WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:03.000
Ես այստեղ եմ այսօր, որպեսզի ցույց տամ իմ Լեյքոտաի նկարները:

00:00:04.000 --> 00:00:06.000
Ձեզանից շատերը երևի թե լսել են Լեյքոտայի մասին,

00:00:06.000 --> 00:00:08.000
կամ գոնե ցեղերից ամենամեծի մասին

00:00:08.000 --> 00:00:10.000
Սիոքս կոչվող:

00:00:10.000 --> 00:00:13.000
Լեյքոտան բազմաթիվ ցեղերից մեկն է, որը տեղահանվել է իր տարածքից

00:00:13.000 --> 00:00:15.000
դեպի պատերազմի ճամբարներ

00:00:15.000 --> 00:00:17.000
այժմ պահեստներ կոչվող:

00:00:17.000 --> 00:00:19.000
Pine Ridge պահեստը`

00:00:19.000 --> 00:00:21.000
այսօրվա սլայդերի ցուցադրման առարկան,

00:00:21.000 --> 00:00:23.000
գտնվում է մոտ 75 մղոն հարավ-արևելքում

00:00:23.000 --> 00:00:25.000
հարավային Դակոտայի Բլեք Հիլսում:

00:00:25.000 --> 00:00:27.000
Դրան երբեմն հղում են որպես

00:00:27.000 --> 00:00:30.000
պատերազմի համար 334 բանտային ճամբար

00:00:30.000 --> 00:00:33.000
և դա այնտեղ է, որտեղ հիմա Լեյքոտան է:

00:00:33.000 --> 00:00:35.000
Հիմա, եթե որևէ մեկը ձեզանից լսել է AIM-ի մասին`

00:00:35.000 --> 00:00:37.000
ամերիկա-հնդկական շարժում,

00:00:37.000 --> 00:00:39.000
կամ Russell Means-ի մասին,

00:00:39.000 --> 00:00:41.000
կամ Լեոնարդ Փեթլերի,

00:00:41.000 --> 00:00:43.000
կամ Oglala-ի

00:00:43.000 --> 00:00:46.000
ապա դուք գիտեք, որ Pine Ridge-ը հավասար է զրոյի

00:00:46.000 --> 00:00:49.000
ԱՄՆ-ի քաղաքական հարցերում:

NOTE Paragraph

00:00:49.000 --> 00:00:51.000
Այսպիսով ինձ խնդրել էին մի փոքր խոսել այսօր

00:00:51.000 --> 00:00:53.000
Լեյքոտայի հետ իմ հարաբերությունների մասին,

00:00:53.000 --> 00:00:55.000
և դա շատ բարդ է իմ համար:

00:00:55.000 --> 00:00:57.000
քանի որ, եթե դուք չեք նկատել իմ մաշկի գույնից,

00:00:57.000 --> 00:00:59.000
ես սպիտակամորթ եմ,

00:00:59.000 --> 00:01:02.000
և դա ահռելի խոչնդոտ է տեղացիների համար:

00:01:04.000 --> 00:01:06.000
Դուք կտեսնեք շատ մարդկանց իմ նկարներում այսօր,

00:01:06.000 --> 00:01:09.000
և ես շատ եմ մտերմացել նրանց հետ, և նրանք ինձ ընտանիքի նման ընդունեցին:

00:01:09.000 --> 00:01:11.000
Նրանք ինձ եղբայր և քեռի են կոչում

00:01:11.000 --> 00:01:13.000
և հրավիրում էին կրկին ու կրկին հինգ տարուց:

00:01:13.000 --> 00:01:15.000
Բայց Pine Ridge,

00:01:15.000 --> 00:01:18.000
ես միշտ կլինեմ այն ինչը կոչում են վասիչու,

00:01:18.000 --> 00:01:21.000
և վասիչուն Լեյքոտերեն բառ է,

00:01:21.000 --> 00:01:23.000
որը նշանակում է ոչ հնդիկ,

00:01:23.000 --> 00:01:25.000
սակայն մեկ այլ տարբերակ էլ կա այս բառի,

00:01:25.000 --> 00:01:29.000
որը նշանակում է "մեկը, որը իրեն է վերցնում լավագույն միսը":

00:01:29.000 --> 00:01:31.000
Եվ ահա թե ինչի վրա եմ ուզում կենտրոնանալ.

