WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:02.000
Tôi yêu côn trùng --

00:00:02.000 --> 00:00:04.000
nói luôn là không phải thích từ hồi bé đâu,

00:00:04.000 --> 00:00:06.000
mà mãi về sau này.

00:00:06.000 --> 00:00:08.000
Khi học đại học

00:00:08.000 --> 00:00:11.000
ngành động vật học ở trường Tel Aviv,

00:00:11.000 --> 00:00:13.000
và tôi tự nhiên "phải lòng" các loài côn trùng.

00:00:13.000 --> 00:00:15.000
Và rồi, trong ngành động vật học,

00:00:15.000 --> 00:00:18.000
tôi chọn phân ngành côn trùng học

00:00:18.000 --> 00:00:21.000
ngành khoa học nghiên cứu côn trùng.

00:00:21.000 --> 00:00:24.000
Và khi đó tôi tự hỏi mình có thể ứng dụng như thế nào,

00:00:24.000 --> 00:00:27.000
hoặc giúp ích gì cho ngành côn trùng học

00:00:27.000 --> 00:00:30.000
Rồi sau đó tôi chuyển sang ngành bảo vệ thực vật --

00:00:30.000 --> 00:00:33.000
bảo vệ thực vật khỏi côn trùng,

00:00:33.000 --> 00:00:35.000
khỏi các loài sâu hại.

00:00:35.000 --> 00:00:37.000
Rồi trong ngành bảo vệ thực vật,

00:00:37.000 --> 00:00:39.000
tôi đi sâu vào chuyên ngành

00:00:39.000 --> 00:00:41.000
kiểm soát sâu bệnh bằng phương pháp sinh học

00:00:41.000 --> 00:00:43.000
mà chúng tôi định nghĩa

00:00:43.000 --> 00:00:46.000
là việc sử dụng các sinh vật

00:00:46.000 --> 00:00:48.000
để hạn chế số lượng

00:00:48.000 --> 00:00:51.000
các loài sâu hại trên cây trồng.

00:00:51.000 --> 00:00:54.000
Đây là cả một chuyên ngành thuộc ngành bảo vệ thực vật

00:00:54.000 --> 00:00:57.000
nhằm hạn chế các loại thuốc trừ sâu hóa học.

NOTE Paragraph

00:00:58.000 --> 00:01:00.000
Mà kiểm soát sâu hại bằng phương pháp sinh học

00:01:00.000 --> 00:01:03.000
cũng như các loài côn trùng có ích được đề cập ở đây

00:01:03.000 --> 00:01:06.000
đã tồn tại trên trái đất hàng nghìn năm

00:01:06.000 --> 00:01:08.000
từ rất xa xưa.

00:01:08.000 --> 00:01:11.000
Nhưng mới chỉ trong 120 năm trở lại đây

00:01:11.000 --> 00:01:14.000
con người mới bắt đầu

00:01:14.000 --> 00:01:17.000
hay mới biết khai thác và sử dụng

00:01:17.000 --> 00:01:20.000
hiện tượng kiểm soát sinh học

00:01:20.000 --> 00:01:23.000
hay nói đúng hơn, là hiện tượng kiểm soát tự nhiên

00:01:23.000 --> 00:01:26.000
để phục vụ nhu cầu của mình.

00:01:26.000 --> 00:01:28.000
Bởi vì những hiện tượng kiểm soát sinh học này,

00:01:28.000 --> 00:01:30.000
diễn ra ngay trong vườn sau nhà bạn.

00:01:30.000 --> 00:01:32.000
Chỉ cần một cái kính lúp như cái này.

00:01:32.000 --> 00:01:34.000
Một cái kính lúp có độ phóng đại 10 lần

00:01:34.000 --> 00:01:36.000
Vâng, nhân 10 lên.

00:01:36.000 --> 00:01:38.000
Nào, mở nó ra.

00:01:38.000 --> 00:01:41.000
và lật những cái lá lên, và bạn sẽ thấy cả một thế giới mới lạ

00:01:41.000 --> 00:01:43.000
của các loài côn trùng bé nhỏ,

00:01:43.000 --> 00:01:46.000
hay của những con nhện chỉ dài 1-1.5 mm,

00:01:46.000 --> 00:01:48.000
hay dài 2 mm,

00:01:48.000 --> 00:01:51.000
và bạn có thể phân biệt con nào có ích và con nào gây hại.

00:01:51.000 --> 00:01:53.000
Hiện tượng kiểm soát tự nhiên như thế này

00:01:53.000 --> 00:01:55.000
tồn tại ở mọi nơi.

