1
00:00:27,827 --> 00:00:34,281
(Zujanje komarca)

2
00:00:42,209 --> 00:00:44,436
(Udarac)

3
00:00:45,711 --> 00:00:47,684
Imam te.

4
00:00:48,117 --> 00:00:50,859
Komarci. Mrzim ih.

5
00:00:52,248 --> 00:00:54,059
I vi takođe?

6
00:00:54,083 --> 00:00:56,776
Taj grozan zvuk zujanja
oko vaše glave noću

7
00:00:56,800 --> 00:00:59,347
koji vas potpuno izluđuje?

8
00:00:59,371 --> 00:01:02,965
Znanje da on želi da zabode iglu
u vašu kožu i isisa vam krv?

9
00:01:03,655 --> 00:01:05,447
To je grozno, zar ne?

10
00:01:05,471 --> 00:01:08,828
U stvari, ima samo jedna dobra stvar
koje mogu da se setim

11
00:01:08,852 --> 00:01:10,805
u vezi sa komaracima.

12
00:01:11,132 --> 00:01:13,421
Kada ulete noću u našu sobu,

13
00:01:13,950 --> 00:01:16,178
radije ujedu moju ženu.

14
00:01:16,948 --> 00:01:18,493
Ali to je fascinantno, zar ne?

15
00:01:18,517 --> 00:01:22,025
Zašto nju više ujedaju nego mene?

16
00:01:22,763 --> 00:01:26,336
I odgovor je miris, miris njenog tela.

17
00:01:27,262 --> 00:01:30,604
I pošto svi imamo drugačiji miris
i proizvodimo hemikalije u našoj koži

18
00:01:31,155 --> 00:01:34,058
koje ili privlače ili odbijaju komarce,

19
00:01:34,082 --> 00:01:36,897
neki od nas su prosto
privlačniji od drugih.

20
00:01:37,514 --> 00:01:39,936
Tako moja žena miriše lepše nego ja

21
00:01:39,960 --> 00:01:42,746
ili ja više smrdim od nje.

22
00:01:43,730 --> 00:01:48,447
U svakom slučaju, komarci nas nađu u mraku
tako što nas njuše.

23
00:01:48,471 --> 00:01:49,926
Namirišu nas.

24
00:01:49,950 --> 00:01:53,151
I u toku mog doktorata,
hteo sam da znam tačno

25
00:01:53,175 --> 00:01:55,488
koje hemikalije iz naše kože
komarci koriste,

26
00:01:55,512 --> 00:01:58,731
afrički malarični komarci,
da nas nađu noću.

27
00:01:59,864 --> 00:02:02,474
I ima čitav niz jedinjenja koje koriste.

28
00:02:02,861 --> 00:02:05,449
Izgledalo je da to neće biti lak zadatak.

29
00:02:05,769 --> 00:02:08,874
I zbog toga, sproveli smo
razne eksperimente.

30
00:02:09,804 --> 00:02:11,937
Zašto smo sproveli ove eksperimente?

31
00:02:11,961 --> 00:02:15,290
Zato što je polovina
svetskog stanovništva pod rizikom

32
00:02:15,314 --> 00:02:18,496
da dobije smrtonosnu bolest
kao što je malarija

33
00:02:18,520 --> 00:02:20,664
putem običnog ujeda komarca.

34
00:02:21,007 --> 00:02:23,375
Svakih 30 sekundi negde na ovoj planeti

35
00:02:23,399 --> 00:02:25,887
umre jedno dete od malarije.

36
00:02:25,911 --> 00:02:29,474
I Pol Levi je jutros govorio
o metafori Boinga 727

37
00:02:29,498 --> 00:02:31,283
koji se ruši u Sjedinjenim Državama.

38
00:02:31,307 --> 00:02:36,964
U Africi imamo ekvivalent
od sedam džambo džetova 747

39
00:02:36,988 --> 00:02:39,439
koji se ruše svakog dana.

40
00:02:39,463 --> 00:02:42,728
Ali možda, ako bismo mogli
da privučemo ove komarce u zamke,

41
00:02:42,752 --> 00:02:44,341
namamimo ih našim mirisom,

42
00:02:44,365 --> 00:02:47,893
možda bismo uspeli da zaustavimo
prenošenje zaraze.

43
00:02:48,461 --> 00:02:50,685
Rešenje ove zagonetke nije bilo lako

44
00:02:50,709 --> 00:02:53,684
zato što proizvodimo stotine
raznih hemikalija na koži,

45
00:02:53,708 --> 00:02:56,339
ali smo sproveli
neke neobične eksperimente

46
00:02:56,363 --> 00:02:59,760
koji su nam omogućili
da rešimo ovu zagonetku veoma brzo.

47
00:02:59,784 --> 00:03:05,017
Prvo smo gledali da ne ujedaju
sve vrste komaraca isti deo tela.

