1
00:00:05,200 --> 00:00:06,656
Cuộc sống phụ thuộc

2
00:00:06,680 --> 00:00:08,440
vào thế giới mà ta không thấy được.

3
00:00:09,320 --> 00:00:11,336
Hãy xem lại tuần của bạn cho đến bây giờ,

4
00:00:11,360 --> 00:00:14,576
Bạn đã xem tivi, sử dụng GPS,

5
00:00:14,600 --> 00:00:17,560
theo dõi thời tiết 
hay thậm chí ăn một bữa ăn chưa?

6
00:00:18,120 --> 00:00:20,816
Những thứ phục vụ cho
cuộc sống hằng ngày của chúng ta

7
00:00:21,081 --> 00:00:23,696
đều bị những vệ tinh chi phối

8
00:00:23,720 --> 00:00:25,416
một cách trực tiếp hay gián tiếp.

9
00:00:25,440 --> 00:00:27,376
Và trong khi chúng ta thường xem nhẹ

10
00:00:27,400 --> 00:00:29,936
những dịch vụ mà chúng mang đến,

11
00:00:29,960 --> 00:00:32,776
những vệ tinh này cũng
nên được chúng ta quan tâm

12
00:00:32,800 --> 00:00:34,776
vì chúng sẽ để lại những dấu ấn lâu dài

13
00:00:34,800 --> 00:00:36,519
trong không gian mà chúng theo dõi.

14
00:00:37,120 --> 00:00:40,736
Mọi người trên thế giới đều
sử dụng cơ sở vệ tinh hàng ngày

15
00:00:40,760 --> 00:00:44,816
để có được thông tin, giải trí và 
để giao tiếp.

16
00:00:44,841 --> 00:00:47,697
Chúng cũng được dùng để 
giám sát nông nghiệp và môi trường,

17
00:00:47,720 --> 00:00:50,776
kết nối Internet và điều hướng.

18
00:00:50,800 --> 00:00:52,496
Vệ tinh thậm chí còn được sử dụng

19
00:00:52,520 --> 00:00:56,000
trong việc vận hành tài chính 
và thị trường năng lượng.

20
00:00:56,520 --> 00:00:58,416
Nhưng những vệ tinh mà chúng ta sử dụng

21
00:00:58,440 --> 00:01:00,096
ngày qua ngày

22
00:01:00,120 --> 00:01:01,776
có một vòng đời hữu hạn.

23
00:01:01,800 --> 00:01:03,696
Chúng có thể bị hết nhiên liệu đẩy,

24
00:01:03,720 --> 00:01:05,256
có thể gặp trục trặc kĩ thuật,

25
00:01:05,280 --> 00:01:08,975
hoặc là hoàn thành sứ mệnh của chúng.

26
00:01:08,999 --> 00:01:13,136
Đến khi đó, những vệ tinh này 
trở thành rác vũ trụ,

27
00:01:13,160 --> 00:01:15,480
làm đảo lộn môi trường quỹ đạo.

28
00:01:16,275 --> 00:01:19,798
Vì vậy chúng ta cần đưa ra
một quy chuẩn để duy trì sự bền vững

29
00:01:19,829 --> 00:01:20,829
trong vũ trụ.

30
00:01:21,006 --> 00:01:23,442
Như là phân hủy những vệ tinh đã chết,

31
00:01:23,466 --> 00:01:25,133
hay dọn dẹp các mảnh vỡ.

32
00:01:25,792 --> 00:01:27,013
Nếu không,

33
00:01:27,061 --> 00:01:31,243
vũ trụ 
sẽ tiếp tục trở thành bãi rác vô hình.

34
00:01:32,224 --> 00:01:35,799
Con người luôn nói: " Vũ trụ thật lớn, 
nên có nhiều không gian trên đó.

35
00:01:35,871 --> 00:01:37,938
Tại sao chúng ta cần phải hành động?"