00:01:55.000 --> 00:01:57.000
Tôi dám chắc, ngay ở trước tòa nhà này thôi,

00:01:57.000 --> 00:01:59.000
Cứ thử quan sát mấy cái cây mà xem.

00:01:59.000 --> 00:02:01.000
Nó ở khắp nơi,

00:02:01.000 --> 00:02:04.000
và chúng ta cần biết làm thế nào để lợi dụng nó.

NOTE Paragraph

00:02:04.000 --> 00:02:06.000
Nào, hãy cùng tôi

00:02:06.000 --> 00:02:09.000
xem qua vài ví dụ.

00:02:09.000 --> 00:02:11.000
Sâu hại là gì?

00:02:11.000 --> 00:02:14.000
Chúng gây tổn thương gì cho cây trồng?

00:02:14.000 --> 00:02:16.000
và thế nào là thiên địch,

00:02:16.000 --> 00:02:18.000
là nhân tố kiểm soát tự nhiên,

00:02:18.000 --> 00:02:20.000
hay các loài côn trùng có ích mà ta đang nói đến ở đây?

00:02:20.000 --> 00:02:22.000
Để tiện theo dõi, tôi sẽ trình bày

00:02:22.000 --> 00:02:25.000
về những loài côn trùng và nhện

00:02:25.000 --> 00:02:28.000
hoặc ta có thể gọi là những con bọ.

00:02:28.000 --> 00:02:30.000
Côn trùng -- những sinh vật có 6 chân

00:02:30.000 --> 00:02:32.000
và nhện hay bọ,

00:02:32.000 --> 00:02:34.000
thì có 8 chân.

00:02:34.000 --> 00:02:36.000
Hãy cùng quan sát hình này.

00:02:36.000 --> 00:02:39.000
Đây là một loài côn trùng phá hoại, con nhện đỏ,

00:02:39.000 --> 00:02:42.000
nó cũng giăng tơ giống như nhện thông thường.

00:02:42.000 --> 00:02:44.000
Con mẹ ở giữa

00:02:44.000 --> 00:02:46.000
ở hai bên có lẽ là hai con con,

00:02:46.000 --> 00:02:49.000
và một quả trứng ở bên phải.

00:02:49.000 --> 00:02:51.000
Và nó phá hoại thế này đây,

00:02:51.000 --> 00:02:53.000
Bên phải màn hình là lá cây dưa chuột (dưa leo)

00:02:53.000 --> 00:02:55.000
ở giữa là lá cây bông vải,

00:02:55.000 --> 00:02:58.000
và bên trái là lá cây cà chua,

00:02:58.000 --> 00:03:01.000
đúng nghĩa là chúng có thể chuyển màu từ xanh sang trắng

00:03:01.000 --> 00:03:03.000
vì những bộ phận đục, hút

00:03:03.000 --> 00:03:05.000
trên miệng

00:03:05.000 --> 00:03:07.000
của mấy con nhện đỏ.

NOTE Paragraph

00:03:07.000 --> 00:03:09.000
Nhưng tự nhiên

00:03:09.000 --> 00:03:11.000
đã cho chúng ta một loài bọ có ích.

00:03:11.000 --> 00:03:14.000
Đây là con nhện bắt mồi -- cũng chỉ nhỏ như con nhện đỏ mà thôi,

00:03:14.000 --> 00:03:17.000
dài không quá 1-2 mm,

00:03:17.000 --> 00:03:20.000
chúng chạy rất nhanh, đuổi theo

00:03:20.000 --> 00:03:22.000
và bắt những con nhện đỏ.

00:03:22.000 --> 00:03:24.000
Cô nàng này đang hành động đây

00:03:24.000 --> 00:03:26.000
ở bên trái bạn --

00:03:26.000 --> 00:03:28.000
nó chọc vào phía trái

00:03:28.000 --> 00:03:31.000
khoang bụng của con nhện đỏ.

00:03:31.000 --> 00:03:34.000
Và sau 5 phút, bạn sẽ thấy

00:03:34.000 --> 00:03:36.000
một cái xác điển hình --

00:03:36.000 --> 00:03:38.000
quắt lại và bị hút kiệt,

00:03:38.000 --> 00:03:40.000
xác của con nhện đỏ,

00:03:40.000 --> 00:03:42.000
và ngay cạnh nó là hai cá thể

00:03:42.000 --> 00:03:44.000
nhện bắt mồi đã no nê.

00:03:44.000 --> 00:03:46.000
con mẹ ở bên trái

00:03:46.000 --> 00:03:48.000
con non ở bên phải.