48
00:03:05,737 --> 00:03:06,842
Čudno.

49
00:03:06,866 --> 00:03:08,661
Tako da smo izveli eksperiment

50
00:03:08,685 --> 00:03:12,457
gde smo stavili nagog
dobrovoljca u veliki kavez

51
00:03:12,933 --> 00:03:15,236
i u taj kavez pustili komarce

52
00:03:15,536 --> 00:03:18,434
da vidimo koji deo tela te osobe ujedaju.

53
00:03:18,755 --> 00:03:21,130
I otkrili smo neke neobične razlike.

54
00:03:21,154 --> 00:03:23,517
Ovde levo vidite ujede

55
00:03:24,217 --> 00:03:26,491
holandskog malaričnog komarca
na ovoj osobi.

56
00:03:26,515 --> 00:03:29,543
Oni su veoma naginjali ka ujedanju lica.

57
00:03:29,970 --> 00:03:32,408
Nasuprot tome, afrički malarični komarac

58
00:03:32,432 --> 00:03:37,713
je veoma naginjao ka ujedanju
za članke i stopala ove osobe

59
00:03:37,737 --> 00:03:40,178
i to je naravno trebalo već da znamo

60
00:03:40,202 --> 00:03:43,200
jer se oni zovu "mosqui-toes"
(toes - prsti na nogama), vidite?

61
00:03:43,224 --> 00:03:44,650
(Smeh)

62
00:03:44,674 --> 00:03:48,357
Tako je.
(Aplauz)

63
00:03:48,381 --> 00:03:53,011
I tako smo počeli da se
fokusiramo na miris stopala,

64
00:03:53,434 --> 00:03:55,182
na miris ljudskih stopala,

65
00:03:55,206 --> 00:03:58,884
sve dok nismo naišli
na neobičnu izjavu u literaturi

66
00:03:58,908 --> 00:04:04,416
koja kaže da sir miriše na noge,
a ne obrnuto.

67
00:04:05,073 --> 00:04:06,524
Razmislite o tome.

68
00:04:06,548 --> 00:04:09,283
I ovo nas je podstaklo da napravimo
neobičan eksperiment.

69
00:04:09,307 --> 00:04:13,418
Probali smo, sa komadićem limburškog sira,

70
00:04:13,965 --> 00:04:15,958
koji gadno smrdi na noge,

71
00:04:16,358 --> 00:04:18,560
da privučemo afričke malarične komarce.

72
00:04:18,584 --> 00:04:21,142
I znate šta? Uspelo je.

73
00:04:21,587 --> 00:04:26,898
U stvari, uspelo je tako dobro
da sada imamo sintetičku mešavinu

74
00:04:26,922 --> 00:04:31,012
arome limburškog sira
koji smo koristili u Tanzaniji

75
00:04:31,036 --> 00:04:33,124
i tamo se pokazalo da je dva do tri puta

76
00:04:33,148 --> 00:04:36,906
privlačniji komarcima
nego što su to ljudi.

77
00:04:36,930 --> 00:04:40,427
Limburg, budi ponosan na svoj sir,

78
00:04:40,451 --> 00:04:43,624
jer se on sada koristi
u borbi protiv malarije.

79
00:04:43,648 --> 00:04:49,217
(Aplauz)

80
00:04:50,444 --> 00:04:53,554
Ovo je taj sir, samo da vam pokažem.

81
00:04:53,578 --> 00:04:56,933
Moja druga priča je isto tako neobična.

82
00:04:56,957 --> 00:05:00,048
Ona je o čovekovom najboljem prijatelju.
O psima.

83
00:05:00,072 --> 00:05:01,341
I ja ću vam pokazati

84
00:05:01,365 --> 00:05:03,916
kako možemo da koristimo pse
u borbi protiv malarije.

85
00:05:04,987 --> 00:05:07,846
Jedan od najboljih načina
za ubijanje komaraca

86
00:05:07,870 --> 00:05:10,825
nije da čekamo dok ne počnu
da lete kao odrasli

87
00:05:11,225 --> 00:05:13,888
i ujedaju ljude i prenose bolest,

88
00:05:13,912 --> 00:05:17,590
već da ih ubijemo dok
se još nalaze u vodi kao larve.

89
00:05:18,015 --> 00:05:21,852
Zašto? Jer su oni baš kao CIA.

90
00:05:22,640 --> 00:05:26,337
U toj bari su ove larve koncentrisane.

91
00:05:26,692 --> 00:05:29,350
Sve zajedno su ovde. Nepokretne su.

92
00:05:29,374 --> 00:05:32,518
Ne mogu da pobegnu iz te vode.
Ne mogu da lete.

93
00:05:32,542 --> 00:05:35,359
I pristupačne su.

