1
00:00:00,873 --> 00:00:02,295
Pomyślmy przez chwilę

2
00:00:02,319 --> 00:00:03,835
o wirusach.

3
00:00:04,913 --> 00:00:06,706
Co przychodzi nam do głowy?

4
00:00:06,730 --> 00:00:07,983
Choroba?

5
00:00:08,007 --> 00:00:09,333
Strach?

6
00:00:09,357 --> 00:00:11,363
Pewnie coś naprawdę nieprzyjemnego.

7
00:00:11,387 --> 00:00:13,934
A jednak nie wszystkie wirusy
są takie same.

8
00:00:13,958 --> 00:00:17,489
To prawda, że niektóre
powodują wyniszczające choroby.

9
00:00:17,513 --> 00:00:21,600
Inne mogą działać na odwrót
- mogą leczyć.

10
00:00:21,624 --> 00:00:23,656
Takie wirusy to "bakteriofagi".

11
00:00:24,125 --> 00:00:27,434
Po raz pierwszy o bakteriofagach
usłyszałem w 2013 roku.

12
00:00:27,458 --> 00:00:29,603
Mój teść, który jest chirurgiem,

13
00:00:29,603 --> 00:00:32,083
opowiedział mi o swojej pacjentce.

14
00:00:32,083 --> 00:00:35,196
Miała poważną kontuzję kolana,
która wymagała wielu operacji,

15
00:00:35,220 --> 00:00:36,673
podczas których zachorowała

16
00:00:36,697 --> 00:00:39,569
na chroniczną infekcję bakteryjną.

17
00:00:39,593 --> 00:00:40,853
Na nieszczęście dla niej,

18
00:00:40,877 --> 00:00:43,910
bakteria powodująca infekcję nie reagowała

19
00:00:43,934 --> 00:00:46,401
na żaden dostępny antybiotyk.

20
00:00:46,807 --> 00:00:50,196
W takich sytuacjach jedynym wyjściem
pozostaje amputacja nogi

21
00:00:50,220 --> 00:00:52,792
w celu powstrzymania infekcji.

22
00:00:53,268 --> 00:00:56,799
Mój teść desperacko szukał
innego rozwiązania,

23
00:00:56,823 --> 00:01:01,325
więc zastosował eksperymentalne leczenie
ostatniej szansy z użyciem bakteriofagów.

24
00:01:01,727 --> 00:01:03,593
I zadziałało.

25
00:01:03,617 --> 00:01:07,783
W trzy tygodnie od zastosowania terapii
infekcja całkowicie ustąpiła.

26
00:01:07,807 --> 00:01:10,474
Wcześniej nie zadziałał żaden antybiotyk.

27
00:01:10,998 --> 00:01:14,913
Zainteresowałem się tym dziwnym pomysłem:

28
00:01:15,522 --> 00:01:17,743
wirusy leczące infekcje.

29
00:01:18,617 --> 00:01:22,093
Do dzisiaj interesuje mnie
medyczny potencjał bakteriofagów.

30
00:01:22,117 --> 00:01:25,785
Dlatego rzuciłem pracę, żeby stworzyć
firmę zajmującą się ich badaniem.

31
00:01:26,760 --> 00:01:28,160
Czym jest bakteriofag?

32
00:01:29,465 --> 00:01:33,171
Obraz, który państwo widzą, wykonano
przy pomocy mikroskopu elektronowego.

33
00:01:33,195 --> 00:01:37,069
To oznacza, że to, co widzimy na ekranie,
jest w rzeczywistości bardzo malutkie.

34
00:01:37,250 --> 00:01:41,017
Ten ziarnisty kształt po środku
z główką, długim ciałem

35
00:01:41,041 --> 00:01:42,490
i kilkoma nóżkami

36
00:01:42,514 --> 00:01:45,204
to jest właśnie typowy bakteriofag.

37
00:01:45,228 --> 00:01:46,450
Całkiem słodki.

38
00:01:46,474 --> 00:01:48,029
(Śmiech)

39
00:01:48,958 --> 00:01:50,958
Spójrzcie teraz na swoje dłonie.

40
00:01:51,829 --> 00:01:55,229
Mój zespół oszacował,
że na dłoniach znajduje się

41
00:01:55,229 --> 00:01:57,716
ponad 10 milionów bakteriofagów.

