1
00:00:00,984 --> 00:00:03,256
Vertel je dochters over dit jaar

2
00:00:03,280 --> 00:00:05,376
hoe we verlangend naar koffie ontwaakten,

3
00:00:05,400 --> 00:00:09,190
maar in plaats daarvan kadavers vonden, 
uitgezaaid over de ochtendkrant,

4
00:00:09,240 --> 00:00:14,040
met tranen doordrenkte berichten
van onze zusters, echtgenoten, kinderen.

5
00:00:14,600 --> 00:00:18,216
Als je kind er -- terecht -- om vraagt, 
zeg haar dan over dit jaar

6
00:00:18,240 --> 00:00:19,816
dat het tevergeefs was.

7
00:00:19,840 --> 00:00:24,280
Geef toe, onze vrijheid was niet echt;
we kregen haar slechts in bruikleen.

8
00:00:24,280 --> 00:00:27,670
Er waren nog steeds wetten die de inzet
van onze soldaten vergoelijkten,

9
00:00:27,670 --> 00:00:29,876
terwijl zij klauwden
naar onze zwakke plekken,

10
00:00:29,876 --> 00:00:32,415
terwijl zij naar ons grabbelden
zonder groen licht,

11
00:00:32,439 --> 00:00:35,056
zonder wetten voor de mannen
die de wetten handhaafden.

12
00:00:35,080 --> 00:00:37,496
Ons werd geleerd te ontwijken,

13
00:00:37,520 --> 00:00:40,136
te wachten, laf te zijn, te omfloersen,

14
00:00:40,160 --> 00:00:43,056
langer te wachten, te blijven wachten.

15
00:00:43,080 --> 00:00:44,960
Ons werd zwijgzaamheid geboden.

16
00:00:45,440 --> 00:00:47,696
Maar praat met je meisjes
over deze oorlogstijd,

17
00:00:47,720 --> 00:00:50,296
een jaar voorafgegaan
door meer van hetzelfde,

18
00:00:50,320 --> 00:00:52,576
net als twee decennia geleden,

19
00:00:52,600 --> 00:00:54,136
toen wij onze tranen droogden,

20
00:00:54,160 --> 00:00:56,056
kisten met vlaggen omboordden,

21
00:00:56,080 --> 00:00:58,256
de plaats delict van de club ontruimden,

22
00:00:58,280 --> 00:00:59,576
krolden in de straat,

23
00:00:59,600 --> 00:01:02,896
onze lijven op het beton gevlijd,
zij aan zij met hen die sneuvelden,

24
00:01:02,920 --> 00:01:04,855
roepend: "Natuurlijk deden we ertoe",

25
00:01:04,879 --> 00:01:06,256
onze vermisten bezingend.

26
00:01:06,280 --> 00:01:07,880
De vrouwen schreiden dit jaar.

27
00:01:08,440 --> 00:01:09,656
Ze schreiden.

28
00:01:09,680 --> 00:01:12,136
In datzelfde jaar waren we klaar.

29
00:01:12,160 --> 00:01:15,350
Het jaar dat we onze remming verloren,
moedig maar losbandig werden,

30
00:01:15,350 --> 00:01:17,716
was ook het jaar dat we
het gevaar recht aankeken,

31
00:01:17,736 --> 00:01:20,056
de kraanvogels bezongen,
wegdoken en ontweken,

32
00:01:20,080 --> 00:01:22,580
goud vingen in hijab,
doodsbedreigingen verzamelden,

33
00:01:22,600 --> 00:01:24,056
onszelf tot patriot uitriepen,

34
00:01:24,070 --> 00:01:27,156
zegden: "We zijn 35 nu,
hoog tijd voor huisje-boompje-beestje",

35
00:01:27,190 --> 00:01:30,376
paden uitstippelden voor kindergeluk,
enkel angst beschamend vonden,

36
00:01:30,400 --> 00:01:32,656
onszelf dik noemden,
maar we bedoelden uiteraard

37
00:01:32,680 --> 00:01:33,896
onberispelijk.

38
00:01:33,920 --> 00:01:35,856
Dit jaar waren we vrouwen,

39
00:01:35,880 --> 00:01:37,656
geen bruiden of sieraadjes,

40
00:01:37,680 --> 00:01:39,176
geen witteproductengeslacht,

41
00:01:39,200 --> 00:01:41,336
geen toegift, maar vrouwen.

42
00:01:41,360 --> 00:01:42,656
Onderricht je dochtertjes.

43
00:01:42,680 --> 00:01:46,016
Herinner hen eraan dat de tijd voorbij is
om volgzaam en klein te zijn.

44
00:01:46,050 --> 00:01:48,726
Sommigen van ons erkenden
voor het eerst ons vrouw-zijn,

45
00:01:48,750 --> 00:01:51,096
namen die eed van solidariteit serieus.

