[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.45,0:00:09.03,Default,,0000,0000,0000,,2016'dan 2019'a kadar
Dialogue: 0,0:00:09.03,0:00:13.32,Default,,0000,0000,0000,,meteorolojistler dünya genelinde\Nrekor kıran sıcak hava dalgalarına,
Dialogue: 0,0:00:13.32,0:00:16.82,Default,,0000,0000,0000,,Kaliforniya ve Avustralya'da \Nkontrol edilemeyen yangınlara
Dialogue: 0,0:00:16.82,0:00:21.80,Default,,0000,0000,0000,,ve kaydedilmiş, en uzun süren \N5.kategori tropik hortuma şahitlik etti.
Dialogue: 0,0:00:21.80,0:00:26.61,Default,,0000,0000,0000,,Ekstrem hava olaylarının sayısı\Nson 40 yıldır artmakta
Dialogue: 0,0:00:26.61,0:00:30.52,Default,,0000,0000,0000,,ve güncel tahminler bu akımın\Ndevam edeceği yönünde.
Dialogue: 0,0:00:30.52,0:00:34.02,Default,,0000,0000,0000,,Peki bu doğal afetler\Nsadece kötü hava durumu mu,
Dialogue: 0,0:00:34.02,0:00:37.45,Default,,0000,0000,0000,,yoksa bizlerin iklimi \Ndeğiştirmesinden ötürü mü?
Dialogue: 0,0:00:37.45,0:00:38.75,Default,,0000,0000,0000,,Bu soruyu cevaplamak için
Dialogue: 0,0:00:38.75,0:00:42.51,Default,,0000,0000,0000,,iklim ve hava durumu farklılıklarını,\Nne olduklarını,nasıl öngördüğümüzü
Dialogue: 0,0:00:42.51,0:00:48.02,Default,,0000,0000,0000,,ve bu öngörülerin bizlere\Nne söyleyebileceğini anlamamız gerekiyor.
Dialogue: 0,0:00:48.02,0:00:52.08,Default,,0000,0000,0000,,Meteorolojistler hava durumunu \Nbelli bir zamanda ve yerdeki
Dialogue: 0,0:00:52.08,0:00:54.91,Default,,0000,0000,0000,,atmosfer koşulları olarak tanımlıyor.
Dialogue: 0,0:00:54.91,0:00:58.32,Default,,0000,0000,0000,,Günümüzde, araştırmacılar bir bölgenin\Ngelecek haftaki hava durumunu
Dialogue: 0,0:00:58.32,0:01:01.09,Default,,0000,0000,0000,,%80 doğruluk payı ile öngörebilirler.
Dialogue: 0,0:01:01.09,0:01:05.48,Default,,0000,0000,0000,,İklim bir bölgenin bir aylık \Nveya daha uzun süreli
Dialogue: 0,0:01:05.48,0:01:08.68,Default,,0000,0000,0000,,atmosfer koşullarını tanımlar.
Dialogue: 0,0:01:08.68,0:01:13.11,Default,,0000,0000,0000,,İklimsel öngörüler on yıllar sonraki\Nortalama sıcaklıkları kestirebilir,
Dialogue: 0,0:01:13.11,0:01:17.72,Default,,0000,0000,0000,,ancak bizi kesin olarak hangi\Nhava olaylarının beklediğini söyleyemez.
Dialogue: 0,0:01:17.72,0:01:21.78,Default,,0000,0000,0000,,Bu iki tip öngörü\Nfarklı verilere dayandığından dolayı
Dialogue: 0,0:01:21.78,0:01:24.52,Default,,0000,0000,0000,,böylesine farklı bilgiler veriyor.
Dialogue: 0,0:01:24.72,0:01:26.48,Default,,0000,0000,0000,,Hava durumu tahmini yapmak için
Dialogue: 0,0:01:26.48,0:01:30.42,Default,,0000,0000,0000,,meteorolojistlerin atmosferin \Nbaşlangıç koşullarını ölçmesi gerekiyor.
Dialogue: 0,0:01:30.42,0:01:35.38,Default,,0000,0000,0000,,Bunlar bir bölgenin hava durumunu \Nbelirleyen yağışın güncel seviyeleri,
Dialogue: 0,0:01:35.38,0:01:40.28,Default,,0000,0000,0000,,hava basıncı, nem oranı \Nrüzgar hızı ve rüzgar yönüdür.
Dialogue: 0,0:01:40.28,0:01:45.06,Default,,0000,0000,0000,,Günde iki kez, dünya genelinde 800'ün \Nüzerinde istasyondan,
Dialogue: 0,0:01:45.06,0:01:47.98,Default,,0000,0000,0000,,meteorolojistler atmosfere\Nbalonlar bırakır.
