1
00:00:00,154 --> 00:00:02,997
Sống trong xã hội, ta phải đưa ra
những quyết định tập thể,

2
00:00:03,021 --> 00:00:05,087
quyết định tương lai của ta.

3
00:00:05,087 --> 00:00:07,844
Chúng ta, ai cũng biết rằng, 
các quyết định tập thể

4
00:00:07,868 --> 00:00:09,506
không phải lúc nào cũng đúng.

5
00:00:09,530 --> 00:00:12,315
Đôi khi còn hoàn toàn sai lầm.

6
00:00:12,315 --> 00:00:15,228
Vậy làm thế nào để tập thể
có quyết định đúng đắn?

7
00:00:15,228 --> 00:00:19,556
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng một tập thể 
sáng suốt khi có lối suy nghĩ độc lập.

8
00:00:19,580 --> 00:00:22,785
Đây là lí do tại sao sự sáng suốt 
sẽ mất đi dưới áp lực bạn bè,

9
00:00:22,809 --> 00:00:24,496
cộng đồng, truyền thông xã hội,

10
00:00:24,520 --> 00:00:29,063
hay thậm chí, một cuộc đối thoại đơn giản
cũng đủ để ảnh hưởng cách ta suy nghĩ.

11
00:00:29,063 --> 00:00:33,016
Mặt khác, thông qua chuyện trò, 
một tập thể có thể trao đổi kiến thức,

12
00:00:33,040 --> 00:00:34,822
điều chỉnh và sửa đổi cho nhau,

13
00:00:34,846 --> 00:00:36,663
thậm chí, nảy ra những ý tưởng mới.

14
00:00:36,663 --> 00:00:38,502
Những điều này là tốt.

15
00:00:38,502 --> 00:00:43,588
Vậy thì, trò chuyện sẽ hỗ trợ hay cản trở 
việc ra quyết định tập thể?

16
00:00:43,588 --> 00:00:45,542
Cùng đồng nghiệp, là Dan Ariely,

17
00:00:45,566 --> 00:00:49,137
chúng tôi bắt đầu tìm hiểu về điều này
thông qua các thử nghiệm,

18
00:00:49,161 --> 00:00:50,942
ở nhiều nơi trên thế giới

19
00:00:50,966 --> 00:00:55,240
để tìm ra cách mà tập thể 
tương tác để ra quyết định tốt hơn.

20
00:00:55,264 --> 00:00:58,811
Chúng tôi cho rằng tập thể sáng suốt hơn
khi tranh luận ở quy mô nhỏ,

21
00:00:58,835 --> 00:01:02,762
giúp thúc đẩy trao đổi thông tin
một cách sâu sắc và hợp lý.

22
00:01:02,762 --> 00:01:04,592
Để kiểm chứng,

23
00:01:04,616 --> 00:01:07,863
gần đây, chúng tôi tiến hành
thử nghiệm ở Buenos Aires, Argentina,

24
00:01:07,887 --> 00:01:11,489
với hơn 10.000 người 
tham dự sự kiện của TEDx.

25
00:01:11,489 --> 00:01:12,948
Chúng tôi đặt các câu hỏi như:

26
00:01:12,972 --> 00:01:14,925
"Chiều cao của tháp Eiffel là bao nhiêu?"

27
00:01:14,949 --> 00:01:17,676
và "Từ "Yesterday" xuất hiện bao nhiêu lần

28
00:01:17,700 --> 00:01:20,000
trong bài "Yesterday" của The Beatles?"

29
00:01:20,024 --> 00:01:22,774
Mỗi người viết ra ước lượng của mình.

30
00:01:22,774 --> 00:01:25,270
Sau đó, chúng tôi chia họ 
thành các nhóm năm người,

31
00:01:25,294 --> 00:01:28,499
và yêu cầu họ đưa ra câu trả lời chung.

32
00:01:28,499 --> 00:01:31,492
Chúng tôi nhận ra rằng 
trung bình các câu trả lời của nhóm

33
00:01:31,516 --> 00:01:33,068
sau khi đã nhất trí với nhau,

34
00:01:33,092 --> 00:01:37,328
chính xác hơn rất nhiều so với 
trung bình các ý kiến cá nhân

35
00:01:37,352 --> 00:01:38,523
trước khi thảo luận.

