0:00:00.870,0:00:03.256
Πείτε στις κόρες σας γι' αυτή τη χρονιά,

0:00:03.280,0:00:05.376
πώς ξυπνήσαμε με ανάγκη για καφέ,

0:00:05.400,0:00:09.216
αλλά βρήκαμε αντ' αυτού πτώματα[br]να γεμίζουν τις πρωινές μας εφημερίδες,

0:00:09.240,0:00:11.460
που θα μπορούσαν να είναι[br]ματωμένα αντίγραφα

0:00:11.460,0:00:14.440
αδελφών, συζύγων[br]ή και των μικρών παιδιών μας.

0:00:14.600,0:00:18.366
Πείτε στο μωρό σας για τη φετινή χρονιά[br]όταν σας ρωτήσει, όπως σίγουρα θα κάνει,

0:00:18.366,0:00:19.816
πείτε της ότι ήταν πολύ αργά.

0:00:19.840,0:00:23.970
Παραδεχτείτε ότι και τη χρονιά που[br]μισθώσαμε την ελευθερία, δε μας άνηκε.

0:00:23.970,0:00:27.376
Υπήρχαν ακόμη νόμοι για το πώς[br]να χρησιμοποιούμε τα ιδιαίτερα μέρη μας,

0:00:27.376,0:00:29.656
ενώ αυτοί πασπάτευαν[br]τις μαλακές πτυχώσεις μας,

0:00:29.680,0:00:32.415
αρπάζοντας τες χωρίς να νοιάζονται[br]για τη συναίνεσή μας,

0:00:32.439,0:00:35.056
κανένας νόμος για τους άντρες[br]που τους επέβαλλαν.

0:00:35.080,0:00:37.496
Εκπαιδευτήκαμε να αποφεύγουμε,

0:00:37.520,0:00:40.136
να περιμένουμε, να τρέμουμε[br]και να καλύπτουμε,

0:00:40.160,0:00:43.056
να περιμένουμε κι άλλο,[br]ακίνητες, να περιμένουμε.

0:00:43.080,0:00:45.060
Μας είπαν να είμαστε σιωπηλές.

0:00:45.310,0:00:48.126
Αλλά μιλήστε στα κορίτσια σας[br]γι' αυτή την περίοδο πολέμου,

0:00:48.126,0:00:50.486
μια χρονιά που κατέληξε [br]στο ίδιο αποτέλεσμα,

0:00:50.486,0:00:52.576
όπως και πριν από δύο δεκαετίες,

0:00:52.600,0:00:54.136
σκουπίσαμε τα κλαμένα μας μάτια,

0:00:54.136,0:00:56.032
σκεπάσαμε τα φέρετρα με σημαίες,

0:00:56.032,0:00:58.046
εκκενώσαμε τη σκηνή του εγκλήματος,

0:00:58.046,0:00:59.602
θρηνήσαμε σκούζοντας στο δρόμο,

0:00:59.602,0:01:02.896
απλώσαμε τα πτώματα στο τσιμέντο[br]δίπλα στα σκίτσα των πεσόντων μας,

0:01:02.920,0:01:04.679
φωνάξαμε, «Φυσικά και μετράμε,»

0:01:04.679,0:01:06.386
τραγουδήσαμε για τους χαμένους μας.

0:01:06.386,0:01:08.060
Οι γυναίκες έκλαψαν φέτος.

0:01:08.440,0:01:09.466
Έκλαψαν.

0:01:09.680,0:01:11.720
Την ίδια χρονιά ήμασταν έτοιμες.

0:01:11.720,0:01:15.426
Η χρονιά που ξεχάσαμε τις αναστολές μας[br]και προχωρήσαμε θαρραλέες και ξέφρενες

0:01:15.426,0:01:17.626
ήταν και η χρονιά[br]που αντικρίσαμε κάνες όπλων,

0:01:17.626,0:01:20.322
τραγουδήσαμε για γερανούς στους ουρανούς,[br]σκύψαμε και αποκρούσαμε,

0:01:20.322,0:01:23.037
πιάσαμε χρυσάφι με τις μαντήλες μας,[br]συλλέξαμε απειλές θανάτου,

0:01:23.037,0:01:24.261
νιώσαμε πατριώτισσες,

0:01:24.261,0:01:27.240
είπαμε, «Φτάσαμε 35, ώρα να αράξουμε[br]και να βρούμε σύντροφο»,

0:01:27.240,0:01:30.376
κάναμε σχέδια για βρεφική χαρά,[br]ντροπιάσαμε μόνο τον φόβο,

0:01:30.400,0:01:33.840
είπαμε τους εαυτούς μας «χοντρές»[br]αλλά φυσικά εννοούσαμε «άψογες».

0:01:33.840,0:01:35.856
Φέτος, ήμασταν γυναίκες,

0:01:35.880,0:01:37.656
όχι νύφες ή μπιχλιμπίδια,

0:01:37.680,0:01:39.176
ούτε κάποιο ενδιάμεσο φύλο,

0:01:39.200,0:01:41.336
καμία έκπτωση, αλλά γυναίκες.

0:01:41.360,0:01:42.580
Μάθετε στα μωρά σας.

0:01:42.580,0:01:46.136
Θυμίστε τους ότι πέρασε η χρονιά[br]που πρέπει να είναι υπάκουες και μικρές.

0:01:46.136,0:01:48.816
Μερικές από εμάς είπαν[br]για πρώτη φορά ότι ήταν γυναίκες,

0:01:48.816,0:01:51.096
πήραν στα σοβαρά[br]αυτόν τον όρκο αλληλεγγύης.

