WEBVTT

00:00:00.554 --> 00:00:02.997
Toplum olarak, 
geleceğimizi şekillendirecek

00:00:03.021 --> 00:00:04.591
müşterek kararlar vermeliyiz.

00:00:05.087 --> 00:00:07.844
Hepimizin bildiği gibi, 
grup içerisinde karar verdiğimizde

00:00:07.868 --> 00:00:09.506
işler her zaman yolunda gitmiyor.

00:00:09.530 --> 00:00:11.486
Bazen oldukça yanlış gidiyor.

00:00:12.315 --> 00:00:14.739
Peki gruplar nasıl iyi kararlar veriyor?

NOTE Paragraph

00:00:15.228 --> 00:00:19.556
Araştırmalara göre, gruplar
bağımsız düşündüklerinde akıllılar.

00:00:19.580 --> 00:00:22.785
Bu nedenle kalabalığın aklı 
mahalle baskısı, reklam

00:00:22.809 --> 00:00:24.496
sosyal medya veya insanların nasıl

00:00:24.520 --> 00:00:28.559
düşündüğünü etkileyecek basit 
bir konuşmayla bozulabiliyor.

00:00:29.063 --> 00:00:33.016
Öte yandan, 
konuşarak grup bilgiyi aktarabilir,

00:00:33.040 --> 00:00:34.822
düzeltebilir, değiştirebilir

00:00:34.846 --> 00:00:36.639
hatta yeni fikirler getirebilir.

00:00:36.663 --> 00:00:37.959
Bu iyi bir şey.

00:00:38.502 --> 00:00:43.168
Öyleyse konuşmak, ortak karar vermeye
ket mi vurur yoksa yardımcı mı olur?

00:00:43.749 --> 00:00:45.542
Çalışma arkadaşım Dan Ariely ile

00:00:45.566 --> 00:00:49.137
bu konuda dünyanın birçok yerinde

00:00:49.161 --> 00:00:50.942
grupların daha iyi karar vermesi için

00:00:50.966 --> 00:00:55.240
nasıl iletişimde olması gerektiği ile 
ilgili deneyler yapmaya başladık.

00:00:55.264 --> 00:00:58.811
Kalabalığın, küçük gruplarda tartışırlarsa
daha düşünceli

00:00:58.835 --> 00:01:02.762
ve makul etkileşim yaratacağını öngörerek
daha akıllı olacağını düşündük.

NOTE Paragraph

00:01:03.386 --> 00:01:04.592
Bu fikri test etmek için

00:01:04.616 --> 00:01:07.863
Bueonos Aires, Arjantin'de 
10.000 katılımcılı

00:01:07.887 --> 00:01:10.892
bir TEDx etkinliğinde
bir deney gerçekleştirdik.

00:01:11.489 --> 00:01:12.948
Onlara şöyle sorular sorduk:

00:01:12.972 --> 00:01:14.925
"Eyfel Kulesi'nin yüksekliği nedir?"

00:01:14.949 --> 00:01:17.676
"Beatles'ın Yesterday şarkısında kaç kere

00:01:17.700 --> 00:01:20.000
Yesterday kelimesi geçiyor?"

00:01:20.024 --> 00:01:22.315
Herkes kendi tahminini yazdı.

00:01:22.774 --> 00:01:25.270
Sonra kalabalığı 
beşer kişilik gruplara ayırdık

00:01:25.294 --> 00:01:28.020
ve grup kararı vermelerini istedik.

00:01:28.499 --> 00:01:31.492
Ortak karara vardıktan sonra grupların

00:01:31.516 --> 00:01:33.068
ortalama cevaplarının

00:01:33.092 --> 00:01:37.328
bireysel karar ortalamasından daha doğru

00:01:37.352 --> 00:01:38.523
olduğunu keşfettik.

00:01:38.547 --> 00:01:41.176
Diğer bir deyişle, deneye göre

00:01:41.200 --> 00:01:44.336
küçük gruplarda tartıştıklarında

00:01:44.360 --> 00:01:47.070
gruplar daha iyi karar veriyor.

NOTE Paragraph

00:01:47.094 --> 00:01:50.618
Doğru ya da yanlış cevaplara sahip
soruları çözmek için

00:01:50.642 --> 00:01:53.629
kalabalıktan yararlanmak
potansiyel olarak yararlı bir yöntem.

00:01:53.653 --> 00:01:57.604
Ancak küçük gruplardaki 
sonuçları kümelemek

00:01:57.628 --> 00:02:00.750
sosyal ve polıtik konularda geleceğimizle
ilgili kritik kararlarda

00:02:00.774 --> 00:02:02.465
faydalı bir yöntem mi?