36
00:01:38,196 --> 00:01:41,234
Và để trả lời câu hỏi đó, 
tôi muốn vẽ một bức tranh cho các bạn

37
00:01:42,159 --> 00:01:45,756
Hãy tưởng tượng bạn đang lái xe 
trên đường cao tốc trong một ngày nắng đẹp

38
00:01:45,780 --> 00:01:47,196
đi làm việc vặt linh tinh.

39
00:01:47,220 --> 00:01:48,876
Mở nhạc lên,

40
00:01:48,900 --> 00:01:50,356
hạ cửa sổ xe xuống,

41
00:01:50,380 --> 00:01:53,076
với làn gió tươi mát thổi qua tóc bạn.

42
00:01:53,100 --> 00:01:54,300
Thoải mái, đúng không ạ?

43
00:01:54,940 --> 00:01:57,316
Mọi thứ diễn ra một cách nhẹ nhàng

44
00:01:57,340 --> 00:01:59,996
và rồi bỗng nhiên 
xe của bạn giật nảy và khựng lại

45
00:02:00,020 --> 00:02:01,860
ngay giữa đường cao tốc.

46
00:02:02,383 --> 00:02:03,978
Trong giây phút hoảng loạn đó,

47
00:02:04,010 --> 00:02:07,406
bạn quét mắt về phía trước 
xem có vấn đề gì xảy ra

48
00:02:07,514 --> 00:02:11,132
Và rồi bạn thấy 
bảng nhiên liệu đã cạn kiệt.

49
00:02:11,204 --> 00:02:12,404
Xe của bạn hết xăng.

50
00:02:12,919 --> 00:02:14,119
Vậy bạn nên làm gì?

51
00:02:14,157 --> 00:02:17,235
Lẽ tự nhiên bạn sẽ gọi điện cầu cứu.

52
00:02:17,498 --> 00:02:20,474
Nhưng sau đó 
đột nhiên bạn nhớ ra rằng chiếc xe này

53
00:02:20,531 --> 00:02:22,879
không thể sửa được nếu bị hư một phần,

54
00:02:22,989 --> 00:02:25,789
hoặc đổ đầy xăng nếu hết.

55
00:02:25,919 --> 00:02:28,119
Nó chỉ là không được thiết kế như thế.

56
00:02:28,960 --> 00:02:32,256
Vì thế bạn không còn cách nào khác 
ngoài việc bỏ lại chiếc xe

57
00:02:32,280 --> 00:02:33,720
trên đường cao tốc.

58
00:02:35,000 --> 00:02:36,336
Nếu bạn may mắn

59
00:02:36,360 --> 00:02:39,256
có thể đẩy được chiếc xe vào nơi đỗ xe

60
00:02:39,280 --> 00:02:41,416
thì nó sẽ không cản trở giao thông.

61
00:02:41,440 --> 00:02:42,696
Một vài tiếng trước,

62
00:02:42,720 --> 00:02:47,200
xe của bạn là một cỗ máy hữu dụng
mà bạn sử dụng hàng ngày.

63
00:02:47,800 --> 00:02:50,336
Giờ, nó chỉ là một đống kim loại vô dụng

64
00:02:50,360 --> 00:02:54,040
đang chiếm chỗ trên đường giao thông.

65
00:02:54,720 --> 00:02:58,896
Thử tưởng tượng những con đường quốc tế 
bị bao vây bởi những chiếc xe hư

66
00:02:58,920 --> 00:03:01,776
mà đang 
cản trở các phương tiện giao thông khác.

67
00:03:01,800 --> 00:03:04,696
Và thử tưởng tượng 
những mảnh vỡ rải rác khắp nơi

68
00:03:04,720 --> 00:03:07,176
khi một vụ va chạm xảy ra.

69
00:03:07,200 --> 00:03:09,576
hàng ngàn mảnh vụn nhỏ hơn

70
00:03:09,600 --> 00:03:11,520
trở thành những vật cản mới.

