0:00:00.984,0:00:03.256
Vertel je dochters over dit jaar

0:00:03.280,0:00:05.376
hoe we verlangend naar koffie ontwaakten,

0:00:05.400,0:00:09.190
maar in plaats daarvan kadavers vonden, [br]uitgezaaid over de ochtendkrant,

0:00:09.240,0:00:14.040
met tranen doordrenkte berichten[br]van onze zusters, echtgenoten, kinderen.

0:00:14.600,0:00:18.216
Als je kind er -- terecht -- om vraagt, [br]zeg haar dan over dit jaar

0:00:18.240,0:00:19.816
dat het tevergeefs was.

0:00:19.840,0:00:24.280
Geef toe, onze vrijheid was niet echt;[br]we kregen haar slechts in bruikleen.

0:00:24.280,0:00:27.670
Er waren nog steeds wetten die de inzet[br]van onze soldaten vergoelijkten,

0:00:27.670,0:00:29.876
terwijl zij klauwden[br]naar onze zwakke plekken,

0:00:29.876,0:00:32.415
terwijl zij naar ons grabbelden[br]zonder groen licht,

0:00:32.439,0:00:35.056
zonder wetten voor de mannen[br]die de wetten handhaafden.

0:00:35.080,0:00:37.496
Ons werd geleerd te ontwijken,

0:00:37.520,0:00:40.136
te wachten, laf te zijn, te omfloersen,

0:00:40.160,0:00:43.056
langer te wachten, te blijven wachten.

0:00:43.080,0:00:44.960
Ons werd zwijgzaamheid geboden.

0:00:45.440,0:00:47.696
Maar praat met je meisjes[br]over deze oorlogstijd,

0:00:47.720,0:00:50.296
een jaar voorafgegaan[br]door meer van hetzelfde,

0:00:50.320,0:00:52.576
net als twee decennia geleden,

0:00:52.600,0:00:54.136
toen wij onze tranen droogden,

0:00:54.160,0:00:56.056
kisten met vlaggen omboordden,

0:00:56.080,0:00:58.256
de plaats delict van de club ontruimden,

0:00:58.280,0:00:59.576
krolden in de straat,

0:00:59.600,0:01:02.896
onze lijven op het beton gevlijd,[br]zij aan zij met hen die sneuvelden,

0:01:02.920,0:01:04.855
roepend: "Natuurlijk deden we ertoe",

0:01:04.879,0:01:06.256
onze vermisten bezingend.

0:01:06.280,0:01:07.880
De vrouwen schreiden dit jaar.

0:01:08.440,0:01:09.656
Ze schreiden.

0:01:09.680,0:01:12.136
In datzelfde jaar waren we klaar.

0:01:12.160,0:01:15.350
Het jaar dat we onze remming verloren,[br]moedig maar losbandig werden,

0:01:15.350,0:01:17.716
was ook het jaar dat we[br]het gevaar recht aankeken,

0:01:17.736,0:01:20.056
de kraanvogels bezongen,[br]wegdoken en ontweken,

0:01:20.080,0:01:22.580
goud vingen in hijab,[br]doodsbedreigingen verzamelden,

0:01:22.600,0:01:24.056
onszelf tot patriot uitriepen,

0:01:24.070,0:01:27.156
zegden: "We zijn 35 nu,[br]hoog tijd voor huisje-boompje-beestje",

0:01:27.190,0:01:30.376
paden uitstippelden voor kindergeluk,[br]enkel angst beschamend vonden,

0:01:30.400,0:01:32.656
onszelf dik noemden,[br]maar we bedoelden uiteraard

0:01:32.680,0:01:33.896
onberispelijk.

0:01:33.920,0:01:35.856
Dit jaar waren we vrouwen,

0:01:35.880,0:01:37.656
geen bruiden of sieraadjes,

0:01:37.680,0:01:39.176
geen witteproductengeslacht,

0:01:39.200,0:01:41.336
geen toegift, maar vrouwen.

0:01:41.360,0:01:42.656
Onderricht je dochtertjes.

0:01:42.680,0:01:46.016
Herinner hen eraan dat de tijd voorbij is[br]om volgzaam en klein te zijn.

0:01:46.050,0:01:48.726
Sommigen van ons erkenden[br]voor het eerst ons vrouw-zijn,

0:01:48.750,0:01:51.096
namen die eed van solidariteit serieus.

