1
00:00:14,104 --> 00:00:16,894
Ovo je Fejsbuk Nine Rodriges.

2
00:00:18,832 --> 00:00:21,044
Imala je tri različita profila

3
00:00:21,044 --> 00:00:25,543
i 890 dečaka od 8 do 13 godina
u svojim kontaktima.

4
00:00:28,707 --> 00:00:32,269
Ovo su delovi jednog razgovora
sa jednim od tih dečaka.

5
00:00:35,201 --> 00:00:37,196
Konverzacija je tekstualna

6
00:00:38,413 --> 00:00:40,183
i nalazi se u dosijeu.

7
00:00:42,573 --> 00:00:45,083
Ovaj dečak je počeo
da joj šalje intimne fotografije,

8
00:00:46,204 --> 00:00:48,214
dok njegova porodica nije saznala.

9
00:00:49,644 --> 00:00:53,974
Prijava i kasnija istraga
odveli su ih do jedne adrese.

10
00:00:55,169 --> 00:00:57,590
Ovo je bila devojčicina soba.

11
00:01:00,252 --> 00:01:05,302
Nina Rodriges je zapravo
bio muškarac od 24 godine,

12
00:01:05,302 --> 00:01:07,861
koji je ovo radio sa mnogo maloletnika.

13
00:01:11,340 --> 00:01:13,412
Mikaela Ortega je imala 12 godina

14
00:01:14,502 --> 00:01:17,398
kada je otišla da se nađe
sa novom prijateljicom sa Fejsbuka,

15
00:01:17,398 --> 00:01:18,821
istog uzrasta.

16
00:01:19,485 --> 00:01:21,874
Predstavljala se kao Roći de River.

17
00:01:23,954 --> 00:01:27,444
U stvarnosti se našla
sa Džonatanom Lunom, od 26 godina,

18
00:01:28,345 --> 00:01:31,651
koji je, kad su ga konačno uhvatili,
priznao da ju je ubio,

19
00:01:31,651 --> 00:01:34,382
jer devojčica nije htela
da ima seksualne odnose.

20
00:01:36,483 --> 00:01:39,525
Imao je četiri profila na Fejsbuku

21
00:01:39,525 --> 00:01:42,707
i 1 700 žena u svojim kontaktima.

22
00:01:44,888 --> 00:01:47,322
Devedeset posto njih
bile su mlađe od 13 godina.

23
00:01:50,286 --> 00:01:52,672
Ovo su dve različite vrste „gruminga“:

24
00:01:54,034 --> 00:01:57,285
odrasla osoba uspostavi kontakt
sa maloletnikom preko interneta,

25
00:01:58,099 --> 00:02:00,098
i pomoću manipulacije ili prevare,

26
00:02:00,098 --> 00:02:02,411
navodi ih na teritoriju seksa,

27
00:02:02,411 --> 00:02:06,361
od pričanja o seksu
do deljenja intimnih fotografija,

28
00:02:06,361 --> 00:02:08,805
snimanja preko veb kamere,

29
00:02:08,805 --> 00:02:10,562
ili ugovaranja susreta uživo.

30
00:02:12,320 --> 00:02:13,380
To je gruming.

31
00:02:14,321 --> 00:02:16,755
Dešava se i širi se.

32
00:02:19,625 --> 00:02:22,082
Postavlja se pitanje:
„Šta ćemo da uradimo?“

33
00:02:22,082 --> 00:02:24,434
jer, u međuvremenu, deca su sama.

34
00:02:26,459 --> 00:02:28,568
Završili su sa večerom, idu u svoju sobu,

35
00:02:28,568 --> 00:02:29,852
zatvaraju vrata,

36
00:02:30,841 --> 00:02:32,682
uzimaju računar, mobilni,

37
00:02:33,284 --> 00:02:35,442
i ulaze u bar,

38
00:02:36,534 --> 00:02:37,609
u diskoteku.