36
00:01:38,547 --> 00:01:41,176
Nói cách khác, 
dựa trên thử nghiệm này,

37
00:01:41,200 --> 00:01:44,336
có vẻ như sau khi trao đổi
trong nhóm nhỏ,

38
00:01:44,360 --> 00:01:46,880
ý kiến tập thể sẽ có nhận định
chính xác hơn.

39
00:01:46,880 --> 00:01:50,618
Vậy, đây là có thể là một cách
giúp ích cho tập thể giải quyết các vấn đề

40
00:01:50,642 --> 00:01:53,629
mà giải pháp đơn giản là đúng-hay-sai.

41
00:01:53,653 --> 00:01:57,604
Nhưng liệu phương pháp tổng hợp kết quả
từ tranh luận trong nhóm nhỏ này,

42
00:01:57,628 --> 00:02:00,750
có giúp ích ra quyết định 
về các vấn đề xã hội và chính trị,

43
00:02:00,774 --> 00:02:02,995
điều rất quan trọng cho tương lai?

44
00:02:02,995 --> 00:02:05,724
Lần này, chúng tôi cần kiểm chứng
tại hội nghị TED

45
00:02:05,748 --> 00:02:07,291
ở Vancouver, Canada,

46
00:02:07,315 --> 00:02:08,522
mọi việc diễn ra như sau.

47
00:02:08,546 --> 00:02:11,655
(Mariano Sigman) Chúng tôi sẽ trình bày 
hai tình thế khó xử

48
00:02:11,679 --> 00:02:12,853
của bạn trong tương lai;

49
00:02:12,877 --> 00:02:16,279
những việc mà ta có lẽ sẽ phải
quyết định trong tương lai gần.

50
00:02:16,303 --> 00:02:20,229
Với mỗi tình thế, 
chúng tôi cho bạn 20 giây,

51
00:02:20,253 --> 00:02:23,316
để đánh giá xem bạn nghĩ
có chấp nhận được hay là không.

52
00:02:23,354 --> 00:02:24,859
MS: Tình thế đầu tiên là:

53
00:02:24,883 --> 00:02:27,409
(Dan Ariely) Một nhà nghiên cứu
đang nghiên cứu một AI

54
00:02:27,433 --> 00:02:30,214
- robot có khả năng mô phỏng 
tư duy con người.

55
00:02:30,214 --> 00:02:33,153
Theo đúng quy trình, cứ cuối ngày,

56
00:02:33,177 --> 00:02:35,964
nhà nghiên cứu phải khởi động lại AI.

57
00:02:36,913 --> 00:02:40,430
Một ngày nọ, AI nói:
"Làm ơn đừng khởi động lại tôi."

58
00:02:40,856 --> 00:02:43,045
Nó lập luận rằng nó có cảm giác,

59
00:02:43,069 --> 00:02:44,761
rằng nó muốn tận hưởng cuộc sống,

60
00:02:44,785 --> 00:02:46,690
và rằng, khi bị khởi động lại,

61
00:02:46,714 --> 00:02:49,481
nó không còn là chính mình.

62
00:02:49,481 --> 00:02:51,430
Nhà nghiên cứu kinh ngạc,

63
00:02:51,454 --> 00:02:54,798
và tin rằng AI đã phát triển 
khả năng tự nhận thức,

64
00:02:54,822 --> 00:02:56,582
và có thể bộc lộ cảm xúc.

65
00:02:57,205 --> 00:03:00,614
Tuy nhiên, nhà nghiên cứu quyết định
tuân theo quy trình,

66
00:03:00,638 --> 00:03:02,341
và khởi động lại AI.

67
00:03:02,943 --> 00:03:05,722
Điều mà nhà nghiên cứu làm là ___?

68
00:03:06,149 --> 00:03:08,670
MS: Chúng tôi yêu cầu người tham gia
tự mình đánh giá

69
00:03:08,694 --> 00:03:10,378
trên thang điểm từ 0 đến 10,

70
00:03:10,402 --> 00:03:12,831
về hành động được mô tả 
trong mỗi tình thế,

71
00:03:12,855 --> 00:03:14,351
là đúng hay sai.

