WEBVTT

00:00:00.305 --> 00:00:03.005
♪ (hareketli müzik) ♪

00:00:03.151 --> 00:00:07.311
İnternet: IP Adresleri ve DNS

00:00:09.713 --> 00:00:13.743
Merhaba, ismim Paola.
Microsoft'ta yazılım mühendisiyim.

00:00:13.743 --> 00:00:16.632
Haydi internetin nasıl çalıştığına
bakalım.

00:00:17.152 --> 00:00:21.191
İşim, ağların birbirleriyle
iletişim kurabilmesine bağlı.

00:00:21.959 --> 00:00:26.171
Ancak 1970'lerde bunun için
standart bir yöntem yoktu.

00:00:26.901 --> 00:00:30.770
Vint Cerf ve Bob Kahn'ın
iletişimi mümkün kılmak için

00:00:30.770 --> 00:00:33.760
internet protokolünü
icat etmeleri gerekti.

00:00:34.410 --> 00:00:38.630
Bu icat şimdilerde
internet dediğimiz şeyin temellerini attı.

00:00:39.470 --> 00:00:42.131
İnternet, ağların oluşturduğu ağlardır.

00:00:42.131 --> 00:00:45.781
Tüm dünyada
milyarlarca cihazı birbirine bağlar.

00:00:46.501 --> 00:00:50.853
İnternete Wi-Fi yoluyla laptop veya
telefonla bağlı olabilirsiniz.

00:00:50.853 --> 00:00:55.473
Bu durumda, bu Wi-Fi bağlantısı sizi
bir İnternet Servis Sağlayıcısına (ISS)

00:00:55.473 --> 00:00:58.760
ve bu servis sağlayıcısı da
tüm dünyadaki milyarlarca cihaza bağlar.

00:00:58.760 --> 00:01:03.981
Bu cihazlar ise her biri birbirine bağlı
yüz binlerce ağ ile birbirine bağlıdır.

00:01:04.919 --> 00:01:11.789
İnsanların, değerini anlayamadığı şeyse
internetin gerçek bir tasarım felsefesi

00:01:11.789 --> 00:01:16.159
ve bir dizi protokolle ifade edilen
bir mimarlık örneği olduğudur.

00:01:16.309 --> 00:01:20.549
"Protokol", tüm tarafların kullanmaya
izin vermesi durumunda

00:01:20.549 --> 00:01:23.885
sorunsuz iletişim sağlayan
bir dizi kural ve standarttır.

00:01:24.735 --> 00:01:28.765
İnternetin fiziksel olarak nasıl çalıştığı
bu tasarım felsefesinin

00:01:28.765 --> 00:01:32.575
internetin yeni iletişim teknolojilerine
uyum sağlamasını ve bu teknolojileri

00:01:32.575 --> 00:01:36.365
öğrenmesini mümkün kıldığı
gerçeğinden daha önemsizdir.

00:01:36.365 --> 00:01:40.505
Bunun nedeni, yeni bir teknolojinin
interneti yeni bir tarzda kullanmak için

00:01:40.505 --> 00:01:43.735
hangi protokollerle çalışması gerektiğini
bilmesi gerektiğidir.

00:01:44.819 --> 00:01:48.519
İnternetteki tüm cihazların
kendilerine özgü bir adresi vardır.

00:01:48.519 --> 00:01:53.996
İnternet adresi, tıpkı telefon numaraları
veya sokak adları gibi sayılardan oluşur.

00:01:53.996 --> 00:01:58.186
Bu adres, ağın ucundaki her bir bilgisayar
veya cihazın kendine özgüdür.

00:01:58.889 --> 00:02:02.769
Evlerin ve iş yerlerinin
posta adresleri gibi düşünebilirsiniz.

00:02:02.899 --> 00:02:06.220
Birine posta göndermek için,
kim olduğunu bilmenize gerek yoktur.

