WEBVTT

00:00:00.708 --> 00:00:02.018
Nasılsınız arkadaşlar?

00:00:02.018 --> 00:00:04.893
Öncelikle, bir TED konuşmasında
olduğuma inanamıyorum.

00:00:04.893 --> 00:00:06.768
Bu büyük bir şey.

00:00:06.768 --> 00:00:09.992
Çünkü şu an köyümdeki
herkes beni izliyor

00:00:09.992 --> 00:00:12.976
ve elbette başlık param fırladı.

NOTE Paragraph

00:00:12.976 --> 00:00:16.018
Ben Adeola Fayehun, Njeryalıyım.

00:00:16.018 --> 00:00:17.309
ABD'de yaşıyorum,

00:00:17.309 --> 00:00:19.809
gazeteciyim ya da komedyenim,

00:00:19.809 --> 00:00:21.184
yok aslında mizahçıyım,

00:00:21.184 --> 00:00:22.934
aslında ne olmamı isterseniz oyum.

00:00:22.934 --> 00:00:25.393
Bütün o kadınlar benim, hepsi içimde.

00:00:25.393 --> 00:00:29.476
"Keeping It Real with Adeola" adında
bir YouTube programı yapıyorum.

00:00:29.476 --> 00:00:34.518
Bu program, nazik, saygılı
ve çok açık biçimde

00:00:34.518 --> 00:00:36.913
yozlaşmış Afrikalı liderlere sesleniyor.

NOTE Paragraph

00:00:36.913 --> 00:00:39.950
(Video) Başkan Buhari: Eşimin hangi
partiden olduğunu bilmiyorum

00:00:39.950 --> 00:00:42.248
ama o, benim mutfağıma ait, onu biliyorum.

NOTE Paragraph

00:00:42.248 --> 00:00:43.643
Adeola Fayehun: Aman Tanrım!

00:00:43.667 --> 00:00:45.268
Biraz su içmem lazım --

00:00:45.292 --> 00:00:46.583
biraz su içmem lazım dedim!

NOTE Paragraph

00:00:48.753 --> 00:00:49.463
İşte böyle!

00:00:49.463 --> 00:00:51.160
Onlara seslenirken kendim oluyorum!

00:00:51.160 --> 00:00:54.970
Özellikle de işleri berbat ettiklerinde,
ki çoğu kez öyleler, böyle sesleniyorum.

00:00:54.970 --> 00:00:57.827
Bu arada, eğer herhangi Afrikalı
bir yetkili beni izliyorsa

00:00:57.827 --> 00:00:59.750
sizden bahsetmiyorum efendim.

00:00:59.750 --> 00:01:02.726
Evet, meslektaşlarınızdan bahsediyorum.

NOTE Paragraph

00:01:02.726 --> 00:01:07.226
Bunu yapıyorum çünkü Afrika
muhteşem olmak için her şeye sahip.

00:01:07.226 --> 00:01:11.563
Afrika'nın dev bir kıta olduğuna
inanarak büyüdüm.

00:01:11.809 --> 00:01:14.351
Becerilerimiz var, entelektüeliz,

00:01:14.375 --> 00:01:18.083
hiçbir kıtada olmadığı kadar
doğal kaynaklarımız var.

00:01:18.083 --> 00:01:23.877
Dünyadaki altın, manganez
ve uranyum rezervinin %31'i Afrika'da.

00:01:23.877 --> 00:01:26.976
Dünyadaki elmas rezervinin %57'si

00:01:27.000 --> 00:01:29.184
ve petrol rezervinin de %13'ü Afrika'da.

00:01:29.208 --> 00:01:32.184
Çin'den ve Dünya Bankası'ndan
borç para almak için

00:01:32.208 --> 00:01:35.809
veya yardımlara bağlanmamız
için bir sebep yok.

00:01:35.833 --> 00:01:37.268
Fakat iyi liderler olmadan

00:01:37.268 --> 00:01:39.348
yüksekten uçmak bir yana,

00:01:39.348 --> 00:01:43.375
uçabilmeye dair hiçbir yetisi
olmayan bir kartal gibiyiz.

NOTE Paragraph

00:01:43.375 --> 00:01:45.809
Afrika uyuyan bir dev gibi.