00:03:48.000 --> 00:03:51.000
Nhân tiện, một bữa ăn đủ cho chúng trong 24 giờ

00:03:51.000 --> 00:03:53.000
là khoảng năm con nhện đỏ

00:03:53.000 --> 00:03:56.000
loài sâu hại ấy,

00:03:56.000 --> 00:03:58.000
hoặc 15-20 quả trứng

00:03:58.000 --> 00:04:00.000
của nhện đỏ.

00:04:00.000 --> 00:04:03.000
Mà phải nói là lúc nào chúng cũng đói.

NOTE Paragraph

00:04:03.000 --> 00:04:05.000
(cười)

NOTE Paragraph

00:04:05.000 --> 00:04:07.000
Đây là một ví dụ khác: con rệp vừng.

00:04:07.000 --> 00:04:09.000
Nhân tiện, bây giờ đang là mùa xuân ở Israel,

00:04:09.000 --> 00:04:12.000
nhiệt độ đang tăng cao đột ngột.

00:04:12.000 --> 00:04:15.000
Bạn có thể thấy rệp vừng ở khắp nơi,

00:04:15.000 --> 00:04:18.000
trên cây dâm bụt, cây hoa ngũ sắc (thơm ổi),

00:04:18.000 --> 00:04:20.000
hay trên những tán lá tươi non

00:04:20.000 --> 00:04:22.000
của đám cỏ mùa xuân, và nhiều nữa.

00:04:22.000 --> 00:04:24.000
Mà ở rệp vừng chỉ có con cái thôi nhé,

00:04:24.000 --> 00:04:26.000
giống như các Nữ chiến binh Amazon.

00:04:26.000 --> 00:04:29.000
Con cái sinh ra những con cái, để sinh ra những con cái khác.

00:04:29.000 --> 00:04:31.000
Hoàn toàn không có con đực.

00:04:31.000 --> 00:04:33.000
Gọi là sinh sản đơn tính.

00:04:33.000 --> 00:04:36.000
Và có vẻ như chúng rất hạnh phúc với việc đó.

00:04:36.000 --> 00:04:38.000
Chúng gây hại như thế này.

00:04:38.000 --> 00:04:40.000
Rệp vừng tiết ra

00:04:40.000 --> 00:04:43.000
một chất dịch ngọt và dính

00:04:43.000 --> 00:04:45.000
gọi là "dịch ngọt"

00:04:45.000 --> 00:04:47.000
và dính đầy

00:04:47.000 --> 00:04:49.000
ở phần ngọn cây.

00:04:49.000 --> 00:04:51.000
Cái lá dưa chuột (dưa leo) này

00:04:51.000 --> 00:04:53.000
đã chuyển từ màu xanh sang đen

00:04:53.000 --> 00:04:55.000
vì bị mốc đen

00:04:55.000 --> 00:04:57.000
bao phủ.

NOTE Paragraph

00:04:57.000 --> 00:05:00.000
Và "đấng cứu rỗi" đã tới

00:05:00.000 --> 00:05:03.000
trong hình hài ong bắp cày kí sinh.

00:05:03.000 --> 00:05:05.000
Đây không phải là loài săn mồi.

00:05:05.000 --> 00:05:07.000
mà là một loài kí sinh,

00:05:07.000 --> 00:05:09.000
không phải loài kí sinh 2 chân nhé,

00:05:09.000 --> 00:05:12.000
mà tất nhiên là 6 chân.

00:05:12.000 --> 00:05:14.000
Con ong bắp cày kí sinh,

00:05:14.000 --> 00:05:16.000
cũng rất nhỏ bé và mảnh dẻ, chỉ dài khoảng 2mm,

00:05:16.000 --> 00:05:18.000
và là một phi công nhanh nhẹn

00:05:18.000 --> 00:05:20.000
và nhạy bén.

00:05:20.000 --> 00:05:22.000
Ong kí sinh khi hành động đây,

00:05:22.000 --> 00:05:25.000
giống như trong màn trình diễn xiếc nhào lộn.

00:05:25.000 --> 00:05:27.000
Nó đứng gập người

00:05:27.000 --> 00:05:29.000
đối diện nạn nhân của nó, về bên phải,

00:05:29.000 --> 00:05:31.000
cong bụng

00:05:31.000 --> 00:05:33.000
và đặt một quả trứng,

00:05:33.000 --> 00:05:35.000
đúng một quả, vào khoang bụng

00:05:35.000 --> 00:05:37.000
của con rệp vừng.

00:05:37.000 --> 00:05:40.000
Phải nói là con rệp cũng cố gắng để thoát ra.