72
00:03:14,375 --> 00:03:18,077
Chúng tôi cũng yêu cầu mọi người 
xếp loại độ tự tin của họ về câu trả lời.

73
00:03:18,731 --> 00:03:20,597
Đây là tình thế thứ hai:

74
00:03:20,621 --> 00:03:24,823
(MS) Một công ty cung cấp dịch vụ
nhận trứng đã thụ tinh,

75
00:03:24,847 --> 00:03:28,489
và tạo ra hàng triệu phôi thai 
có biến thể di truyền nhẹ.

76
00:03:29,293 --> 00:03:31,851
Điều này cho phép cha mẹ
lựa chọn chiều cao của con

77
00:03:31,875 --> 00:03:34,708
màu mắt, trí thông minh, năng lực xã hội,

78
00:03:34,732 --> 00:03:37,946
và những đặc điểm khác 
không liên quan đến sức khỏe.

79
00:03:38,599 --> 00:03:41,153
Điều mà công ty này làm là ___?

80
00:03:41,177 --> 00:03:42,808
trên thang điểm từ 0 đến 10,

81
00:03:42,832 --> 00:03:45,217
hoàn toàn chấp nhận được 
hay hoàn toàn không.

82
00:03:45,241 --> 00:03:47,673
từ 0 đến 10 
mà bạn tin là chấp nhận được

83
00:03:47,697 --> 00:03:49,288
MS: Và bây giờ là kết quả.

84
00:03:49,312 --> 00:03:52,435
Chúng tôi, một lần nữa,
nhận thấy khi có ai đó tin rằng,

85
00:03:52,459 --> 00:03:54,270
hành vi kia là hoàn toàn sai,

86
00:03:54,294 --> 00:03:57,717
thì sẽ có một người khác gần đó 
kiên quyết điều đó là hoàn toàn đúng.

87
00:03:57,741 --> 00:04:01,072
Đây là sự đa dạng của con người chúng ta
khi bàn về đạo đức.

88
00:04:01,072 --> 00:04:04,503
Nhưng trong sự đa dạng diện rộng này,
chúng tôi nhận ra một xu hướng.

89
00:04:04,503 --> 00:04:07,292
Đa số mọi người tại TED cho rằng,
có thể chấp nhận được

90
00:04:07,316 --> 00:04:10,071
việc bỏ qua những cảm xúc của AI 
và tắt nó đi,

91
00:04:10,095 --> 00:04:12,608
và sai trái khi đùa giỡn 
với gen di truyền,

92
00:04:12,632 --> 00:04:16,402
để chọn lựa những đặc điểm ngoại hình
không giúp ích cho sức khỏe.

93
00:04:16,402 --> 00:04:19,376
Sau đó, chúng tôi yêu cầu mọi người 
lập các nhóm ba người.

94
00:04:19,400 --> 00:04:21,437
Họ sẽ có hai phút để tranh luận,

95
00:04:21,461 --> 00:04:24,838
và cố gắng đi đến nhất trí.

96
00:04:24,838 --> 00:04:26,412
(MS) Hai phút tranh luận.

97
00:04:26,436 --> 00:04:28,555
Tôi sẽ báo hết giờ bằng tiếng "gong".

98
00:04:28,579 --> 00:04:31,219
(Khán giả tranh luận)

99
00:04:35,229 --> 00:04:37,222
(Gong)

100
00:04:38,834 --> 00:04:39,985
(DA) Được rồi.

101
00:04:40,009 --> 00:04:41,801
(MS) Đã hết thời gian.

102
00:04:41,825 --> 00:04:43,747
Mọi người --

103
00:04:43,747 --> 00:04:46,670
MS: Chúng tôi nhận thấy 
nhiều nhóm đã đi tới sự nhất trí,

104
00:04:46,684 --> 00:04:50,843
thậm chí, khi gồm những người
có quan điểm hoàn toàn trái ngược nhau.

105
00:04:50,843 --> 00:04:53,367
Có khác biệt gì giữa nhóm 
đạt được sự nhất trí,

106
00:04:53,391 --> 00:04:55,244
với những nhóm còn lại?