39
00:02:40,053 --> 00:02:42,741
Razmislite na trenutak
o onome što sam vam upravo rekao:

40
00:02:44,428 --> 00:02:47,419
nalaze se na jednom mestu
punom nepoznatih osoba

41
00:02:47,419 --> 00:02:49,332
bez ikakvih stega.

42
00:02:51,714 --> 00:02:53,782
Internet je razbio fizičke barijere.

43
00:02:54,566 --> 00:02:56,450
Kada smo sami u sobi

44
00:02:56,450 --> 00:02:57,998
i povežemo se na internet,

45
00:02:58,485 --> 00:02:59,986
u suštini nismo sami.

46
00:03:03,242 --> 00:03:07,947
Postoje bar dva razloga
zbog kojih se ne bavimo ovom temom,

47
00:03:07,947 --> 00:03:09,918
ili barem ne na pravi način.

48
00:03:11,484 --> 00:03:12,979
Prvi razlog je što smo uvereni

49
00:03:12,979 --> 00:03:15,912
da je sve što se dešava
na internetu virtuelno.

50
00:03:15,912 --> 00:03:19,236
Zapravo, zovemo ga tako, „virtuelni svet“.

51
00:03:20,802 --> 00:03:22,569
Ako potražite u rečniku,

52
00:03:23,627 --> 00:03:27,157
nešto što je virtuelno je nešto
čije je postojanje prividno i nerealno.

53
00:03:28,816 --> 00:03:32,193
Koristimo tu reč kada mislimo na internet:

54
00:03:32,994 --> 00:03:34,534
nešto što nije stvarno.

55
00:03:36,655 --> 00:03:38,241
To je problem kod gruminga,

56
00:03:38,945 --> 00:03:40,132
što je stvaran.

57
00:03:41,468 --> 00:03:44,254
Odrasle izopačene, perverzne osobe

58
00:03:44,254 --> 00:03:47,340
koriste internet da bi iskoristile
dečake i devojčice.

59
00:03:47,340 --> 00:03:48,940
I koriste se, između ostalog,

60
00:03:48,940 --> 00:03:53,871
time što i deca i roditelji misle
da ono što se dešava tu nije stvarno.

61
00:03:57,440 --> 00:03:59,519
Pre nekoliko godina, sa par kolega,

62
00:03:59,519 --> 00:04:02,531
osnovali smo NVO
„Sajber sigurna Argentina“,

63
00:04:03,194 --> 00:04:06,308
posvećenu osvešćivanju ljudi
o sigurnom surfovanju na internetu.

64
00:04:08,506 --> 00:04:11,515
Godine 2013. učestvovali smo na sastancima

65
00:04:11,516 --> 00:04:12,726
poslaničke komore,

66
00:04:12,726 --> 00:04:15,336
na kojima se razgovaralo
o zakonu o grumingu.

67
00:04:17,517 --> 00:04:18,767
Sećam se da je za mnoge

68
00:04:18,767 --> 00:04:21,896
gruming bio samo korak koji je prethodio

69
00:04:21,897 --> 00:04:25,897
ugovaranju susreta uživo sa decom
i seksu sa njima.

70
00:04:28,075 --> 00:04:30,634
Ali nisu razmišljali
šta se dešava sa decom

71
00:04:30,635 --> 00:04:34,635
koja su bila izložena razgovoru o seksu
sa odraslom osobom, a da to ne znaju,

72
00:04:35,732 --> 00:04:39,482
decom koja su slala intimne fotografije,
misleći da ih gleda drugo dete,

73
00:04:39,482 --> 00:04:40,618
ili još gore,

74
00:04:41,681 --> 00:04:43,626
koja su se snimala veb kamerom.

75
00:04:44,703 --> 00:04:46,833
To niko nije video kao silovanje.

76
00:04:49,055 --> 00:04:50,875
Siguran sam da se mnogi od vas čude

77
00:04:50,875 --> 00:04:54,543
kada pomisle da neka osoba
može da iskoristi drugu bez dodirivanja.

78
00:04:55,585 --> 00:04:57,925
Programirani smo da razmišljamo tako.