00:05:40.000 --> 00:05:42.000
Nó giãy đạp, cắn xé

00:05:42.000 --> 00:05:44.000
và tiết các loại dịch,

00:05:44.000 --> 00:05:46.000
nhưng thực ra chẳng có chuyện gì xảy ra.

00:05:46.000 --> 00:05:48.000
Ngoài việc một quả trứng của ong kí sinh

00:05:48.000 --> 00:05:51.000
được gửi vào khoang bụng của con rệp.

00:05:51.000 --> 00:05:54.000
Và sau vài ngày, tùy thuộc và nhiệt độ,

00:05:54.000 --> 00:05:56.000
quả trứng sẽ nở,

00:05:56.000 --> 00:05:58.000
và ấu trùng của ong kí sinh

00:05:58.000 --> 00:06:01.000
sẽ ăn thịt con rệp từ trong ra.

00:06:01.000 --> 00:06:04.000
Đó là tự nhiên. Hoàn toàn tự nhiên.

00:06:04.000 --> 00:06:06.000
Đây hoàn toàn không phải tiểu thuyết.

00:06:06.000 --> 00:06:08.000
Tôi nhắc lại là ở ngay vườn sau nhà bạn,

00:06:08.000 --> 00:06:11.000
ngay sau vườn.

NOTE Paragraph

00:06:11.000 --> 00:06:13.000
Nhưng đây chính là kết quả.

00:06:13.000 --> 00:06:15.000
Kết cục là đây:

00:06:15.000 --> 00:06:17.000
Những xác ướp --

00:06:17.000 --> 00:06:19.000
X-A-C U-O-P

00:06:19.000 --> 00:06:22.000
đây là hình ảnh của một con rệp vừng đã chết.

00:06:22.000 --> 00:06:24.000
Hãy nhìn vào phía trong xem.

00:06:24.000 --> 00:06:27.000
Thực ra, đây chính là một con ong kí sinh đang lớn dần

00:06:27.000 --> 00:06:30.000
và sau vài phút, nó đã chui ra được nửa người.

00:06:30.000 --> 00:06:32.000
"Cuộc sinh nở" gần xong rồi.

00:06:32.000 --> 00:06:35.000
Bạn có thể thấy trong đoạn phim.

00:06:35.000 --> 00:06:37.000
Chỉ mất vài phút.

00:06:37.000 --> 00:06:40.000
Và nếu đây là một con cái, nó sẽ kết đôi với một con đực ngay lập tức,

00:06:40.000 --> 00:06:43.000
rồi nó bay đi, vì đời ngắn lắm,

00:06:43.000 --> 00:06:46.000
Con ong này chỉ sống được 3-4 ngày,

00:06:46.000 --> 00:06:48.000
và nó phải sinh được

00:06:48.000 --> 00:06:50.000
khoảng 400 trứng.

00:06:50.000 --> 00:06:53.000
Cũng có nghĩa là nó sẽ tìm 400 con rệp vừng

00:06:53.000 --> 00:06:55.000
để ấp trứng của nó

00:06:55.000 --> 00:06:57.000
vào trong khoang bụng.

00:06:57.000 --> 00:06:59.000
Và tất nhiên đây không phải là tất cả.

NOTE Paragraph

00:06:59.000 --> 00:07:01.000
Có cả một kho tàng các loài thiên địch khác

00:07:01.000 --> 00:07:03.000
và đây là ví dụ cuối cùng.

00:07:03.000 --> 00:07:05.000
Ta lại bắt đầu bằng loài sâu hại:

00:07:05.000 --> 00:07:07.000
con bọ trĩ (bù lạch)

00:07:07.000 --> 00:07:09.000
Phải nói thêm về những tên gọi kì quặc này --

00:07:09.000 --> 00:07:12.000
Các bạn không cần bận tâm với tên Latin của những sinh vật này nhé,

00:07:12.000 --> 00:07:14.000
tôi chỉ dùng tên thông thường thôi.

00:07:14.000 --> 00:07:16.000
Đây là một loài côn trùng đẹp, mảnh mai.

00:07:16.000 --> 00:07:18.000
nhưng cực kì có hại.

00:07:18.000 --> 00:07:20.000
Hãy quan sát những quả ớt chuông này.

00:07:20.000 --> 00:07:23.000
Không phải ớt chuông cảnh mới lạ đâu,

00:07:23.000 --> 00:07:26.000
mà là những quả ớt không ăn được nữa,

00:07:26.000 --> 00:07:29.000
vì chúng đã bị nhiễm một loại virus

00:07:29.000 --> 00:07:32.000
do bọ trĩ trưởng thành lây truyền.