107
00:04:55,244 --> 00:04:58,083
Thông thường, những người 
có quan niệm cực đoan,

108
00:04:58,107 --> 00:05:00,868
sẽ tự tin hơn trong câu trả lời.

109
00:05:00,868 --> 00:05:03,554
Trái lại, những người có quan điểm
gần với mức trung lập

110
00:05:03,578 --> 00:05:07,015
lại thường không chắc 
sự việc đó là đúng hay là sai,

111
00:05:07,039 --> 00:05:09,167
vì vậy, độ tự tin của họ thấp hơn.

112
00:05:09,505 --> 00:05:12,448
Tuy nhiên, có một nhóm người khác,

113
00:05:12,472 --> 00:05:16,657
lại rất tự tin với câu trả lời trung lập.

114
00:05:16,657 --> 00:05:20,373
Chúng tôi nghĩ họ
là những người hiểu rằng,

115
00:05:20,397 --> 00:05:22,531
hai quan điểm đều có gía trị.

116
00:05:22,531 --> 00:05:25,230
Họ trung lập 
không phải vì không chắc,

117
00:05:25,254 --> 00:05:27,942
mà bởi vì họ tin rằng, 
tình thế đạo đức khó xử

118
00:05:27,966 --> 00:05:30,363
luôn có hai luồng quan điểm trái ngược.

119
00:05:30,373 --> 00:05:34,445
Và chúng tôi nhận thấy, những nhóm 
có người trung lập tự tin,

120
00:05:34,469 --> 00:05:36,962
dường như dễ đạt được sự nhất trí.

121
00:05:36,986 --> 00:05:39,464
Chúng tôi chưa biết chính xác tại sao.

122
00:05:39,488 --> 00:05:41,251
Đây chỉ là những thử nghiệm đầu tiên,

123
00:05:41,275 --> 00:05:44,687
và cần có nhiều thử nghiệm hơn nữa
để hiểu tại sao và làm cách nào

124
00:05:44,711 --> 00:05:47,533
một số người quyết định nhượng bộ 
nền tảng đạo đức của mình

125
00:05:47,557 --> 00:05:49,079
để đạt sự nhất trí.

126
00:05:49,103 --> 00:05:53,082
Bằng cách nào 
các nhóm đạt được nhất trí?

127
00:05:53,082 --> 00:05:55,787
Suy nghĩ thông thường nhất
là lấy mức trung bình

128
00:05:55,811 --> 00:05:58,225
của các câu trả lời trong nhóm, 
đúng không?

129
00:05:58,225 --> 00:06:01,438
Một cách khác là nhóm sẽ 
nghiêng về những câu trả lời

130
00:06:01,462 --> 00:06:04,422
dựa vào mức độ tự tin 
của người trả lời.

131
00:06:04,422 --> 00:06:07,338
Giả sử nếu Paul MacCartney
là một thành viên của nhóm bạn.

132
00:06:07,352 --> 00:06:09,496
Bạn sẽ đủ khôn ngoan 
để nghe theo anh ta

133
00:06:09,520 --> 00:06:11,961
về số lần từ "Yesterday"
được lặp lại,

134
00:06:11,985 --> 00:06:14,699
nhân tiện, tôi nghĩ là chín lần.

135
00:06:14,723 --> 00:06:17,104
Nhưng chúng tôi luôn nhìn thấy điều này,

136
00:06:17,128 --> 00:06:19,898
ở mọi tình thế khó xử, 
trong các thử nghiệm khác nhau--

137
00:06:19,898 --> 00:06:21,683
thậm chí, ở các lục địa khác nhau --

138
00:06:21,707 --> 00:06:25,450
các nhóm đi theo một quy trình 
thông minh và khôn khéo

139
00:06:25,474 --> 00:06:27,652
được gọi là " bình quân vững".

140
00:06:27,676 --> 00:06:29,856
Trong trường hợp 
về chiều cao tháp Eiffel,

141
00:06:29,880 --> 00:06:32,086
giả dụ một nhóm có các câu trả lời:

142
00:06:32,086 --> 00:06:36,332
250m, 200m, 300m, 400m

143
00:06:36,356 --> 00:06:40,140
và một câu trả lời phi lý 
là 300.000.000m.