0:01:51.120,0:01:53.360
Μερικές από εμάς έκαναν παιδιά[br]και μερικές όχι,

0:01:53.360,0:01:56.006
και καμία δεν αμφισβήτησε[br]αν αυτό μας κάνει πραγματικές

0:01:56.006,0:01:57.636
ή κατάλληλες ή αληθινές.

0:01:57.640,0:01:59.776
Όταν σας ρωτήσει γι' αυτήν τη χρονιά,

0:01:59.800,0:02:02.649
η κόρη σας, ως απόγονος[br]ή κληρονόμος του θριάμβου σας,

0:02:02.649,0:02:05.916
από τη δική της ασφαλή πλευρά[br]της ιστορίας, καθώς θα γίνεται γυναίκα,

0:02:05.916,0:02:08.030
θα αναρωτηθεί και θα ρωτήσει ένθερμα,

0:02:08.030,0:02:10.165
αν και δεν μπορεί[br]να καταλάβει τη θυσία σας,

0:02:10.165,0:02:12.816
θα κρατήσει σαν ιερό ό,τι της πείτε,

0:02:12.840,0:02:15.336
ρωτώντας με περιέργεια, «Πού ήσουν;

0:02:15.360,0:02:18.090
Πολέμησες; Ήσουν φοβισμένη ή φοβερή;

0:02:18.090,0:02:20.126
Τι χρωμάτισε τους τοίχους της θλίψης σου;

0:02:20.126,0:02:22.912
Τι έκανες για τις γυναίκες[br]τη χρονιά που έφτασε ο καιρός;

0:02:22.912,0:02:25.978
Το μονοπάτι που έφτιαξες για μένα,[br]ποια κόκαλα έπρεπε να σπάσει;

0:02:25.978,0:02:28.136
Έκανες αρκετά, και είσαι εντάξει, μαμά;

0:02:28.136,0:02:29.352
Είσαι ηρωίδα;»

0:02:29.400,0:02:31.586
Θα κάνει δύσκολες ερωτήσεις.

0:02:31.840,0:02:34.016
Δεν θα τη νοιάξει το τόξο του φρυδιού σας,

0:02:34.016,0:02:35.236
το βάρος της τσάντας σας.

0:02:35.260,0:02:37.166
Δεν θα σας ρωτήσει για τις αναφορές σας.

0:02:37.166,0:02:39.970
Η κόρη σας, για την οποία[br]έχετε ήδη κάνει τόσα πολλά,

0:02:39.970,0:02:43.696
θέλει να ξέρει τι έφερες, τι δώρο,[br]ποιο φως κράτησες άσβεστο;

0:02:43.920,0:02:45.830
Όταν ήρθαν για θύματα μέσα στη νύχτα,

0:02:45.830,0:02:47.530
παρέμεινες κοιμισμένη ή ξύπνησες;

0:02:47.640,0:02:49.656
Ποιο ήταν το κόστος του να μείνεις ξύπνια;

0:02:49.660,0:02:53.186
Τι έκανες από την προνομιακή σου θέση[br]τη χρονιά που ξεμείναμε από χρόνο;

0:02:53.186,0:02:54.956
Υποστήριξες την εξαθλίωση των άλλων;

0:02:54.956,0:02:56.856
Κοίταξες μακριά ή κατευθείαν στη φλόγα;

0:02:56.880,0:02:59.596
Γνώριζες τις ικανότητές σου[br]ή θεώρησες ότι είναι ρίσκο;

0:02:59.596,0:03:02.776
Ξεγελάστηκες από τα επίθετα[br]«αηδιαστικός» ή «ανεπαρκής»;

0:03:02.800,0:03:05.296
Δίδαξες με ανοιχτή καρδιά[br]ή με σφιχτή γροθιά;

0:03:05.320,0:03:06.536
Πού ήσουν;

0:03:06.560,0:03:08.416
Πες της την αλήθεια. Κάν' την ζωή σου.

0:03:08.440,0:03:10.416
Επιβεβαίωσέ το. Πες, «Κόρη, στάθηκα εκεί

0:03:10.440,0:03:12.656
με τη στιγμή σα στιλέτο στο πρόσωπό μου,

0:03:12.680,0:03:14.016
και το εκσφενδόνισα πίσω,

0:03:14.040,0:03:15.450
κόβοντας χώρο για σένα».

0:03:15.450,0:03:18.326
Πες της την αλήθεια, πώς έζησες[br]παρά τις άσχημες πιθανότητες.

0:03:18.326,0:03:19.636
Πες της ότι ήσουν θαρραλέα,

0:03:19.636,0:03:21.936
και πάντα, πάντα με κουράγιο,

0:03:21.960,0:03:24.256
ιδίως τις ημέρες που είχες[br]μόνο τον εαυτό σου.

0:03:24.280,0:03:26.180
Πες της ότι γεννήθηκε όπως κι εσύ,

0:03:26.180,0:03:28.986
όπως και οι μητέρες σου πιο πριν,[br]και οι αδελφές δίπλα τους,

0:03:28.986,0:03:31.016
τον καιρό των θρύλων, όπως πάντα.

0:03:31.040,0:03:33.736
Πες της ότι γεννήθηκε πάνω στην ώρα,

0:03:33.760,0:03:35.040
πάνω στην ώρα

0:03:35.520,0:03:36.736
για να ηγηθεί.

0:03:36.760,0:03:39.766
(Χειροκρότημα)