00:07:32.000 --> 00:07:34.000
Còn đây là loài thiên địch,

00:07:34.000 --> 00:07:36.000
bọ hải tặc tí hon,

00:07:36.000 --> 00:07:39.000
gọi là tí hon vì nó bé xíu,

00:07:39.000 --> 00:07:42.000
Ở đây là con trưởng thành, màu đen, và 2 con non.

00:07:42.000 --> 00:07:44.000
Và một lần nữa, chúng đang hành động.

00:07:44.000 --> 00:07:47.000
Con trưởng thành này đâm vào bụng con bọ trĩ,

00:07:47.000 --> 00:07:49.000
và hút kiệt nó chỉ trong vài phút,

00:07:49.000 --> 00:07:51.000
rồi lại tìm đến con mồi khác,

00:07:51.000 --> 00:07:53.000
tiếp tục như vậy khắp mọi nơi.

00:07:53.000 --> 00:07:57.000
Và nếu chúng ta rải những con nhện hải tặc có ích này,

00:07:57.000 --> 00:07:59.000
trên một vườn ớt chuông chẳng hạn,

00:07:59.000 --> 00:08:02.000
chúng sẽ bay đến những bông hoa.

00:08:02.000 --> 00:08:04.000
Hãy nhìn bông hoa này

00:08:04.000 --> 00:08:07.000
nó có đầy những con côn trùng bắt mồi có ích,

00:08:07.000 --> 00:08:10.000
sau khi đã tiêu diệt hết bọ trĩ.

00:08:10.000 --> 00:08:13.000
Đây là một trường hợp tích cực,

00:08:13.000 --> 00:08:16.000
không gây hại cho quả đang lớn, cũng không ảnh hưởng đến quá trình đậu quả.

00:08:16.000 --> 00:08:19.000
Mọi việc tốt đẹp theo đúng tiến trình.

00:08:19.000 --> 00:08:21.000
Nhưng một lần nữa, câu hỏi đặt ra là,

00:08:21.000 --> 00:08:23.000
ở đây bạn thấy chúng ở mức độ một kèm một --

00:08:23.000 --> 00:08:26.000
một loài sâu hại và một loài thiên địch.

NOTE Paragraph

00:08:26.000 --> 00:08:29.000
Còn chúng tôi thì đang thực hiện những việc này.

00:08:29.000 --> 00:08:31.000
Ở miền đông bắc Israel,

00:08:31.000 --> 00:08:33.000
ở kibbutz Sde Eliyahu,

00:08:33.000 --> 00:08:35.000
có một nhà máy

00:08:35.000 --> 00:08:37.000
sản xuất hàng loạt các loài thiên địch.

00:08:37.000 --> 00:08:39.000
Nói cách khác, những gì chúng tôi đang làm ở đó,

00:08:39.000 --> 00:08:41.000
là khuyếch đại,

00:08:41.000 --> 00:08:44.000
chúng tôi khuyếch đại sự kiểm soát tự nhiên,

00:08:44.000 --> 00:08:46.000
hay hiện tượng kiểm soát sinh học.

00:08:46.000 --> 00:08:49.000
Và trên 35 nghìn mét vuông

00:08:49.000 --> 00:08:51.000
nhà kính tối tân,

00:08:51.000 --> 00:08:54.000
chúng tôi đang sản xuất hàng loạt những con nhện bắt mồi,

00:08:54.000 --> 00:08:56.000
những con bọ hải tắc tí hon,

00:08:56.000 --> 00:08:58.000
những con ong bắp cày kí sinh, vân vân.

00:08:58.000 --> 00:09:00.000
Nhiều bộ phận sản xuất khác nhau.

00:09:00.000 --> 00:09:02.000
Nhân tiện, phong cảnh ở đó rất đẹp.

00:09:02.000 --> 00:09:05.000
Một bên là dãy núi Jordani,

00:09:05.000 --> 00:09:07.000
còn bên kia là thung lũng Jordan,

00:09:07.000 --> 00:09:09.000
mùa đông thì ôn hòa

00:09:09.000 --> 00:09:11.000
mùa hè thì nóng

00:09:11.000 --> 00:09:13.000
đó là điều kiện lý tưởng

00:09:13.000 --> 00:09:15.000
để sản xuất các loài thiên địch.

00:09:15.000 --> 00:09:17.000
Nhân tiện xin nói là sản xuất hàng loạt,

00:09:17.000 --> 00:09:19.000
chứ không phải liệu pháp biến đổi gene nhé.