94
00:05:35,383 --> 00:05:39,642
Možete da došetate
do te bare i ubijete ih tu, zar ne?

95
00:05:42,458 --> 00:05:46,104
Problem sa kojim se ovde
suočavamo je taj da su, širom predela,

96
00:05:46,128 --> 00:05:48,427
sve ove bare sa larvama

97
00:05:48,451 --> 00:05:49,822
razbacane na sve strane,

98
00:05:49,846 --> 00:05:52,722
što znatno otežava nadzorniku poput ovog

99
00:05:53,122 --> 00:05:56,831
da nađe sva ova legla
i poprska ih insekticidima.

100
00:05:57,200 --> 00:06:01,511
I prošle godine smo razmišljali intenzivno
kako da rešimo ovaj problem.

101
00:06:02,088 --> 00:06:03,482
Dok nismo shvatili

102
00:06:03,506 --> 00:06:06,545
da kao što mi imamo jedinstven miris,

103
00:06:06,569 --> 00:06:10,611
tako i larve komarca imaju
vrlo jedinstven miris.

104
00:06:10,635 --> 00:06:13,149
I tako smo izveli
još jedan ludi eksperiment,

105
00:06:13,173 --> 00:06:15,221
zato što smo pokupili miris ovih larvi,

106
00:06:15,245 --> 00:06:19,087
stavili ga na komade tkanine i onda
uradili nešto vrlo neobično.

107
00:06:19,111 --> 00:06:21,480
Ovde imamo gredu sa četiri rupe

108
00:06:21,504 --> 00:06:24,283
i stavili smo miris larvi u levu rupu.

109
00:06:24,307 --> 00:06:25,558
O, to je bilo brzo.

110
00:06:25,582 --> 00:06:28,302
I onda vidite psa. Zove se Tvid.
On je Border Koli.

111
00:06:28,326 --> 00:06:30,917
On pretražuje ove rupe
i sada je već našao.

112
00:06:30,941 --> 00:06:33,258
Vraća se da proveri kontrolne rupe ponovo,

113
00:06:33,282 --> 00:06:34,821
ali se vraća do prve,

114
00:06:35,121 --> 00:06:37,354
i sada pamti taj miris,

115
00:06:37,378 --> 00:06:39,608
što znači da sada možemo da koristimo pse

116
00:06:40,108 --> 00:06:42,412
sa ovim nadzornicima da mnogo lakše nađemo

117
00:06:42,436 --> 00:06:44,479
legla komaraca u polju

118
00:06:44,503 --> 00:06:47,165
i tako imamo mnogo veći
uticaj na malariju.

119
00:06:47,489 --> 00:06:49,185
Ova dama je Elen van der Zvep.

120
00:06:49,209 --> 00:06:51,509
Ona je jedan od najboljih
dresera pasa na svetu

121
00:06:51,533 --> 00:06:54,254
i ona veruje da možemo
da uradimo mnogo više.

122
00:06:54,278 --> 00:06:57,772
Pošto znamo takođe da ljudi
koji nose parazite malarije

123
00:06:57,796 --> 00:07:00,748
mirišu drugačije od ljudi
koji nisu zaraženi,

124
00:07:00,772 --> 00:07:03,054
ona je ubeđena da možemo
da dresiramo pse

125
00:07:03,078 --> 00:07:05,677
da nađu ljude koji nose parazite.

126
00:07:06,968 --> 00:07:10,277
To znači da u populaciji
u kojoj je malarija pobeđena

127
00:07:10,301 --> 00:07:12,720
i malo je ljudi ostalo sa parazitima,

128
00:07:12,744 --> 00:07:14,299
psi mogu da nađu ove ljude,

129
00:07:14,323 --> 00:07:18,538
možemo ih lečiti anti-malaričnim lekovima
i zadati konačan udarac malariji.

130
00:07:18,562 --> 00:07:21,368
Čovekov najbolji prijatelj
u borbi protiv malarije.

131
00:07:22,170 --> 00:07:25,208
Moja treća priča je možda još neobičnija.

132
00:07:25,508 --> 00:07:29,341
i nikada do danas nije pokazana javnosti.

133
00:07:29,957 --> 00:07:31,464
Da.

134
00:07:31,927 --> 00:07:35,666
Priča je luda, ali verujem
da je to možda najbolja

135
00:07:36,010 --> 00:07:38,528
i konačna osveta komarcima.

136
00:07:38,552 --> 00:07:41,902
U stvari, ljudi su mi rekli
da će sada uživati

137
00:07:41,926 --> 00:07:44,179
u ujedima komaraca.

138
00:07:44,688 --> 00:07:47,372
I pitanje je naravno, zbog čega bi neko

139
00:07:47,396 --> 00:07:49,982
uživao u ujedima komaraca?

