0:00:00.873,0:00:03.485 Denk eens even aan een virus. 0:00:04.913,0:00:06.706 Wat komt je voor de geest? 0:00:06.730,0:00:07.983 Een ziekte? 0:00:08.007,0:00:09.333 Angst? 0:00:09.357,0:00:11.363 Waarschijnlijk iets heel onaangenaams. 0:00:11.387,0:00:13.934 En toch zijn virussen [br]niet allemaal hetzelfde. 0:00:13.958,0:00:17.293 Het is waar, sommige[br]veroorzaken verwoestende ziektes. 0:00:17.293,0:00:19.744 Maar andere doen[br]precies het tegenovergestelde -- 0:00:19.744,0:00:21.624 ze kunnen ziektes genezen. 0:00:21.624,0:00:23.656 Die virussen noemen we ‘fagen’. 0:00:24.125,0:00:27.434 De eerste keer dat ik [br]over fagen hoorde, was in 2013. 0:00:27.458,0:00:29.609 Mijn schoonvader, een chirurg, 0:00:29.633,0:00:32.053 vertelde me over een vrouw[br]die hij behandelde. 0:00:32.077,0:00:35.196 De vrouw had een knieblessure [br]en had meerdere operaties nodig, 0:00:35.220,0:00:36.673 en in de loop ervan 0:00:36.697,0:00:39.719 ontwikkelde ze een chronische [br]bacteriële infectie in haar been. 0:00:39.719,0:00:40.853 Helaas voor haar 0:00:40.877,0:00:43.910 reageerden de bacteriën [br]die de infectie veroorzaakten 0:00:43.934,0:00:46.401 niet op enig beschikbaar antibioticum. 0:00:46.807,0:00:50.196 Dan is meestal de enige mogelijkheid [br]het been te amputeren 0:00:50.220,0:00:52.742 om verdere verspreiding[br]van de infectie te stoppen. 0:00:53.268,0:00:56.799 Mijn schoonvader zocht wanhopig [br]naar een ander soort oplossing 0:00:56.823,0:01:01.325 en vroeg een experimentele, [br]ultieme behandeling met fagen aan. 0:01:01.727,0:01:03.593 En raad eens? Het werkte. 0:01:03.617,0:01:07.783 Drie weken na het aanbrengen van de fagen [br]was de chronische infectie genezen, 0:01:07.807,0:01:10.474 terwijl eerst geen [br]enkel antibioticum hielp. 0:01:10.998,0:01:14.913 Ik werd gefascineerd [br]door dit vreemde concept: 0:01:15.522,0:01:17.743 virussen die een infectie genezen. 0:01:18.617,0:01:22.193 Ik ben nog steeds gefascineerd [br]door de medische mogelijkheden van fagen. 0:01:22.193,0:01:25.785 Ik gaf vorig jaar mijn baan op [br]om hiermee een bedrijf te beginnen. 0:01:26.760,0:01:28.160 Wat is nu een faag? 0:01:29.465,0:01:33.171 Het beeld dat je hier ziet, [br]is genomen door een elektronenmicroscoop. 0:01:33.195,0:01:36.929 Dat betekent dat wat we [br]op het scherm zien in feite zeer klein is. 0:01:37.250,0:01:41.017 Dat korrelige ding in het midden [br]met een kop, een lang lijf 0:01:41.041,0:01:42.490 en een aantal poten -- 0:01:42.514,0:01:45.204 is het beeld van een typische faag. 0:01:45.228,0:01:46.450 Best lief, toch? 0:01:46.474,0:01:48.029 (Gelach) 0:01:48.958,0:01:50.958 Kijk nu eens naar je hand. 0:01:51.829,0:01:56.075 Ons team schat dat er [br]meer dan 10 miljard fagen 0:01:56.099,0:01:57.566 op elk van je handen zitten. 0:01:57.940,0:01:59.678 Wat doen ze daar? 0:01:59.702,0:02:00.950 (Gelach) 0:02:00.974,0:02:03.768 Virussen zijn goed [br]in het infecteren van cellen. 0:02:03.792,0:02:06.066 En fagen zijn geweldig [br]in bacteriën infecteren. 0:02:06.066,0:02:08.458 En je hand, zoals zo veel van ons lichaam, 0:02:08.482,0:02:10.918 is een broeikas van bacteriële activiteit, 0:02:10.942,0:02:14.180 waardoor het een ideaal [br]jachtgebied is voor fagen. 0:02:14.204,0:02:17.053 Want fagen jagen immers op bacteriën. 