WEBVTT

00:00:00.879 --> 00:00:02.995
Kiedy byłem pierwszy raz
na sali operacyjnej,

00:00:02.995 --> 00:00:04.969
oglądając operację na żywo,

00:00:04.969 --> 00:00:07.302
nie wiedziałem, czego się spodziewać.

00:00:07.302 --> 00:00:09.277
Studiowałem wtedy inżynierię.

00:00:09.277 --> 00:00:11.477
Myślałem, że będzie jak w telewizji:

00:00:11.477 --> 00:00:13.382
złowieszcza muzyka w tle,

00:00:13.382 --> 00:00:16.381
kropelki potu na czole chirurga.

00:00:16.381 --> 00:00:18.541
Było zupełnie inaczej.

00:00:18.541 --> 00:00:20.140
Owszem, w tle leciała muzyka...

00:00:20.140 --> 00:00:21.756
chyba największe hity Madonny.

00:00:21.756 --> 00:00:23.002
(Śmiech).

NOTE Paragraph

00:00:23.002 --> 00:00:24.989
Lekarze sporo rozmawiali,

00:00:24.989 --> 00:00:26.989
nie tylko o akcji serca pacjenta,

00:00:26.989 --> 00:00:29.222
tylko o sporcie i planach na weekend.

00:00:29.762 --> 00:00:33.408
Widziałem później więcej operacji
i zdałem sobie sprawę,

00:00:33.408 --> 00:00:36.568
że właśnie tak to wygląda:
dzień jak co dzień.

00:00:36.568 --> 00:00:40.281
Jednak od czasu do czasu muzyka cichła,

00:00:40.281 --> 00:00:41.711
wszyscy przestawali rozmawiać

00:00:41.711 --> 00:00:44.695
i patrzyli w to samo miejsce.

00:00:44.695 --> 00:00:48.479
Następował przełomowy moment,
działo się coś ryzykownego.

NOTE Paragraph

00:00:49.259 --> 00:00:51.451
Po raz pierwszy zauważyłem to,

00:00:51.451 --> 00:00:53.423
oglądając zabieg zwany laparoskopią.

00:00:53.692 --> 00:00:56.410
Dla tych z was, którzy nie wiedzą,

00:00:56.410 --> 00:01:00.873
laparoskopia nie wykorzystuje
pojedynczego, dużego nacięcia.

00:01:01.283 --> 00:01:02.665
Podczas laparoskopii

00:01:02.665 --> 00:01:06.502
chirurg tworzy
co najmniej trzy drobne nacięcia.

00:01:06.502 --> 00:01:09.368
Umieszcza w ciele pacjenta
długie, cienkie rurki

00:01:09.368 --> 00:01:10.482
i kamerę,

00:01:10.482 --> 00:01:14.333
a zabieg odbywa się wewnątrz ciała.

NOTE Paragraph

00:01:14.333 --> 00:01:16.925
To świetna metoda,
bo ryzyko infekcji jest mniejsze,

00:01:16.925 --> 00:01:20.085
pacjent mniej cierpi
i szybciej dochodzi do zdrowia.

00:01:20.085 --> 00:01:22.677
Jednak metoda ta ma pewną wadę.

00:01:22.677 --> 00:01:27.029
Nacięcia wykonuje się przy użyciu
długiego, ostrego narzędzia -

00:01:27.289 --> 00:01:28.876
trokaru.

00:01:28.876 --> 00:01:33.970
Chirurg bierze trokar
i przyciska do brzucha,

00:01:33.970 --> 00:01:35.401
dopóki nie powstanie nacięcie.

00:01:37.925 --> 00:01:39.629
Wtedy, na sali operacyjnej,

00:01:39.629 --> 00:01:43.404
wszyscy patrzyli na trokar,

00:01:43.404 --> 00:01:46.123
bo lekarz używający go
musiał być maksymalnie ostrożny -

00:01:46.123 --> 00:01:47.623
żeby nie wpadł do środka

00:01:47.623 --> 00:01:51.613
i nie uszkodził naczyń
i narządów wewnętrznych.

NOTE Paragraph

00:01:51.613 --> 00:01:53.452
Znacie ten problem,

00:01:53.452 --> 00:01:56.373
na pewno z czymś wam się kojarzy.

00:01:57.013 --> 00:01:58.165
(Śmiech)

NOTE Paragraph

00:01:58.165 --> 00:01:59.821
Pamiętacie to?

00:01:59.821 --> 00:02:03.937
(Brawa)

NOTE Paragraph

00:02:03.937 --> 00:02:05.673
W jednej chwili

00:02:05.673 --> 00:02:07.823
słomka mogła gwałtownie
wbić się w opakowanie.

00:02:07.823 --> 00:02:09.277
Mogła przejść na wylot,

00:02:09.277 --> 00:02:12.347
i zranić was w rękę albo pochlapać sokiem.