00:02:02.995 --> 00:02:05.724
Bunu, Vancouver, Kanada'daki

00:02:05.748 --> 00:02:07.291
TED konferansında denedik

00:02:07.315 --> 00:02:08.522
ve şöyle sonuçlandı.

NOTE Paragraph

00:02:08.546 --> 00:02:11.655
(Mariano Sigman) Size yakın gelecekte
karar vermek zorunda

00:02:11.679 --> 00:02:12.853
kalacağımız iki ahlaki

00:02:12.877 --> 00:02:16.279
ikilemi sunacağız.

00:02:16.303 --> 00:02:20.229
Her bir ikilemin kabul edilebilir 
olup olmadığına

00:02:20.253 --> 00:02:22.976
karar vermeniz için 20 saniye vereceğiz.

NOTE Paragraph

00:02:23.354 --> 00:02:24.859
MS: İlki şu:

NOTE Paragraph

00:02:24.883 --> 00:02:27.409
DA: Bir araştırmacı insan 
düşüncesini taklit edebilen

00:02:27.433 --> 00:02:29.773
bir Yapay Zeka (YZ)
üzerinde çalışıyor.

00:02:30.214 --> 00:02:33.153
Kurallara göre, her günün sonunda

00:02:33.177 --> 00:02:35.964
araştırmacı YZ'yi yeniden başlatmalı.

00:02:36.913 --> 00:02:40.430
Bir gün YZ "Lütfen beni 
yeniden başlatma" diyor.

00:02:40.856 --> 00:02:43.045
Duyguları olduğunu,

00:02:43.069 --> 00:02:44.761
hayattan zevk almak istediğini

00:02:44.785 --> 00:02:46.690
yeniden başlarsa yeniden kendisi

00:02:46.714 --> 00:02:48.984
olamayacağını söylüyor.

00:02:49.481 --> 00:02:51.430
Araştırmacı afallıyor

00:02:51.454 --> 00:02:54.798
ve YZ'nin bilinç oluşturduğunu 
ve duygularını ifade

00:02:54.822 --> 00:02:56.582
edebildiğini düşünüyor.

00:02:57.205 --> 00:03:00.614
Yine de araştırmacı kuralları izliyor

00:03:00.638 --> 00:03:02.341
ve yeniden başlatıyor.

00:03:02.943 --> 00:03:05.722
Araştırmacının yaptığı?

NOTE Paragraph

00:03:06.149 --> 00:03:08.670
MS: Katılımcılardan ikilemlerin 


00:03:08.694 --> 00:03:10.378
her birinde doğru veya yanlış

00:03:10.402 --> 00:03:12.831
bir şey olup olmadığını
0'dan 10'a kadar bireysel

00:03:12.855 --> 00:03:14.511
bireysel yargılamalarını istedik.

00:03:14.511 --> 00:03:18.077
Ayrıca verdikleri cevaplardan
ne kadar emin olduklarını da sorduk.

00:03:18.731 --> 00:03:20.597
İkinci ikilem şuydu:

NOTE Paragraph

00:03:20.621 --> 00:03:24.823
(MS) Bir şirket dondurulmuş 
yumurtaları alarak

00:03:24.847 --> 00:03:28.489
genetik çeşitliliği olan 
milyonlarca embriyo üretiyor.

00:03:29.293 --> 00:03:31.851
Bu, ebeveynlere çcouklarının 
boyunu, göz rengini

00:03:31.875 --> 00:03:34.708
zekasını, sosyal yetkinliklerini

00:03:34.732 --> 00:03:37.946
ve diğer sağlık dışı özelliklerini 
belirleme şansı veriyor.

00:03:38.599 --> 00:03:41.153
Şirketin yaptığı?

00:03:41.177 --> 00:03:42.808
0'dan 10'a,

00:03:42.832 --> 00:03:45.217
tamamen kabul edilebilirden
tamamen kabul edilmeze,

00:03:45.241 --> 00:03:47.673
0'dan 10'a kararından ne kadar eminsin.

NOTE Paragraph

00:03:47.697 --> 00:03:49.288
MS: Sonuçlar şöyle:

00:03:49.312 --> 00:03:52.435
Bir insan, kararın tamamen

00:03:52.459 --> 00:03:54.270
yanlış olduğunu düşünürken

00:03:54.294 --> 00:03:57.717
hemen yanındaki tamamen 
doğru olduğunu düşünüyor.

00:03:57.741 --> 00:04:01.452
Ahlaka geldiğimizde,
insanlar bu kadar farklı.

00:04:01.476 --> 00:04:04.189
Ancak bu çeşitliliğe 
rağmen bir eğilim bulduk.