00:01:31.000 --> 00:01:33.000
մեկը, որը իրեն է վերցնում լավագույն միսը:

00:01:33.000 --> 00:01:35.000
Դա նշանակում է ժլատ:

00:01:36.000 --> 00:01:38.000
Այսպիսով նայեք այս լսարանին այսօր:

00:01:38.000 --> 00:01:41.000
Մենք մասնավոր դպրոցում ենք Ամերիկայի արևմուտքում,

00:01:41.000 --> 00:01:44.000
նստած կարմիր մետաքսե աթոռներին

00:01:44.000 --> 00:01:46.000
փողերը մեր գրպաններում:

00:01:46.000 --> 00:01:48.000
Եվ եթե մենք նայում ենք մեր կյանքին,

00:01:48.000 --> 00:01:50.000
մենք անկասկած վերցրել ենք

00:01:50.000 --> 00:01:52.000
մսի ամենալավ կտորը:

00:01:52.000 --> 00:01:55.000
Դե եկեք դիտենք մի շարք լուսանկարներ,

00:01:55.000 --> 00:01:57.000
այն մարդկանց, ովքեր կորցրել են

00:01:57.000 --> 00:01:59.000
որպեսզի մենք կարողանանք շահել

00:01:59.000 --> 00:02:02.000
և իմացեք, երբ տեսնեք այս մարդկանց դեմքերը,

00:02:02.000 --> 00:02:05.000
նրանք ուղղակի Լեյքոտայի պատկերներ չեն,

00:02:05.000 --> 00:02:08.000
նրանք ներկայացնում են բնիկ մարդկանց:

NOTE Paragraph

00:02:10.000 --> 00:02:12.000
Այս թղթի կտորի վրա

00:02:12.000 --> 00:02:14.000
պատմությունն է, ինչպես ես սովորել եմ

00:02:14.000 --> 00:02:17.000
Լեյքոտայի իմ ընկերներից և ընտանիքից:

00:02:17.000 --> 00:02:19.000
Սա ժամանակացույցն է

00:02:19.000 --> 00:02:22.000
կնքված պայմանագրերի, խախտված պայմանագրերի

00:02:22.000 --> 00:02:24.000
և ջարդերի, ատելի ինչպես պատերազմները:

00:02:24.000 --> 00:02:26.000
Ես կսկսեմ 1824-ից:

00:02:26.000 --> 00:02:28.000
Ինչը հայտնի է որպես հնդկական գործերի Բյուրո,

00:02:28.000 --> 00:02:30.000
կազմավորվել է պատերազմի բաժնի հետ միասին

00:02:30.000 --> 00:02:32.000
հիմնելով մի վաղ ագռեսիայի ձև

00:02:32.000 --> 00:02:34.000
բնիկ ամերիկացիների հետ մեր հարաբերություններում:

00:02:34.000 --> 00:02:36.000
1851.

00:02:36.000 --> 00:02:38.000
Կնքվեց Ֆորտ Լարամիի առաջին պայմանագիրը,

00:02:38.000 --> 00:02:41.000
պարզորեն հիմնելով Լեյքոտայի ժողովրդի սահմանները:

00:02:41.000 --> 00:02:43.000
Պայմանագրին համաձայն,

00:02:43.000 --> 00:02:45.000
այդ տարածքները անկախ ազգին էր պատկանում:

00:02:45.000 --> 00:02:47.000
Եթե այս պայմանագրի համձայն սահմանները պահպանվեին

00:02:47.000 --> 00:02:50.000
և օինական հիմքեր կան, որ նրանք հարկավոր է պահպանել,

00:02:50.000 --> 00:02:53.000
ապա ահա թե ինչի ԱՄՆ-ը նման կլիներ այսօր:

00:02:55.000 --> 00:02:57.000
10 տարի անց

00:02:57.000 --> 00:03:00.000
Հոմստեդ օրինագիծը նախագահ Լինկոլնի կողմից ստորագրված,

00:03:00.000 --> 00:03:03.000
թույլ տվեց բնակիչների հոսքը բնիկների տարածքներ:

00:03:03.000 --> 00:03:05.000
1863:

00:03:05.000 --> 00:03:07.000
Սենթի Սիոքսի խռովությունը Մինեսոտայում

00:03:07.000 --> 00:03:10.000
ավարտվեց 38 Սիոքսի մարդկանց կխաղանով`

00:03:10.000 --> 00:03:13.000
ամենամեծ մասսայական մահապատիժը ԱՄՆ-ի պատմության ընթացքում:

00:03:14.000 --> 00:03:16.000
Մահապատիժը նախագահ Լինկոլնի կողմից եր պատվիրված

00:03:16.000 --> 00:03:18.000
ընդամենը երկու օր անց

00:03:18.000 --> 00:03:21.000
նա ստորագրեց ազատության հայտարարությունը:

NOTE Paragraph

00:03:22.000 --> 00:03:25.000
1866 միջմայրցամաքային մետրոյի սկիզբը

00:03:25.000 --> 00:03:27.000
նոր դարաշրջան:

00:03:27.000 --> 00:03:29.000
Մենք տարածքը հարմարեցրել ենք ճանապարհների ու գնացքների համար,

00:03:29.000 --> 00:03:32.000
որպեսզի Լեյքոտայի սրտի միջով կարճ ճանապարհ լինի:

00:03:32.000 --> 00:03:34.000
Գործունեությունը ակնհայտ էր:

00:03:34.000 --> 00:03:37.000
Ի պատասխան, երեք ցեղեր, որոնց առաջնորդում էր Լեյքոտայի ղեկավար Red Cloud-ը,

00:03:37.000 --> 00:03:40.000
հարձակում կատարեցին և հաղթեցին ԱՄՆ-ի բանկին շատ վաղուց:

00:03:40.000 --> 00:03:42.000
Ես ուզում եմ կրկնել այդ հատվածը:

00:03:42.000 --> 00:03:45.000
Լեյքոտան հաղթեց ԱՄՆ-ի բանակին:

00:03:45.000 --> 00:03:48.000
1868` Երկրորդ Fort Laramie-ի պայմանագիրը

00:03:48.000 --> 00:03:51.000
պարզորեն երաշխավորում է Great Sioux Nation-ի գերիշխանությունը

00:03:51.000 --> 00:03:54.000
և Լեյքոտայի սեփականությունը սուրբ Black Hills-ի նկատմամբ:

00:03:54.000 --> 00:03:56.000
Կառավարությունը խոստանում է նաև տարածք և որսի իրավունք

00:03:56.000 --> 00:03:58.000
շրջակա նահանգներում:

00:03:58.000 --> 00:04:00.000
Մենք խոստանում ենք, որ the Powder River երկիրը

00:04:00.000 --> 00:04:03.000
այսուհետ փակված կլինի բոլոր սպիտակների համար:

00:04:03.000 --> 00:04:05.000
Պայմանագիրը թվում է ամբողջական հաղթանակ

00:04:05.000 --> 00:04:07.000
Red Cloud-ի և the Sioux-ի համար:

00:04:07.000 --> 00:04:10.000
Ես փաստում եմ սա միակ պատերազմն է ամերիկյան պատմության ընթացքում,

00:04:10.000 --> 00:04:13.000
երբ իշխանությունը խաղաղության բանակցություններ վարեց

00:04:13.000 --> 00:04:16.000
զիջելով թշնամուն բոլոր նրա պահանջները:

NOTE Paragraph

00:04:18.000 --> 00:04:20.000
1869:

00:04:20.000 --> 00:04:22.000
Միջմայրցամաքյին մետրոն պատրաստ էր:

00:04:22.000 --> 00:04:25.000
Այն սկսեց տեղափոխել մեծ քանակությամբ որսորդների` մյուս իրերի հետ միասին,

00:04:25.000 --> 00:04:28.000
ովքեր սկսեցին բիզոնների լայնածավալ սպանությունը,

00:04:28.000 --> 00:04:31.000
ոչնչացնելով Սիոքսների սննդի, հագուստի և տան աղբյուրը:

00:04:31.000 --> 00:04:33.000
1871:

00:04:33.000 --> 00:04:35.000
Հնդկական Appropriation որոշումը

00:04:35.000 --> 00:04:38.000
բոլոր հնդիկներին դարձրեց ֆեդերալ իշխանության հպատակներ,

00:04:38.000 --> 00:04:41.000
Նաև ռազմական գործնական հրամանները

00:04:41.000 --> 00:04:44.000
արգելող արևմտյան հնդկացիներին հեռանալ պահեստներից:

00:04:44.000 --> 00:04:46.000
Ամբողջ արևմտյան հնդկացիները այդ ժամանակ

00:04:46.000 --> 00:04:48.000
պատերազմի գերիներ են;

00:04:48.000 --> 00:04:50.000
Նաև 1871-ին

00:04:50.000 --> 00:04:52.000
մենք վերջացրեցինք պայմանագրեր կնքելուը:

00:04:52.000 --> 00:04:55.000
Պայմանագրերի հետ կապված խնդիրը այն էր, որ նրանք թույլ էին տալիս ցեղերին գոյատևել որպես իշխող ազգեր,

00:04:55.000 --> 00:04:57.000
և մենք չենք կարող դա թույլ տալ,

00:04:57.000 --> 00:04:59.000
մենք ծրագրեր ունեինք:

NOTE Paragraph

00:04:59.000 --> 00:05:01.000
1874:

00:05:01.000 --> 00:05:04.000
General George Custer-ը հայտարարեց ոսկու հայտնաբերումը Լեյքոտայի տարածքում`

00:05:04.000 --> 00:05:06.000
հատկապես Black Hills-ում:

00:05:06.000 --> 00:05:08.000
Ոսկու մասին նորությունը ստեղծում է սպիտակամորթ բնակիչների հսկայական հոսք

00:05:08.000 --> 00:05:10.000
դեպի Լեյքոտայի ազգ:

00:05:10.000 --> 00:05:12.000
Քասթերը խորհուրդ է տալիս, որ Կոնգրեսը մի միջոց գտնի

00:05:12.000 --> 00:05:14.000
վերջ դնելու Լեյքոտայի հետ պայմանագրերին

00:05:14.000 --> 00:05:16.000
որքան հնարավոր է շուտ:

00:05:16.000 --> 00:05:19.000
1875: Սկսվում է Լեքոտայի պատերազմը

00:05:19.000 --> 00:05:22.000
Fort Laramie պայմանագրի խախտման դեմ:

00:05:22.000 --> 00:05:24.000
1876

00:05:24.000 --> 00:05:26.000
Հուլիսի 26-ին

00:05:26.000 --> 00:05:28.000
Լեյքոտայի գյուղը ապստամբելու ճանապարհին

00:05:28.000 --> 00:05:30.000
Քասթերի 7-րդ գունդը ջախջախվում է

00:05:30.000 --> 00:05:32.000
Little Big Horn-ի ճակատամարտում:

00:05:32.000 --> 00:05:34.000
1877:

00:05:34.000 --> 00:05:37.000
Լեյքոտայի մեծն ռազմիկ և հրամանատարը Քրեյզի Հորս անունով

00:05:37.000 --> 00:05:39.000
հանձնվեց Fort Robinson-ում:

00:05:39.000 --> 00:05:42.000
Ավելի ուշ նա սպանվեց բանտարկություն ժամանակ:

00:05:45.000 --> 00:05:48.000
1877-ը նույնպես այն տարին է, երբ մենք ելք գտանք

00:05:48.000 --> 00:05:50.000
շրջանցելու the Fort Laramie-ի պայմանագրերը:

00:05:50.000 --> 00:05:53.000
Նոր համաձայնագիր ներկայացվեց Սիոքսի հրամանատարներին և նրանց ղեկավարներին

00:05:53.000 --> 00:05:56.000
մի կազմակերպության տակ հայտնի որպես "վաճառք կամ սով":

00:05:56.000 --> 00:05:59.000
Ստորագրեք փաստաթուղթը կամ ձեր ցեղը կմնա առանց սննդի:

00:05:59.000 --> 00:06:02.000
Միայն Երիտասարդ տղամարդկանց 10 տոկոսը ստորագրեց:

00:06:02.000 --> 00:06:04.000
Fort Laramie-ի պայմանագիրը

00:06:04.000 --> 00:06:06.000
առնվազն ցեղի երեք-չորրորդը ստիպված

00:06:06.000 --> 00:06:08.000
տարածքը լքեց:

00:06:08.000 --> 00:06:10.000
Այդ կետը բացահայտորեն ժխտվեց:

NOTE Paragraph

00:06:10.000 --> 00:06:13.000
1887: The Dawes-ի որոշումը

00:06:13.000 --> 00:06:16.000
ՊահեստներիԿոմունալ սեփականության իրավունքը վերացավ:

00:06:16.000 --> 00:06:19.000
Պահեստները կրճատվեցին մինչև 160 ակր հատվածների

00:06:19.000 --> 00:06:21.000
և բաժանվեցին անհատ հնդկացիների

00:06:21.000 --> 00:06:23.000
ավելացված տեղերով:

00:06:23.000 --> 00:06:26.000
Ցեղերը կորցրեցին միլիոնավոր ակրներ:

00:06:26.000 --> 00:06:28.000
Ամերիկյան երազանքը անհատական տարածքի սեփականության

00:06:28.000 --> 00:06:30.000
պարզվեց շատ խելամիտ միջոց է

00:06:30.000 --> 00:06:33.000
բաժանելու պահեստները մինչև բան չմնա:

00:06:33.000 --> 00:06:35.000
Շարժումը փլուզեց պահեստները`

00:06:35.000 --> 00:06:38.000
դարձնելով ավելի հեշտ հետագա ենթբաժանումները և վաճառքը

00:06:38.000 --> 00:06:41.000
ամեն անցնող սերնդին:

00:06:41.000 --> 00:06:43.000
Ավելացրած տարածքի մեծ մասը

00:06:43.000 --> 00:06:45.000
և կտորների մեծ մասը պահեստների պարիսպների հետ միասին

00:06:45.000 --> 00:06:48.000
հիմա սպիտակամորթ հողատերերի ձեռքերում են:

00:06:48.000 --> 00:06:51.000
Մեկ անգամ ևս հողի լավ կտորը անցնում է վասիչուին:

NOTE Paragraph

00:06:52.000 --> 00:06:54.000
1890, այն տեղեկությունը, որ ես հավատում եմ, որ

00:06:54.000 --> 00:06:57.000
ամենակարևորն է այս սլայդների շարքում:

00:06:57.000 --> 00:06:59.000
Սա Վունդիդ Նիի ջարդի տարին է:

00:06:59.000 --> 00:07:01.000
Դեկտեմբերի 29-ին

00:07:01.000 --> 00:07:04.000
ԱՄՆ-ի զորքերը շրջապատեցին Սիոքսի ճամբարը Վունդիդ Նի Քրիքում