00:02:12.347 --> 00:02:15.580
To było straszne.

00:02:15.580 --> 00:02:17.556
Robiąc to,

00:02:17.556 --> 00:02:20.112
doświadczaliście tych samych praw fizyki,

00:02:20.112 --> 00:02:23.192
które widziałem wtedy na sali operacyjnej.

NOTE Paragraph

00:02:23.192 --> 00:02:25.738
Okazało się, że stanowi to problem.

00:02:25.738 --> 00:02:28.530
W 2003 Agencja Żywności i Leków

00:02:28.530 --> 00:02:32.067
ujawniła, że nacinanie trokarem
może być najbardziej ryzykownym etapem

00:02:32.067 --> 00:02:33.923
chirurgii małoinwazyjnej.

00:02:33.923 --> 00:02:36.363
W 2009 roku można było przeczytać,

00:02:36.363 --> 00:02:38.547
że nacinanie trokarem podczas laparoskopii

00:02:38.547 --> 00:02:42.234
jest przyczyną
ponad połowy poważnych komplikacji.

00:02:42.236 --> 00:02:46.970
To się nie zmieniło od 25 lat.

NOTE Paragraph

00:02:46.970 --> 00:02:50.368
Kiedy zacząłem studia magisterskie,
właśnie nad tym chciałem pracować.

00:02:50.368 --> 00:02:54.291
Próbowałem wyjaśnić koledze,
czym konkretnie się zajmuję.

00:02:54.291 --> 00:02:56.521
Powiedziałem:

00:02:56.521 --> 00:02:58.331
"To jak z wierceniem dziury w ścianie,

00:02:58.355 --> 00:03:01.483
gdy chcesz powiesić obrazek".

00:03:01.483 --> 00:03:05.395
Jest taka chwila,
że wiertło wbija się w ścianę,

00:03:05.395 --> 00:03:09.047
a potem gwałtownie w nią wchodzi.

00:03:11.389 --> 00:03:13.430
Popatrzył na mnie i powiedział:

00:03:13.430 --> 00:03:16.901
"Tak samo jak z wierceniem
dziury w głowie?"

00:03:16.901 --> 00:03:18.694
Ja na to: "Co, proszę?"

00:03:18.694 --> 00:03:19.694
(Śmiech)

NOTE Paragraph

00:03:19.727 --> 00:03:22.381
Sprawdziłem to: rzeczywiście
wierci się dziury w głowie.

00:03:22.487 --> 00:03:24.345
Wiele zabiegów neurochirurgicznych

00:03:24.345 --> 00:03:28.127
zaczyna się
od wywiercenia dziury w czaszce.

00:03:28.127 --> 00:03:30.012
Jeżeli chirurg jest nieostrożny,

00:03:30.012 --> 00:03:33.496
przebije się do mózgu.

00:03:33.496 --> 00:03:35.662
W tym momencie zacząłem się zastanawiać:

00:03:35.662 --> 00:03:38.970
trepanacja, laparoskopia.

00:03:38.970 --> 00:03:40.634
Inne dziedziny medycyny chyba też?

00:03:40.634 --> 00:03:42.578
Przecież gdy idziecie do lekarza,

00:03:42.578 --> 00:03:45.325
za każdym razem coś wam wbija.

00:03:45.325 --> 00:03:46.642
Prawdę mówiąc:

00:03:46.642 --> 00:03:49.194
nakłuwanie jest w medycynie wszechobecne.

00:03:49.194 --> 00:03:51.986
To tylko niektóre z przykładów zabiegów,

00:03:51.986 --> 00:03:55.195
w których wykorzystuje się
różnego rodzaju nakłucia.

NOTE Paragraph

00:03:55.195 --> 00:03:57.274
Weźmy trzy z nich:

00:03:57.274 --> 00:04:01.370
laparoskopia, trepanacja
i znieczulenie zewnątrzoponowe.

00:04:01.370 --> 00:04:06.419
Pociągają za sobą 30 000
przypadków komplikacji rocznie

00:04:06.419 --> 00:04:08.200
i to tylko w USA.

00:04:08.200 --> 00:04:10.915
Trzeba rozwiązać ten problem.

NOTE Paragraph

00:04:10.915 --> 00:04:15.744
Przyjrzyjmy się niektórym narzędziom
wykorzystywanym do tych zabiegów.

00:04:15.744 --> 00:04:18.969
Oto igła do znieczulenia
zewnątrzoponowego.

00:04:18.969 --> 00:04:21.546
Lekarz przebija nią więzadła,
dostaje się do kręgosłupa

00:04:21.546 --> 00:04:23.725
i znieczula rodzącą kobietę.

00:04:23.725 --> 00:04:26.278
To narzędzia do biopsji szpiku kostnego.