00:01:45.833 --> 00:01:49.184
Gerçek şu ki ben bu devi
uyandırmaya çalışıyorum

00:01:49.184 --> 00:01:50.969
ve bu yüzden uyuyan devin

00:01:50.969 --> 00:01:53.093
yetkililerin kirli çamaşırlarını
açıklıyorum.

00:01:53.093 --> 00:01:56.489
Siyasetçilerimizin, dini liderlerimizin
-- elbette saygı çerçevesinde --

00:01:56.489 --> 00:01:58.137
hatalarını söylüyorum

00:01:58.137 --> 00:02:00.601
çünkü her şeyin ötesinde,

00:02:00.601 --> 00:02:04.158
Afrikalı liderler kendilerine
saygı duyulmasına bayılırlar.

00:02:04.158 --> 00:02:06.422
Bu yüzden, bunu dozlar
halinde onlara veriyorum.

00:02:06.422 --> 00:02:09.267
Programımda onlara
diz çöküyorum -- hah! --

00:02:09.267 --> 00:02:11.970
Onlara amcalarım, teyzelerim,

00:02:11.970 --> 00:02:13.750
manevi babalarım gibi sesleniyorum,

00:02:13.750 --> 00:02:15.268
daha sonra da --

00:02:15.268 --> 00:02:18.684
aklımızı hor gördükleri için
ben de onlara aynısını yapıyorum.

00:02:18.684 --> 00:02:24.065
Çünkü ikiyüzlülükten
ve kandırmalardan yorulduk.

NOTE Paragraph

00:02:24.208 --> 00:02:26.645
Mesela, Nijerya devlet başkanı

00:02:26.645 --> 00:02:29.893
harap olmuş hastanelerimizi onarıp

00:02:29.893 --> 00:02:31.475
yenilerini inşa ederek

00:02:31.475 --> 00:02:34.268
sağlık turizmini
bitireceğine dair ant içti.

00:02:34.292 --> 00:02:35.726
Fakat o ne yaptı ki?

00:02:35.750 --> 00:02:40.684
2017'de Londra'da
üç ay boyunca tedavi gördü.

00:02:40.684 --> 00:02:44.184
Üç ay boyunca bir başkanımız yoktu.

00:02:44.184 --> 00:02:46.126
Üç ay boyunca başkansızdık.

00:02:46.126 --> 00:02:48.444
Daha sonra, benim işim de
başkana seslenmek oldu,

00:02:48.444 --> 00:02:50.363
bunu elbette saygı çerçevesinde yaptım.

00:02:50.363 --> 00:02:51.297
Şöyle dedim:

00:02:51.297 --> 00:02:53.583
"Sayın Başkan, işte sizin kızınız Adeola,

00:02:53.583 --> 00:02:55.559
ben nasılım biliyorsunuz,
sizden ne haber?

00:02:55.559 --> 00:02:57.434
Hiç utanmıyorsunuz."

00:02:57.434 --> 00:02:58.768
"Efendim" demeyi unuttum.

00:02:58.768 --> 00:03:00.893
"Efendim, hiç utanmanız yok.

00:03:00.893 --> 00:03:02.768
(Yoruba dili: Hiç Tanrı korkunuz yok.)

00:03:02.768 --> 00:03:04.115
Hiç Tanrı korkunuz yok."

NOTE Paragraph

00:03:04.115 --> 00:03:07.583
Şu an ABD'de,
Birleşik Krallık'ta ve Kanada'da

00:03:07.583 --> 00:03:10.351
35 bin Nijeryalı doktor çalışıyor.

00:03:10.351 --> 00:03:12.018
Muhteşem şeyler yapıyorlar

00:03:12.018 --> 00:03:15.184
çünkü Nijerya'da iyi maaş alamıyorlar,

00:03:15.184 --> 00:03:17.351
hem de doktorluk yapabilmek için

00:03:17.351 --> 00:03:19.643
gerekli olan ekipmanları yok.

00:03:19.643 --> 00:03:23.518
Bu durum birçok Afrika ülkesinde böyle.

NOTE Paragraph

00:03:23.518 --> 00:03:26.434
Uçma kapasitemiz var

00:03:26.434 --> 00:03:30.851
ama ne yazık ki çoğu Afrikalı yetenek
dosdoğru diğer kıtalara,

00:03:30.851 --> 00:03:32.667
Afrika dışına uçuyor.

00:03:32.667 --> 00:03:35.043
Mesela bu Nijeryalı doktor,

00:03:35.043 --> 00:03:38.493
doğmamış bir bebeğin
Teksas'ta ameliyatını yaptı.