00:07:04.000 --> 00:07:06.000
և ջախջախեցին հրամանատար Բիգ Ֆութին

00:07:06.000 --> 00:07:08.000
և պատերազմի 300 գերիների,

00:07:08.000 --> 00:07:10.000
օգտագործելով նոր արագ կրակող զենքը,

00:07:10.000 --> 00:07:12.000
որը կրակում էր ոչնչացնելով պարկուճները`

00:07:12.000 --> 00:07:14.000
Հոթչքիս ատրճանակ կոչվող:

00:07:14.000 --> 00:07:16.000
Այսպես կոչված ճակատամարտի համար

00:07:16.000 --> 00:07:19.000
20 Կոնգրեսի խիզախության պատվո շքանշաններ

00:07:19.000 --> 00:07:22.000
տրվեց 7-րդ գնդին:

00:07:22.000 --> 00:07:24.000
Այս օրվա համար

00:07:24.000 --> 00:07:27.000
սա ամենաշատ փառքի շքանշաններն են

00:07:27.000 --> 00:07:30.000
երևիցե տրված մի ճակատամարտի համար:

00:07:30.000 --> 00:07:32.000
Ավելի շատ փառքի շքանշաններ տրվել են

00:07:32.000 --> 00:07:34.000
կանանց և երեխաների անխտիր ջարդի համառ

00:07:34.000 --> 00:07:36.000
քան Առաջին համաշխարհային պատերազմի ցանկացած ճակատամարտի համար:

00:07:36.000 --> 00:07:38.000
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի

00:07:38.000 --> 00:07:40.000
Կորեայի, Վիետնամի,

00:07:40.000 --> 00:07:43.000
Իրաքի կամ Աղվանստանի:

00:07:44.000 --> 00:07:46.000
Վունդիդ Նի ջարդը

00:07:46.000 --> 00:07:49.000
համարվում է հնդկական պատերազմի վերջը:

00:07:49.000 --> 00:07:51.000
Երբ ես այցել եմ

00:07:51.000 --> 00:07:53.000
մասսայական թաղման վայրը Վունդիդ Նիում,

00:07:53.000 --> 00:07:55.000
ես դա տեսնում եմ ոչ որպես ուղղակի գերեզման

00:07:55.000 --> 00:07:57.000
Լեյքոտայի կամ Սիոքսի համար,

00:07:57.000 --> 00:08:00.000
այլ որպես բոլոր բնիկ մարդկանց գերեզման:

NOTE Paragraph

00:08:03.000 --> 00:08:05.000
Սուրբ մարդը` Բլեք Իլկը ասաց.

00:08:05.000 --> 00:08:07.000
-Ես այդ ժամանակ չգիտեի,

00:08:07.000 --> 00:08:09.000
ինչքան էին սպանվել:

00:08:09.000 --> 00:08:11.000
Երբ ես հիմա հետ եմ նայում

00:08:11.000 --> 00:08:13.000
այս բարձր լեռից, իմ ծեր տարիքից,

00:08:13.000 --> 00:08:15.000
ես կարող եմ դեռ տեսնել մսաղացած կանանց և երեխաների`

00:08:15.000 --> 00:08:17.000
կույտերով պառկած կամ ցիրուցան

00:08:17.000 --> 00:08:20.000
ծուռումուռ արահետների երկայնքով

00:08:23.000 --> 00:08:25.000
այնքան պարզ, երբ տեսա նրանց

00:08:25.000 --> 00:08:28.000
դեռ իմ երիտասարդ աչքերով:

00:08:31.000 --> 00:08:34.000
Եվ ես կարող եմ տեսնել ինչ որ այլ բան մեռած այնտեղ` արյունոտ ցեխի մեջ

00:08:35.000 --> 00:08:38.000
և թաղված բքի մեջ:

00:08:39.000 --> 00:08:42.000
Մարդկանց երազանքները թաղվեցին այնտեղ,

00:08:42.000 --> 00:08:45.000
և դա հիանալի երազանք էր:

NOTE Paragraph

00:08:46.000 --> 00:08:48.000
Այս իրադարձության հետ

00:08:48.000 --> 00:08:51.000
մի նոր դարաշրջան սկսվեց ամերիկյան պատմության մեջ:

00:08:52.000 --> 00:08:54.000
Ամեն ինչ կարելի է չափել

00:08:54.000 --> 00:08:57.000
մինչև Վունդիդ Նին և դրանից հետո:

00:08:57.000 --> 00:08:59.000
Որովհետև դա այս պահին էր,

00:08:59.000 --> 00:09:02.000
մատները Հոթչիքս ատրճանակի ձգանին դրված,

00:09:02.000 --> 00:09:06.000
որ ԱՄՆ-ի կառավարությունը բացահայտորեն հայտարարեց իր դիրքորոշումը բնիկների իրավունքների հարցում:

00:09:06.000 --> 00:09:08.000
Նրանք հոգնել էին պայմանագրերից:

00:09:08.000 --> 00:09:10.000
Նրանք հոգնել էին սուրբ բլուրներից:

00:09:10.000 --> 00:09:13.000
Նրանք հոգնել էին հոգիների պարերից:

00:09:13.000 --> 00:09:16.000
Եվ նրանք հոգնել էին բոլոր անհարմարություններից Սիոքսում:

00:09:16.000 --> 00:09:19.000
Այսպիսով նրանք բերեցին իրենց կանոնները:

00:09:20.000 --> 00:09:23.000
"Դուք ուզում եք հնդկացի լինել հիմա",- ասում էին նրանք,

00:09:23.000 --> 00:09:25.000
մատները ձգանի վրա:

00:09:30.000 --> 00:09:32.000
1900

00:09:32.000 --> 00:09:35.000
ԱՄՆ-ի հնդկական բնակչությունը հասավ իր ցածր կետին`

00:09:36.000 --> 00:09:38.000
ավելի քիչ քան 250,000,

00:09:38.000 --> 00:09:40.000
համեմատած հաշվարկած ութ միլիոնին

00:09:40.000 --> 00:09:42.000
1492-ին;

NOTE Paragraph

00:09:44.000 --> 00:09:46.000
Արագ առաջ:

00:09:46.000 --> 00:09:48.000
1980

00:09:48.000 --> 00:09:50.000
ԱՄՆ-ի պատմության ընթացքում ամենաերկար տևած դատական գործը`

00:09:50.000 --> 00:09:53.000
Սիոքսի ազգը ԱՄՆ-ի դեմ

00:09:53.000 --> 00:09:56.000
կառավարվեց ԱՄՆ-ի գերագույն դատարանի կողմից:

00:09:57.000 --> 00:10:00.000
Դատարանը կանխորոշեց, որ Սիոքսցիները վերաբնակեցվել են պահեստներում

00:10:00.000 --> 00:10:03.000
և յոթ միլիոն ակրը իրենց հողից

00:10:03.000 --> 00:10:06.000
բաց էր բարգավաճողների ու անասնապահների համար,

00:10:06.000 --> 00:10:08.000
երկրորդ Ֆորէ Լարամի պայմանագրի կետերը

00:10:08.000 --> 00:10:10.000
խախտվել էին:

00:10:10.000 --> 00:10:12.000
Դատարանը հայտարարեց,

00:10:12.000 --> 00:10:14.000
որ Բլեք Հիլսը անօրեն զավթվել է

00:10:14.000 --> 00:10:16.000
և սկզբնական գինը գումարած օգուտը

00:10:16.000 --> 00:10:18.000
պետք է վճարվի Սիոքսի ազգին:

00:10:18.000 --> 00:10:20.000
Որպես Բլեք Հիլսի վճար,

00:10:20.000 --> 00:10:23.000
դատարանը միայն 106 միլիոն դոլլար տվեց

00:10:23.000 --> 00:10:25.000
Սիոքսի ազգին:

00:10:25.000 --> 00:10:28.000
Սիոքսը հրաժարվեց գումարից` միասնական ճիչով.

00:10:28.000 --> 00:10:31.000
- Բլեք Հիլսը չի վաճառվում:

NOTE Paragraph

00:10:31.000 --> 00:10:33.000
2010:

00:10:33.000 --> 00:10:36.000
Բնակչության մասին վիճակագրությունը այսօր`

00:10:36.000 --> 00:10:39.000
մեկ դարից ավել Վունդիդ Նիի ջարդից հետո,

00:10:39.000 --> 00:10:41.000
ցույց տվեց կոլոնիզացիայի օրինականությունը,

00:10:41.000 --> 00:10:43.000
ստիպողաբար միգրացիան

00:10:43.000 --> 00:10:45.000
և պայմանագրի ոտնահարումը:

00:10:45.000 --> 00:10:48.000
Գործազրկությունը Փայն Րիդջ հնդկական պահեստներում

00:10:48.000 --> 00:10:51.000
տատանվում է 85-ի և 90 տոկոսների միջև:

00:10:51.000 --> 00:10:54.000
Անշարժ գույքի գործակալությունը ի վիճակի չէ նոր կառույցներ անել,

00:10:54.000 --> 00:10:56.000
և եղած կառուցներն էլ կործանվում են:

00:10:56.000 --> 00:10:58.000
Շատերը անտուն են,

00:10:58.000 --> 00:11:00.000
և անօթևաները տեղավորված են փտած տներում,

00:11:00.000 --> 00:11:02.000
ամենաշատը հինգ ընտանիքով:

00:11:02.000 --> 00:11:04.000
Փայն Րիդջի տների 39 տոկոսը

00:11:04.000 --> 00:11:06.000
էլեկտրականություն չունի:

00:11:06.000 --> 00:11:09.000
Ամենաքիչը 60 տոկոսը պահեստների տների

00:11:09.000 --> 00:11:11.000
լցված են սև բորբոսով.