42
00:01:57,940 --> 00:01:59,678
Co one tam robią?

43
00:01:59,702 --> 00:02:00,950
(Śmiech)

44
00:02:00,974 --> 00:02:03,742
Wirusy są dobre w infekowaniu komórek.

45
00:02:03,742 --> 00:02:06,026
A bakteriofagi są świetne
w infekowaniu bakterii.

46
00:02:06,030 --> 00:02:08,458
Dłonie, tak jak reszta ciała,

47
00:02:08,482 --> 00:02:10,918
są siedliskiem mnóstwa bakterii,

48
00:02:10,942 --> 00:02:14,180
co stanowi idealny teren łowiecki
dla bakteriofagów.

49
00:02:14,204 --> 00:02:17,053
Bo przecież bakteriofagi
polują na bakterie.

50
00:02:17,910 --> 00:02:21,486
Warto wiedzieć, że bakteriofagi
są bardzo wybiórczymi łowcami.

51
00:02:22,014 --> 00:02:25,947
Bakteriofag infekuje zazwyczaj
pojedynczy gatunek bakterii.

52
00:02:26,648 --> 00:02:29,640
Tutaj widzą państwo bakteriofaga,

53
00:02:29,664 --> 00:02:32,830
który poluje na gronkowca złocistego,

54
00:02:32,854 --> 00:02:36,109
którego forma odporna na antybiotyki
znana jest jako MRSA.

55
00:02:36,133 --> 00:02:38,266
Gronkowiec powoduje infekcje skóry i ran.

56
00:02:39,069 --> 00:02:41,828
Bakteriofag poluje przy pomocy nóżek.

57
00:02:42,364 --> 00:02:44,826
Te nóżki to tak naprawdę
bardzo wrażliwe czułki

58
00:02:44,826 --> 00:02:48,161
do szukania odpowiedniego miejsca
na powierzchni komórki bakteryjnej.

59
00:02:48,161 --> 00:02:49,410
Jak je znajdzie,

60
00:02:49,434 --> 00:02:52,363
przyczepia się do ściany
komórkowej bakterii,

61
00:02:52,387 --> 00:02:54,357
a następnie wprowadza do niej swoje DNA.

62
00:02:54,371 --> 00:02:56,067
DNA bakteriofaga wędruje od głowy

63
00:02:56,067 --> 00:02:58,850
przez jego długie ciało
i trafia do bakterii.

64
00:02:59,307 --> 00:03:01,998
Na tym etapie bakteriofag
programuje bakterię tak,

65
00:03:02,022 --> 00:03:04,395
żeby produkowała dziesiątki
nowych bakteriofagów.

66
00:03:04,419 --> 00:03:07,351
W rezultacie bakteria staje się
fabryką bakteriofagów.

67
00:03:07,704 --> 00:03:11,664
Kiedy około 50-100 bakteriofagów
zgromadzi się w komórce,

68
00:03:11,688 --> 00:03:14,077
uwalniają wtedy proteinę,

69
00:03:14,101 --> 00:03:16,177
która niszczy ścianę komórkową bakterii.

70
00:03:16,514 --> 00:03:19,680
Po pęknięciu bakterii
bakteriofagi wydostają się

71
00:03:19,704 --> 00:03:22,689
i zaczynają polowanie na kolejną
bakterię do zainfekowania.

72
00:03:23,371 --> 00:03:26,466
Być może to wszystko brzmi przerażająco,

73
00:03:27,186 --> 00:03:29,623
ale to właśnie ta umiejętność

74
00:03:29,623 --> 00:03:32,498
rozmnażania się wewnątrz bakterii
i niszczenia jej sprawia,

75
00:03:32,498 --> 00:03:35,799
że bakteriofagi są interesujące
z medycznego punktu widzenia.

76
00:03:35,799 --> 00:03:38,040
Inną ciekawostką

77
00:03:38,064 --> 00:03:40,318
jest skala tego zjawiska.

78
00:03:40,342 --> 00:03:43,826
Jeszcze pięć lat temu nie miałem pojęcia
o istnieniu bakteriofagów.

79
00:03:43,850 --> 00:03:47,314
Dzisiaj powiedziałbym,
że są częścią natury.