00:02:06.220 --> 00:02:09.580
Ancak adreslerini ve bu adresi
nasıl yazacağınızı bilmelisiniz ki

00:02:09.580 --> 00:02:13.995
bir posta sistemi bu mektubu
varış noktasına ulaştırabilsin.

00:02:13.999 --> 00:02:18.199
İnternetteki bilgisayarlara
adres verme sistemi de buna benzer.

00:02:18.199 --> 00:02:21.579
İnternet iletişiminde kullanılan
en önemli protokollerden birinin,

00:02:21.579 --> 00:02:26.407
"İnternet Protokolü" veya "IP" denen
protokolün bir parçasıdır.

00:02:26.809 --> 00:02:30.353
Yani bir bilgisayarın adresine
"IP Adresi" denir.

00:02:30.639 --> 00:02:32.219
Bir web sitesini ziyaret etmek

00:02:32.219 --> 00:02:35.039
aslında başka bir bilgisayardan
bilgi talep etmektir.

00:02:35.419 --> 00:02:39.059
Bilgisayarınız, başka bir bilgisayarın
IP adresine bir mesaj gönderirken

00:02:39.059 --> 00:02:40.889
kendi adresini de gönderir.

00:02:40.889 --> 00:02:43.949
Bu sayede, diğer bilgisayar
yanıtı nereye göndereceğini bilir.

00:02:45.389 --> 00:02:48.094
Belki daha önce IP adresi görmüşsünüzdür.

00:02:48.094 --> 00:02:53.029
Bir avuç sayıdır! Bu sayılar
belli bir düzene göre sıralanır.

00:02:53.319 --> 00:02:58.489
Bir ev adresinde ülke, şehir, sokak,
daire numarası olduğu gibi

00:02:58.489 --> 00:03:01.089
bir IP adresi de pek çok kısımdan oluşur.

00:03:01.269 --> 00:03:05.992
Tüm dijital veriler gibi bu sayıların
her biri bit'lerle ifade edilir.

00:03:06.570 --> 00:03:10.340
Geleneksel IP adresi 32 bit uzunluğundadır

00:03:10.340 --> 00:03:13.620
ve her biri 8 bit olan kısımlardan oluşur.

00:03:13.620 --> 00:03:18.520
Baştaki sayılar genellikle
cihazın ülke ve bölge ağlarını belirtir.

00:03:18.520 --> 00:03:23.940
Ardından alt ağlar
ve son olarak o cihazın adresi gelir.

00:03:23.940 --> 00:03:31.052
Bu IP adresi verme biçimine IPv4 denir.
1973'te tasarlanmıştır

00:03:31.052 --> 00:03:33.712
ve 80'lerin başında
yaygın olarak benimsenmiştir.

00:03:33.712 --> 00:03:39.392
İnternete bağlanan 4 milyardan fazla
cihaz için benzersiz adresler sunar.

00:03:39.392 --> 00:03:44.899
Fakat internet, Vint Cerf'in
tahmininden bile daha popüler hale gelince

00:03:44.899 --> 00:03:49.042
4 milyar benzersiz adresin
yeterli olmayacağı ortaya çıktı.

00:03:49.042 --> 00:03:52.422
Şimdilerde,
daha uzun bir IP adresi formatına

00:03:52.422 --> 00:03:56.252
yıllar süren geçişin ortasındayız:
IPv6

00:03:56.252 --> 00:03:59.632
Bu format, her bir adres için
128 bit kullanıyor

00:03:59.632 --> 00:04:04.252
ve 340 undesilyondan fazla
benzersiz adres sunuyor.

00:04:04.973 --> 00:04:10.503
Dünya üzerindeki her bir kum taneciğinin
IP adresine sahip olmasına yeter de artar.

00:04:10.737 --> 00:04:15.077
Çoğu kullanıcı IP adreslerini hiç görmez
veya umursamaz.