00:09:19.000 --> 00:09:21.000
Không hề có chuyện biến đổi gene,

00:09:21.000 --> 00:09:23.000
hay bất kì sinh vật biến đổi di truyền nào.

00:09:23.000 --> 00:09:25.000
Chúng tôi bắt chúng từ môi trường tự nhiên,

00:09:25.000 --> 00:09:27.000
và điều duy nhất chúng tôi làm

00:09:27.000 --> 00:09:29.000
là cho chúng điều kiện tối ưu,

00:09:29.000 --> 00:09:32.000
trong nhà kính hay phòng kiểm soát khí hậu,

00:09:32.000 --> 00:09:34.000
để chúng tăng trưởng,

00:09:34.000 --> 00:09:36.000
phát triển, và sinh sản.

00:09:36.000 --> 00:09:38.000
Và thành quả chính là đây,

NOTE Paragraph

00:09:38.000 --> 00:09:40.000
Nếu bạn nhìn dưới kính hiển vi.

00:09:40.000 --> 00:09:43.000
Ở góc trên bên trái một con nhện bắt mồi.

00:09:43.000 --> 00:09:46.000
còn đây là cả bầy nhện.

00:09:46.000 --> 00:09:49.000
Bạn thấy cái lọ này không?

00:09:49.000 --> 00:09:52.000
Trong này là 1 gram nhện bắt mồi.

00:09:52.000 --> 00:09:55.000
1 gram, 80 nghìn cá thể,

00:09:55.000 --> 00:09:58.000
TÁM MƯƠI NGHÌN CON NHỆN

00:09:58.000 --> 00:10:00.000
thế là đủ

00:10:00.000 --> 00:10:03.000
để bảo vệ trên 4 nghìn mét vuông

00:10:03.000 --> 00:10:05.000
vườn dâu

00:10:05.000 --> 00:10:08.000
chống lại nhện đỏ cho cả một vụ mùa,

00:10:08.000 --> 00:10:11.000
cho gần một năm.

00:10:11.000 --> 00:10:14.000
Và từ nhà máy này, tin tôi đi nhé,

00:10:14.000 --> 00:10:16.000
chúng tôi sản xuất được hàng chục kilogram

00:10:16.000 --> 00:10:19.000
mỗi năm.

00:10:19.000 --> 00:10:21.000
Cho nên, tôi gọi cái này là

00:10:21.000 --> 00:10:23.000
sự khuếch đại của một hiện tượng.

00:10:23.000 --> 00:10:26.000
Mà chúng tôi không làm mất cân bằng sinh thái.

00:10:26.000 --> 00:10:28.000
mà thực ra là làm ngược lại.

00:10:28.000 --> 00:10:31.000
Bởi vì trên những luống đất này

00:10:31.000 --> 00:10:33.000
sự cân bằng đã bị phá vỡ

00:10:33.000 --> 00:10:35.000
vì thuốc trừ sâu hóa học,

00:10:35.000 --> 00:10:37.000
bây giờ chúng tôi đem đến những loài thiên địch

00:10:37.000 --> 00:10:40.000
cố gắng quay ngược bánh xe một chút

00:10:40.000 --> 00:10:42.000
và tạo thêm sự cân bằng sinh thái

00:10:42.000 --> 00:10:45.000
cho những mảnh ruộng bằng cách hạn chế thuốc trừ sâu.

00:10:45.000 --> 00:10:47.000
Đó là toàn bộ ý tưởng.

NOTE Paragraph

00:10:47.000 --> 00:10:49.000
Thế còn tác động trên thực tế thì sao?

00:10:49.000 --> 00:10:52.000
Bảng tóm tắt này cho thấy tác dụng

00:10:52.000 --> 00:10:54.000
của việc kiểm soát sinh học thành công

00:10:54.000 --> 00:10:56.000
bằng thiên địch.

00:10:56.000 --> 00:10:58.000
Ví dụ như ở Israel,

00:10:58.000 --> 00:11:00.000
chúng tôi dùng

00:11:00.000 --> 00:11:03.000
hơn một nghìn hecta --

00:11:03.000 --> 00:11:05.000
hay mười nghìn dunam theo đơn vị của Israel --

00:11:05.000 --> 00:11:08.000
để trồng ớt chuông được bảo vệ

00:11:08.000 --> 00:11:10.000
bằng kiểm soát sinh học

00:11:10.000 --> 00:11:12.000
75% thuốc trừ sâu

00:11:12.000 --> 00:11:14.000
đã được giảm bớt.

