WEBVTT

00:00:14.507 --> 00:00:16.852
"Shakespeare" adını
duyunca neden korkuyoruz?

00:00:16.876 --> 00:00:19.914
Bana sorarsanız bunun
nedeni, genelde onun kelimeleri.

00:00:19.938 --> 00:00:23.006
Tüm o senin, sen ve bu yüzden

00:00:23.030 --> 00:00:26.802
ve neredesin kelimeleri,
sıkıcıdan biraz daha fazlası olabilir.

00:00:26.826 --> 00:00:30.298
Fakat merak etmelisiniz,
o neden bu denli popüler?

00:00:30.322 --> 00:00:34.534
Oyunları neden diğer yazarların
oyunlarından çok, tekrar tekrar çekildi?

00:00:35.393 --> 00:00:36.874
Kelimelerinden ötürü.

00:00:37.712 --> 00:00:40.745
1500'lerin sonunda
ve 1600'lerin başlarında

00:00:40.769 --> 00:00:43.528
bir insanın sahip
olabileceği en iyi araç buydu

00:00:43.552 --> 00:00:45.529
ve bu konuda konuşacak çok şey var.

00:00:45.553 --> 00:00:48.560
Ancak çoğu, oldukça acıklı.

00:00:48.584 --> 00:00:50.641
Kara Veba'yı ve olayları biliyorsunuz.

00:00:51.855 --> 00:00:54.622
Shakespeare çok fazla kelime kullanır.

00:00:54.646 --> 00:00:58.868
En etkileyici başarılarından
birisi de, hakaret kullanımıydı.

00:00:58.892 --> 00:01:01.674
Bunlar tüm seyirciyi bir araya getirirdi;

00:01:01.699 --> 00:01:06.292
nerede oturursanız oturun,
sahnede olup bitene gülebilirdiniz.

00:01:06.315 --> 00:01:09.694
Kelimeler, özellikle de
tiyatro ortamında diyaloglar

00:01:09.718 --> 00:01:11.976
birçok farklı nedenle kullanılırlar:

00:01:12.000 --> 00:01:13.976
Sahnenin modunu belirlemek için,

00:01:14.000 --> 00:01:16.976
ortama biraz daha atmosfer katmak için

00:01:17.000 --> 00:01:20.320
ve karakterler arasındaki
ilişkileri geliştirmek için.

00:01:20.995 --> 00:01:24.708
Hakaretler bunu kısa
ve keskin bir yolla yaparlar.

00:01:25.749 --> 00:01:27.776
Önce "Hamlet"'e gidelim.

00:01:27.800 --> 00:01:29.468
Bu diyalogdan hemen önce,

00:01:29.492 --> 00:01:33.801
Polonius, Ophelia'nın babası
ve Ophelia da Prens Hamlet'e âşık.

00:01:34.703 --> 00:01:39.600
Kral Claudius, Prens Hamlet'in
annesi kral ile evlendiğinden beri,

00:01:39.624 --> 00:01:42.253
Hamlet'in neden çılgınca
davrandığını çözmeye çalışıyor.

00:01:42.277 --> 00:01:48.002
Polonius kızına Prens Hamlet'ten
bilgi almasını teklif ediyor.

00:01:48.026 --> 00:01:50.729
Sonra Sahne 2, Perde 2'ye geçiyoruz.

00:01:50.753 --> 00:01:54.022
Polonius: "Beni tanıdınız mı efendimiz?"

00:01:54.046 --> 00:01:58.176
Hamlet: "Elbette. Bir kadın tellalısınız."

00:01:58.200 --> 00:02:01.022
Polonius: "Değilim, efendim."

00:02:01.046 --> 00:02:03.987
Hamlet: "Öyleyse onun
kadar dürüst olmanızı dilerim."

00:02:04.916 --> 00:02:08.677
"Kadın tellalı" (fishmonger) kelimesinin 
ne anlama geldiğini bilmeseniz bile,

00:02:08.677 --> 00:02:11.021
bazı içeriksel
ipuçlarını kullanabilirsiniz.

00:02:11.045 --> 00:02:16.031
Bir: Polonius negatif bir tepki
verdi, yani kötü bir şey olmalı.