0:02:17.910,0:02:21.486 Het is ook belangrijk om te weten [br]dat fagen uiterst selectieve jagers zijn. 0:02:22.014,0:02:25.947 Doorgaans zal een faag[br]slechts één bacteriesoort infecteren. 0:02:26.648,0:02:29.640 In deze weergave jaagt de faag 0:02:29.664,0:02:32.830 op de bacterie Staphylococcus aureus, 0:02:32.854,0:02:36.109 bekend als MRSA [br]in zijn antibioticum-resistente vorm. 0:02:36.133,0:02:38.266 Ze veroorzaakt huid- of wondinfecties. 0:02:39.069,0:02:41.828 De faag jaagt met zijn poten. 0:02:42.364,0:02:44.862 Dat zijn uiterst gevoelig receptoren 0:02:44.886,0:02:47.761 op zoek naar het juiste oppervlak [br]op een bacteriecel. 0:02:48.158,0:02:49.410 Zodra hij het vindt, 0:02:49.434,0:02:52.363 zal de faag zich hechten [br]aan de bacteriële celwand 0:02:52.387,0:02:53.987 en zijn DNA injecteren. 0:02:54.371,0:02:56.037 Het DNA zit in de kop van de faag 0:02:56.061,0:02:58.850 en gaat via het lange lijf [br]naar de bacterie. 0:02:59.307,0:03:01.998 Dan herprogrammeert de faag de bacteriën 0:03:02.022,0:03:04.395 om tal van nieuwe fagen te produceren. 0:03:04.419,0:03:07.351 De bacteriën worden [br]in feite faagfabrieken. 0:03:07.704,0:03:11.664 Eens dat er zich 50 -100 fagen [br]ophopen in de bacteriecel 0:03:11.688,0:03:14.077 kunnen ze een eiwit vrijgeven 0:03:14.101,0:03:16.177 dat de celwand van de bacterie aantast. 0:03:16.514,0:03:19.680 Als de bacterie barst, komen de fagen vrij 0:03:19.704,0:03:22.459 en gaan ze weer [br]nieuwe bacteriën infecteren. 0:03:23.371,0:03:26.466 Sorry, dit klonk waarschijnlijk [br]weer als een eng virus. 0:03:27.220,0:03:29.547 Maar het is precies [br]dit vermogen van fagen -- 0:03:29.547,0:03:32.888 om zich binnen de bacteriën [br]te vermenigvuldigen en hen dan te doden -- 0:03:32.888,0:03:35.739 dat ze zo interessant maakt [br]vanuit medisch oogpunt. 0:03:35.763,0:03:38.040 Wat ik ook heel interessant vind, 0:03:38.064,0:03:40.318 is de schaal waarop dit gebeurt. 0:03:40.342,0:03:43.716 Vijf jaar geleden wist ik [br]echt niets over fagen. 0:03:43.850,0:03:45.304 Vandaag zou ik echter stellen 0:03:45.304,0:03:47.694 dat ze deel zijn van[br]een natuurlijk grondbeginsel. 0:03:47.694,0:03:51.702 Fagen en bacteriën gaan terug [br]naar de begindagen van de evolutie. 0:03:51.726,0:03:55.227 Ze hebben altijd samen bestaan [br]en houden elkaar in bedwang. 0:03:55.765,0:03:59.637 Dit verhaal gaat over yin en yang, [br]van de jager en de prooi 0:03:59.661,0:04:01.245 op microscopisch niveau. 0:04:02.005,0:04:04.236 Sommige wetenschappers schatten zelfs 0:04:04.260,0:04:07.990 dat fagen de meest voorkomende [br]organismen op onze planeet zijn. 0:04:08.583,0:04:11.764 Dus voordat we het ook maar hebben [br]over hun medische potentieel, 0:04:11.788,0:04:15.282 vind ik dat iedereen moet weten [br]van hun bestaan en hun rol op aarde: 0:04:15.282,0:04:17.916 ze bejagen, infecteren en doden bacteriën. 0:04:18.400,0:04:21.511 Hoe komt het dat er iets is [br]dat zo goed werkt in de natuur, 0:04:21.535,0:04:23.710 elke dag, overal om ons heen, 0:04:23.710,0:04:25.704 en toch in de meeste delen van de wereld 0:04:25.728,0:04:27.744 geen enkel geneesmiddel op de markt is 0:04:27.768,0:04:31.346 dat gebruik maakt van dit principe [br]om bacteriële infecties te bestrijden? 0:04:31.480,0:04:35.020 Simpel gezegd heeft niemand nog [br]zo'n geneesmiddel ontwikkeld, 0:04:35.020,0:04:38.443 althans niet een dat voldoet [br]aan de westerse wettelijke standaarden, 0:04:38.443,0:04:41.164 die de norm uitmaken[br]voor zo'n groot deel van de wereld. 