71
00:03:12,480 --> 00:03:16,056
Đây là mô hình của ngành công nghệ vệ tinh.

72
00:03:16,080 --> 00:03:18,216
Những vệ tinh mà không sử dụng được nữa

73
00:03:18,240 --> 00:03:22,056
thường bị bỏ rơi trên quỹ đạo nhiều năm,

74
00:03:22,080 --> 00:03:25,616
hoặc bị di dời như một biện pháp tạm thời.

75
00:03:25,640 --> 00:03:27,896
Và không có luật quốc tế nào về không gian

76
00:03:27,920 --> 00:03:30,560
buộc chúng ta phải tự mình dọn dẹp.

77
00:03:30,948 --> 00:03:33,178
Nếu không phân hủy những vệ tinh đã chết,

78
00:03:33,218 --> 00:03:35,618
hoặc dọn dẹp những mảnh vỡ,

79
00:03:35,670 --> 00:03:38,829
thì chính chúng ta 
là người gây ô nhiễm cho vũ trụ.

80
00:03:39,387 --> 00:03:42,751
Và điều này phần lớn là do chúng ta, 
tất cả chúng ta ở đây,

81
00:03:42,831 --> 00:03:45,934
đã sử dụng dịch vụ mà vệ tinh mang lại,

82
00:03:46,038 --> 00:03:49,299
mà không hiểu rõ được những tác hại
của sự sử dụng đó.

83
00:03:49,593 --> 00:03:52,616
Nếu chúng ta muốn tiếp tục sử dụng
điện thoại, xem thời tiết,

84
00:03:52,688 --> 00:03:55,997
và nhiều tiện ích công nghệ khác

85
00:03:56,053 --> 00:03:58,520
từ vệ tinh,

86
00:03:58,600 --> 00:04:01,267
chúng ta phải có kế hoạch dọn dẹp
trong không gian.

87
00:04:02,280 --> 00:04:04,536
Vệ tinh đầu tiên trên thế giới, Sputnik I,

88
00:04:04,560 --> 00:04:06,816
được phóng vào năm 1957,

89
00:04:06,840 --> 00:04:10,480
và trong năm đó, 
chỉ có tất cả 3 đợt phóng thử.

90
00:04:11,120 --> 00:04:14,656
Nhiều thập kỷ sau, nhiều quốc gia 
trên thế giới

91
00:04:14,680 --> 00:04:18,055
đã phóng hàng ngàn vệ tinh vào quỹ đạo,

92
00:04:18,079 --> 00:04:21,815
và tần số lần phóng 
sẽ tăng lên trong tương lai,

93
00:04:21,839 --> 00:04:24,416
đặc biệt nếu bạn xem xét khả năng

94
00:04:24,440 --> 00:04:28,040
sẽ có hơn 900 vệ tinh đang được phóng đi.

95
00:04:29,160 --> 00:04:31,216
Giờ, ta đưa vệ tinh 
vào nhiều quỹ đạo

96
00:04:31,240 --> 00:04:33,296
phụ thuộc vào chức năng của nó.

97
00:04:33,320 --> 00:04:35,656
Một trong những nơi phổ biến
để phóng vệ tinh

98
00:04:35,680 --> 00:04:37,256
là quỹ đạo thấp của Trái Đất,

99
00:04:37,280 --> 00:04:39,256
có lẽ để chụp ảnh bề mặt Trái Đất

100
00:04:39,280 --> 00:04:41,680
ở độ cao khoảng 2000 km.

101
00:04:42,312 --> 00:04:46,442
Những vệ tinh bị tác động tự nhiên 
từ bầu khí quyển của Trái Đất,

102
00:04:46,500 --> 00:04:48,436
nên quỹ đạo của chúng thường phân rã,

103
00:04:48,460 --> 00:04:49,996
và cuối cùng chúng bị đốt cháy,

104
00:04:50,020 --> 00:04:51,980
có lẽ trong vòng một vài thập kỷ tới.