79
00:04:59,034 --> 00:05:01,064
Znam to jer je bilo isto i u mom slučaju.

80
00:05:01,064 --> 00:05:03,584
Bio sam samo tehničar
informacione bezbednosti

81
00:05:05,176 --> 00:05:06,766
dok mi se nije desilo ovo.

82
00:05:09,124 --> 00:05:10,764
Krajem 2011. godine,

83
00:05:11,903 --> 00:05:14,512
u jednom malom gradu
u pokrajini Buenos Ajres,

84
00:05:14,513 --> 00:05:16,523
prvi put sam čuo za takav slučaj.

85
00:05:18,458 --> 00:05:20,298
Nakon što sam održao jedno predavanje,

86
00:05:21,121 --> 00:05:23,691
prišli su mi roditelji
jedne devojčice od 11 godina

87
00:05:23,691 --> 00:05:25,531
koja je bila žrtva gruminga.

88
00:05:27,942 --> 00:05:29,881
Jedan čovek ju je nagovorio

89
00:05:29,882 --> 00:05:31,932
da masturbira pred veb kamerom

90
00:05:31,932 --> 00:05:33,292
i snimio ju je.

91
00:05:33,963 --> 00:05:37,042
Njegov video je kružio
po raznim sajtovima.

92
00:05:38,809 --> 00:05:41,529
Tog dana, njeni roditelji
su u suzama tražili

93
00:05:41,529 --> 00:05:44,999
da im damo uputstvo
za uklanjanje tog videa sa interneta.

94
00:05:47,950 --> 00:05:49,723
Duša me je zabolela,

95
00:05:49,723 --> 00:05:51,614
i delimično me je promenilo zauvek,

96
00:05:51,614 --> 00:05:54,606
to što sam im potpuno srušio nadu
i rekao im da je već kasno:

97
00:05:55,477 --> 00:05:58,020
kada jedanput neki sadržaj
dođe na internet,

98
00:05:58,020 --> 00:05:59,509
tada gubimo kontrolu.

99
00:06:02,610 --> 00:06:04,504
Od tog dana razmišljam o toj devojčici,

100
00:06:06,821 --> 00:06:08,508
koja je ustajala ujutro

101
00:06:08,508 --> 00:06:11,860
i doručkovala sa svojom porodicom,
koja je videla njen snimak,

102
00:06:12,985 --> 00:06:14,329
išla peške do škole

103
00:06:14,329 --> 00:06:17,455
i susretala se sa ljudima
koji su je videli nagu,

104
00:06:18,577 --> 00:06:22,778
dolazila u školu i igrala se
sa prijateljima koji su je takođe videli.

105
00:06:24,682 --> 00:06:25,842
Tako je živela.

106
00:06:27,231 --> 00:06:28,599
Izložena.

107
00:06:31,569 --> 00:06:33,630
Naravno da niko nije silovao njeno telo.

108
00:06:35,200 --> 00:06:37,630
Ali zar nije bila zloupotrebljena
njena seksualnost?

109
00:06:40,531 --> 00:06:44,171
Jasno je da koristimo različite aršine
kada merimo fizičko i digitalno.

110
00:06:47,153 --> 00:06:48,988
I ljutimo se na društvene mreže,

111
00:06:48,988 --> 00:06:53,286
jer ako se naljutimo na sebe same,
onda je bolnije i iskrenije.

112
00:06:54,584 --> 00:06:56,007
Ovo nas vodi do drugog motiva

113
00:06:56,007 --> 00:06:58,927
zbog kojeg se ne bavimo
adekvatno ovom temom.

114
00:06:59,979 --> 00:07:01,086
Ubeđeni smo

115
00:07:01,086 --> 00:07:03,863
da deci ne treba naša pomoć,

116
00:07:04,464 --> 00:07:06,685
da im je „sve jasno“
u vezi sa tehnologijom.

117
00:07:09,906 --> 00:07:11,325
Kada sam ja bio dete,

118
00:07:12,466 --> 00:07:15,089
jednog momenta su me pustili
da sam idem peške do škole.

