Contádelle ás vosas fillas o deste ano,

como nos erguiamos necesitando café

e atopábamos no seu lugar cadáveres
espallados nas páxinas dos xornais,

anegadas de copias das nosas irmás,
cónxuxes, fillos pequenos.

Contádelle ao voso bebé o deste ano, cando
pregunte, que sen dúbida o fará,

dicídelle que chegou demasiado tarde.

Admitide que, incluso no ano
no que alugamos a liberdade,

ésta non nos pertencía por completo.

Aínda había leis para cada emprego que lle
dábamos ás nosas cousas

mentres eles nos pateaban aos débiles,

nos collían sen ningunha preocupación,

non había leis para os homes
que as impoñían.

Adestráronnos para esquivar,

para esperar, para
encollernos e cubrirnos,

para esperar máis, e seguir esperando.

Dixeron que gardáramos silencio.

Faládelle ás vosas fillas deste
tempo de guerra,

un ano precedido por moitos outros iguais,

coma cando dúas décadas antes,

nos secamos os ollos,

atamos cadaleitos con bandeiras,

evacuamos a escena do crime do club,

berramos na rúa,

nos deitamos no formigón
contra os restos dos nosos caídos,

berramos,
"Por suposto que importamos"

cantamos aos nosos desaparecidos.

As mulleres choraron este ano.

Fixérono.

No mesmo ano, estabamos preparadas.

O ano no que perdemos as nosas inhibicións
e nos movemos con valente abandono

foi tamén o ano no que
miramos fixamente aos canóns,

cantamos sobre grúas nos ceos,
evadimos e esquivamos,

collemos ouro no hijab,
recollemos ameazas de morte,

recoñecémonos como patriotas,

dixemos, "Temos 35; é tempo de sentar a
cabeza e atopar un compañeiro"

fixemos mapas de estradas por diversión,
avergoñándonos de nada excepto do medo,

chamámonos gordas querendo dicir,
por suposto, perfectas.

Este ano, fomos mulleres,

non esposas ou adornos,

non un sexo débil,

non unha concesión; senón mulleres.

Ensinade aos vosos bebés.

Recordádeslles que pasou o ano de ser
dóciles ou pequenas.

Algunhas de nós dixemos por primeira vez
que éramos mulleres,

tomando este xuramento
de solidariedade en serio.

Algunhas tivemos fillos,
outras non,

e ningunha de nós cuestionou se isto
nos facía máis ou menos reais,

ou apropiadas, ou verdadeiras.

Cando vos pregunte sobre este ano,

a vosa filla, xa sexa descendente ou
herdeira do voso triunfo,

desde o seu confortable lado da historia
con respecto á muller,

fará preguntas de xeito incansable,

e aínda que non pode comprender
o voso sacrificio,

considerará a vosa estimación dos feitos
coma algo sagrado,

preguntando con curiosidade,
"Onde estiveches?

Loitaches?
Fuches temerosa ou temible?

De que cor eran as paredes do teu
arrepentimento?

Que fixeches polas mulleres nese ano?

Neste camiño que fixeches para min,
que ósos tiveches que romper?

Fixeches o suficiente?
Estás ben, mamá?

Es unha heroína?"

Ela fará as preguntas difíciles.

Non lle importará
o arco da túa cella,

ou o peso co que cargas.

Non preguntará polas vosas mencións.

A vosa filla, pola que
fixeches tanto, quere saber

que trouxeches, que agasallo,
que luz salvaches da extinción.

Cando viñan a por víctimas na noite,

ficaches durmida ou espertaches?

Cal foi o prezo de permanecer esperta?

Que, no ano no que dixemos basta,
que fixesches cos teus privilexios?

Alimentácheste da miseria de outros?

Apartaches a mirada ou ollaches
directamente as lapas?

Coñecías as túas habilidades ou
considerábalas unha carga?

Deixácheste enganar polos calificativos
"despreciable" ou "menos que"?

Ensinaches co corazón aberto ou
co puño pechado?

Onde estabas?

Dille a verdade.
Faino durante toda a vida.

Demóstrao. Di,"Filla, eu mantívenme firme,

co momento marcado na miña cara
coma un puñal,

e lanceino,

facendo espazo para ti."

Dille a verdade, como viviches
contra todo pronóstico.

Dille que fuches valente,

e sempre, sempre
na compaña da valentía,

especialmente nos días nos que só
te tiñas a ti mesma.

Dicídelle que naceu coma vós,

coma as vosas nais e as
irmás xunto a elas,

na era das lendas, coma sempre.

Dicídelle que naceu xusto a tempo,

xusto a tempo

de liderar.

(Aplausos)