00:02:16.055 --> 00:02:19.468
İki: Kadınlar kelimesini
kullandığına göre, kötü bir şey olmalı.

00:02:19.492 --> 00:02:23.914
Ve üç: "tellal" çok da iyi
bir kelime değil gibi gözüküyor.

00:02:23.938 --> 00:02:26.160
Yani anlamını bilmeseniz bile,

00:02:26.184 --> 00:02:28.976
Hamlet ve Polonius
arasındaki ilişkiye dair

00:02:29.000 --> 00:02:31.976
bazı şeyler oluşturmaya başlıyorsunuz,

00:02:32.000 --> 00:02:33.976
ki ilişkileri iyi değil.

00:02:34.000 --> 00:02:38.499
Fakat biraz daha araştırırsanız,
"tellal", bir tür aracı demektir

00:02:38.523 --> 00:02:41.976
ve bu ortamda, kadın
satıcısı anlamına gelebilir,

00:02:42.000 --> 00:02:45.760
tıpkı Polonius'un kızını
para için kullanması ve bunu

00:02:45.784 --> 00:02:47.976
kral için yapıyor olması gibi.

00:02:48.799 --> 00:02:52.560
Bu da Hamlet'in aslında göründüğü 
kadar çılgın olmadığını gösterir

00:02:52.584 --> 00:02:56.604
ve iki karakter arasındaki
düşmanlığı yoğunlaştırır.

00:02:57.191 --> 00:02:58.745
Bir örnek daha ister misiniz?

00:02:58.769 --> 00:03:03.668
"Romeo ve Juliet", Shakespeare
oyunlarında en iyi hakaretlere sahip.

00:03:04.217 --> 00:03:05.976
İki çete ve intihar eden talihsiz

00:03:06.000 --> 00:03:08.806
âşıklarla ilgili bir oyun.

00:03:08.830 --> 00:03:10.924
Herhangi bir dövüşmede

00:03:10.948 --> 00:03:13.776
ciddi bir tokat sohbetinin
var olduğunu biliyor olursunuz.

00:03:13.800 --> 00:03:15.576
Ve hüsrana uğramazsınız.

00:03:15.600 --> 00:03:17.976
Sahne 1, Perde 1'de en baştan

00:03:18.000 --> 00:03:20.622
iki ailenin, Capulet ve
Montague ailelerinin üyelerinin

00:03:20.646 --> 00:03:25.591
güvensizlik ve nefret
seviyeleriyle karşılaşıyoruz.

00:03:25.615 --> 00:03:30.976
Gregory: "Geçerken kaşlarımı
çatacağım ve istedikleri gibi anlasınlar."

00:03:31.000 --> 00:03:35.389
Sampson: "Hayır, cüret
ederlerse baş parmağımı ısıracağım,

00:03:35.413 --> 00:03:38.883
ki bu onları küçük görmektir,
eğer dayanabilirlerse."

00:03:38.907 --> 00:03:40.976
Abraham ve Balthasar girer.

00:03:41.000 --> 00:03:44.778
Abraham: "Bize baş parmağınızı mı
ısırdınız efendim?"

00:03:44.802 --> 00:03:47.514
Sampson: "Evet ısırdım, efendim."

00:03:47.538 --> 00:03:51.422
Abraham: "Bize baş parmağınızı mı
ısırdınız efendim?"

00:03:51.446 --> 00:03:55.786
Pekâlâ, bu gidişat karakteri ya da
modu anlamamıza nasıl yardımcı olur?

00:03:55.810 --> 00:03:57.976
Hakaret kısmına kadar irdeleyelim.

00:03:58.792 --> 00:04:01.545
Günümüzde baş parmak
ısırmak büyük bir mesele olmayabilir

00:04:01.569 --> 00:04:04.491
fakat Sampson bunu
bir hakaret olarak kullanıyor.

00:04:04.515 --> 00:04:06.976
Öyle anlıyorlarsa, bu hakaret olmalıdır.

00:04:07.539 --> 00:04:09.976
Bu bizlere iki ev için
çalışan adamlar arasındaki

00:04:10.000 --> 00:04:13.346
düşmanlık derecesini göstermeye başlıyor.