00:11:14.000 --> 00:11:16.000
Còn với dâu Israel, thậm chí còn tốt hơn,

00:11:16.000 --> 00:11:18.000
80% thuốc trừ sâu,

00:11:18.000 --> 00:11:22.000
đặc biệt là thuốc chống nhện đỏ ở cây dâu.

00:11:22.000 --> 00:11:25.000
Như vậy, tác động là rất lớn.

00:11:25.000 --> 00:11:28.000
Và câu hỏi còn lại là,

00:11:28.000 --> 00:11:31.000
nhất là nếu hỏi người nông dân:

00:11:31.000 --> 00:11:33.000
Tại sao lại sử dụng kiểm soát sinh học?

00:11:33.000 --> 00:11:35.000
Tại sao lại dùng thiên địch?

00:11:35.000 --> 00:11:37.000
Tôi báo trước là mỗi người

00:11:37.000 --> 00:11:40.000
sẽ trả lời mỗi kiểu đấy.

00:11:41.000 --> 00:11:43.000
Nhưng nếu ta đến đây chẳng hạn,

00:11:43.000 --> 00:11:45.000
Đông nam Israel,

00:11:45.000 --> 00:11:48.000
vùng Arava ngay phía trên thung lũng Great Rift.

00:11:48.000 --> 00:11:50.000
nền nông nghiệp ở đây thực sự là hàng đầu --

00:11:50.000 --> 00:11:52.000
là viên ngọc của nền nông nghiệp Israel

00:11:52.000 --> 00:11:54.000
là viên ngọc của nền nông nghiệp Israel

00:11:54.000 --> 00:11:57.000
đặc biệt là trong điều kiện nhà kính hoặc nhà lưới --

00:11:57.000 --> 00:12:00.000
trên đường đến Eliat,

00:12:00.000 --> 00:12:02.000
ngay giữa sa mạc.

00:12:02.000 --> 00:12:04.000
Nếu nhìn cận cảnh

00:12:04.000 --> 00:12:06.000
chắc chắn bạn sẽ thấy

00:12:06.000 --> 00:12:08.000
ông bà và cháu

00:12:08.000 --> 00:12:11.000
đang rải những loài thiên địch,

00:12:11.000 --> 00:12:13.000
thay vì phải mặc đồ bảo hộ

00:12:13.000 --> 00:12:16.000
và mặt nạ khí độc để phun thuốc trừ sâu.

00:12:16.000 --> 00:12:19.000
Như vậy, độ an toàn

00:12:19.000 --> 00:12:22.000
là lý do hàng đầu,

00:12:22.000 --> 00:12:25.000
để áp dụng kiểm soát sinh học.

NOTE Paragraph

00:12:25.000 --> 00:12:27.000
Thứ hai, nhiều nông dân

00:12:27.000 --> 00:12:29.000
đã thực sự sợ chết khiếp

00:12:29.000 --> 00:12:32.000
khi nhắc đến sự kháng thuốc,

00:12:32.000 --> 00:12:35.000
khi mà sâu hại trở nên đề kháng

00:12:35.000 --> 00:12:37.000
với thuốc trừ sâu,

00:12:37.000 --> 00:12:39.000
cũng giống bệnh dại ở con người

00:12:39.000 --> 00:12:41.000
đã kháng lại thuốc kháng sinh.

00:12:41.000 --> 00:12:44.000
Côn trùng cũng vậy, và chúng kháng rất nhanh.

00:12:45.000 --> 00:12:47.000
May sao, trong kiểm soát sinh học,

00:12:47.000 --> 00:12:49.000
hay ngay cả kiểm soát tự nhiên,

00:12:49.000 --> 00:12:52.000
sự đề kháng cực kì hiếm.

00:12:52.000 --> 00:12:54.000
Hầu như không có.

00:12:54.000 --> 00:12:56.000
Bởi vì đó là kết quả của sự tiến hóa;

00:12:56.000 --> 00:12:58.000
của tỉ lệ tự nhiên,

00:12:58.000 --> 00:13:00.000
khác sự kháng thuốc

00:13:00.000 --> 00:13:02.000
như với thuốc trừ sâu.

NOTE Paragraph

00:13:02.000 --> 00:13:05.000
Và lý do thứ ba là đòi hỏi của cộng đồng.

00:13:05.000 --> 00:13:08.000
Nếu cộng đồng dân cư

00:13:08.000 --> 00:13:10.000
càng đòi hỏi hạn chế sử dụng thuốc trừ sâu,

00:13:10.000 --> 00:13:13.000
thì nông dân càng để tâm đến thực tế là

00:13:13.000 --> 00:13:16.000
nếu điều kiện cho phép, họ nên

00:13:16.000 --> 00:13:18.000
thay thế ngay thuốc trừ sâu

00:13:18.000 --> 00:13:20.000
bằng kiểm soát sinh học.