0:04:41.251,0:04:44.089 Om te begrijpen waarom, [br]moeten we teruggaan in de tijd. 0:04:45.298,0:04:47.320 Dit is een foto van Félix d'Herelle. 0:04:47.320,0:04:51.146 Hij is één van de twee wetenschappers [br]gecrediteerd met het ontdekken van fagen. 0:04:51.146,0:04:53.450 Maar toen hij ze in 1917 ontdekte, 0:04:53.450,0:04:56.243 had hij geen idee van wat hij had ontdekt. 0:04:56.620,0:04:59.718 Hij was geïnteresseerd in [br]de ziekte 'bacillaire dysenterie', 0:04:59.722,0:05:02.475 een bacteriële infectie [br]die ernstige diarree veroorzaakt 0:05:02.495,0:05:04.617 en die toen vele mensen doodde, 0:05:04.637,0:05:08.441 want er was nog geen remedie [br]tegen bacteriële infecties uitgevonden. 0:05:09.165,0:05:13.075 Hij was op zoek naar stalen van patiënten [br]die deze ziekte hadden overleefd. 0:05:13.099,0:05:15.432 En hij vond dat er [br]iets vreemds aan de hand was. 0:05:15.432,0:05:17.566 Iets in het monster doodde de bacteriën 0:05:17.566,0:05:19.936 waarvan men dacht [br]dat ze de ziekte veroorzaakten. 0:05:19.956,0:05:23.090 Om te weten wat er gaande was, [br]deed hij een ingenieus experiment. 0:05:23.395,0:05:25.515 Hij nam het monster, filtreerde het 0:05:25.539,0:05:28.794 totdat hij zeker was dat slechts [br]iets heel kleins kon overblijven, 0:05:28.818,0:05:33.063 nam toen een klein druppeltje en voegde [br]het toe aan vers gekweekte bacteriën. 0:05:33.087,0:05:35.263 Hij merkte op dat na een aantal uren 0:05:35.287,0:05:37.252 de bacteriën gedood waren. 0:05:37.276,0:05:41.053 Hij herhaalde dit, opnieuw filtreren, [br]een klein druppeltje nemen, 0:05:41.077,0:05:43.651 toevoegen aan de volgende [br]partij verse bacteriën. 0:05:43.675,0:05:46.182 Hij deed dit 50 keer achtereen, 0:05:46.206,0:05:48.071 altijd met hetzelfde effect. 0:05:48.095,0:05:50.817 Dan trok hij twee conclusies. 0:05:50.841,0:05:54.168 Eerst de voor de hand liggende: [br]ja, iets doodde de bacteriën, 0:05:54.182,0:05:55.798 en het zat in die vloeistof. 0:05:55.822,0:05:58.607 De andere: het moest iets biologisch zijn, 0:05:58.631,0:06:02.306 want een klein druppeltje [br]was voldoende voor een enorme impact. 0:06:02.853,0:06:06.077 Hij noemde het gevonden agens [br]een ‘onzichtbare microbe’ 0:06:06.101,0:06:07.906 en gaf het de naam ‘bacteriofaag’ 0:06:07.930,0:06:10.363 wat, letterlijk vertaald, [br]‘bacteriëneter’ betekent. 0:06:10.800,0:06:13.696 Dit is trouwens een van de meest [br]fundamentele ontdekkingen 0:06:13.696,0:06:15.125 van de moderne microbiologie. 0:06:15.149,0:06:19.117 Zo veel moderne technieken gaan terug [br]naar ons begrip van hoe fagen werken -- 0:06:19.117,0:06:21.681 bij genomisch editeren, [br]maar ook op andere terreinen. 0:06:21.705,0:06:24.664 Net vandaag werd de Nobelprijs [br]voor scheikunde aangekondigd 0:06:24.688,0:06:26.890 voor twee wetenschappers [br]die werken met fagen 0:06:26.890,0:06:29.390 en op basis daarvan[br]geneesmiddelen ontwikkelden. 0:06:29.631,0:06:31.368 In de jaren 20 en 30 0:06:31.382,0:06:34.335 zagen mensen ook meteen [br]het medisch potentieel van fagen. 0:06:34.349,0:06:36.178 Want, hoewel onzichtbaar, 0:06:36.192,0:06:39.285 had je iets dat op een betrouwbare [br]manier bacteriën doodde. 