105
00:04:52,740 --> 00:04:54,836
Một nơi phổ biến khác để phóng vệ tinh

106
00:04:54,860 --> 00:04:56,516
là quỹ đạo địa tĩnh

107
00:04:56,540 --> 00:04:59,140
ở độ cao 35.000km.

108
00:04:59,620 --> 00:05:03,796
Những vệ tinh cùng nằm ở vị trí cao hơn 
Trái Đất khi Trái Đất quay,

109
00:05:03,820 --> 00:05:08,100
khiến cho những thứ như thông tin liên lạc
hoặc phát sóng truyền hình hoạt động.

110
00:05:08,740 --> 00:05:13,060
Những vệ tinh ở quỹ đạo cao như thế 
có thể duy trì trong hàng thế kỷ.

111
00:05:14,260 --> 00:05:17,436
Và rồi có một quỹ đạo 
có tên là "Nghĩa trang",

112
00:05:17,460 --> 00:05:20,076
là những quỹ đạo phế thải hay bãi rác

113
00:05:20,100 --> 00:05:22,956
chuyên chứa những vệ tinh bị vứt đi

114
00:05:22,980 --> 00:05:24,196
vào cuối chu kì của chúng

115
00:05:24,220 --> 00:05:27,980
để không cản trở các
quỹ đạo hoạt động bình thường.

116
00:05:29,000 --> 00:05:33,576
Trong gần 7000 vệ tinh được phóng 
từ cuối những năm 1950,

117
00:05:33,600 --> 00:05:36,960
chỉ có khoảng 1/7 trong số đó
là đang hoạt động,

118
00:05:37,560 --> 00:05:40,456
và ngoài các vệ tinh không còn hoạt động,

119
00:05:40,480 --> 00:05:43,976
cũng có hàng trăm ngàn mảnh vỡ
có kích thước như đá cẩm thạch

120
00:05:44,000 --> 00:05:46,416
và triệu mảnh vỡ sơn
có kích thước như con chip

121
00:05:46,440 --> 00:05:48,440
đang quay xung quanh Trái Đất.

122
00:05:49,080 --> 00:05:51,856
Những mảnh vỡ không những
là mối họa lớn đối với vũ trụ,

123
00:05:51,880 --> 00:05:55,880
mà còn đe dọa đến những vệ tinh
chúng ta phụ thuộc hàng ngày.

124
00:05:56,720 --> 00:06:00,136
Giờ đây, vì những mảnh vỡ không gian 
và rác đang trở thành mối lo ngại,

125
00:06:00,160 --> 00:06:02,776
Các quốc gia và cộng đồng quốc tế
đang chung tay nỗ lực

126
00:06:02,800 --> 00:06:04,296
để phát triển
chuẩn mực kỹ thuật

127
00:06:04,320 --> 00:06:07,240
giúp chúng ta hạn chế sự gia tăng
số lượng những mảnh vỡ.

128
00:06:07,680 --> 00:06:09,936
Do đó có những đề xuất ví dụ

129
00:06:09,960 --> 00:06:12,056
cho phi thuyền quỹ đạo thấp của Trái Đất

130
00:06:12,080 --> 00:06:15,496
bị loại ra khỏi quỹ đạo
trong vòng dưới 25 năm,

131
00:06:15,520 --> 00:06:17,616
nhưng đó là một khoảng thời gian dài,

132
00:06:17,640 --> 00:06:20,960
đặc biệt nếu vệ tinh
không hoạt động hàng năm trời.

133
00:06:21,520 --> 00:06:24,576
Những chỉ thị cũng yêu cầu 
những tàu vũ trụ địa tĩnh đã "chết"

134
00:06:24,600 --> 00:06:26,840
phải di chuyển
vào quỹ đạo nghĩa trang.