0:01:51.120,0:01:53.366
Sommigen baarden kinderen,[br]anderen niet,

0:01:53.380,0:01:55.836
en geen van ons vroeg zich af[br]of dat ons echt maakte

0:01:55.880,0:01:57.616
of geschikt of waarachtig.

0:01:57.640,0:01:59.776
Wanneer ze je vraagt hoe dit jaar was,

0:01:59.800,0:02:02.705
je dochter, of ze nu je kind is[br]of de erfgenaam van je triomf,

0:02:02.729,0:02:05.736
vanuit haar perspectief,[br]wankelend op weg naar het vrouw-zijn,

0:02:05.760,0:02:08.056
zal ze zich gretig afvragen,

0:02:08.080,0:02:10.225
al heeft ze geen benul[br]van je opofferingen,

0:02:10.259,0:02:12.816
jouw inschatting[br]zal heilig voor haar zijn,

0:02:12.840,0:02:15.336
zal ze nieuwsgierig vragen:[br]"Waar was jij?

0:02:15.360,0:02:18.330
Heb je gevochten?[br]Was je bevreesd of schrikwekkend?

0:02:18.330,0:02:20.256
Wat was de kleur van jouw spijtmuur?

0:02:20.280,0:02:22.936
Wat deed jij voor vrouwen[br]in het jaar dat ertoe deed?

0:02:22.960,0:02:25.856
Welke hobbels zaten er[br]in de weg die je voor me uitstippelde?

0:02:25.880,0:02:28.136
Deed je genoeg,[br]en hoe gaat het met jou, mama?

0:02:28.160,0:02:29.376
En ben je een held?"

0:02:29.400,0:02:31.686
Ze zal die moeilijke vragen stellen.

0:02:31.710,0:02:33.926
Ze zal niet geven [br]om je fronsende wenkbrauwen,

0:02:33.950,0:02:35.286
de druk die je voelt.

0:02:35.300,0:02:36.930
Ze vraagt niet naar jouw conto.

0:02:36.930,0:02:40.550
Je dochter, voor wie je al zoveel deed,[br]wil weten welk cadeau je bij je hebt.

0:02:40.550,0:02:43.896
Welk licht jij van de uitdoving redde.[br]

0:02:43.920,0:02:45.856
Toen ze 's nachts slachtoffers zochten,

0:02:45.880,0:02:47.546
sliep je door of werd je wakker?

0:02:47.570,0:02:49.586
Welke prijs stond er op je wakker blijven?

0:02:49.586,0:02:53.146
Toen de tijd begon te dringen,[br]wat deed jij toen met je privileges?

0:02:53.170,0:02:54.656
Teerde je op andermans miserie?

0:02:54.670,0:02:56.856
Keek je weg of trok je[br]je stoute schoenen aan?

0:02:56.880,0:02:59.416
Erkende je je sterktes[br]of zag je ze als een nadeel?

0:02:59.440,0:03:02.776
Werd je misleid door de epitheta[br]'smerig' en 'minder dan'?

0:03:02.800,0:03:05.296
Onderrichtte je met open hart[br]of met gebalde vuist?

0:03:05.320,0:03:06.406
Waar was je?

0:03:06.430,0:03:08.380
Zeg haar de waarheid. [br]Maak dat je missie.

0:03:08.380,0:03:10.416
Bevestig het. Zeg: "Meisje, ik stond daar,

0:03:10.440,0:03:12.460
het moment als een dolk op mijn gezicht,

0:03:12.460,0:03:14.046
en haalde ermee uit naar zichzelf

0:03:14.046,0:03:15.436
om plaats te maken voor jou."

0:03:15.446,0:03:18.346
Zeg haar eerlijk hoe je leefde[br]al had je geen schijn van kans.

0:03:18.346,0:03:19.726
Vertel haar hoe dapper je was

0:03:19.760,0:03:21.876
en altijd, altijd bijgestaan door moed,

0:03:21.900,0:03:24.256
het meest van al toen je[br]op jezelf aangewezen was.

0:03:24.280,0:03:26.256
Zeg haar dat ze net als jij

0:03:26.280,0:03:28.716
en jouw moeders [br]en hun zusters

0:03:28.750,0:03:31.016
geboren werd in het eeuwige[br]tijdperk der helden.

0:03:31.040,0:03:33.736
Zeg haar dat ze net op tijd kwam,

0:03:33.760,0:03:35.040
net op tijd

0:03:35.520,0:03:36.736
om te leiden.

0:03:36.760,0:03:44.096
(Applaus)