0:06:39.489,0:06:41.504 Bedrijven die vandaag nog steeds bestaan, 0:06:41.504,0:06:42.974 zoals Abbott, Squibb en Lilly, 0:06:42.974,0:06:44.574 verkochten faagbereidingen. 0:06:45.054,0:06:47.264 Maar praktisch gezien[br]is het heel moeilijk 0:06:47.264,0:06:50.881 op basis van een onzichtbare microbe [br]een betrouwbaar medicijn te maken. 0:06:51.117,0:06:53.109 Stel dat je vandaag naar de FDA gaat 0:06:53.133,0:06:55.339 en hen vertelt over dat onzichtbare virus 0:06:55.353,0:06:57.126 dat je aan patiënten wilt geven. 0:06:57.752,0:07:00.672 Toen in de jaren 1940 [br]chemische antibiotica verschenen, 0:07:00.696,0:07:02.787 veranderden ze het spel volledig. 0:07:02.811,0:07:04.949 Deze man speelde daarbij [br]een belangrijke rol. 0:07:04.949,0:07:06.137 Dit is Alexander Fleming. 0:07:06.161,0:07:07.970 Hij won de Nobelprijs voor geneeskunde 0:07:07.994,0:07:09.853 voor zijn werk aan de ontwikkeling 0:07:09.873,0:07:12.340 van het eerste antibioticum, penicilline. 0:07:12.871,0:07:16.718 En antibiotica werken [br]echt heel anders dan fagen. 0:07:17.022,0:07:19.799 Meestal remmen ze [br]de groei van de bacteriën, 0:07:19.823,0:07:22.895 en maakt het niet zozeer uit [br]om welke soort bacteriën het gaat. 0:07:23.196,0:07:25.416 Degene die we breedspectrum noemen 0:07:25.430,0:07:28.402 werken zelfs [br]tegen een hele hoop bacteriën. 0:07:28.676,0:07:31.260 Vergelijk dat eens met fagen [br]die zeer precies werken 0:07:31.284,0:07:32.727 tegen één bacteriesoort, 0:07:32.751,0:07:34.806 en je ziet het duidelijke voordeel. 0:07:35.455,0:07:38.426 Destijds moet dat gevoeld hebben [br]als een droom die uitkwam. 0:07:38.450,0:07:41.649 Je had een patiënt [br]met een vermoedelijke bacteriële infectie, 0:07:41.673,0:07:43.262 je gaf hem het antibioticum, 0:07:43.262,0:07:45.355 en zonder echt iets te hoeven weten 0:07:45.355,0:07:47.593 over de bacteriën[br]die de ziekte veroorzaakten, 0:07:47.593,0:07:49.188 herstelden veel patiënten. 0:07:49.212,0:07:51.559 Naarmate we steeds meer[br]antibiotica ontwikkelden, 0:07:51.573,0:07:55.278 werden die terecht de eerstelijnstherapie [br]tegen bacteriële infecties. 0:07:55.831,0:07:59.993 Op die manier hebben ze enorm[br]bijgedragen aan onze levensverwachting. 0:07:59.993,0:08:02.989 We kunnen vandaag alleen maar [br]complexe medische ingrepen doen 0:08:02.989,0:08:04.466 en medische operaties uitvoeren 0:08:04.490,0:08:05.863 omdat we antibiotica hebben 0:08:05.887,0:08:08.343 en de patiënt niet meer[br]het risico loopt te sterven 0:08:08.343,0:08:11.304 aan een bacteriële infectie [br]opgelopen tijdens de operatie. 0:08:12.288,0:08:16.178 Dus vergaten we de fagen, [br]vooral dan in de westerse geneeskunde. 0:08:16.638,0:08:20.372 Tot op zekere hoogte bestond [br]toen ik opgroeide het idee: 0:08:20.396,0:08:24.228 we hebben bacteriële infecties opgelost; [br]we hebben antibiotica. 0:08:25.185,0:08:27.908 Vandaag weten we natuurlijk [br]dat dit verkeerd is. 0:08:28.553,0:08:30.904 De meesten hebben al gehoord [br]over superbacteriën. 0:08:30.904,0:08:33.111 Dat zijn bacteriën [br]die resistent zijn geworden 0:08:33.135,0:08:37.369 tegen veel, zo niet alle, [br]antibiotica die we hebben ontwikkeld 0:08:37.383,0:08:39.273 om deze infectie te behandelen. 0:08:39.660,0:08:41.234 Hoe kon dat gebeuren? 