[Nhạc nền]
[Alex] Trong một nền kinh tế cạnh tranh,
chúng ta đều biết rằng giá bán
bằng với chi phí cận biên và có sự cân
bằng thị trường
Trong nền kinh tế độc quyền, chúng ta
giờ đây biết rằng giá bán
sẽ cao hơn chi phí cận biên
Nhưng nhiều hơn là bao nhiêu?
Điều gì khiến giá cao hơn?
Điều mà chúng tôi muốn truyền tải
trong buổi talkshow ngày hôm nay
chính là sự tăng giá trong nền kinh tế
độc quyền phụ thuộc vào
sự co giãn của cầu.
Ok, hãy tóm gọn sơ qua kiến thức của bài hôm trước nào.
Mọi thứ trên biểu đồ này chúng ta hẳn
phải quen thuộc rồi.
Chúng ta đã biết cách tìm ra đường
doanh thu cận biên
là một đường cong xuất phát từ trục tung
từ chung một điểm trên đường cầu
với độ dốc gấp 2
Chúng ta cũng biết được rằng
tối đa hóa lợi nhuận theo sản lượng
là khi doanh thu cận biên bằng với chi phí cận biên
Và chúng ta hiểu rằng điểm tối đa hóa
lợi nhuận theo giá
là mức giá cao nhất mà người mua
sẵn lòng chi trả
cho mỗi sản phẩm với số lượng kể trên,
trong trường hợp này giá bán là 12,5 đô
Sự tăng giá trong thị trường độc quyền
là sự chênh lệch giữa giá
và chi phí cận biên
Chúng ta hiểu rằng nền kinh tế cạnh tranh
giá bằng với chi phí cận biên
Và đây khi thị trường cân bằng
giá bán đã cao hơn
so với chi phí cận biên,
đó là sự tăng giá trong thị trường độc quyền
và đọc từ biểu đồ chúng ta thấy,
tổng lợi nhuận của nhà độc quyền
cao hơn so với lợi nhuận thông thường
và lợi nhuận là sự chênh lệch giữa
giá bán và chi phí trung bình
nhân với số lượng,
sẽ ra phần tô đậm này.
Được rồi, đó là phần ôn tập.
Giờ là phần đưa ra một số bao quát
về điều gì sẽ đo lường kích thước
của sự tăng lên về giá trong nền kinh tế độc quyền
Về trực quan, hãy xét tới trường hợp của
các công ty dược
Hai hiệu ứng sẽ làm tăng lên
yếu tố độc quyền trong trường hợp này
Thứ nhất, hiệu ứng "bạn không thể mang
theo được gì sang thế giới bên kia"
cụ thể là, người có bệnh nan y
sẽ tương đối không nhạy cảm lắm về giá
về những loại thuốc có thể chữa được
bệnh của họ
Chết sẽ không mang theo được nên
hãy tiêu hết những gì bạn có
miễn sao cứu được mạng sống của bạn
Nếu giá bán loại thuốc có thể cứu sống
được họ tăng lên
lượng cầu cũng vẫn sẽ không giảm đáng kể
Vì người mua không nhạy cảm với giá
những nhà độc quyền sẽ nói rằng:
"Này, tôi có thể tăng giá bán
và họ vẫn sẽ mua, nên tôi có nên
tăng giá bán
nó sẽ giúp tôi tối đa hóa lợi nhuận
nếu làm thế"
Và hiệu ứng "tiền không phải mình trả"
Nếu người nào đó không phải mình
trả tiền thuốc men
người sử dụng hay người tiêu thụ sẽ bớt
nhạy cảm về giá
Và chúng ta đều biết rằng trong ngành dược,
những công ty bảo hiểm
dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho người già, người nghèo
hay các chương trình của chính phủ
họ sẽ trả tiền thuốc men
vậy nên những người có nhu cầu về dược phẩm,
họ sẽ không phải trả tiền
Kể cả giá bán có tăng đi chăng nữa
họ cũng sẽ yêu cầu tiếp tục sử dụng
thuốc và lượng cầu
vẫn không giảm nhiều lắm
Vậy có thể kết luận rằng
càng ít nhạy cảm của cầu theo giá
giá bán lại càng tăng lên
Nếu người mua không nhạy cảm với giá
những người độc quyền sẽ nói rằng:
"Tuyệt, tôi có thể tăng giá bán
mà vẫn bán được lượng gần tương đương
với trước đây"
Nói cách khác, đường cầu càng ít co giãn
giá càng tăng.
Và đó là bài học cơ bản của chúng ta
Giờ chúng ta đã có trực quan về vấn đề này rồi,
hãy thử lên một số biểu đồ nhé
vài đường cầu
Hiện tại ta có 2 đường cầu
Cái nào co giãn hơn, cái bên phải
hay là phía bên trái?
Đường cầu bên trái sẽ co giãn hơn,
đường cầu bên phải sẽ ít co giãn hơn
Vậy từ trực giác của mình, chúng ta sẽ có kì vọng
tăng giá ít hơn
sẽ ở bên trái và tăng giá mạnh hơn sẽ ở bên phải
Chúng ta đã biết tối đa hóa lợi nhuận theo giá
và sản lượng thế nào rồi nên
hãy tính nhé.
Bắt đầu với đường cầu bên trái
Những gì ta thấy là khi đường cầu
tương đối co giãn,
có sự tăng lên một chút về giá
so với chi phí cận biên
Vậy còn bên phải thì sao?