119
00:07:17,182 --> 00:07:20,885
Nakon što su me roditelji
godinama pratili držeći me za ruku,

120
00:07:22,321 --> 00:07:23,939
tog dana su mi rekli da sednem,

121
00:07:23,939 --> 00:07:25,729
dali mi ključeve od kuće

122
00:07:25,729 --> 00:07:29,642
i rekli mi: „Čuvaj ih dobro,
ne daj ih nikome,

123
00:07:29,642 --> 00:07:32,172
idi i vrati se onim putem
koji smo ti pokazali,

124
00:07:32,172 --> 00:07:33,988
vrati se u vreme koje smo ti rekli,

125
00:07:33,988 --> 00:07:36,631
pređi ulicu na uglu,
gledaj na obe strane pre prelaska,

126
00:07:36,631 --> 00:07:40,869
i, što je najvažnije,
ne pričaj sa nepoznatima.“

127
00:07:42,839 --> 00:07:44,613
Meni je sve to bilo jasno

128
00:07:45,685 --> 00:07:49,386
ali, bez obzira na to, tamo je bila figura
odrasle osobe zadužene da me čuva.

129
00:07:50,637 --> 00:07:52,607
Jedna stvar je kada znaš da uradiš nešto,

130
00:07:52,607 --> 00:07:54,491
a druga stvar je kada znaš da se čuvaš.

131
00:07:56,329 --> 00:07:58,372
Zamislite sada ovu situaciju:

132
00:07:58,372 --> 00:08:00,892
imam 10 ili 11 godina, ustajem ujutro,

133
00:08:00,892 --> 00:08:02,604
daju mi ključeve od kuće i kažu mi:

134
00:08:02,604 --> 00:08:04,874
„Seba, danas možeš da ideš peške u školu.“

135
00:08:06,274 --> 00:08:08,399
A kada dođem kasnije,

136
00:08:09,309 --> 00:08:12,718
kažu mi: „A, ne! Moraš da dođeš
tačno kada smo ti rekli.“

137
00:08:14,637 --> 00:08:16,463
A dve nedelje kasnije,

138
00:08:16,463 --> 00:08:18,927
kada prelazim ulicu: „Znaš šta?

139
00:08:19,555 --> 00:08:21,153
Moraš da pređeš ulicu na uglu

140
00:08:21,153 --> 00:08:23,355
i da gledaš na obe strane
pre nego što pređeš.“

141
00:08:24,669 --> 00:08:26,291
A dve godine kasnije:

142
00:08:27,285 --> 00:08:30,720
„A, da, i ne pričaj sa nepoznatima.“

143
00:08:32,637 --> 00:08:34,300
Zvuči smešno, zar ne?

144
00:08:36,092 --> 00:08:38,763
Tako smešno se ponašamo sa tehnologijom.

145
00:08:39,955 --> 00:08:42,247
Damo deci celokupan pristup

146
00:08:42,247 --> 00:08:44,887
i gledamo da li će jednog dana,
pre ili kasnije,

147
00:08:44,887 --> 00:08:46,426
naučiti da se paze.

148
00:08:48,661 --> 00:08:50,671
Jedna stvar je kada znate
da uradite nešto,

149
00:08:50,671 --> 00:08:52,764
a druga stvar je kada znate da se čuvate.

150
00:08:54,446 --> 00:08:57,050
Isto tako, kada držimo
predavanja roditeljima,

151
00:08:57,050 --> 00:09:00,675
često nam kažu
da ih ne zanima tehnologija,

152
00:09:00,675 --> 00:09:02,573
da ih ne interesuju društvene mreže.

153
00:09:03,982 --> 00:09:06,701
Uvek im postavim pitanje
da li ih interesuju njihova deca.

154
00:09:07,545 --> 00:09:10,463
Kao odrasle osobe, da li ćemo
se približiti tehnologiji ili ne

155
00:09:10,463 --> 00:09:13,181
isto je kao i da li ćemo
se približiti deci ili ne.