80
00:03:47,694 --> 00:03:51,702
Bakterie i bakteriofagi były obecne
już w pierwszych dniach ewolucji.

81
00:03:51,726 --> 00:03:55,227
Zawsze w duecie,
pilnowały siebie nawzajem.

82
00:03:55,765 --> 00:03:59,637
To opowieść o yin i yang, łowcy i zdobyczy

83
00:03:59,661 --> 00:04:01,245
na poziomie mikroskopijnym.

84
00:04:02,005 --> 00:04:04,236
Niektórzy naukowcy oszacowali,

85
00:04:04,260 --> 00:04:07,990
że bakteriofagi to najczęściej występujący
organizm na naszej planecie.

86
00:04:08,813 --> 00:04:12,154
Dlatego zanim będziemy kontynuować
dyskusję o ich medycznym potencjale,

87
00:04:12,154 --> 00:04:15,242
myślę, że każdy powinien wiedzieć coś
o bakteriofagach i ich roli:

88
00:04:15,242 --> 00:04:17,546
bakteriofagi polują, infekują
i niszczą bakterie.

89
00:04:18,550 --> 00:04:21,511
Jak to jest, że mamy coś,
co tak dobrze funkcjonuje w naturze,

90
00:04:21,535 --> 00:04:23,926
każdego dnia, dookoła nas,

91
00:04:23,950 --> 00:04:25,714
a jednak w wielu miejscach na świecie

92
00:04:25,728 --> 00:04:27,578
nie ma nawet jednego leku,

93
00:04:27,578 --> 00:04:31,326
który stosuje umiejętność bakteriofagów
do zwalczania infekcji bakteryjnych?

94
00:04:31,458 --> 00:04:35,210
Po prostu jeszcze nikt
takiego leku nie wynalazł,

95
00:04:35,210 --> 00:04:38,599
a przynajmniej takiego,
który przestrzega zachodnich standardów

96
00:04:38,599 --> 00:04:40,864
regulujących prawie wszędzie
produkcję leków.

97
00:04:41,251 --> 00:04:44,089
Musimy cofnąć się w czasie,
żeby to zrozumieć.

98
00:04:45,298 --> 00:04:47,460
To zdjęcie Félixa d'Herelle'a.

99
00:04:47,460 --> 00:04:49,196
Jest jednym z dwóch naukowców,

100
00:04:49,196 --> 00:04:51,346
którym przypisuje się
odkrycie bakteriofagów.

101
00:04:51,346 --> 00:04:54,746
Tylko że w 1917 roku nie miał pojęcia,

102
00:04:54,770 --> 00:04:56,243
co właśnie odkrył.

103
00:04:56,720 --> 00:05:00,008
Interesowała go choroba zwana
czerwonką bakteryjną,

104
00:05:00,032 --> 00:05:02,905
czyli infekcja bakteryjna
powodującą ostrą biegunkę,

105
00:05:02,929 --> 00:05:05,373
wówczas powodująca dużo zgonów,

106
00:05:05,397 --> 00:05:09,141
bo nie znano lekarstw
na choroby bakteryjne.

107
00:05:09,165 --> 00:05:13,075
Obserwował próbki pobrane od pacjentów,
którzy przeżyli zetknięcie z chorobą.

108
00:05:13,099 --> 00:05:15,332
Odkrył, że działo się tam coś dziwnego.

109
00:05:15,356 --> 00:05:17,712
Coś w probówce zabijało bakterię,

110
00:05:17,736 --> 00:05:19,926
która przypuszczalnie była
źródłem choroby.

111
00:05:19,950 --> 00:05:23,290
Żeby dowiedzieć się, co się dzieje,
przeprowadził genialny eksperyment.

112
00:05:23,395 --> 00:05:25,895
Filtrował próbkę do momentu,
gdy był pewny,

113
00:05:25,895 --> 00:05:28,964
że tylko coś malutkiego
mogło w niej pozostać,

114
00:05:28,964 --> 00:05:33,063
a następnie pobrał kropelkę i dodał ją
do świeżo wyhodowanej kolonii bakterii.

115
00:05:33,087 --> 00:05:35,263
Zaobserwował, że w ciągu kilku godzin

116
00:05:35,287 --> 00:05:37,252
bakterie były zniszczone.