140
00:07:50,006 --> 00:07:51,242
I odgovor

141
00:07:51,266 --> 00:07:54,556
imam upravo ovde u džepu,

142
00:07:55,583 --> 00:07:57,384
ako ga nađem.

143
00:07:58,093 --> 00:08:00,940
To je tableta, obična tableta

144
00:08:01,346 --> 00:08:03,829
i kada je popijem s vodom,

145
00:08:04,721 --> 00:08:06,714
ona čini čuda.

146
00:08:08,996 --> 00:08:10,669
Hvala.

147
00:08:17,738 --> 00:08:20,221
Da vam pokažem kako ovo radi.

148
00:08:20,245 --> 00:08:23,262
Ovde u kutiji imam kavez

149
00:08:24,062 --> 00:08:27,436
sa nekoliko stotina gladnih

150
00:08:28,256 --> 00:08:30,917
ženki komaraca

151
00:08:32,523 --> 00:08:36,410
koje ću upravo pustiti.
(Smeh)

152
00:08:36,811 --> 00:08:38,705
Šalim se, šalim se.

153
00:08:40,731 --> 00:08:42,599
Gurnuću ruku unutra

154
00:08:42,623 --> 00:08:45,338
i pokazaću vam koliko brzo će oni ujedati.

155
00:08:45,653 --> 00:08:47,135
Idemo.

156
00:08:47,635 --> 00:08:50,134
Ne brinite, radim ovo stalno
u laboratoriji.

157
00:08:50,461 --> 00:08:51,636
Tako.

158
00:08:52,644 --> 00:08:53,794
Okej.

159
00:08:54,359 --> 00:08:58,468
Sada, na snimku, na video snimku,

160
00:08:59,402 --> 00:09:01,166
pokazaću vam upravo istu stvar,

161
00:09:01,190 --> 00:09:03,505
osim što se, ono što vam
pokazujem na videu

162
00:09:03,529 --> 00:09:06,951
desilo jedan sat
pošto sam popio tabletu.

163
00:09:06,975 --> 00:09:10,595
Pogledajte. Ovo ne radi. Izvinite.

164
00:09:11,819 --> 00:09:14,694
Uvlačim ruku.
Dajem im veliki sočni obrok od krvi,

165
00:09:14,718 --> 00:09:17,175
stresam ih sa ruke
i pratimo ih kroz vreme

166
00:09:17,199 --> 00:09:19,779
da bismo videli da se
ovi komarci razboljevaju,

167
00:09:19,803 --> 00:09:22,057
ovde je pokazano ubrzano

168
00:09:22,081 --> 00:09:27,307
i tri sata kasnije vidimo
na dnu kaveza mrtve komarce,

169
00:09:28,211 --> 00:09:30,216
potpuno mrtve komarce.

170
00:09:30,942 --> 00:09:32,743
I reći ću, dame i gospodo,

171
00:09:32,767 --> 00:09:34,749
zamenili smo uloge sa komarcima.

172
00:09:34,773 --> 00:09:38,597
Ne ubijaju oni nas. Mi ubijamo njih.

173
00:09:38,621 --> 00:09:44,880
(Aplauz)

174
00:09:47,683 --> 00:09:49,368
Sada

175
00:09:50,086 --> 00:09:53,343
(Smeh)

176
00:09:53,367 --> 00:09:55,205
Mastriht, budi spreman.

177
00:09:55,505 --> 00:09:57,419
Pomislite šta možemo da uradimo sa ovim.

178
00:09:57,443 --> 00:10:00,202
Možemo da iskoristimo ovo
da zaustavimo izbijanje zaraza

179
00:10:00,226 --> 00:10:03,191
koje potiču od komaraca, zar ne?

180
00:10:03,215 --> 00:10:05,438
I još bolje, zamislite
šta bi se desilo kad bi,

181
00:10:05,462 --> 00:10:07,991
na jako velikom podučju,
svi uzeli ovaj lek,

182
00:10:08,015 --> 00:10:10,060
samo na tri nedelje

183
00:10:10,084 --> 00:10:12,595
To bi nam dalo mogućnost
da u stvari eliminišemo

184
00:10:12,619 --> 00:10:14,229
malariju kao bolest.

185
00:10:14,570 --> 00:10:18,442
Znači sir, psi i pilula
za ubijanje komaraca.

186
00:10:18,466 --> 00:10:22,278
To je vrsta kreativne nauke
koju ja volim da praktikujem,

187
00:10:22,302 --> 00:10:24,314
za poboljšanje čovečanstva

188
00:10:24,338 --> 00:10:27,139
ali naročito za nju,
da bi ona mogla da odraste

189
00:10:27,504 --> 00:10:29,787
u svetu bez malarije.

190
00:10:29,811 --> 00:10:31,512
Hvala vam.
(Aplauz)