Giờ đây chúng ta có một đường cầu tương đối
không co giãn
Và chúng ta thấy rằng giá bán khá cao so với
chi phí cận biên
Chúng ta đã thấy một đường cầu tương đối
không giãn nở
và có sự tăng lên đáng kể về giá
Để ý rằng chi phí cận biên của 2 thị trường đều như nhau
chỉ có khác ở chỗ đường cầu bên phải
ít co giãn hơn
Nhớ tới lập luận rằng
những nhà độc quyền coi khách hàng
không nhạy cảm với giá
Vậy rút ra rằng
nếu tăng giá
lượng cầu cũng chỉ giảm một chút
Do đó, sự tăng về giá cũng sẽ dẫn tới
tăng lợi nhuận của các nhà độc quyền,
điều mà họ mong muốn
vậy nên các nhà độc quyền khi tăng giá bán
bạn sẽ chịu một khoản giá tăng đáng kể
so với chi phí cận biên
Đối với doanh nghiệp cạnh tranh cũng vậy
Nhu cầu về sản phẩm của họ rất co giãn
và trong trường hợp đó, giá bán ngang với
chi phí cận biên
Vậy có thể hiểu được
rằng đường cầu càng co giãn
quyết định về giá của các nhà độc quyền
càng gần hơn với doanh nghiệp cạnh tranh.
Vậy nên nhu cầu đối với nhà độc quyền
càng co giãn, giá sẽ gần hơn với
chi phí cận biên.
Đường cầu càng co giãn
đối với nhà độc quyền,
tối đa hóa lợi nhuận đầu ra khiến giá
gần ngang với các công ty cạnh tranh
Giá sẽ càng gần với chi phí cận biên
Được rồi, rất tốt.
Hãy nhớ lại, bài học quan trọng,
cầu càng ít co giãn
giá bán sản phẩm càng cao
Giờ hãy thử vận dụng lý thuyết xem có thể
giải bài toán về giá bán này không nhé
Tôi gần đây hay để ý một vài chuyến bay hãng American Airlines
và phát hiện ra một chuyến bay Washington-Dallas
có giá cao hơn một chuyến bay từ Washington tới San Francisco
Giờ, có 2 vấn đề cần làm rõ
Đầu tiên, San Francisco rõ ràng xa hơn từ Washington
so với Dallas
Vậy nên bạn sẽ nghĩ rằng chi phí
nhiên liệu và các chi phí khác
sẽ cao hơn
Thứ hai, mọi việc có vẻ phức tạp hơn bởi chuyến bay từ Washington
tới San Francisco đi qua Dallas
Thực tế, quãng đường từ Washington tới Dallas
của chuyến đi từ Washington tới San Francisco
y hệt với chuyến bay từ Washington tới Dallas
Vậy tại sao quãng đường từ Washington
tới San Francisco lại đắt hơn
toàn bộ chuyến bay?
Đáp án còn đòi hỏi một chút kiến thức về ngàng hàng không
được xây dựng ở Mỹ
Hầu hết các công ty hàng không có sân bay trung tâm
thường gần trung tâm của nước đó,
được thống trị bởi 1 hãng hàng không cụ thể
Trong trường hợp của American Airlines, là Dallas
Của hãng United là Chicago
Northwest thì thống trị Minnesota,
St. Paul,..
Điều đó nghĩa là nếu bạn muốn bay tới Dallas
với thời gian thuận tiện cho bạn,
bạn sẽ phải tìm
một chuyến bay giờ tốt của hãng American Airlines
hơn là các hãng hàng không khác
Và nếu bạn muốn bay tới Minneapolis, St. Paul,
Sẽ thuân tiện hơn
nếu bay của hãng Northwest
Được rồi, bạn đã có ý tưởng gì về việc giải quyết thắc mắc này chưa?
Hãy nghĩ một người bay từ Washington tới Dallas
Họ sẽ có những lựa chọn gì?
Không nhiều.
Chỉ có số ít sự thay thế
Và it sự thay thế nghĩa là cầu ít co giãn
Giờ hãy nghĩ tới một người bay từ Washington tới San Francisco
Họ có những lựa chọn nào?
Chà, rất nhiều ấy chứ.
Họ có thể bay qua Chicago hay qua Denver
hoặc Minneapolis, St. Paul hay là bay thẳng
Có rất nhiều lựa chọn tốt cho việc bay
từ Washington tới San Francisco, vì San Francisco
không phải là một thành phố trung tâm
Vậy chúng ta có thể thấy được gì?
Chà, chúng ta có thể thấy lượng cầu các chuyến bay từ Washington
tới San Francisco khá co giãn
và lượng cầu các chuyến bay từ Washington tới Dallas
tương đối không co giãn
Và trên lý thuyết mách chúng ta rằng cầu co giãn
chúng ta sẽ nhận mức giá tăng ít hơn
Với cầu không co giãn, chúng ta sẽ chịu mức giá tăng nhiều
Như vậy lý thuyết hoàn toàn nhất quán với
câu đố về giá và giải thích bài toán.
Nếu bạn muốn kiểm tra kiến thức
hãy nhấn vào " Practice Questions"
Hoặc nếu bạn đã sẵn sàng học bài kế tiếp, nhấn vào Video kế tiếp
[nhạc nền]