00:04:15.228 --> 00:04:18.168
"Alan Adı Sistemi"
veya "DNS" denen sistem,

00:04:18.168 --> 00:04:23.838
www.example.com gibi adları
ilgili adreslere çevirir.

00:04:23.838 --> 00:04:28.360
Bilgisayarınız, alan adlarını aramak için
DNS kullanır ve internetteki

00:04:28.360 --> 00:04:33.218
varış noktasına bağlanmak için
kullanılan ilgili IP adresini alır.

00:04:33.218 --> 00:04:35.210
♪ (Ve olaylar şöyle gelişir...) ♪

00:04:35.210 --> 00:04:40.030
(Ses 1) Merhaba, www.code.org adresine
gitmek istiyorum.

00:04:41.711 --> 00:04:46.851
(Ses 2) O alan adının IP adresini
bilmiyorum, bir soruşturayım.

00:04:46.851 --> 00:04:51.969
Hey, www.code.org'a
nasıl gidileceğini biliyor musun?

00:04:53.245 --> 00:05:00.225
(Ses 3) Evet, işte burada, 174.129.14.120.

00:05:00.637 --> 00:05:05.047
(Ses 2) Tamam, güzel, teşekkürler.
Bir kenara yazayım, sonra lazım olur.

00:05:05.047 --> 00:05:07.227
İşte, istediğin adres.

00:05:07.227 --> 00:05:09.347
(Ses 1) Harika! Teşekkürler.

00:05:13.590 --> 00:05:17.590
Milyarlarca cihazın
milyarlarca farklı web sitesi arasında

00:05:17.590 --> 00:05:21.450
birini bulmasını sağlayacak bir sistemi
nasıl tasarlarız?

00:05:21.540 --> 00:05:24.290
Tek bir DNS sunucusunun

00:05:24.290 --> 00:05:27.180
tüm cihazların taleplerini yönetmesi
mümkün değil.

00:05:27.944 --> 00:05:32.284
Bu nedenle, DNS sunucuları birbirlerine 
dağıtık bir hiyerarşiyle bağlıdırlar.

00:05:32.284 --> 00:05:40.639
Bölgelere ayrılıp .org, .com, .net gibi
ana alanların sorumluluğunu paylaşırlar.

00:05:41.955 --> 00:05:46.505
DNS, açık ve kamusal
bir iletişim protokolü olarak

00:05:46.505 --> 00:05:49.993
hükûmet ve eğitim kurumlarına
yönelik yaratılmıştı.

00:05:49.993 --> 00:05:54.522
Açık olduğundan, DNS
siber saldıralara da açık hedef olur.

00:05:54.962 --> 00:05:57.863
Buna örnek olarak
"DNS zehirlenmesi" verilebilir.

00:05:58.373 --> 00:06:01.776
Bir bilgisayar korsanı
DNS sunucusuna erişip

00:06:01.776 --> 00:06:07.133
yanlış IP adresine sahip bir alan adıyla
eşleştirdiğinde gerçekleşir.

00:06:07.133 --> 00:06:09.373
Bu sayede, bilgisayar korsanı insanları

00:06:09.373 --> 00:06:11.823
yanıltıcı bir web sitesine
yönlendirebilir.

00:06:11.823 --> 00:06:15.833
Bu başınıza geldiyse
daha çok soruna açık hale gelmişsinizdir.

00:06:15.833 --> 00:06:20.270
Çünkü sahte web sitesini
gerçekmiş gibi kullanırsınız.

00:06:21.657 --> 00:06:25.657
İnternet, devasa bir boyutta
ve her gün daha da büyüyor.

00:06:25.657 --> 00:06:30.617
Ama Alan Adı Sistemi ve İnternet Protokolü
ne kadar büyüyeceği fark etmeksizin

00:06:30.617 --> 00:06:33.777
interneti ölçeklendirebilecek biçimde
tasarlanmıştır.

00:06:34.073 --> 00:06:38.073
♪ (hareketli müzik) ♪