θέση εργασίας στη Νιγηρία.

260
00:13:26,000 --> 00:13:29,563
Υπάρχουν όμως και άλλες ιστορίες
που δεν μιλούν για καταστροφή.

261
00:13:29,587 --> 00:13:32,976
Και είναι πολύ σημαντικό, 
εξίσου σημαντικό, να μιλάμε γι' αυτές.

262
00:13:33,000 --> 00:13:34,976
Πάντα ένιωθα ότι είναι αδύνατο

263
00:13:35,000 --> 00:13:37,976
να γνωρίσεις σωστά 
έναν τόπο ή έναν άνθρωπο

264
00:13:38,000 --> 00:13:41,976
αν δεν γνωρίσεις όλες τις ιστορίες 
του τόπου ή του ανθρώπου.

265
00:13:42,000 --> 00:13:45,580
Η συνέπεια της μονοσήμαντης ιστορίας
είναι η εξής:

266
00:13:45,604 --> 00:13:47,561
στερεί την αξιοπρέπεια από τον άνθρωπο.

267
00:13:48,332 --> 00:13:51,976
Μας δυσκολεύει να πιστέψουμε 
ότι είμαστε ισότιμα ανθρώπινα όντα.

268
00:13:52,000 --> 00:13:56,164
Τονίζει πόσο διαφορετικοί είμαστε
και όχι πόσο ίδιοι.

269
00:13:57,000 --> 00:13:59,489
Τι θα γινόταν αν πριν πάω στο Μεξικό

270
00:13:59,513 --> 00:14:02,976
είχα παρακολουθήσει το θέμα 
της μετανάστευσης και από τις δύο πλευρές,

271
00:14:03,000 --> 00:14:04,976
των Η.Π.Α. και του Μεξικού;

272
00:14:05,000 --> 00:14:08,976
Τι θα γινόταν αν η μητέρα μου μας είχε
πει ότι η οικογένεια του Φιντέ ήταν φτωχή

273
00:14:09,000 --> 00:14:10,976
και εργατική;

274
00:14:11,000 --> 00:14:13,096
Τι θα γινόταν αν είχαμε 
ένα αφρικανικό τηλεοπτικό δίκτυο

275
00:14:13,120 --> 00:14:16,976
που έδειχνε διαφορετικές 
αφρικανικές ιστορίες σε όλον τον κόσμο;

276
00:14:17,000 --> 00:14:21,331
Αυτό που ο Νιγηριανός συγγραφέας Τσινούα
Ατσέμπε ονομάζει «ισορροπία των ιστοριών».

277
00:14:21,355 --> 00:14:25,331
Τι θα γινόταν αν η συγκάτοικός μου
ήξερε τον εκδότη μου στη Νιγηρία,

278
00:14:25,355 --> 00:14:26,976
τον Μούκτα Μπακαράι,

279
00:14:27,000 --> 00:14:29,048
έναν αξιόλογο άνθρωπο ο οποίος
άφησε τη δουλειά του στην τράπεζα,

280
00:14:29,072 --> 00:14:31,977
για να πραγματοποιήσει το όνειρό του
και να ανοίξει έναν εκδοτικό οίκο;

281
00:14:32,001 --> 00:14:35,688
Η παράδοση θέλει τους Νιγηριανούς
να μη διαβάζουν λογοτεχνία.

282
00:14:35,712 --> 00:14:36,966
Εκείνος διαφωνούσε. Πίστευε

283
00:14:36,990 --> 00:14:40,076
ότι όσοι μπορούσαν να διαβάσουν, 
θα διάβαζαν,

284
00:14:40,100 --> 00:14:43,976
αν υπήρχε διαθέσιμη 
και οικονομική λογοτεχνία.

285
00:14:44,666 --> 00:14:46,976
Λίγο μετά την κυκλοφορία 
του πρώτου μου μυθιστορήματος

286
00:14:47,000 --> 00:14:49,976
πήγα σε έναν τηλεοπτικό σταθμό 
στο Λάγος για μια συνέντευξη.

287
00:14:50,000 --> 00:14:53,191
Μια γυναίκα που εργαζόταν 
στην αλληλογραφία ήρθε και μου είπε,

288
00:14:53,215 --> 00:14:55,976
«Μου άρεσε πολύ το βιβλίο σου. 
Δεν μου άρεσε το τέλος.

289
00:14:56,000 --> 00:14:59,239
Πρέπει να γράψεις και δεύτερο μέρος, 
στο οποίο θα γίνει το εξής...»

290
00:14:59,263 --> 00:15:01,977
(Γέλια)

291
00:15:02,001 --> 00:15:04,977
Και μου είπε τι να γράψω 
στο δεύτερο μέρος του βιβλίου.