Dialogue: 0,0:01:47.98,0:01:51.92,Default,,0000,0000,0000,,Bu balonlar radyosonda denilen \Naletler taşır.
Dialogue: 0,0:01:51.92,0:01:53.89,Default,,0000,0000,0000,,Bu aletler başlangıç koşullarını ölçer
Dialogue: 0,0:01:53.89,0:01:57.28,Default,,0000,0000,0000,,ve sonuçları uluslararası \Nhava merkezlerine iletir.
Dialogue: 0,0:01:57.28,0:02:01.01,Default,,0000,0000,0000,,Daha sonra meteorolojistler verileri\Nnihai hava durumu tahminlerini veren
Dialogue: 0,0:02:01.01,0:02:03.95,Default,,0000,0000,0000,,fizik modelleri \Naracılığıyla işlemden geçirir.
Dialogue: 0,0:02:03.95,0:02:07.39,Default,,0000,0000,0000,,Maalesef bu küresel veri ağının\Nmükemmel öngörüler vermesini
Dialogue: 0,0:02:07.39,0:02:09.80,Default,,0000,0000,0000,,engelleyen bir şey var:
Dialogue: 0,0:02:09.80,0:02:13.49,Default,,0000,0000,0000,,hava durumu esas olarak \Nkaotik bir sistemdir.
Dialogue: 0,0:02:13.49,0:02:17.81,Default,,0000,0000,0000,,Bu onun inanılmaz derecede hassas olduğu\Nve sistemin bütün elementlerini bilmeden
Dialogue: 0,0:02:17.81,0:02:21.81,Default,,0000,0000,0000,,mükemmel derecede hava durumu tahmini\Nvermenin imkansız olduğu anlamına geliyor.
Dialogue: 0,0:02:21.81,0:02:23.91,Default,,0000,0000,0000,,Sadece on günlük periyotta
Dialogue: 0,0:02:23.91,0:02:30.02,Default,,0000,0000,0000,,çok küçük bozukluklar bile atmosfer \Nkoşullarını ağır şekilde etkileyebilir.
Dialogue: 0,0:02:30.02,0:02:35.28,Default,,0000,0000,0000,,Bu da iki haftadan öte hava durumunu \Ngüvenilir öngörmemizi imkansız kılıyor.
Dialogue: 0,0:02:35.28,0:02:39.28,Default,,0000,0000,0000,,İklimsel öngörüler, diğer yandan,\Ndaha az değişken.
Dialogue: 0,0:02:39.28,0:02:42.50,Default,,0000,0000,0000,,Bu kısmen bir bölgenin ikliminin\Ntanımsal olarak,
Dialogue: 0,0:02:42.50,0:02:45.40,Default,,0000,0000,0000,,tüm hava durumu verilerinin \Nortalaması olmasından ötürüdür.
Dialogue: 0,0:02:45.40,0:02:48.38,Default,,0000,0000,0000,,Bununla birlikte iklim tahminlerinin \Ngüncel olarak
Dialogue: 0,0:02:48.38,0:02:50.87,Default,,0000,0000,0000,,atmosferde ne olduğunu görmezden gelmesi\N
Dialogue: 0,0:02:50.87,0:02:54.13,Default,,0000,0000,0000,,ve yaşanabileceklere odaklanmasından \Ndolayıdır.
Dialogue: 0,0:02:54.13,0:02:57.75,Default,,0000,0000,0000,,Bu parametreler sınır koşulları \Nolarak biliniyor
Dialogue: 0,0:02:57.75,0:03:03.06,Default,,0000,0000,0000,,ve isminden anlaşıldığı üzere iklim\Nve hava durumu üzerinde kısıtlayıcıdırlar.
Dialogue: 0,0:03:03.06,0:03:07.19,Default,,0000,0000,0000,,Sınır koşulunun bir örneği\Nsolar radyasyondur.
Dialogue: 0,0:03:07.19,0:03:12.45,Default,,0000,0000,0000,,Bir konum ile güneş arasındaki kesin \Nmesafenin ve açının analiz edilmesiyle,
Dialogue: 0,0:03:12.45,0:03:16.16,Default,,0000,0000,0000,,o alanın alacağı ısı miktarını\Nbelirleyebiliriz.