117
00:05:37,276 --> 00:05:40,627
Powtórzył eksperyment, filtrując próbkę

118
00:05:40,627 --> 00:05:43,651
i dodając pobraną kroplę
do kolejnej kolonii świeżych bakterii.

119
00:05:43,675 --> 00:05:46,182
Zrobił tak jeszcze 50 razy

120
00:05:46,206 --> 00:05:48,071
i za każdym razem wynik był ten sam.

121
00:05:48,095 --> 00:05:50,817
W tym momencie doszedł do dwóch wniosków.

122
00:05:50,841 --> 00:05:54,278
Po pierwsze, ten oczywisty:
tak, coś zabijało bakterie

123
00:05:54,302 --> 00:05:55,878
i znajdowało się w tym roztworze.

124
00:05:55,878 --> 00:05:58,607
Po drugie: musiało to być
z natury biologiczne,

125
00:05:58,631 --> 00:06:02,306
ponieważ malutka kropelka wystarczyła
dla uzyskania ogromnych efektów.

126
00:06:02,853 --> 00:06:06,077
Określił ten nowo-odkryty czynnik
"niewidzialnym mikrobem"

127
00:06:06,101 --> 00:06:07,906
i nadał mu nazwę: "bakteriofag",

128
00:06:07,930 --> 00:06:10,593
co w dosłownym tłumaczeniu
oznacza "pożeracz bakterii".

129
00:06:10,800 --> 00:06:13,792
Jest to jedno z najistotniejszych odkryć

130
00:06:13,816 --> 00:06:15,125
współczesnej mikrobiologii.

131
00:06:15,149 --> 00:06:19,363
Wiele współczesnych technik
czerpie z zasad działania bakteriofagów:

132
00:06:19,387 --> 00:06:21,681
zarówno edycja genów
jak i wiele innych dziedzin.

133
00:06:21,705 --> 00:06:24,664
Właśnie dzisiaj nominowano
do nagrody Nobla z chemii

134
00:06:24,688 --> 00:06:28,569
dwóch naukowców, którzy pracują
nad lekiem opartym na bakteriofagach.

135
00:06:29,631 --> 00:06:31,758
W latach 20. i 30. ubiegłego wieku

136
00:06:31,782 --> 00:06:34,695
natychmiast dostrzeżono
medyczny potencjał bakteriofagów.

137
00:06:34,719 --> 00:06:36,378
Bo chociaż niewidoczne,

138
00:06:36,402 --> 00:06:38,925
były wiarygodnym organizmem
zabijającym bakterie.

139
00:06:39,489 --> 00:06:42,944
Firmy istniejące do dziś,
takie jak Abbott, Squibb czy Lilly,

140
00:06:42,944 --> 00:06:45,234
sprzedawały preparaty
bazujące na bakteriofagach.

141
00:06:45,234 --> 00:06:48,260
Jednak jeśli zaczynasz
z niewidzialnym mikrobem,

142
00:06:48,284 --> 00:06:50,691
ciężko jest opracować niezawodny lek.

143
00:06:51,007 --> 00:06:53,109
Idź do Agencji ds. Żywności i Leków

144
00:06:53,133 --> 00:06:55,439
i powiedz im, że masz
niewidzialnego wirusa,

145
00:06:55,463 --> 00:06:57,056
którego chcesz podawać pacjentom.

146
00:06:57,622 --> 00:07:00,762
Kiedy w latach 40.
pojawiły się chemiczne antybiotyki,

147
00:07:00,762 --> 00:07:02,787
całkowicie zmieniły się reguły gry.

148
00:07:02,811 --> 00:07:04,819
A ten facet odegrał główną rolę.

149
00:07:04,843 --> 00:07:06,137
To Alexander Fleming.

150
00:07:06,161 --> 00:07:07,970
Otrzymał Nobla w dziedzinie medycyny

151
00:07:07,994 --> 00:07:10,129
za swój wkład w opracowanie

152
00:07:10,153 --> 00:07:12,120
pierwszego antybiotyku: penicyliny.

153
00:07:12,871 --> 00:07:16,998
Antybiotyki działają zupełnie inaczej
niż bakteriofagi.

154
00:07:17,022 --> 00:07:19,799
W przeważającej części,
hamują rozwój bakterii,

155
00:07:19,823 --> 00:07:22,895
nie bacząc zbytnio na to,
jakie bakterie atakują.

