0:00:00.305,0:00:03.005
♪ (hareketli müzik) ♪

0:00:03.151,0:00:07.311
İnternet: IP Adresleri ve DNS

0:00:09.713,0:00:13.743
Merhaba, ismim Paola.[br]Microsoft'ta yazılım mühendisiyim.

0:00:13.743,0:00:16.632
Haydi internetin nasıl çalıştığına[br]bakalım.

0:00:17.152,0:00:21.191
İşim, ağların birbirleriyle[br]iletişim kurabilmesine bağlı.

0:00:21.959,0:00:26.171
Ancak 1970'lerde bunun için[br]standart bir yöntem yoktu.

0:00:26.901,0:00:30.770
Vint Cerf ve Bob Kahn'ın[br]iletişimi mümkün kılmak için

0:00:30.770,0:00:33.760
internet protokolünü[br]icat etmeleri gerekti.

0:00:34.410,0:00:38.630
Bu icat şimdilerde[br]internet dediğimiz şeyin temellerini attı.

0:00:39.470,0:00:42.131
İnternet, ağların oluşturduğu ağlardır.

0:00:42.131,0:00:45.781
Tüm dünyada[br]milyarlarca cihazı birbirine bağlar.

0:00:46.501,0:00:50.853
İnternete Wi-Fi yoluyla laptop veya[br]telefonla bağlı olabilirsiniz.

0:00:50.853,0:00:55.473
Bu durumda, bu Wi-Fi bağlantısı sizi[br]bir İnternet Servis Sağlayıcısına (ISS)

0:00:55.473,0:00:58.760
ve bu servis sağlayıcısı da[br]tüm dünyadaki milyarlarca cihaza bağlar.

0:00:58.760,0:01:03.981
Bu cihazlar ise her biri birbirine bağlı[br]yüz binlerce ağ ile birbirine bağlıdır.

0:01:04.919,0:01:11.789
İnsanların, değerini anlayamadığı şeyse[br]internetin gerçek bir tasarım felsefesi

0:01:11.789,0:01:16.159
ve bir dizi protokolle ifade edilen[br]bir mimarlık örneği olduğudur.

0:01:16.309,0:01:20.549
"Protokol", tüm tarafların kullanmaya[br]izin vermesi durumunda

0:01:20.549,0:01:23.885
sorunsuz iletişim sağlayan[br]bir dizi kural ve standarttır.

0:01:24.735,0:01:28.765
İnternetin fiziksel olarak nasıl çalıştığı[br]bu tasarım felsefesinin

0:01:28.765,0:01:32.575
internetin yeni iletişim teknolojilerine[br]uyum sağlamasını ve bu teknolojileri

0:01:32.575,0:01:36.365
öğrenmesini mümkün kıldığı[br]gerçeğinden daha önemsizdir.

0:01:36.365,0:01:40.505
Bunun nedeni, yeni bir teknolojinin[br]interneti yeni bir tarzda kullanmak için

0:01:40.505,0:01:43.735
hangi protokollerle çalışması gerektiğini[br]bilmesi gerektiğidir.

0:01:44.819,0:01:48.519
İnternetteki tüm cihazların[br]kendilerine özgü bir adresi vardır.

0:01:48.519,0:01:53.996
İnternet adresi, tıpkı telefon numaraları[br]veya sokak adları gibi sayılardan oluşur.

0:01:53.996,0:01:58.186
Bu adres, ağın ucundaki her bir bilgisayar[br]veya cihazın kendine özgüdür.

0:01:58.889,0:02:02.769
Evlerin ve iş yerlerinin[br]posta adresleri gibi düşünebilirsiniz.

0:02:02.899,0:02:06.220
Birine posta göndermek için,[br]kim olduğunu bilmenize gerek yoktur.

0:02:06.220,0:02:09.580
Ancak adreslerini ve bu adresi[br]nasıl yazacağınızı bilmelisiniz ki

0:02:09.580,0:02:13.995
bir posta sistemi bu mektubu[br]varış noktasına ulaştırabilsin.

0:02:13.999,0:02:18.199
İnternetteki bilgisayarlara[br]adres verme sistemi de buna benzer.

0:02:18.199,0:02:21.579
İnternet iletişiminde kullanılan[br]en önemli protokollerden birinin,

0:02:21.579,0:02:26.407
"İnternet Protokolü" veya "IP" denen[br]protokolün bir parçasıdır.

0:02:26.809,0:02:30.353
Yani bir bilgisayarın adresine[br]"IP Adresi" denir.

0:02:30.639,0:02:32.219
Bir web sitesini ziyaret etmek

0:02:32.219,0:02:35.039
aslında başka bir bilgisayardan[br]bilgi talep etmektir.

0:02:35.419,0:02:39.059
Bilgisayarınız, başka bir bilgisayarın[br]IP adresine bir mesaj gönderirken

0:02:39.059,0:02:40.889
kendi adresini de gönderir.

0:02:40.889,0:02:43.949
Bu sayede, diğer bilgisayar[br]yanıtı nereye göndereceğini bilir.

0:02:45.389,0:02:48.094
Belki daha önce IP adresi görmüşsünüzdür.

0:02:48.094,0:02:53.029
Bir avuç sayıdır! Bu sayılar[br]belli bir düzene göre sıralanır.

0:02:53.319,0:02:58.489
Bir ev adresinde ülke, şehir, sokak,[br]daire numarası olduğu gibi

0:02:58.489,0:03:01.089
bir IP adresi de pek çok kısımdan oluşur.

0:03:01.269,0:03:05.992
Tüm dijital veriler gibi bu sayıların[br]her biri bit'lerle ifade edilir.

