0:00:00.000,0:00:14.000
(Muziek)

0:00:14.000,0:00:16.876
Waarom huiveren we als we 'Shakespeare' horen?

0:00:16.876,0:00:19.938
Volgens mij komt dat meestal door zijn woorden.

0:00:19.938,0:00:23.030
Al die 'uwe' en 'gij' en 'derhalve'

0:00:23.030,0:00:26.000
en 'weshalve zijt gij' kunnen dodelijk saai zijn.

0:00:26.000,0:00:30.322
Maar je vraagt je af waarom hij zo populair is.

0:00:30.322,0:00:34.907
Waarom zijn zijn stukken meer opgevoerd[br]dan elke andere toneelschrijver?

0:00:34.907,0:00:37.000
Omwille van zijn woorden.

0:00:37.000,0:00:40.769
In de late zestiende en vroege zeventiende eeuw

0:00:40.769,0:00:43.000
waren die het sterkste wapen van een mens,

0:00:43.000,0:00:45.553
en er was veel om over te praten.

0:00:45.553,0:00:48.584
Maar meestal was het deprimerend.

0:00:48.584,0:00:50.507
Je weet wel, met de Pest en zo.

0:00:50.507,0:00:54.646
Shakespeare gebruikt inderdaad veel woorden.

0:00:54.646,0:00:58.892
Eén van zijn sterkste wapenfeiten[br]is zijn gebruik van beledigingen.

0:00:58.892,0:01:01.000
Ze verenigden het voltallige publiek:

0:01:01.000,0:01:05.676
waar je ook zat, je kon lachen[br]met wat er op het podium gebeurde.

0:01:05.676,0:01:09.000
Woorden, vooral dialoog in een drama,

0:01:09.000,0:01:12.000
worden om verschillende redenen gebruikt:

0:01:12.000,0:01:14.000
om de stemming van de scène te bepalen,

0:01:14.000,0:01:17.000
om meer sfeer te geven

0:01:17.000,0:01:20.000
en om de relaties [br]tussen de personages te ontwikkelen.

0:01:20.000,0:01:25.015
Beledigingen doen dat kort en krachtig.

0:01:25.015,0:01:27.800
Laten we 'Hamlet' eens bekijken,

0:01:27.800,0:01:29.492
vlak voor deze dialoog.

0:01:29.492,0:01:34.169
Polonius is de vader van Ophelia,[br]die verliefd is op Prins Hamlet.

0:01:34.169,0:01:39.000
Koning Claudius wil weten[br]waarom Prins Hamlet zich zo gek gedraagt

0:01:39.000,0:01:42.061
sinds de koning met de moeder [br]van Prins Hamlet is getrouwd.

0:01:42.061,0:01:45.000
Polonius stelt voor dat zijn dochter

0:01:45.000,0:01:48.000
informatie inwint bij Prins Hamlet.

0:01:48.000,0:01:50.753
Dan volgt de Tweede Akte, Tweede Scène.

0:01:50.753,0:01:54.046
Polonius: "Kent u mij, mijnheer?"

0:01:54.046,0:01:58.200
Hamlet: "Uitstekend. U bent een visventer."

0:01:58.200,0:02:01.046
Polonius: "Welnee, mijnheer."

0:02:01.046,0:02:04.861
Hamlet: "Dan wilde ik dat u zo eerzaam was."

0:02:04.861,0:02:08.061
Zelfs al weet je niet wat een 'visventer' is,

0:02:08.061,0:02:11.045
dan nog kan je een paar tips uit de context halen.

0:02:11.045,0:02:15.600
Eén: Polonius reageerde negatief,[br]het zal dus wel slecht zijn.

0:02:15.600,0:02:19.492
Twee: vis stinkt,[br]het zal dus wel slecht zijn.

0:02:19.492,0:02:23.938
En drie: 'venter' klinkt gewoon niet [br]als een goed woord.

0:02:23.938,0:02:26.184
Hoewel je de betekenis niet kende,

0:02:26.184,0:02:29.000
kan je een schets beginnen maken

0:02:29.000,0:02:32.000
van de relatie tussen Hamlet en Polonius,

0:02:32.000,0:02:34.000
die niet goed was.

0:02:34.000,0:02:38.523
Maar als je wat verder zoekt,[br]zie je dat 'visventer' een soort makelaar was,

0:02:38.523,0:02:42.000
en in deze context zou dat iets als een pooier zijn,

0:02:42.000,0:02:45.784
alsof Polonius zijn dochter verkoopt voor geld,

0:02:45.784,0:02:48.000
om de gunst van de koning te winnen.

0:02:48.000,0:02:52.584
Daardoor zie je dat Hamlet niet zo gek is [br]als hij zelf zegt,

0:02:52.584,0:02:56.846
en het maakt de spanning [br]tussen deze twee personages nog groter.

0:02:56.846,0:02:58.769
Nog een voorbeeld?

0:02:58.769,0:03:03.692
De beledigingen in 'Romeo en Julia' zijn van de beste [br]in het werk van Shakespeare.

0:03:03.692,0:03:06.000
Het stuk gaat over twee bendes

0:03:06.000,0:03:08.830
en door het lot getarte geliefden[br]die zich het leven benemen.

0:03:08.830,0:03:13.800
Bij elk handgemeen weet je [br]dat er straffe taal aan te pas zal komen.

0:03:13.800,0:03:15.600
En je krijgt waar voor je geld.