156
00:07:23,196 --> 00:07:25,126
Te o szerokim zakresie działania

157
00:07:25,150 --> 00:07:28,686
zadziałają na całe masy bakterii
obecnych w organizmie.

158
00:07:28,686 --> 00:07:31,450
W porównaniu do niezwykle wąskiego
działania bakteriofagów

159
00:07:31,450 --> 00:07:32,727
na jeden gatunek bakterii,

160
00:07:32,751 --> 00:07:34,806
oczywista przewaga
tych drugich bije w oczy.

161
00:07:35,475 --> 00:07:38,426
W tamtych czasach musiało to być
spełnieniem wszystkich marzeń.

162
00:07:38,450 --> 00:07:41,649
Pacjentowi z podejrzeniem
infekcji bakteryjnej

163
00:07:41,673 --> 00:07:43,268
podawało się antybiotyk

164
00:07:43,292 --> 00:07:46,451
i bez konieczności dowiadywania się
czegokolwiek o bakterii,

165
00:07:46,475 --> 00:07:47,663
która powodowała chorobę,

166
00:07:47,663 --> 00:07:49,308
wielu pacjentów zdrowiało.

167
00:07:49,308 --> 00:07:51,639
Jako że produkowaliśmy
coraz więcej antybiotyków,

168
00:07:51,639 --> 00:07:55,468
słusznie stały się pierwszą linią obrony
przeciwko infekcjom bakteryjnym.

169
00:07:55,831 --> 00:08:00,069
Swoją drogą, przyczyniły się do znacznego
wydłużenia średniej długości życia.

170
00:08:00,093 --> 00:08:02,799
Umiemy dziś przeprowadzać

171
00:08:02,823 --> 00:08:04,466
skomplikowane operacje,

172
00:08:04,490 --> 00:08:05,863
ponieważ mamy antybiotyki


173
00:08:05,887 --> 00:08:08,393
i nie ryzykujemy, że pacjent
umrze następnego dnia

174
00:08:08,417 --> 00:08:12,264
z powodu infekcji bakteryjnej
złapanej podczas operacji.

175
00:08:12,288 --> 00:08:16,178
Dlatego zapomnieliśmy o bakteriofagach,
zwłaszcza w zachodniej medycynie.

176
00:08:16,638 --> 00:08:20,372
Do pewnego stopnia, kiedy dorastałem,
panowało przekonanie,

177
00:08:20,396 --> 00:08:22,985
że rozwiązano problem
infekcji bakteryjnych,

178
00:08:22,985 --> 00:08:25,185
mieliśmy przecież antybiotyki.

179
00:08:25,185 --> 00:08:27,908
Oczywiście dzisiaj wiemy, że to nie tak.

180
00:08:28,373 --> 00:08:30,950
Dzisiaj większość z państwa
słyszała o superbakteriach.

181
00:08:30,974 --> 00:08:33,111
To bakterie, które stały się odporne

182
00:08:33,135 --> 00:08:37,649
na działanie wielu, jeśli nie wszystkich,
dostępnych dziś antybiotyków

183
00:08:37,673 --> 00:08:39,443
używanych do leczenia danej infekcji.

184
00:08:39,760 --> 00:08:41,094
Jak do tego doszło?

185
00:08:41,118 --> 00:08:44,092
Nie byliśmy tak mądrzy,
jak nam się wydawało.

186
00:08:44,578 --> 00:08:47,521
Antybiotyki stosowano, gdzie się da:

187
00:08:47,545 --> 00:08:50,974
w szpitalach, żeby leczyć i zapobiegać,
w domach na zwykłe przeziębienia,

188
00:08:50,974 --> 00:08:53,220
w gospodarstwach,
żeby uodparniać zwierzęta.

189
00:08:53,244 --> 00:08:54,884
W efekcie bakterie ewoluowały.

190
00:08:55,509 --> 00:08:59,358
Kiedy wszechobecne antybiotyki
atakowały bakterie,

191
00:08:59,382 --> 00:09:02,401
przeżywały te, które potrafiły
najlepiej się przystosować.

192
00:09:03,017 --> 00:09:05,867
Nazywamy je dzisiaj
"bakteriami o odporności wielolekowej".