00:13:20.000 --> 00:13:22.000
Còn ở đây, một nông dân nữa,

00:13:22.000 --> 00:13:24.000
rất quan tâm đến côn trùng,

00:13:24.000 --> 00:13:26.000
sâu hại cũng như thiên địch,

00:13:26.000 --> 00:13:28.000
đeo kính lúp sẵn trên trán,

00:13:28.000 --> 00:13:30.000
và bước đi thong thả

00:13:30.000 --> 00:13:32.000
trong vườn của mình.

NOTE Paragraph

00:13:32.000 --> 00:13:35.000
Cuối cùng, tôi thực sự muốn vẽ ra một viễn cảnh,

00:13:35.000 --> 00:13:37.000
hay chính xác hơn là mơ ước của tôi.

00:13:37.000 --> 00:13:39.000
Bởi vì bạn thấy đấy, đây là thực tế.

00:13:39.000 --> 00:13:41.000
Hãy nhìn vào sự khác biệt này.

00:13:41.000 --> 00:13:43.000
Nếu tổng doanh thu

00:13:43.000 --> 00:13:45.000
của ngành công nghiệp kiểm soát sinh học,

00:13:45.000 --> 00:13:48.000
là 250 triệu USD.

00:13:48.000 --> 00:13:51.000
thì tổng doanh thu của ngành công nghiệp thuốc trừ sâu

00:13:51.000 --> 00:13:54.000
phục vụ các vụ mùa trên toàn thế giới,

00:13:54.000 --> 00:13:57.000
ước tính cao gấp 100 lần,

00:13:57.000 --> 00:13:59.000
25 tỉ USD.

00:13:59.000 --> 00:14:02.000
Đó là khoảng cách khổng lồ cần được lấp đầy.

00:14:02.000 --> 00:14:04.000
Vậy chúng ta phải làm sao đây?

00:14:04.000 --> 00:14:07.000
Làm thế nào để lấp đầy, hoặc ít nhất là thu hẹp

00:14:07.000 --> 00:14:09.000
khoảng cách này, trong vòng vài năm?

00:14:09.000 --> 00:14:12.000
Trước tiên, cần phải tìm ra những giải pháp sinh học

00:14:12.000 --> 00:14:15.000
tốt hơn, thiết thực hơn và đáng tin cậy hơn,

00:14:15.000 --> 00:14:17.000
và thêm nhiều loài thiên địch nữa

00:14:17.000 --> 00:14:20.000
ta có thể sản xuất chúng hàng loạt,

00:14:20.000 --> 00:14:23.000
hay tốt hơn là bảo tồn chúng ngay trên đồng ruộng.

00:14:23.000 --> 00:14:25.000
Thứ hai, cần phải vận động

00:14:25.000 --> 00:14:27.000
những đòi hỏi mạnh mẽ và chặt chẽ hơn nữa từ cộng đồng

00:14:27.000 --> 00:14:29.000
để giảm thiểu thuốc trừ sâu hóa học

00:14:29.000 --> 00:14:32.000
trong sản phẩm nông nghiệp tươi sống.

00:14:32.000 --> 00:14:35.000
Thứ ba, cần phải lưu ý người nông dân

00:14:35.000 --> 00:14:38.000
về tiềm năng của ngành công nghiệp này.

00:14:38.000 --> 00:14:40.000
Và thực sự, khoảng cách này đang thu hẹp dần

00:14:40.000 --> 00:14:43.000
và hẹp dần từng bước một.

NOTE Paragraph

00:14:44.000 --> 00:14:46.000
Có lẽ đây là slide cuối cùng:

00:14:46.000 --> 00:14:49.000
Tất cả chúng ta đang nói, hoặc hát rằng:

00:14:49.000 --> 00:14:51.000
"Hãy cho thiên nhiên một cơ hội"

00:14:51.000 --> 00:14:53.000
Vậy thì tôi xin thay mặt tất cả những người kiến nghị

00:14:53.000 --> 00:14:55.000
và những người đang thực thi kiểm soát sinh học,

00:14:55.000 --> 00:14:57.000
tại Israel và các nước khác, tha thiết kêu gọi các bạn

00:14:57.000 --> 00:14:59.000
"HÃY CHO THIÊN NHIÊN MỘT CƠ HỘI"

NOTE Paragraph

00:14:59.000 --> 00:15:01.000
Xin cám ơn.

NOTE Paragraph

00:15:01.000 --> 00:15:03.000
(vỗ tay)