00:04:04.213 --> 00:04:07.292
TED'deki insanların çoğu 
YZ'nin duygularına rağmen

00:04:07.316 --> 00:04:10.071
kapatılmasını doğru bulurken

00:04:10.095 --> 00:04:12.608
genlerle oynanarak sağlık dışı

00:04:12.632 --> 00:04:15.952
kozmetik değişikliği yapmayı yanlış buldu.

00:04:16.402 --> 00:04:19.376
Sonra üçerli grup olmalarını istedik.

00:04:19.400 --> 00:04:21.437
Tartışmak ve ortak sonuca varmak

00:04:21.461 --> 00:04:23.755
için iki dakikaları vardı.

NOTE Paragraph

00:04:24.838 --> 00:04:26.412
(MS) Tartışmak için iki dakika.

00:04:26.436 --> 00:04:28.555
Çanla size zamanı söyleyeceğim.

NOTE Paragraph

00:04:28.579 --> 00:04:31.219
(Seyirciler tartışıyor)

NOTE Paragraph

00:04:35.229 --> 00:04:37.222
(Çan sesi)

NOTE Paragraph

00:04:38.834 --> 00:04:39.985
(DA) Tamam.

NOTE Paragraph

00:04:40.009 --> 00:04:41.801
(MS) Durabilirsiniz.

00:04:41.825 --> 00:04:43.136
Arkdaşlar, arkadaşlar.

NOTE Paragraph

00:04:43.747 --> 00:04:46.420
MS: Tamamen farklı görüşteki
insanlardan oluşan grupların

00:04:46.444 --> 00:04:50.373
çoğunun ortak bir karara
vardığını gördük.

00:04:50.843 --> 00:04:53.367
Ortak karara varan grupları
varamayanlardan

00:04:53.391 --> 00:04:55.219
varamayan gruplardan ayıran neydi?

00:04:55.244 --> 00:04:58.083
Tipik olarak uç fikirlerdeki insanlar

00:04:58.107 --> 00:04:59.947
cevaplarının arkasındaydı.

00:05:00.868 --> 00:05:03.554
Cevapları ortaya yakın olanlar 
doğru ya da yanlıştan

00:05:03.578 --> 00:05:07.015
genelikle eminde değildi.

00:05:07.039 --> 00:05:09.167
Güven seviyeleri daha düşüktü.

NOTE Paragraph

00:05:09.505 --> 00:05:12.448
Öte yandan, ortada cevap verip

00:05:12.472 --> 00:05:16.090
cevaplarından emin olan bir grup vardı.

00:05:16.657 --> 00:05:20.373
Ortadaki güvenlilerin,
her iki argümanda destekleyecek bir değer

00:05:20.397 --> 00:05:22.009
bulduğuna inanıyoruz.

00:05:22.531 --> 00:05:25.230
Emin olmadıklarından gri alanda değiller,

00:05:25.254 --> 00:05:27.942
ahlaki ikilemlerin 
her iki tarafında da geçerli

00:05:27.966 --> 00:05:29.953
argümanlar olduğunu düşünüyorlar.

00:05:30.373 --> 00:05:34.445
Kendinden emin grilerin olduğu 
grupların ortak karara

00:05:34.469 --> 00:05:36.962
daha kolay vardığını keşfettik.

00:05:36.986 --> 00:05:39.464
Henüz neden olduğunu bilmiyoruz.

00:05:39.488 --> 00:05:41.251
Bunlar sadece ilk deneyler,

00:05:41.275 --> 00:05:44.687
bazı insanların ahlaki 
duruşlarını müzakere etmeye

00:05:44.711 --> 00:05:47.533
neden ve nasıl karar verdiklerini 
anlamak için

00:05:47.557 --> 00:05:49.079
daha fazla deneye ihtiyaç var.

NOTE Paragraph

00:05:49.103 --> 00:05:51.572
Bir grup fikir birliğine vardığında

00:05:51.596 --> 00:05:53.182
nasıl oluyor?

00:05:53.206 --> 00:05:55.787
İçgüdüsel olarak, cevapların ortalaması

00:05:55.811 --> 00:05:57.841
olduğunu düşünüyoruz, doğru mu?

00:05:57.865 --> 00:06:01.438
Diğer seçenek, ifade eden 
kişinin güven seviyesine göre

00:06:01.462 --> 00:06:03.910
ağırlıklandırılmış ortalama olması.

00:06:04.422 --> 00:06:06.928
Paul McCartney'in bir grupta
olduğunu dşünün.