156
00:09:13,181 --> 00:09:15,111
Internet je deo njihovih života.

157
00:09:16,445 --> 00:09:18,135
Tehnologija nas obavezuje

158
00:09:18,145 --> 00:09:21,574
da preispitamo vezu
između odraslih i dece.

159
00:09:22,733 --> 00:09:25,277
Obrazovanje se oduvek
oslanjalo na dve stvari:

160
00:09:26,044 --> 00:09:28,586
na iskustvo i na znanje.

161
00:09:30,375 --> 00:09:34,518
Kako onda da naučimo decu
da sigurno surfuju po internetu

162
00:09:34,518 --> 00:09:36,266
ako nemamo ništa od ovoga?

163
00:09:37,654 --> 00:09:40,509
Danas kao odrasli
moramo da usmeravamo decu

164
00:09:40,509 --> 00:09:43,103
na poljima koja često ne poznajemo

165
00:09:43,103 --> 00:09:44,961
i koja su njima poznatija.

166
00:09:47,168 --> 00:09:50,283
U tom slučaju nemoguće je naći odgovor

167
00:09:50,283 --> 00:09:53,327
a da ne uradimo nešto novo
što nam ne prija

168
00:09:53,332 --> 00:09:55,019
i na šta nismo naviknuti.

169
00:09:57,254 --> 00:10:00,120
Mnogi od vas će pomisliti
da je ovo lako za mene

170
00:10:00,120 --> 00:10:01,931
jer sam relativno mlad.

171
00:10:02,507 --> 00:10:04,030
I većinom je bilo tako.

172
00:10:05,281 --> 00:10:06,048
Bilo.

173
00:10:08,035 --> 00:10:09,326
Sve do prošle godine,

174
00:10:09,866 --> 00:10:14,160
kada sam osetio težinu godina
na svojim ramenima

175
00:10:15,247 --> 00:10:20,260
prvi put kada sam otvorio Snepčet.

176
00:10:20,260 --> 00:10:21,680
(Smeh)

177
00:10:22,785 --> 00:10:24,623
(Aplauz)

178
00:10:29,403 --> 00:10:32,242
Ništa mi nije bilo jasno!

179
00:10:33,005 --> 00:10:35,583
Pomislio sam da je to jedna
nepotrebna društvena mreža,

180
00:10:35,583 --> 00:10:38,738
nekorisna, nerazumljiva;

181
00:10:38,738 --> 00:10:40,534
izgledala je kao fotoaparat!

182
00:10:40,534 --> 00:10:42,264
Nije imala meni sa opcijama!

183
00:10:44,678 --> 00:10:47,263
To je bio prvi put kada sam osetio jaz

184
00:10:47,263 --> 00:10:49,863
koji se ponekad javlja
između dece i odraslih.

185
00:10:51,329 --> 00:10:54,019
Ali u isto vreme, to je bila prilika
da uradim šta treba:

186
00:10:54,861 --> 00:10:57,273
da izađem iz zone komfora
i da se nateram da radim.

187
00:10:58,793 --> 00:11:01,592
Prvo sam obećao sebi
da nikada više neću koristiti Snepčet.

188
00:11:02,223 --> 00:11:04,676
Ali kasnije sam zamolio
svoju rođaku adolescentkinju

189
00:11:05,315 --> 00:11:06,932
da mi objasni kako se koristi.

190
00:11:08,188 --> 00:11:09,740
I, takođe, zašto to koristi.

191
00:11:10,594 --> 00:11:11,905
Šta ju je tu zabavljalo?

192
00:11:13,417 --> 00:11:14,927
Imali smo divan razgovor.

193
00:11:15,716 --> 00:11:18,257
Pokazala mi je svoj Snepčet,
ispričala mi neke stvari,

194
00:11:18,257 --> 00:11:20,819
zbližili smo se, smejali se.

195
00:11:22,539 --> 00:11:23,826
Danas ga koristim...