0:03:06.570,0:03:10.340
Geleneksel IP adresi 32 bit uzunluğundadır

0:03:10.340,0:03:13.620
ve her biri 8 bit olan kısımlardan oluşur.

0:03:13.620,0:03:18.520
Baştaki sayılar genellikle[br]cihazın ülke ve bölge ağlarını belirtir.

0:03:18.520,0:03:23.940
Ardından alt ağlar[br]ve son olarak o cihazın adresi gelir.

0:03:23.940,0:03:31.052
Bu IP adresi verme biçimine IPv4 denir.[br]1973'te tasarlanmıştır

0:03:31.052,0:03:33.712
ve 80'lerin başında[br]yaygın olarak benimsenmiştir.

0:03:33.712,0:03:39.392
İnternete bağlanan 4 milyardan fazla[br]cihaz için benzersiz adresler sunar.

0:03:39.392,0:03:44.899
Fakat internet, Vint Cerf'in[br]tahmininden bile daha popüler hale gelince

0:03:44.899,0:03:49.042
4 milyar benzersiz adresin[br]yeterli olmayacağı ortaya çıktı.

0:03:49.042,0:03:52.422
Şimdilerde,[br]daha uzun bir IP adresi formatına

0:03:52.422,0:03:56.252
yıllar süren geçişin ortasındayız:[br]IPv6

0:03:56.252,0:03:59.632
Bu format, her bir adres için[br]128 bit kullanıyor

0:03:59.632,0:04:04.252
ve 340 undesilyondan fazla[br]benzersiz adres sunuyor.

0:04:04.973,0:04:10.503
Dünya üzerindeki her bir kum taneciğinin[br]IP adresine sahip olmasına yeter de artar.

0:04:10.737,0:04:15.077
Çoğu kullanıcı IP adreslerini hiç görmez[br]veya umursamaz.

0:04:15.228,0:04:18.168
"Alan Adı Sistemi"[br]veya "DNS" denen sistem,

0:04:18.168,0:04:23.838
www.example.com gibi adları[br]ilgili adreslere çevirir.

0:04:23.838,0:04:28.360
Bilgisayarınız, alan adlarını aramak için[br]DNS kullanır ve internetteki

0:04:28.360,0:04:33.218
varış noktasına bağlanmak için[br]kullanılan ilgili IP adresini alır.

0:04:33.218,0:04:35.210
♪ (Ve olaylar şöyle gelişir...) ♪

0:04:35.210,0:04:40.030
(Ses 1) Merhaba, www.code.org adresine[br]gitmek istiyorum.

0:04:41.711,0:04:46.851
(Ses 2) O alan adının IP adresini[br]bilmiyorum, bir soruşturayım.

0:04:46.851,0:04:51.969
Hey, www.code.org'a[br]nasıl gidileceğini biliyor musun?

0:04:53.245,0:05:00.225
(Ses 3) Evet, işte burada, 174.129.14.120.

0:05:00.637,0:05:05.047
(Ses 2) Tamam, güzel, teşekkürler.[br]Bir kenara yazayım, sonra lazım olur.

0:05:05.047,0:05:07.227
İşte, istediğin adres.

0:05:07.227,0:05:09.347
(Ses 1) Harika! Teşekkürler.

0:05:13.590,0:05:17.590
Milyarlarca cihazın[br]milyarlarca farklı web sitesi arasında

0:05:17.590,0:05:21.450
birini bulmasını sağlayacak bir sistemi[br]nasıl tasarlarız?

0:05:21.540,0:05:24.290
Tek bir DNS sunucusunun

0:05:24.290,0:05:27.180
tüm cihazların taleplerini yönetmesi[br]mümkün değil.

0:05:27.944,0:05:32.284
Bu nedenle, DNS sunucuları birbirlerine [br]dağıtık bir hiyerarşiyle bağlıdırlar.

0:05:32.284,0:05:40.639
Bölgelere ayrılıp .org, .com, .net gibi[br]ana alanların sorumluluğunu paylaşırlar.

0:05:41.955,0:05:46.505
DNS, açık ve kamusal[br]bir iletişim protokolü olarak

0:05:46.505,0:05:49.993
hükûmet ve eğitim kurumlarına[br]yönelik yaratılmıştı.

0:05:49.993,0:05:54.522
Açık olduğundan, DNS[br]siber saldıralara da açık hedef olur.

0:05:54.962,0:05:57.863
Buna örnek olarak[br]"DNS zehirlenmesi" verilebilir.

0:05:58.373,0:06:01.776
Bir bilgisayar korsanı[br]DNS sunucusuna erişip

0:06:01.776,0:06:07.133
yanlış IP adresine sahip bir alan adıyla[br]eşleştirdiğinde gerçekleşir.

0:06:07.133,0:06:09.373
Bu sayede, bilgisayar korsanı insanları

0:06:09.373,0:06:11.823
yanıltıcı bir web sitesine[br]yönlendirebilir.

0:06:11.823,0:06:15.833
Bu başınıza geldiyse[br]daha çok soruna açık hale gelmişsinizdir.

0:06:15.833,0:06:20.270
Çünkü sahte web sitesini[br]gerçekmiş gibi kullanırsınız.

0:06:21.657,0:06:25.657
İnternet, devasa bir boyutta[br]ve her gün daha da büyüyor.

0:06:25.657,0:06:30.617
Ama Alan Adı Sistemi ve İnternet Protokolü[br]ne kadar büyüyeceği fark etmeksizin

0:06:30.617,0:06:33.777
interneti ölçeklendirebilecek biçimde[br]tasarlanmıştır.

0:06:34.073,0:06:38.073
♪ (hareketli müzik) ♪