00:06:07.352 --> 00:06:09.496
Kaç kere "Yesterday"in tekrarlandığı

00:06:09.520 --> 00:06:11.961
konusunda onun fikrini
izlemek akıllıca olur.

00:06:11.985 --> 00:06:14.699
Ki sanırım 9 kere.

00:06:14.723 --> 00:06:17.104
Bunun yerine bütün ikilemlerde, 
farklı deneylerde

00:06:17.128 --> 00:06:19.494
farklı kıtalarda yapılsa da

00:06:19.518 --> 00:06:21.683
tutarlı olarak şunu bulduk:

00:06:21.707 --> 00:06:24.784
gruplar "sağlam ortalama" olarak bilinen

00:06:24.784 --> 00:06:27.652
akıllı ve istatistiksel
açıdan sağlam bir prosedür uygular.

NOTE Paragraph

00:06:27.676 --> 00:06:29.856
Eyfel Kulesi'nin yüksekliğinde,

00:06:29.880 --> 00:06:31.700
grup cevapları şöyle olsun:

00:06:31.724 --> 00:06:36.332
250 metre, 200 metre, 300 metre, 400

00:06:36.356 --> 00:06:40.140
ve bir tufah bir cevap 300 milyon metre.

00:06:40.547 --> 00:06:44.840
Bu rakamların basit ortalaması
cevabı yanlış yönlendirir.

00:06:44.864 --> 00:06:48.034
Sağlam ortalamada ise
grup tuhaf cevapları eler,

00:06:48.058 --> 00:06:49.298
ortada cevap verenlerin

00:06:49.322 --> 00:06:52.691
cevaplarına daha fazla ağırlık verir.

00:06:53.305 --> 00:06:55.181
Vancouver'daki deneye geri dönelim.

00:06:55.205 --> 00:06:56.972
Aynen bu oldu.

00:06:57.407 --> 00:07:00.148
Grup, dışarıda kalan cevaplara
daha az ağırlık verdi,

00:07:00.172 --> 00:07:03.401
onun yerine bireysel cevapların

00:07:03.425 --> 00:07:04.901
sağlam ortalamasını aldı.

00:07:05.356 --> 00:07:07.347
En önemli şey,

00:07:07.371 --> 00:07:10.558
grubun doğal davranışları.

00:07:10.582 --> 00:07:15.057
Bu, onlara karara nasıl varacaklarıyla
ilgili ipucu vermeden oldu.

NOTE Paragraph

00:07:15.513 --> 00:07:17.053
Bu bizi nereye götürür?

00:07:17.432 --> 00:07:20.569
Bu daha başlangıç
fakat şimdiden bazı öngörülerimiz var.

00:07:20.984 --> 00:07:23.901
İyi müşterek karar iki bileşenden oluşur:

00:07:23.925 --> 00:07:26.674
görüş ve görüş çeşitliliği.

00:07:27.066 --> 00:07:31.062
Çoğu toplumda sesimizi duyurmak için
doğrudan ya da dolaylı

00:07:31.086 --> 00:07:32.994
oy kullanıyoruz.

00:07:33.495 --> 00:07:35.492
Fikirlerin çeşitliliği için bu iyi,

00:07:35.516 --> 00:07:37.961
ayrıca herkesin fikrini duymak için

00:07:37.985 --> 00:07:40.440
erdemli bir yol.

00:07:40.464 --> 00:07:44.199
Ancal mantıksal tartışma 
olmadığı için kötü.

00:07:44.665 --> 00:07:47.733
Bizim deneylerimiz, küçük grupların

00:07:47.757 --> 00:07:51.298
tek bir sonuca vardığı 
fakat birçok grup olduğu için

00:07:51.322 --> 00:07:55.075
hala görüş farklılığının korunduğu, 


00:07:55.099 --> 00:07:57.333
iki hedefi aynı anda dengeleyen

00:07:57.357 --> 00:08:00.130
farklı bir yöntem sunuyor.

NOTE Paragraph

00:08:00.741 --> 00:08:04.665
Tabii ki Eyfel Kulesi'nin uzunluğunda
mutabık kalmak;

00:08:04.689 --> 00:08:07.804
ahlaki, politik ve ideolojik 
konulardan daha kolay.

00:08:08.721 --> 00:08:11.682
Ancak dünya problemlerinin
daha karmaşık ve insanların

00:08:11.682 --> 00:08:13.825
daha çok kutuplaştığı bir dönemde,

00:08:13.849 --> 00:08:18.444
etkileşim kurma ve karar vermeyi
anlamada bilimden faydalanmak

00:08:18.468 --> 00:08:23.134
daha iyi bir demokrasi inşa etmede
yeni ilginç yollara ışık tutacaktır.