00:04:26.278 --> 00:04:28.214
Grzebie się nimi w kości

00:04:28.214 --> 00:04:31.714
i pobiera szpik
i wycinki zmian patologicznych.

00:04:31.714 --> 00:04:33.624
A to bagnet z czasów wojny secesyjnej.

00:04:33.624 --> 00:04:36.640
(Śmiech)

NOTE Paragraph

00:04:36.640 --> 00:04:39.233
Gdybym wam powiedział,
że tym się nakłuwa pacjentów,

00:04:39.233 --> 00:04:42.099
pewnie byście uwierzyli.

00:04:42.099 --> 00:04:43.642
Niczym się nie różnią.

00:04:43.642 --> 00:04:46.547
Im dłużej to badałem,
tym bardziej się przekonywałem,

00:04:46.551 --> 00:04:48.780
że musi być lepszy sposób.

00:04:49.400 --> 00:04:52.019
Problemem jest to,

00:04:52.019 --> 00:04:54.090
że te wszystkie narzędzia do nakłuwania

00:04:54.090 --> 00:04:57.822
opierają się na tych samych
prawach fizyki.

00:04:58.242 --> 00:05:00.964
Jakich? Cofnijmy się
do wiercenia w ścianie.

NOTE Paragraph

00:05:00.966 --> 00:05:04.578
Wiertło działa na ścianę
siłą do niej prostopadłą.

00:05:04.578 --> 00:05:05.994
Newton udowodnił,

00:05:05.994 --> 00:05:08.090
że ściana będzie się opierać
i odpowie siłą

00:05:08.090 --> 00:05:09.307
o takiej samej wartości.

00:05:09.307 --> 00:05:13.080
Gdy wiercicie w ścianie,
siły się równoważą.

00:05:13.080 --> 00:05:14.351
Ale przychodzi moment,

00:05:14.351 --> 00:05:17.027
że wiertło przebija się
na drugą stronę ściany

00:05:17.027 --> 00:05:19.633
i ściana przestaje stawiać opór.

00:05:19.633 --> 00:05:23.100
Wasz mózg nie zdąży zareagować
na zmianę układu sił

00:05:23.100 --> 00:05:26.793
i przez ułamek sekundy wciąż pchacie.

00:05:26.793 --> 00:05:29.537
Niezrównoważona siła
powoduje przyspieszenie

00:05:29.537 --> 00:05:32.449
i wiertło wpada.

NOTE Paragraph

00:05:32.449 --> 00:05:37.977
A gdybyście mogli wycofać wiertło
w tym krytycznym momencie

00:05:37.977 --> 00:05:40.990
i zapobiec przyspieszeniu?

00:05:40.990 --> 00:05:43.127
Nad tym właśnie pracowałem.

00:05:43.127 --> 00:05:47.647
Macie narzędzie z ostrym końcem
do nacinania tkanek.

00:05:47.647 --> 00:05:50.860
Jak najłatwiej wycofać taki koniec?

00:05:50.860 --> 00:05:52.631
Według mnie, za pomocą sprężyny.

00:05:52.631 --> 00:05:55.255
Rozciągając sprężynę,
wysuwamy ostry koniec

00:05:55.255 --> 00:05:57.150
i możemy nacinać.

00:05:57.150 --> 00:05:58.910
Sprężyna ciągnie koniec do tyłu.

00:05:58.910 --> 00:06:03.127
Jak utrzymać go w miejscu
do momentu nakłucia?

00:06:03.127 --> 00:06:05.550
Zastosowałem taki mechanizm.

00:06:05.550 --> 00:06:08.111
Gdy koniec urządzenia dotyka
nacinanej tkanki,

00:06:08.111 --> 00:06:11.951
mechanizm rozkłada się
i klinuje w ścianach.

00:06:11.951 --> 00:06:13.655
Wytworzone tarcie

00:06:13.655 --> 00:06:16.847
zaczepia ramiona
i zapobiega cofaniu się końca.

00:06:16.847 --> 00:06:20.798
W chwili powstawania nacięcia
tkanka nie stawia już oporu.

00:06:20.798 --> 00:06:23.980
Mechanizm odblokowuje się,
a sprężyna cofa ostry koniec.

00:06:23.980 --> 00:06:25.790
Oto ten proces w zwolnionym tempie.

00:06:25.790 --> 00:06:27.278
Około 2000 klatek na sekundę.

00:06:27.278 --> 00:06:31.778
Spójrzcie na ostry koniec,
który zaraz zacznie tworzyć nacięcie.

00:06:31.778 --> 00:06:34.839
Zobaczcie, że gdy powstaje nacięcie,

00:06:37.090 --> 00:06:40.102
mechanizm odblokowuje się, a koniec cofa.

00:06:40.102 --> 00:06:42.236
Popatrzcie raz jeszcze, w zbliżeniu.