00:03:38.493 --> 00:03:42.398
Ayrıca bu doktor atletlerdeki
beyin sarsıntısının

00:03:42.398 --> 00:03:44.809
nörolojik etkilerini keşfetti

00:03:44.809 --> 00:03:47.559
ve birçok ülkenin Afrikalı atleti,

00:03:47.559 --> 00:03:50.518
onlar için altın madalya kazanıyor.

NOTE Paragraph

00:03:50.518 --> 00:03:51.922
Tuhaf olan şey şu ki

00:03:51.922 --> 00:03:54.656
Afrika'nın düzelmesi için
Tanrı'nın yardımını bekliyoruz.

00:03:54.656 --> 00:03:57.210
Gerçekten öyle, şaka değil,
Tanrı'yı bekliyoruz.

00:03:57.210 --> 00:03:59.396
Sadece Burundi Başkanına bir bakın.

00:03:59.396 --> 00:04:02.184
Gazetecileri ve muhalefet
üyelerini hapse atıyor

00:04:02.184 --> 00:04:05.101
fakat ulusal ibadet günü ilan ediyor,

00:04:05.101 --> 00:04:08.434
böylece insanlar ülkeyi düzeltmesi
için Tanrı'ya dua edebiliyor.

00:04:08.434 --> 00:04:11.101
Ülkeyi düzeltmesi gereken Başkan değil mi?

00:04:11.101 --> 00:04:12.684
Ah, hayır, hayır, elbette hayır.

00:04:12.684 --> 00:04:14.768
Biz Tanrı'nın düzeltmesini istiyoruz.

00:04:14.768 --> 00:04:17.351
Nelerle uğraşmak zorunda
olduğumu görüyor musunuz?

00:04:17.351 --> 00:04:18.643
Size şunu söylüyorum,

00:04:18.643 --> 00:04:21.809
fırtına bu siyasetçileri bir gün
vurmak için hazırlanıyor.

00:04:21.809 --> 00:04:24.393
Biz bundan daha iyiyiz.

00:04:24.393 --> 00:04:28.309
Liderlerimizin sorumluluk
almaya başlamasını

00:04:28.309 --> 00:04:31.809
ve her şeyi Tanrı'ya
bağlamamalarını istiyorum.

00:04:31.809 --> 00:04:34.059
Tanrı bize ihtiyacımız
olan her şeyi verdi.

00:04:34.059 --> 00:04:36.643
İşte burada, onu kullanalım.

NOTE Paragraph

00:04:36.643 --> 00:04:39.768
Fakat durum şu ki
yaptığım işin sevdiğim kısmı,

00:04:39.768 --> 00:04:42.809
muhteşem işler yapan
Afrikalıları yayımlamak,

00:04:42.809 --> 00:04:45.059
sıradan insanların dokunaklı hayatları.

00:04:45.059 --> 00:04:47.726
Tıpkı Kenyalı bu kadın gibi,
adı Wangari Maathai

00:04:47.726 --> 00:04:51.559
ve Nobel Barış ödülünü
alan ilk Afrikalı kadın

00:04:51.559 --> 00:04:53.351
çünkü o, insan haklarını savundu

00:04:53.351 --> 00:04:55.518
ve bir milyon ağaç dikti.

00:04:55.518 --> 00:04:57.684
Ayrıca Zimbabveli bu kadın,

00:04:57.684 --> 00:04:59.101
Dr. Tererai Trent ise

00:04:59.101 --> 00:05:04.226
bir inek karşılığında
14 yaşında evlendirilmiş.

00:05:04.226 --> 00:05:07.268
Yine de bu kadın kendi kendine
okumayı ve yazmayı öğrenmiş

00:05:07.268 --> 00:05:09.309
ve Oprah'ın programına çıkmış.

00:05:09.309 --> 00:05:12.851
Ah, babacığım, ben de bir gün
Oprah'ın programına çıkmak istiyorum.

00:05:12.851 --> 00:05:14.917
Bu kadın binlerce çocuk için

00:05:14.917 --> 00:05:17.643
Zimbabve'de okullar inşa etti.

NOTE Paragraph

00:05:17.643 --> 00:05:21.601
Ayrıca, popüler bir
İngiliz mimar olan David Adjaye,

00:05:21.601 --> 00:05:24.393
tüm dünyada dikkat çekici
binalar tasarladı.