0:03:15.600,0:03:18.000
In Akte 1, Scène 1, zien we van bij het begin

0:03:18.000,0:03:20.646
de graad van wantrouwen en haat

0:03:20.646,0:03:24.830
wanneer de leden van de twee families,[br]de Capulets en de Montagues, elkaar ontmoeten.

0:03:24.830,0:03:28.000
Gregory: "Ik zal fronsen als ik voorbijga,

0:03:28.000,0:03:31.000
dat ze het maar interpreteren zoals ze willen."

0:03:31.000,0:03:35.000
Sampson: "Nee, zoals ze durven. [br]Ik bijt mijn duim naar hen,

0:03:35.000,0:03:38.000
en als ze dat pikken, staan ze te kijk."

0:03:38.000,0:03:41.000
Abraham en Balthazar komen op.

0:03:41.000,0:03:44.000
Abraham: "Bijt u uw duim naar ons, mijnheer?"

0:03:44.000,0:03:47.000
Sampson: "Ik bijt inderdaad mijn duim, mijnheer."

0:03:47.000,0:03:50.953
Abraham: "Bijt u uw duim naar ons, mijnheer?"

0:03:50.953,0:03:55.000
Hoe helpt dit ons om de stemming [br]of de personages te begrijpen?

0:03:55.000,0:03:58.000
Laten we de belediging ontleden.

0:03:58.000,0:04:01.569
Vandaag stelt je duim bijten niet veel voor,

0:04:01.569,0:04:04.000
maar Sampson zegt [br]dat het een belediging is voor hen.

0:04:04.000,0:04:07.000
Als zij het zo opnemen, [br]zal het wel zo geweest zijn.

0:04:07.000,0:04:10.000
Dat toont hoeveel spanning er was

0:04:10.000,0:04:13.000
zelfs tussen de mensen [br]die voor de twee Huizen werkten.

0:04:13.000,0:04:18.723
Normaal doe je niets tegen iemand[br]tenzij je een vechtpartij wil uitlokken,

0:04:18.723,0:04:21.000
en dat is precies wat er staat te gebeuren.

0:04:21.000,0:04:25.876
Op een dieper niveau[br]was 'je duim bijten' in die tijd

0:04:25.876,0:04:28.169
het equivalent van [br]je middelvinger opsteken vandaag.

0:04:28.169,0:04:30.784
Daar gaan sterke gevoelens mee gepaard.

0:04:30.784,0:04:34.000
We beginnen de spanning te voelen in de scène.

0:04:34.000,0:04:37.415
Later zal Tybalt, van het Huis Capulet,

0:04:37.415,0:04:41.000
Benvolio van het Huis Montague aanvallen.

0:04:41.000,0:04:45.815
Tybalt: "Wat, hebt gij het zwaard getrokken[br]temidden van deze bange wezels?

0:04:45.815,0:04:49.000
Keer om, Benvolio, en kijk uw dood in de ogen."

0:04:49.000,0:04:54.000
Benvolio: "Ik bewaar alleen de vrede.[br]Steek uw zwaard weg

0:04:54.000,0:04:57.000
of gebruik het om samen met mij[br]deze mannen uit elkaar te halen."

0:04:57.000,0:05:00.123
Tybalt: "Wat? Dat trekt zijn zwaard [br]en spreekt van vrede!

0:05:00.123,0:05:04.615
Ik haat het woord, zoals ik de hel haat,[br]alle Montagues, en u.

0:05:04.615,0:05:07.000
Komaan, lafaard!"

0:05:07.000,0:05:10.000
Oké, bange wezels.

0:05:10.000,0:05:13.000
We weten ook hier dat het iets slechts is.

0:05:13.000,0:05:17.907
De families haten elkaar.[br]Dit is olie op het vuur.

0:05:17.907,0:05:20.738
Maar hoe diep steekt dit nu echt?

0:05:20.738,0:05:22.000
Iemand 'bange wezel, lafaard' noemen

0:05:22.000,0:05:26.000
voor de ogen van zijn eigen mensen [br]en van de rivaliserende familie

0:05:26.000,0:05:29.000
betekent dat er een knokpartij aankomt.

0:05:29.000,0:05:31.000
Tybalt daagt Benvolio uit

0:05:31.000,0:05:35.000
en om zijn eer te beschermen,[br]moet Benvolio vechten.

0:05:35.000,0:05:39.923
Deze dialoog geeft ons een goed beeld[br]van hoe deze twee personages zijn uitgewerkt.

0:05:39.923,0:05:43.000
Tybalt denkt dat de Montagues bange wezels zijn

0:05:43.000,0:05:45.000
en heeft geen respect voor hen,

0:05:45.000,0:05:48.000
waardoor de scene [br]een extra dosis dramatische spanning krijgt.

0:05:48.000,0:05:50.000
Ik ga nu iets verklappen.

0:05:50.000,0:05:54.000
De heethoofdigheid van Tybalt, [br]en zijn diepe haat voor de Montagues

0:05:54.000,0:05:57.675
noemen wij literatuurmensen zijn hamartia,

0:05:57.675,0:05:59.000
hetgeen zijn ondergang veroorzaakt.

0:05:59.000,0:06:04.000
Hij sterft door de hand van Romeo.

0:06:04.000,0:06:07.000
Dus als je Shakespeare bekijkt,

0:06:07.000,0:06:09.000
sta dan even stil bij de woorden,

0:06:09.000,0:06:12.246
want die hebben je echt iets te vertellen.