00:06:42.236 --> 00:06:44.428
Spójrzcie na ostry koniec:

00:06:44.428 --> 00:06:46.420
od razu po nacięciu gumowej błony

00:06:46.420 --> 00:06:49.069
cofa się i znika w białej osłonie.

00:06:50.572 --> 00:06:51.687
Teraz.

00:06:52.437 --> 00:06:56.361
Dzieje się to w ciągu 0,04 sekundy
od momentu nacięcia.

NOTE Paragraph

00:06:57.104 --> 00:07:00.995
Ponieważ to urządzenie opiera się
na prawach fizyki,

00:07:00.995 --> 00:07:04.940
a nie specyfice trepanacji,
laparoskopii czy innego zabiegu,

00:07:04.940 --> 00:07:07.597
można go używać
w różnych dziedzinach medycyny

00:07:07.597 --> 00:07:10.628
i w różnej skali.

NOTE Paragraph

00:07:10.628 --> 00:07:12.741
Nie zawsze tak to wyglądało.

00:07:12.741 --> 00:07:14.926
To mój pierwszy prototyp.

00:07:14.926 --> 00:07:19.390
Tak, to patyczki po lodach
i gumki recepturki.

00:07:19.390 --> 00:07:22.866
Zrobiłem go w 30 minut, ale zadziałał.

00:07:22.866 --> 00:07:24.566
Mój pomysł zadziałał.

00:07:24.566 --> 00:07:27.958
Okazało się, że warto nad tym pracować.

00:07:27.958 --> 00:07:31.429
Zajmowałem się tym,
bo problem mnie fascynował.

00:07:31.429 --> 00:07:33.558
Myślałem o nim dniami i nocami.

NOTE Paragraph

00:07:33.558 --> 00:07:38.442
Wy też powinniście o tym pomyśleć,
bo nakłuwanie jest wszędzie.

00:07:38.442 --> 00:07:41.208
W pewnym momencie
każdy będzie miał z nimi styczność.

00:07:42.706 --> 00:07:44.736
Wtedy, po raz pierwszy na sali operacyjnej

00:07:44.736 --> 00:07:47.530
nie sądziłem, że kiedyś będę
po drugiej stronie trokara.

00:07:47.530 --> 00:07:51.330
Jednak w zeszłym roku w Grecji
dostałem zapalenia wyrostka.

00:07:51.330 --> 00:07:54.458
W szpitalu w Atenach lekarz tłumaczył,

00:07:54.458 --> 00:07:56.594
że zamierzają przeprowadzić laparoskopię.

00:07:56.594 --> 00:07:59.646
Mieli usunąć wyrostek,
wykonując małe nacięcia.

00:07:59.646 --> 00:08:02.370
Lekarz opowiadał jak szybko wyzdrowieję

00:08:02.370 --> 00:08:03.912
i jak będzie wyglądał zabieg.

00:08:03.912 --> 00:08:06.040
Zapytał, czy mam jakieś pytania.

00:08:06.040 --> 00:08:09.374
Miałem jedno:
jakiego trokaru będzie używał?

NOTE Paragraph

00:08:09.374 --> 00:08:15.525
Mój ulubiony cytat na temat laparoskopii
pochodzi od doktora H.C. Jacobaeusa:

00:08:15.525 --> 00:08:19.189
"Samo nakłucie stanowi zagrożenie".

00:08:19.189 --> 00:08:23.745
To mój ulubiony cytat,
bo Jacobaeus był pierwszym lekarzem,

00:08:23.745 --> 00:08:27.065
który kiedykolwiek
przeprowadził laparoskopię.

00:08:27.065 --> 00:08:29.977
Napisał to w 1912 roku.

00:08:29.977 --> 00:08:33.068
Nakłucia ranią,
a nawet prowadzą do śmierci ludzi

00:08:33.068 --> 00:08:35.660
od ponad stu lat.

00:08:35.660 --> 00:08:36.764
Łatwo myśleć,

00:08:36.764 --> 00:08:38.917
że nad rozwiązaniem
każdego poważnego problemu

00:08:38.917 --> 00:08:41.751
pracuje stale zespół naukowców.

00:08:41.751 --> 00:08:45.100
Nie zawsze tak jest.

NOTE Paragraph

00:08:45.100 --> 00:08:47.545
Musimy bardziej się starać
znajdować te problemy

00:08:47.545 --> 00:08:50.313
i szukać rozwiązań.

00:08:50.313 --> 00:08:53.849
Gdy natkniecie się na problem,
który was pochłonie -

00:08:53.849 --> 00:08:55.470
myślcie o nim dniami i nocami.

00:08:55.470 --> 00:09:00.505
Nie walczcie z fascynacją,
bo jest wiele istnień do uratowania.

00:09:00.505 --> 00:09:03.904
(Brawa)