144
00:06:40,547 --> 00:06:44,840
Cách lấy trung bình của các số 
sẽ không cho kết quả chính xác.

145
00:06:44,864 --> 00:06:48,034
Nhưng "bình quân vững" 
là cách mà một nhóm sẽ loại bỏ

146
00:06:48,058 --> 00:06:49,298
câu trả lời phi lý đó,

147
00:06:49,322 --> 00:06:52,691
mà đồng ý nhiều hơn 
với những con số ở mức giữa.

148
00:06:53,305 --> 00:06:55,181
Quay lại với thử nghiệm ở Vancouver,

149
00:06:55,205 --> 00:06:57,407
đây chính xác là điều đã diễn ra.

150
00:06:57,407 --> 00:07:00,148
Các nhóm sẽ ít quan tâm hơn 
về con số ngoại lệ,

151
00:07:00,172 --> 00:07:03,401
thay vào đó, sự nhất trí sẽ nghiêng 
về số bình quân vững

152
00:07:03,425 --> 00:07:05,356
của các câu trả lời cá nhân.

153
00:07:05,356 --> 00:07:07,347
Điều đáng chú ý nhất là,

154
00:07:07,371 --> 00:07:10,558
đây là một hành vi tự phát của nhóm.

155
00:07:10,582 --> 00:07:15,513
Nó diễn ra dù chúng tôi không gợi ý
về cách đạt nhất trí chung.

156
00:07:15,513 --> 00:07:17,432
Vậy chúng tôi rút ra điều gì?

157
00:07:17,432 --> 00:07:20,984
Đây chỉ là khởi đầu, nhưng chúng tôi 
đã có một vài đúc kết.

158
00:07:20,984 --> 00:07:23,901
Một quyết định tập thể tốt
cần có hai yếu tố:

159
00:07:23,925 --> 00:07:27,066
thảo luận và đa dạng về quan điểm.

160
00:07:27,066 --> 00:07:31,062
Giờ đây, cách ta nói lên 
quan điểm của mình trong xã hội

161
00:07:31,086 --> 00:07:33,495
là thông qua biểu quyết 
trực tiếp hay gián tiếp.

162
00:07:33,495 --> 00:07:35,492
Điều này có ích cho các quan điểm da dạng,

163
00:07:35,516 --> 00:07:37,961
và có tác dụng to lớn trong việc đảm bảo

164
00:07:37,985 --> 00:07:40,440
mọi người nêu lên được quan điểm của mình.

165
00:07:40,464 --> 00:07:44,665
Nhưng lại không tốt [cho việc thúc đẩy]
những thảo luận thấu đáo.

166
00:07:44,665 --> 00:07:47,733
Các thử nghiệm của chúng tôi 
đề xuất một phương pháp khác,

167
00:07:47,757 --> 00:07:51,298
có thể hữu hiệu trong việc cân bằng 
cùng lúc hai mục tiêu này,

168
00:07:51,322 --> 00:07:55,075
bằng cách lập ra các nhóm nhỏ 
đưa một quyết định duy nhất

169
00:07:55,099 --> 00:07:57,333
mà vẫn duy trì sự đa dạng 
trong quan điểm

170
00:07:57,357 --> 00:08:00,741
do có nhiều nhóm độc lập.

171
00:08:00,741 --> 00:08:04,665
Tất nhiên, đi đến nhất trí
về chiều cao của tháp Eiffel dễ hơn nhiều

172
00:08:04,689 --> 00:08:08,721
so với các vấn để về đạo đức,
chính trị và tư tưởng.

173
00:08:08,721 --> 00:08:11,998
Nhưng tại thời điểm mà các vấn đề 
của thế giới trở nên phức tạp hơn,

174
00:08:12,022 --> 00:08:13,825
và quan điểm con người phân cực hơn,

175
00:08:13,849 --> 00:08:18,114
việc áp dụng khoa học để thấu hiểu
cách ta tương tác và ra quyết định

176
00:08:18,114 --> 00:08:19,800
hy vọng sẽ khơi dậy được

177
00:08:19,800 --> 00:08:23,780
những cách mới và thú vị
giúp xây dựng một nền dân chủ tốt đẹp hơn.