193
00:09:06,283 --> 00:09:08,352
Podam teraz zatrważające liczby.

194
00:09:08,352 --> 00:09:10,945
W niedawnym badaniu na zlecenie
rządu Wielkiej Brytanii

195
00:09:10,945 --> 00:09:13,315
oszacowano, że do 2050 roku

196
00:09:13,339 --> 00:09:17,457
10 milionów ludzi może umrzeć
z powodu zarażenia superbakteriami.

197
00:09:17,871 --> 00:09:21,014
W porównaniu do 8 milionów zgonów
rocznie z powodu raka dzisiaj,

198
00:09:21,038 --> 00:09:23,352
te statystyki są naprawdę przerażające.

199
00:09:23,792 --> 00:09:26,767
Dobra wiadomość jest taka,
że bakteriofagi są ciągle wśród nas.

200
00:09:27,014 --> 00:09:30,220
Co ważniejsze, nic sobie nie robią
z tej wielolekowej odporności.

201
00:09:30,244 --> 00:09:31,395
(Śmiech)

202
00:09:31,419 --> 00:09:37,172
Najzwyczajniej w świecie radośnie
niszczą i polują na bakterie wokół nas.

203
00:09:38,028 --> 00:09:41,329
Pozostały też wybiórcze, co jest dla nas
niezwykle dobrą wiadomością.

204
00:09:41,353 --> 00:09:44,801
Umiemy dziś rzetelnie
określić patogen bakteryjny,

205
00:09:44,801 --> 00:09:46,989
który powoduje infekcję
na wielu płaszczyznach.

206
00:09:46,989 --> 00:09:50,597
A wybiórczość bakteriofagów pomoże nam
uniknąć niektórych efektów ubocznych,

207
00:09:50,597 --> 00:09:54,045
które są powszechnie kojarzone
z antybiotykami o szerokim działaniu.

208
00:09:54,609 --> 00:09:58,442
A co najważniejsze - nie są już
niewidzialnymi mikrobami.

209
00:09:58,466 --> 00:09:59,745
Możemy je zobaczyć,

210
00:09:59,745 --> 00:10:01,330
jak widzieliście wcześniej.

211
00:10:01,330 --> 00:10:03,116
Możemy zsekwencjonować ich DNA.

212
00:10:03,116 --> 00:10:04,952
Rozumiemy, jak się rozmnażają.

213
00:10:04,952 --> 00:10:06,638
Rozumiemy ich ograniczenia.

214
00:10:06,638 --> 00:10:08,075
Jesteśmy na najlepszej drodze

215
00:10:08,079 --> 00:10:12,093
do opracowania silnych i wiarygodnych
leków opartych na bakteriofagach.

216
00:10:12,117 --> 00:10:14,299
To się właśnie dzieje na całym świecie.

217
00:10:14,323 --> 00:10:17,178
Ponad 10 firm biotechnologicznych,
łącznie z moją, opracowuje

218
00:10:17,178 --> 00:10:20,897
możliwe zastosowania dla bakteriofagów
w celu zwalczania infekcji bakteryjnych.

219
00:10:20,897 --> 00:10:24,918
W Europie i USA rozpoczynają się
testy kliniczne.

220
00:10:25,751 --> 00:10:28,035
Dlatego jestem przekonany,
że przeżywamy renesans

221
00:10:28,035 --> 00:10:30,285
terapii z użyciem bakteriofagów.

222
00:10:30,285 --> 00:10:34,297
Według mnie, bakteriofagi należy
przedstawiać mniej więcej tak.

223
00:10:34,855 --> 00:10:37,347
(Śmiech)

224
00:10:37,371 --> 00:10:40,847
Bakteriofagi są superbohaterami,
na których czekaliśmy

225
00:10:40,871 --> 00:10:43,960
podczas walki
z wielolekoodpornymi infekcjami.

226
00:10:44,617 --> 00:10:47,125
Dlatego następnym razem,
myśląc o wirusach,

227
00:10:47,149 --> 00:10:49,029
przypomnijcie sobie ten obrazek.

228
00:10:49,236 --> 00:10:52,220
Bakteriofagi mogą któregoś dnia
uratować wam życie.

229
00:10:52,810 --> 00:10:54,000
Dziękuję.

230
00:10:54,024 --> 00:10:59,992
(Brawa)