00:05:24.393 --> 00:05:27.184
Ayrıca hem Ganalı hem de Tanzanyalı,

00:05:27.184 --> 00:05:31.268
buradan anlıyoruz ki orada
bir Gana Jollof pirinci olmak zorunda,

00:05:31.268 --> 00:05:32.449
ki kendisi de onu yiyor

00:05:32.449 --> 00:05:34.625
çünkü bu pirinç ona
tasarım için ilham verdi.

00:05:34.625 --> 00:05:36.383
Ah, belki o Nijerya Jollof pirinciydi

00:05:36.383 --> 00:05:38.094
çünkü Nijeryanın pirinci daha iyi.

00:05:38.094 --> 00:05:40.513
Neyse, o pirinç bugün kendisinin

00:05:40.513 --> 00:05:43.138
muhteşem bir adam
olmasına dair ilham veren şeydi.

NOTE Paragraph

00:05:43.138 --> 00:05:44.196
Dikkatinizi çekmişken

00:05:44.196 --> 00:05:45.740
bir şey daha söylemek istiyorum,

00:05:45.740 --> 00:05:47.508
bu yüzden biraz daha yaklaşın lütfen.

00:05:47.508 --> 00:05:49.622
Tamam, böyle iyi,
çok yaklaşmayın, böyle iyi.

00:05:49.622 --> 00:05:53.048
Bazılarınızın Afrika'yı tanımlama
biçimini sevmiyorum.

00:05:53.125 --> 00:05:55.050
Hepiniz değil, sadece bazılarınız böyle.

00:05:55.050 --> 00:05:56.268
Özellikle de siz.

NOTE Paragraph

00:05:56.268 --> 00:05:59.101
Öncelikle, Afrika ülke değil, bir kıta.

00:05:59.101 --> 00:06:01.434
Ugandalı Paul'u tanımıyorum,

00:06:01.434 --> 00:06:03.559
Zimbabveli Rebecca'yı da tanımıyorum.

00:06:03.559 --> 00:06:05.567
Nijerya, Zimbabve'den uzak,

00:06:05.567 --> 00:06:08.111
tıpkı New York'un Fransa'dan
uzak olduğu gibi uzak.

00:06:08.111 --> 00:06:11.403
Ayrıca Batı'nın yardımına ihtiyaç duyan
bir sürü çıplak insan da yok.

00:06:11.403 --> 00:06:12.976
Hepsinde yanılıyorsunuz.

00:06:12.976 --> 00:06:15.351
Sokaklarımızda aslanlar
gezinmiyor, tamam mı?

00:06:15.351 --> 00:06:16.383
Bunu sürdürebilirim

00:06:16.383 --> 00:06:18.524
fakat neden bahsettiğimi çoktan anladınız.

NOTE Paragraph

00:06:18.524 --> 00:06:20.006
İşimi yapmaya çalışırken

00:06:20.006 --> 00:06:22.500
uyuyan dev olan Afrika'yı
uyandırmaya çalışıyorum,

00:06:22.500 --> 00:06:25.311
böylece bu ülke dünya arenasında
hakkı olan yeri alabilir,

00:06:25.311 --> 00:06:27.250
siz de üzerinize düşeni yapabilirsiniz.

00:06:27.250 --> 00:06:29.559
Lütfen daha çok dinleyin.

00:06:29.559 --> 00:06:33.642
Afrikalı arkadaşlarınızın söyleyeceklerini

00:06:33.642 --> 00:06:36.442
ön yargısız düşüncelerle dinleyin.

00:06:36.750 --> 00:06:38.559
Afrika hakkında kitaplar okuyun.

00:06:38.583 --> 00:06:41.018
Aman Tanrım, Afrika filmleri izleyin

00:06:41.018 --> 00:06:42.434
ya da en azından,

00:06:42.434 --> 00:06:45.851
54 güzel ülkemizden
bazılarının isimlerini öğrenin.

00:06:45.851 --> 00:06:48.811
Aynen öyle, 54 tane bebeğim, beş ve dört.

00:06:48.811 --> 00:06:50.264
Pekâlâ arkadaşlar, bu gerçekti

00:06:50.264 --> 00:06:52.087
ve tam burada kendim oluyorum.

00:06:52.087 --> 00:06:53.816
Bir sonraki sefere görüşürüz.

00:06:53.816 --> 00:06:55.700
Sağlıcakla kalın.