00:11:11.000 --> 00:11:13.000
Ավելի քան 90 տոկոսը բնակչրության

00:11:13.000 --> 00:11:16.000
ապրում է չունևորների խավից ցածր:

00:11:16.000 --> 00:11:19.000
Փայն Րիդջի թոքախտի աստիճանը

00:11:19.000 --> 00:11:22.000
մոտ ութ անգամ ավելի բարձր է քան ԱՄՆ-ի ազգային միջինը:

00:11:22.000 --> 00:11:24.000
Նորածինների մահացածության աստիճանը

00:11:24.000 --> 00:11:26.000
ամենաբարձրն է այս մայրցամաքում

00:11:26.000 --> 00:11:29.000
և մոտ երեք անգամ ավելի բարձր է քան ԱՄՆ-ի ազգային միջինը:

00:11:29.000 --> 00:11:31.000
Պարանոցային ուռուցքը հինգ անգամ ավելի բարձր է

00:11:31.000 --> 00:11:33.000
քան ԱՄՆ-ի ազգային միջինը:

00:11:33.000 --> 00:11:36.000
Դպրոցից հեռացման մակարդակը մինչև 70 տոկոս է:

00:11:36.000 --> 00:11:38.000
ՈՒսուցիչների կրճատումը

00:11:38.000 --> 00:11:41.000
ութ անգամ ավելի բարձր է քան ԱՄՆ-ի ազգային միջինը:

00:11:41.000 --> 00:11:44.000
Հաճախ տատիկներն ու պապիկներն են մեծացնում իրենց թոռնիկներին

00:11:44.000 --> 00:11:47.000
որովհետև ծնողները, շնորհիվ ալկոհոլիզմի,

00:11:47.000 --> 00:11:49.000
ընտանեկան բռնության և ընդհանուր անտարբերության

00:11:49.000 --> 00:11:51.000
չեն կարող մեծացնել նրանց:

00:11:52.000 --> 00:11:55.000
40 տարեկան անց բնակչության 50 տոկոսը

00:11:55.000 --> 00:11:57.000
տառապում է շաքարախտից:

00:11:57.000 --> 00:11:59.000
Կյանքի տևողությունը տղամարդու համար

00:11:59.000 --> 00:12:01.000
46-ից

00:12:01.000 --> 00:12:04.000
48 տարիքի միջև է`

00:12:04.000 --> 00:12:06.000
կոպիտ ասած նույնը,

00:12:06.000 --> 00:12:09.000
ինչպես Ավղանստանը և Սոմալին:

NOTE Paragraph

00:12:10.000 --> 00:12:13.000
Բոլոր հաջողված ցեղասպանությունների վերջին գլուխը

00:12:13.000 --> 00:12:15.000
այն է, որտեղ ճնշողը

00:12:15.000 --> 00:12:18.000
կարող է շարժել ձեռքերը և ասել:

00:12:18.000 --> 00:12:21.000
- Աստված իմ, ինչ են մարդիկ իրենք իրենց անում:

00:12:21.000 --> 00:12:23.000
Նրանք սպանում են միմյանց:

00:12:23.000 --> 00:12:25.000
Նրանք սպանում են իրենք իրենց,

00:12:25.000 --> 00:12:28.000
մինչ մենք դիտում ենք թե նրանք ինչպես են մահամնում:

00:12:28.000 --> 00:12:31.000
Ահա թե ինչպես ենք մենք եկել սեփականացնելու այս ԱՄՆ-ը:

00:12:31.000 --> 00:12:33.000
Սա ժառանգություն է

00:12:33.000 --> 00:12:35.000
Ճակատագրի դրսևոում:

00:12:35.000 --> 00:12:37.000
Գերիները շարունակում են ծնվել

00:12:37.000 --> 00:12:39.000
պատերազմի ճամբարների գերիների մեջ

00:12:39.000 --> 00:12:42.000
նույնիսկ այն ժամանակ երբ զինվորնեը գնացել են:

00:12:44.000 --> 00:12:46.000
Սրանք ոսկորներն են մնացել

00:12:46.000 --> 00:12:49.000
ամենալավ միսը վերցնելուց հետո:

00:12:51.000 --> 00:12:53.000
Շատ վաղուց

00:12:53.000 --> 00:12:55.000
մի շարք իրադարձություններ տեղի ունեցան

00:12:55.000 --> 00:12:58.000
ինձ նման մարդկանց կողմից` վասիչուներից,

00:12:58.000 --> 00:13:00.000
նրանց հող և ջուր զավթելու ուղղությամբ,

00:13:00.000 --> 00:13:03.000
ու այս լեռների ոսկին:

00:13:03.000 --> 00:13:05.000
Այդ իրադարձությունները դոմինոյի արդյունքի բերեցին,

00:13:05.000 --> 00:13:07.000
որը արդեն վերջն էր:

NOTE Paragraph

00:13:07.000 --> 00:13:11.000
Այնպես մեկուսացած, ինչպես մենք իշխող հասարակությունս կարող ենք զգալ

00:13:12.000 --> 00:13:15.000
1890-ի ջարդից հետո,

00:13:15.000 --> 00:13:18.000
կամ մի շարք խախտված պայմանագրերից 150 տարի առաջ,

00:13:19.000 --> 00:13:21.000
ես դեռ ձեզ հարց ունեմ տալու.