135
00:06:27,680 --> 00:06:31,376
Nhưng do những hướng dẫn này không
được ban hành theo luật quốc tể,

136
00:06:31,400 --> 00:06:36,176
nên hiển nhiên những điều này chỉ
được thực hiện theo cơ chế quốc gia.

137
00:06:36,200 --> 00:06:38,656
Những hướng dẫn này
cũng không phải là dài hạn,

138
00:06:38,680 --> 00:06:40,096
chúng cũng không chủ động,

139
00:06:40,120 --> 00:06:43,456
hay cũng không giải quyết những mảnh vỡ 
có sẵn ở trên đấy.

140
00:06:43,480 --> 00:06:47,320
Chúng chỉ hạn chế 
sự tạo ra những mảnh vỡ trong tương lai.

141
00:06:47,880 --> 00:06:51,040
Rác vũ trụ không là trách nhiệm của ai cả.

142
00:06:52,025 --> 00:06:54,748
Nên, tôi lớn lên với sự trân trọng lớn lao
cho thiên nhiên

143
00:06:54,780 --> 00:06:58,855
và ý thức sâu sắc về dấu chân của chúng ta
trên môi trường mà ta tương tác.

144
00:06:58,910 --> 00:07:01,275
Một trong những luật
về quản lý môi trường

145
00:07:01,323 --> 00:07:03,013
là "Không để lại dấu vết"

146
00:07:03,045 --> 00:07:04,966
khi chúng ta quan tâm và tôn trọng

147
00:07:04,990 --> 00:07:06,799
thế giới hoang dã
trên Trái Đất

148
00:07:06,839 --> 00:07:09,506
và có trách nhiệm bảo vệ nguồn tài nguyên.

149
00:07:09,800 --> 00:07:12,866
Trên Trái Đất này, 
ta dễ hình dung hơn về chất thải

150
00:07:12,903 --> 00:07:14,593
trong môi trường tự nhiên.

151
00:07:14,641 --> 00:07:16,841
Chúng ta có thể thấy rác
trên những con đường,

152
00:07:16,887 --> 00:07:19,887
trong khu xóm và thậm chí
trong lòng đại dương.

153
00:07:20,800 --> 00:07:23,268
Môi trường quỹ đạo cũng như vậy

154
00:07:23,316 --> 00:07:26,450
nó cần sự quan tâm, chú trọng 
của chúng ta

155
00:07:26,475 --> 00:07:28,542
và cũng cần sự quản lý của chúng ta.

156
00:07:28,752 --> 00:07:31,990
Vì không gian đơn giản chỉ là 
một dạng khác của thế giới hoang dã

157
00:07:32,024 --> 00:07:33,624
mà chúng ta cần phải bảo vệ.

158
00:07:33,847 --> 00:07:35,807
Chúng ta cần nhân rộng

159
00:07:35,839 --> 00:07:39,577
chính sách "Không để lại dấu vết" 
đến môi trường quỹ đạo và xa hơn nữa.

160
00:07:39,800 --> 00:07:42,847
Và nâng cao
ý thức trách nhiệm của tập thể

161
00:07:42,903 --> 00:07:44,903
có thể giúp chúng ta giảm thiểu tác hại.

162
00:07:46,280 --> 00:07:49,136
Hiện nay, Núi Everest thật sự 
là một sự so sánh thú vị

163
00:07:49,160 --> 00:07:52,376
về cách tiếp cận mới chúng ta sử dụng 
để giao tiếp với môi trường,

164
00:07:52,400 --> 00:07:54,696
vì nó thường được ví von

165
00:07:54,720 --> 00:07:57,720
là bãi rác thải cao nhất thế giới.