46
00:01:51,120 --> 00:01:53,366
Sommigen baarden kinderen,
anderen niet,

47
00:01:53,380 --> 00:01:55,836
en geen van ons vroeg zich af
of dat ons echt maakte

48
00:01:55,880 --> 00:01:57,616
of geschikt of waarachtig.

49
00:01:57,640 --> 00:01:59,776
Wanneer ze je vraagt hoe dit jaar was,

50
00:01:59,800 --> 00:02:02,705
je dochter, of ze nu je kind is
of de erfgenaam van je triomf,

51
00:02:02,729 --> 00:02:05,736
vanuit haar perspectief,
wankelend op weg naar het vrouw-zijn,

52
00:02:05,760 --> 00:02:08,056
zal ze zich gretig afvragen,

53
00:02:08,080 --> 00:02:10,225
al heeft ze geen benul
van je opofferingen,

54
00:02:10,259 --> 00:02:12,816
jouw inschatting
zal heilig voor haar zijn,

55
00:02:12,840 --> 00:02:15,336
zal ze nieuwsgierig vragen:
"Waar was jij?

56
00:02:15,360 --> 00:02:18,330
Heb je gevochten?
Was je bevreesd of schrikwekkend?

57
00:02:18,330 --> 00:02:20,256
Wat was de kleur van jouw spijtmuur?

58
00:02:20,280 --> 00:02:22,936
Wat deed jij voor vrouwen
in het jaar dat ertoe deed?

59
00:02:22,960 --> 00:02:25,856
Welke hobbels zaten er
in de weg die je voor me uitstippelde?

60
00:02:25,880 --> 00:02:28,136
Deed je genoeg,
en hoe gaat het met jou, mama?

61
00:02:28,160 --> 00:02:29,376
En ben je een held?"

62
00:02:29,400 --> 00:02:31,686
Ze zal die moeilijke vragen stellen.

63
00:02:31,710 --> 00:02:33,926
Ze zal niet geven 
om je fronsende wenkbrauwen,

64
00:02:33,950 --> 00:02:35,286
de druk die je voelt.

65
00:02:35,300 --> 00:02:36,930
Ze vraagt niet naar jouw conto.

66
00:02:36,930 --> 00:02:40,550
Je dochter, voor wie je al zoveel deed,
wil weten welk cadeau je bij je hebt.

67
00:02:40,550 --> 00:02:43,896
Welk licht jij van de uitdoving redde.


68
00:02:43,920 --> 00:02:45,856
Toen ze 's nachts slachtoffers zochten,

69
00:02:45,880 --> 00:02:47,546
sliep je door of werd je wakker?

70
00:02:47,570 --> 00:02:49,586
Welke prijs stond er op je wakker blijven?

71
00:02:49,586 --> 00:02:53,146
Toen de tijd begon te dringen,
wat deed jij toen met je privileges?

72
00:02:53,170 --> 00:02:54,656
Teerde je op andermans miserie?

73
00:02:54,670 --> 00:02:56,856
Keek je weg of trok je
je stoute schoenen aan?

74
00:02:56,880 --> 00:02:59,416
Erkende je je sterktes
of zag je ze als een nadeel?

75
00:02:59,440 --> 00:03:02,776
Werd je misleid door de epitheta
'smerig' en 'minder dan'?

76
00:03:02,800 --> 00:03:05,296
Onderrichtte je met open hart
of met gebalde vuist?

77
00:03:05,320 --> 00:03:06,406
Waar was je?

78
00:03:06,430 --> 00:03:08,380
Zeg haar de waarheid. 
Maak dat je missie.

79
00:03:08,380 --> 00:03:10,416
Bevestig het. Zeg: "Meisje, ik stond daar,

80
00:03:10,440 --> 00:03:12,460
het moment als een dolk op mijn gezicht,

81
00:03:12,460 --> 00:03:14,046
en haalde ermee uit naar zichzelf

82
00:03:14,046 --> 00:03:15,436
om plaats te maken voor jou."

83
00:03:15,446 --> 00:03:18,346
Zeg haar eerlijk hoe je leefde
al had je geen schijn van kans.

84
00:03:18,346 --> 00:03:19,726
Vertel haar hoe dapper je was

85
00:03:19,760 --> 00:03:21,876
en altijd, altijd bijgestaan door moed,

86
00:03:21,900 --> 00:03:24,256
het meest van al toen je
op jezelf aangewezen was.

87
00:03:24,280 --> 00:03:26,256
Zeg haar dat ze net als jij

88
00:03:26,280 --> 00:03:28,716
en jouw moeders 
en hun zusters

89
00:03:28,750 --> 00:03:31,016
geboren werd in het eeuwige
tijdperk der helden.

90
00:03:31,040 --> 00:03:33,736
Zeg haar dat ze net op tijd kwam,

91
00:03:33,760 --> 00:03:35,040
net op tijd

92
00:03:35,520 --> 00:03:36,736
om te leiden.

93
00:03:36,760 --> 00:03:44,096
(Applaus)