Dialogue: 0,0:03:16.16,0:03:19.38,Default,,0000,0000,0000,,Ayrıca güneşin yıl boyunca nasıl \Ndavrandığını bilmemizden ötürü,
Dialogue: 0,0:03:19.38,0:03:22.82,Default,,0000,0000,0000,,sıcaklık üzerindeki etkisini\Ndoğru bir şekilde öngörebiliriz.
Dialogue: 0,0:03:22.82,0:03:25.25,Default,,0000,0000,0000,,Yıllar boyunca alınan veri ortalaması
Dialogue: 0,0:03:25.25,0:03:29.74,Default,,0000,0000,0000,,mevsimleri de içeren periyodik düzenleri\Nortaya çıkarır.
Dialogue: 0,0:03:29.74,0:03:34.69,Default,,0000,0000,0000,,Birçok sınır koşulları yavaşca değişen,\Nmevcutsa, sınırları belli değerlere sahip.
Dialogue: 0,0:03:34.69,0:03:39.40,Default,,0000,0000,0000,,Bu araştırmacıların gelecekteki iklimi\Ngüvenilirce öngörmesine imkan sağlar.
Dialogue: 0,0:03:39.40,0:03:41.74,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi hangi noktada yanıltıcı\Nolduğunu görelim.
Dialogue: 0,0:03:41.74,0:03:44.42,Default,,0000,0000,0000,,Bu sınır koşullarındaki ufak\Ndeğişimler bile
Dialogue: 0,0:03:44.42,0:03:48.66,Default,,0000,0000,0000,,kaotik hava durumu sistemi için\Nçok daha büyük bir kayma anlamına gelir.
Dialogue: 0,0:03:48.66,0:03:53.44,Default,,0000,0000,0000,,Örneğin, Dünya'nın yüzey sıcaklığı \Ngeçtiğimiz 150 yılda
Dialogue: 0,0:03:53.44,0:03:56.26,Default,,0000,0000,0000,,neredeyse 1 santigrat derece arttı.
Dialogue: 0,0:03:56.26,0:03:58.67,Default,,0000,0000,0000,,Bu küçük bir değişim gibi görünebilir
Dialogue: 0,0:03:58.67,0:04:01.62,Default,,0000,0000,0000,,fakat bu 1 derecelik değişim
Dialogue: 0,0:04:01.62,0:04:06.90,Default,,0000,0000,0000,,kabaca 1 milyon nükleer başlığa \Ndenk enerjiyi atmosfere kattı.
Dialogue: 0,0:04:06.90,0:04:12.48,Default,,0000,0000,0000,,Bu muazzam enerji artışı sıcak hava \Ndalgası, kuraklık ve fırtına dalgası
Dialogue: 0,0:04:12.48,0:04:15.72,Default,,0000,0000,0000,,sayılarında belirgin artışa sebep oldu.
Dialogue: 0,0:04:15.72,0:04:21.65,Default,,0000,0000,0000,,Ekstrem hava durumundaki artış rastlantı\Nmı yoksa iklimi değiştirmekten mi?
Dialogue: 0,0:04:21.65,0:04:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Bunun cevabı şu:
Dialogue: 0,0:04:23.00,0:04:26.44,Default,,0000,0000,0000,,Hava durumu her zaman kaotik bir sistem\Nolacak iken
Dialogue: 0,0:04:26.44,0:04:31.78,Default,,0000,0000,0000,,iklimimizdeki değişimler ektrem hava \Nolaylarının olasılığını arttırır.
Dialogue: 0,0:04:31.78,0:04:36.82,Default,,0000,0000,0000,,Bilim insanları iklimin değiştiği\Nve insan aktivitelerinin
Dialogue: 0,0:04:36.82,0:04:40.49,Default,,0000,0000,0000,,bu değişimleri hızlandırdığı konusunda\Nevrensel olarak nerdeyse hemfikir.
Dialogue: 0,0:04:40.49,0:04:41.89,Default,,0000,0000,0000,,Ancak neyse ki
Dialogue: 0,0:04:41.89,0:04:46.25,Default,,0000,0000,0000,,hangi sınır koşullarının değiştiğinin \Ntakibiyle, hangi insan davranışlarının
Dialogue: 0,0:04:46.25,0:04:49.51,Default,,0000,0000,0000,,iklimi en çok etkilediğini \Nortaya çıkarabiliyoruz.
Dialogue: 0,0:04:49.51,0:04:53.84,Default,,0000,0000,0000,,Yani bir ay sonraki hava durumu her zaman\Nbir gizem olabilecekken
Dialogue: 0,0:04:53.84,0:04:59.12,Default,,0000,0000,0000,,iklimimizi gelecek yüzyıllar boyunca\Nkorumak için birlikte çalışabiliriz.