00:13:21.000 --> 00:13:24.000
-Ինչ կարծիք ունեք այսօրվա վիճակագրության մասին:

00:13:25.000 --> 00:13:27.000
Որն է կապը

00:13:27.000 --> 00:13:29.000
այս տառապանքի պատկերների

00:13:29.000 --> 00:13:31.000
և այն պատմության, որ ես հենց նոր ձեզ կարդացի:

00:13:31.000 --> 00:13:33.000
Եվ այս պատմության որ մասն

00:13:33.000 --> 00:13:35.000
եք ուզում իմանալ:

00:13:35.000 --> 00:13:38.000
Այս հետևանքների վերացման ինչ-որ մի մասը ձեր պարտականությունը չի այսօր:

00:13:39.000 --> 00:13:42.000
Ինձ ասել են, որ մենք կարող ենք ինչ-որ բան անել այս կապակցությամբ:

00:13:42.000 --> 00:13:45.000
Ինչ-որ բան անելու կոչ պետք է լինի:

00:13:45.000 --> 00:13:48.000
Որովհետև ես այսքան ժամանակ կանգնած էի

00:13:48.000 --> 00:13:50.000
բովանդակությանը շատ մոտ, որպեսզի վկա լինեմ,

00:13:50.000 --> 00:13:53.000
ուղղակի լուսանկարելով:

00:13:53.000 --> 00:13:56.000
Որովհետև լուծումը թվում է այնքան հեռու անցյալում,

00:13:56.000 --> 00:13:58.000
Ես ժամանակի մեքենայի կարիք ունեի

00:13:58.000 --> 00:14:00.000
նրանց միանալու համար:

NOTE Paragraph

00:14:00.000 --> 00:14:02.000
Բնակիչների տառապանքները

00:14:02.000 --> 00:14:05.000
հեշտ չէ ուղղել:

00:14:06.000 --> 00:14:08.000
Դա այնպիսի մի բան չէ, որ յուրաքանչյուրը կարող է հետ ստանալ,

00:14:08.000 --> 00:14:10.000
ինչպես Հաիթիին օգնելը,

00:14:10.000 --> 00:14:13.000
վերջացող օգնությունները, կամ երաշտի դեմ պայքարը:

00:14:13.000 --> 00:14:15.000
Վերանորոգումը` ինրպես դա կոչում են,

00:14:15.000 --> 00:14:18.000
կարող է շատ ավելի դժվար լինել իշխող հասարակության համար,

00:14:18.000 --> 00:14:20.000
քան ասենք 50 դոլարանոց չեկը

00:14:20.000 --> 00:14:22.000
կամ եկեղեցու ճանապարհորդությունը

00:14:22.000 --> 00:14:24.000
ինչ-որ գրաֆիտեպատ տներ նկարելու համար,

00:14:24.000 --> 00:14:26.000
կամ ծայրամասերի ընտանիքը`

00:14:26.000 --> 00:14:29.000
նվիրաբերելով մի տուփ հագուստ, որի կարիքը նրանք նույնիսկ չունեն:

00:14:29.000 --> 00:14:31.000
Այսպիսով ուր է այն մեզ հասցրել:

00:14:31.000 --> 00:14:34.000
Թափահարելով մեր ուսերը մթության մեջ:

NOTE Paragraph

00:14:34.000 --> 00:14:36.000
ԱՄՆ-ն

00:14:36.000 --> 00:14:38.000
շարունակում է օրական

00:14:38.000 --> 00:14:40.000
խախտել կետերը

00:14:40.000 --> 00:14:42.000
1851-ի և 1868-ի

00:14:42.000 --> 00:14:45.000
Ֆորթ Լարամիի և Լեյքոտայի միջև եղած պայմանագրերի:

00:14:45.000 --> 00:14:47.000
Ես այսօր առաջարկում հետևյալ կոչը

00:14:47.000 --> 00:14:50.000
իմ TED երազանքն է

00:14:51.000 --> 00:14:53.000
Հարգել պայմանագրերը:

00:14:53.000 --> 00:14:55.000
Վերադարձնել Բլեք Հիլսը:

00:14:55.000 --> 00:14:58.000
Եվ դա ձեր գործը չէ, թե նրանք ինչ կանեն դրա հետ:

NOTE Paragraph

00:15:00.000 --> 00:15:06.000
(Ծափահարություններ)