0:08:41.234,0:08:44.092 Wel, we waren niet zo slim [br]als we dachten te zijn. 0:08:44.578,0:08:47.521 We gingen antibiotica [br]voor alles en nog wat gebruiken -- 0:08:47.545,0:08:50.934 in ziekenhuizen als behandeling; [br]thuis tegen een verkoudheid; 0:08:50.958,0:08:52.970 op boerderijen voor gezonde dieren -- 0:08:53.004,0:08:55.064 en de bacteriën evolueerden. 0:08:55.439,0:08:59.358 Onder de massale aanval[br]van de alomtegenwoordige antibiotica 0:08:59.382,0:09:02.401 overleefden die bacteriën [br]die zich het best aanpasten. 0:09:03.017,0:09:05.867 Tegenwoordig noemen we die [br]‘multiresistente bacteriën’. 0:09:06.073,0:09:08.418 Laat me jullie [br]een beangstigend cijfer vertellen. 0:09:08.442,0:09:11.175 In een recente studie[br]in opdracht van de Britse regering 0:09:11.175,0:09:13.315 werd geschat dat in 2050 0:09:13.339,0:09:15.491 elk jaar tien miljoen mensen [br]kunnen sterven 0:09:15.491,0:09:17.471 aan multiresistente infecties. 0:09:17.781,0:09:21.244 Vergelijk dat met de huidige[br]acht miljoen jaarlijkse doden door kanker, 0:09:21.244,0:09:23.392 en je ziet hoe beangstigend veel dit is. 0:09:23.792,0:09:26.587 Maar het goede nieuws is [br]dat de fagen er nog zijn. 0:09:26.884,0:09:30.310 En laat me je vertellen dat ze [br]niet wakker liggen van multiresistentie. 0:09:30.310,0:09:31.395 (Gelach) 0:09:31.419,0:09:37.172 Ze gaan blij door met de bacteriën [br]om ons heen op te sporen en te doden. 0:09:37.868,0:09:41.043 Ook zijn ze selectief gebleven, [br]wat vandaag een goede zaak is. 0:09:41.073,0:09:44.837 Vandaag kunnen we betrouwbaar [br]een bacteriële ziektekiem identificeren 0:09:44.861,0:09:47.555 die in allerlei omstandigheden [br]een infectie veroorzaakt. 0:09:47.555,0:09:50.577 Hun selectiviteit gaat ons helpen [br]de bijwerkingen te vermijden 0:09:50.597,0:09:54.045 die vaak worden geassocieerd [br]met breedspectrum-antibiotica. 0:09:54.479,0:09:56.356 Maar misschien [br]is het beste nieuws nog 0:09:56.356,0:09:58.516 dat ze niet langer [br]onzichtbare microben zijn. 0:09:58.516,0:09:59.725 We kunnen ze bekijken. 0:09:59.725,0:10:01.260 We deden het daarstraks. 0:10:01.284,0:10:03.132 We kunnen hun DNA sequencen. 0:10:03.156,0:10:04.752 We begrijpen hun voortplanting. 0:10:04.776,0:10:06.664 En we begrijpen de beperkingen. 0:10:06.688,0:10:11.845 We staan klaar om faag-gebaseerde [br]geneesmiddelen te ontwikkelen. 0:10:12.117,0:10:14.233 En dat gebeurt nu over de hele wereld. 0:10:14.233,0:10:17.078 Meer dan 10 biotech-bedrijven, [br]waaronder ons eigen bedrijf, 0:10:17.102,0:10:20.687 ontwikkelen mens-faag applicaties [br]om bacteriële infecties te behandelen. 0:10:20.711,0:10:24.918 Een aantal klinische studies [br]lopen in Europa en de Verenigde Staten. 0:10:25.591,0:10:28.351 Dus ben ik ervan overtuigd [br]dat we aan de vooravond staan 0:10:28.351,0:10:30.135 van een renaissance van faagtherapie. 0:10:30.135,0:10:34.297 Voor mij is de juiste manier [br]om de faag voor te stellen, iets als dit. 0:10:34.965,0:10:36.717 (Gelach) 0:10:37.371,0:10:40.847 Voor mij zijn fagen de superhelden [br]waar we op hebben gewacht 0:10:40.871,0:10:43.960 in onze strijd [br]tegen multiresistente infecties. 0:10:44.617,0:10:46.639 Dus als je nog eens denkt aan een virus, 0:10:46.639,0:10:48.749 houd dan dit beeld in je achterhoofd. 0:10:49.236,0:10:52.220 Een faag zou immers [br]ooit je leven kunnen redden. 0:10:52.810,0:10:53.730 Dank je. 0:10:53.754,0:10:56.812 (Applaus)