292
00:15:05,564 --> 00:15:07,976
Δεν ήταν μόνο κάτι όμορφο, 
ήταν και πολύ συγκινητικό.

293
00:15:08,000 --> 00:15:10,976
Ήταν μια γυναίκα, 
από τους απλούς Νιγηριανούς

294
00:15:11,000 --> 00:15:13,003
οι οποίοι κανονικά δεν διαβάζουν.

295
00:15:13,901 --> 00:15:15,525
Και όχι μόνο είχε διαβάσει το βιβλίο

296
00:15:15,549 --> 00:15:17,358
αλλά το είχε κάνει δικό της

297
00:15:17,382 --> 00:15:20,485
και θεωρούσε ότι δικαιούνταν
να μου πει τι να γράψω στη συνέχεια.

298
00:15:21,580 --> 00:15:24,976
Τι θα γινόταν αν η συγκάτοικός μου
ήξερε τη φίλη μου Φούμι Όντα,

299
00:15:25,000 --> 00:15:27,976
μια ατρόμητη γυναίκα που παρουσιάζει
μια τηλεοπτική εκπομπή στο Λάγος

300
00:15:28,000 --> 00:15:31,000
και έχει αποφασίσει να λέει 
τις ιστορίες που προτιμάμε να ξεχνάμε;

301
00:15:31,695 --> 00:15:34,976
Τι θα γινόταν αν η συγκάτοικός μου 
ήξερε για την εγχείριση καρδιάς

302
00:15:35,000 --> 00:15:37,976
που έγινε στο νοσοκομείο του Λάγος
την περασμένη εβδομάδα;

303
00:15:38,000 --> 00:15:41,976
Τι θα γινόταν αν η συγκάτοικός μου 
ήξερε τη σύγχρονη μουσική της Νιγηρίας;

304
00:15:42,000 --> 00:15:44,976
Ταλαντούχους ανθρώπους που τραγουδούν
στα Αγγλικά και στα Πιτζίν

305
00:15:45,000 --> 00:15:46,976
και στα Ίγκμπο 
και τα Γιορούμπα και τα Ίτζο,

306
00:15:47,000 --> 00:15:50,976
συνδυάζοντας επιρροές 
από τον Τζέι Ζι και τον Φελά

307
00:15:51,000 --> 00:15:53,182
μέχρι τον Μπομπ Μάρλεϊ
και τους προγόνους τους.

308
00:15:54,000 --> 00:15:56,239
Τι θα γινόταν αν η συγκάτοικός μου 
ήξερε για τη δικηγόρο

309
00:15:56,263 --> 00:15:59,976
που σε πρόσφατη δίκη στη Νιγηρία
αμφισβήτησε έναν γελοίο νόμο

310
00:16:00,000 --> 00:16:02,976
που απαιτεί από τις γυναίκες 
να παίρνουν την άδεια του συζύγου τους

311
00:16:03,000 --> 00:16:05,976
πριν να ανανεώσουν τα διαβατήριά τους;

312
00:16:06,000 --> 00:16:08,976
Τι θα γινόταν αν η συγκάτοικός μου 
ήξερε για το Νόλιγουντ,

313
00:16:09,000 --> 00:16:13,380
γεμάτο από πρωτοπόρους που γυρίζουν
ταινίες παρά τις μεγάλες τεχνικές δυσκολίες;

314
00:16:13,404 --> 00:16:14,976
Ταινίες τόσο δημοφιλείς

315
00:16:15,000 --> 00:16:19,976
που αποτελούν το καλύτερο παράδειγμα
των Νιγηριανών που καταναλώνουν αυτό που παράγουν.

316
00:16:20,000 --> 00:16:23,286
Τι θα γινόταν αν η συγκάτοικός μου ήξερε
για την εκπληκτική και φιλόδοξη κομμώτριά μου,

317
00:16:23,310 --> 00:16:26,976
η οποία ξεκίνησε τη δική της
επιχείρηση και πουλάει εξτένσιον;

318
00:16:27,000 --> 00:16:30,976
Ή για τα εκατομμύρια των άλλων Νιγηριανών
που ξεκινούν επιχειρήσεις και μερικές φορές αποτυγχάνουν

319
00:16:31,000 --> 00:16:33,938
αλλά συνεχίζουν να έχουν φιλοδοξίες;

320
00:16:35,000 --> 00:16:36,976
Κάθε φορά που είμαι στη χώρα μου ακούω

321
00:16:37,000 --> 00:16:39,976
τα συνηθισμένα παράπονα
από τους περισσότερους Νιγηριανούς:

322
00:16:40,000 --> 00:16:43,444
την κακή υποδομή, την κακή κυβέρνηση.