196
00:11:24,553 --> 00:11:26,596
(Smeh)

197
00:11:26,614 --> 00:11:28,235
ne znam da li dobro,

198
00:11:28,235 --> 00:11:31,466
ali najvažnije je da ga poznajem

199
00:11:31,466 --> 00:11:32,671
i da ga razumem.

200
00:11:34,156 --> 00:11:37,695
Bilo je bitno da se podstaknem
da se odvojim od prvobitnog utiska,

201
00:11:38,487 --> 00:11:40,296
da se upustim u nešto novo;

202
00:11:41,857 --> 00:11:42,806
nešto novo.

203
00:11:43,323 --> 00:11:46,232
Danas imamo priliku
da stvaramo nove dijaloge.

204
00:11:47,090 --> 00:11:49,450
Koja je poslednja aplikacija
koju si skinuo?

205
00:11:49,450 --> 00:11:52,739
Koju društvenu mrežu koristiš
za komunikaciju sa prijateljima?

206
00:11:52,754 --> 00:11:54,764
Koje informacije objavljuješ?

207
00:11:56,415 --> 00:11:59,307
Da li je neka nepoznata osoba
pokušala da razgovara sa tobom?

208
00:12:00,553 --> 00:12:03,515
Da li možemo da vodimo
ovakve razgovore, deco i odrasli?

209
00:12:05,348 --> 00:12:07,237
Moramo da se nateramo, svi.

210
00:12:08,059 --> 00:12:12,709
Ovde ima dosta mladih koji nas slušaju.

211
00:12:14,352 --> 00:12:17,097
Često kada im držimo predavanja u školama

212
00:12:17,097 --> 00:12:18,872
ili putem društvenih mreža,

213
00:12:18,872 --> 00:12:21,295
deca nas pitaju ili nam pričaju stvari

214
00:12:21,295 --> 00:12:25,587
koje se još nisu usudili da kažu
svojim roditeljima ili nastavnicima -

215
00:12:25,587 --> 00:12:27,678
nama, koje i ne poznaju.

216
00:12:30,824 --> 00:12:32,655
Ova deca treba da znaju

217
00:12:33,862 --> 00:12:36,245
koji rizici postoje
pri surfovanju na internetu,

218
00:12:37,911 --> 00:12:39,222
kako da se čuvaju,

219
00:12:39,222 --> 00:12:43,036
ali što je još važnije od toga,
kao i skoro sve ostalo,

220
00:12:43,036 --> 00:12:46,127
kada su deca, mogu da nauče
od bilo koje odrasle osobe.

221
00:12:49,251 --> 00:12:53,316
Sigurno surfovanje po internetu
mora da bude tema razgovora

222
00:12:53,316 --> 00:12:56,061
u svakoj kući i u svakoj učionici
u okviru cele zemlje.

223
00:12:57,356 --> 00:12:59,478
U jednoj anketi
koju smo sproveli ove godine,

224
00:12:59,478 --> 00:13:03,078
15 odsto škola je naglasilo
da se susrelo sa slučajevima gruminga

225
00:13:03,078 --> 00:13:04,407
u svojoj instituciji.

226
00:13:05,281 --> 00:13:06,512
A broj se povećava.

227
00:13:09,540 --> 00:13:13,025
Tehnologija je promenila
sve aspekte našeg života,

228
00:13:13,025 --> 00:13:15,821
uključujući rizike sa kojima se susrećemo

229
00:13:15,821 --> 00:13:17,085
i način na koji se čuvamo.

230
00:13:18,282 --> 00:13:21,775
A gruming nam to pokazuje
na najbolniji način:

231
00:13:22,749 --> 00:13:24,366
petljajući se sa decom.

232
00:13:26,567 --> 00:13:28,687
Da li ćemo se uključiti da to izbegnemo?

233
00:13:29,958 --> 00:13:33,608
Rešenje počinje nečim
tako običnim poput ovoga:

234
00:13:34,241 --> 00:13:35,630
razgovarom o temi.

235
00:13:35,630 --> 00:13:36,561
Hvala puno.

236
00:13:36,561 --> 00:13:38,350
(Aplauz)