00:04:13.830 --> 00:04:16.344
Ve eğer birini kavgaya
teşvik etmek istemiyorsanız,

00:04:16.368 --> 00:04:18.699
normalde hiç kimseye
hiçbir şey yapmazsınız

00:04:18.723 --> 00:04:21.418
fakat birazdan kavga çıkacak.

00:04:21.865 --> 00:04:25.852
Derine baktığımızda, oyunun
yazıldığı zamanda baş parmak ısırmak

00:04:25.876 --> 00:04:28.394
birisine hareket çekmek gibi bir şeydir.

00:04:29.008 --> 00:04:30.986
Bununla birlikte çok güçlü bir his gelir,

00:04:31.010 --> 00:04:33.976
şimdi sahnedeki
gerilimi hissetmeye başlıyoruz.

00:04:34.000 --> 00:04:37.391
Sahnenin devamında Capulet
evinden Tybalt, Montague ailesinden

00:04:37.415 --> 00:04:40.976
Benvolio'ya güzel bir hakarette bulunuyor.

00:04:41.000 --> 00:04:46.618
Tybalt: "Ne, yoksa bu dişi
geyiklerin arasına mı çekildin?

00:04:46.642 --> 00:04:49.948
Dön, Benvolio, ölümüne bak."

00:04:49.972 --> 00:04:54.471
Benvolio: "Barışı
savunuyorum; kılıcını bırak

00:04:54.495 --> 00:04:56.976
veya bu adamları
benimle birlikte parçala."

00:04:57.000 --> 00:05:00.099
Tybalt: "Ne, batmış
ve barıştan bahsediyor!

00:05:00.123 --> 00:05:04.591
Montague'lardan ve senden, o kelimeden,
cehennem kadar nefret ediyorum.

00:05:04.615 --> 00:05:06.446
Haydi başla, korkak!"

00:05:07.986 --> 00:05:09.976
Pekâlâ, dişi geyikler.

00:05:10.000 --> 00:05:13.549
Yine, bunun iyi bir
şey olmadığını biliyoruz.

00:05:13.573 --> 00:05:17.883
İki aile de birbirinden nefret ediyor
ve bu da yangına körükle gitmektir.

00:05:18.807 --> 00:05:20.714
Fakat kırıcı söz ne kadar kötüdür ki?

00:05:20.738 --> 00:05:22.119
Dişi geyik korkaktır ve

00:05:22.143 --> 00:05:26.864
kendi adamları ve düşman aile
önünde birisine böyle hitap etmek

00:05:26.888 --> 00:05:28.509
kavga çıkacağı anlamına gelir.

00:05:29.136 --> 00:05:30.976
Tybalt Benvolio'yu çağırıyor

00:05:31.000 --> 00:05:34.976
ve gururunu koruması için
Benvolio'nun kavga etmesi gerekiyor.

00:05:35.299 --> 00:05:37.125
Bu diyalog, iki karakter arasındaki

00:05:37.149 --> 00:05:39.899
nitelendirmeye güzel
bir şekilde bakmamızı sağlıyor.

00:05:39.923 --> 00:05:43.402
Tybalt, Montague'ların
korkak köpekler olduğunu düşünüyor

00:05:43.426 --> 00:05:45.354
ve onlara saygı duymuyor.

00:05:45.378 --> 00:05:48.881
Yine, sahneye
dramatik bir gerilim ekleniyor.

00:05:48.905 --> 00:05:50.897
Pekâlâ, şimdi bir bilgi alarmı.

00:05:50.921 --> 00:05:54.456
Tybalt'ın öfkesine ve
Montague'ların ağır nefretine

00:05:54.480 --> 00:05:57.651
edebiyatta gaflet ya da
düşüşüne neden olan şey

00:05:57.675 --> 00:05:59.920
adı veriliyor.

00:06:00.610 --> 00:06:01.790
Ah, evet.

00:06:01.814 --> 00:06:04.287
Romeo'nun ellerine düşüyor.

00:06:05.422 --> 00:06:09.501
Shakespeare'e bakarken,
durun ve kelimelere bakın,

00:06:09.525 --> 00:06:12.395
çünkü size gerçekten
bir şeyler söylemeye çalışıyorlar.