323
00:16:43,468 --> 00:16:45,523
Αλλά βλέπω και την εκπληκτική 
προσαρμοστικότητα των ανθρώπων

324
00:16:45,547 --> 00:16:48,976
που προκόβουν χωρίς την κυβέρνηση

325
00:16:49,000 --> 00:16:50,261
και χωρίς την υποστήριξή της.

326
00:16:51,373 --> 00:16:53,976
Διδάσκω σε εργαστήρια γραφής 
στο Λάγος κάθε καλοκαίρι

327
00:16:54,000 --> 00:16:56,976
και μου φαίνεται απίστευτο
πόσοι συμμετέχουν,

328
00:16:57,000 --> 00:16:59,976
πόσοι ανυπομονούν να γράψουν,

329
00:17:00,000 --> 00:17:01,386
να πουν ιστορίες.

330
00:17:02,275 --> 00:17:05,298
Με τον εκδότη μου στη Νιγηρία 
ξεκινήσαμε μια μη κερδοσκοπική οργάνωση

331
00:17:05,322 --> 00:17:06,976
που λέγεται Ταμείο Φαραφίνα.

332
00:17:07,000 --> 00:17:09,976
Έχουμε μεγάλα όνειρα, 
να χτίσουμε βιβλιοθήκες

333
00:17:10,000 --> 00:17:12,143
και να ανακαινίσουμε όσες υπάρχουν ήδη

334
00:17:12,167 --> 00:17:14,976
και να προμηθεύσουμε 
με βιβλία τα δημόσια σχολεία

335
00:17:15,000 --> 00:17:17,096
που έχουν άδειες βιβλιοθήκες,

336
00:17:17,120 --> 00:17:19,501
αλλά και να διοργανώσουμε 
πολλά, πολλά εργαστήρια,

337
00:17:19,525 --> 00:17:20,976
ανάγνωσης και γραφής,

338
00:17:21,000 --> 00:17:24,199
για όλους εκείνους που επιθυμούν 
να πουν τις πολλές ιστορίες μας.

339
00:17:24,326 --> 00:17:25,976
Οι ιστορίες είναι σημαντικές.

340
00:17:26,000 --> 00:17:27,976
Οι πολλές ιστορίες είναι σημαντικές.

341
00:17:28,000 --> 00:17:31,976
Οι ιστορίες έχουν χρησιμοποιηθεί 
για να στερήσουν και να βλάψουν.

342
00:17:32,000 --> 00:17:35,976
Αλλά μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν 
για να δώσουν δύναμη και ανθρωπιά.

343
00:17:36,642 --> 00:17:38,976
Οι ιστορίες μπορούν να καταστρέψουν
την αξιοπρέπεια ενός λαού.

344
00:17:39,000 --> 00:17:42,703
Αλλά μπορούν και να την αποκαταστήσουν.

345
00:17:44,000 --> 00:17:46,048
Η Αμερικανίδα συγγραφέας Άλις Γουόκερ έγραψε

346
00:17:46,072 --> 00:17:49,976
για τους συγγενείς της από τον νότο
που μετακόμισαν στον βορρά.

347
00:17:50,000 --> 00:17:51,976
Τους ανέφερε σε ένα βιβλίο

348
00:17:52,000 --> 00:17:54,068
για τη ζωή στο νότ
που είχαν αφήσει πίσω τους.

349
00:17:55,592 --> 00:17:58,976
«Κάθισαν και διάβασαν το βιβλίο μόνοι τους,

350
00:17:59,000 --> 00:18:04,528
άκουσαν κι εμένα να το διαβάζω και ήταν 
σαν να κερδίζαμε ξανά τον Παράδεισο.»

351
00:18:05,579 --> 00:18:08,441
Θα ήθελα να τελειώσω με την εξής σκέψη:

352
00:18:08,465 --> 00:18:10,976
όταν απορρίπτουμε τη μονοσήμαντη ιστορία,

353
00:18:11,000 --> 00:18:13,976
όταν συνειδητοποιούμε ότι ποτέ 
δεν υπάρχει μία και μοναδική ιστορία

354
00:18:14,000 --> 00:18:16,441
για οποιονδήποτε τόπο,

355
00:18:16,465 --> 00:18:17,976
τότε κερδίζουμε ξανά τον Παράδεισο.

356
00:18:18,695 --> 00:18:19,817
Ευχαριστώ.

357
00:18:19,841 --> 00:18:22,841
(Χειροκρότημα)