166
00:07:58,640 --> 00:08:01,896
Nhiều thập kỷ sau cuộc chinh phục đầu tiên
đỉnh cao nhất thế giới

167
00:08:01,920 --> 00:08:04,176
hàng tấn rác bị bỏ lại bởi người leo núi

168
00:08:04,200 --> 00:08:06,136
đã bắt đầu gây ra sự lo lắng,

169
00:08:06,160 --> 00:08:08,896
và bạn có thể đã đọc trên bản tin
rằng họ dự đoán

170
00:08:08,920 --> 00:08:10,976
Nepal sẽ trừng trị những người leo núi

171
00:08:11,000 --> 00:08:14,985
bằng việc thực hiện chặt chẽ hơn 
các hình phạt và nghĩa vụ pháp lý.

172
00:08:15,700 --> 00:08:18,116
Mục tiêu, tất nhiên
là để bắt những người leo núi

173
00:08:18,140 --> 00:08:20,316
phải dọn dẹp những gì còn sót lại,

174
00:08:20,340 --> 00:08:25,236
nên chính quyền địa phương sẽ trả tiền 
cho người leo núi làm giảm lượng rác,

175
00:08:25,260 --> 00:08:28,740
hoặc những đội thám hiểm 
có thể tổ chức các cuộc dọn dẹp tự nguyện

176
00:08:29,220 --> 00:08:31,476
Nhưng vẫn còn nhiều nhà leo núi cảm thấy

177
00:08:31,500 --> 00:08:34,740
rằng những nhóm độc lập
nên tự có ý thức.

178
00:08:35,220 --> 00:08:38,035
Không có câu trả lời đơn giản hay dễ dàng,

179
00:08:38,059 --> 00:08:41,116
hay thậm chí các nỗ lực bảo tồn có ý tốt

180
00:08:41,140 --> 00:08:42,980
đôi khi lại gặp rắc rối

181
00:08:43,419 --> 00:08:46,516
Nhưng điều đó không có nghĩa là
chúng ta không nên cố gắng hết sức

182
00:08:46,540 --> 00:08:49,860
để bảo vệ môi trường 
mà chúng ta phụ thuộc vào,

183
00:08:50,540 --> 00:08:54,556
và giống như Everest, một khu vực xa xôi
và không có đủ cơ sở hạ tầng

184
00:08:54,580 --> 00:08:55,996
của môi trường quỹ đạo

185
00:08:56,020 --> 00:08:58,380
làm cho việc phân hủy rác
trở thành một thách thức

186
00:08:59,020 --> 00:09:01,556
Nhưng chúng ta đơn giản là 
không thể vươn tới đỉnh cao mới

187
00:09:01,580 --> 00:09:04,636
và thậm chí tạo ra bãi rác còn cao hơn,

188
00:09:04,660 --> 00:09:06,820
điều mà không có ở thế giới này.

189
00:09:08,380 --> 00:09:09,596
Bản chất của không gian

190
00:09:09,620 --> 00:09:12,196
là nếu một thành phần của vệ tinh bị hư,

191
00:09:12,220 --> 00:09:15,116
có rất ít cơ hội để sửa chữa,

192
00:09:15,140 --> 00:09:17,180
và chỉ có thể sữa với chi phí lớn.

193
00:09:17,860 --> 00:09:21,356
Nhưng sẽ ra sao nếu ta thiết kế 
những vệ tinh một cách thông minh hơn?

194
00:09:21,380 --> 00:09:22,676
Sẽ ra sao nếu mọi vệ tinh,

195
00:09:22,700 --> 00:09:24,996
bất kể của quốc gia nào,

196
00:09:25,020 --> 00:09:26,916
phải được tiêu chuẩn hóa d

197
00:09:26,940 --> 00:09:29,476
để tái chế, phục vụ

198
00:09:29,500 --> 00:09:30,980
hoặc hoạt động ra khỏi quỹ đạo?

199
00:09:31,660 --> 00:09:35,196
Sẽ ra sao nếu thật sự có luật quốc tế

200
00:09:35,220 --> 00:09:37,996
để bắt buộc sự phân hủy cuối đời
của vệ tinh

201
00:09:38,020 --> 00:09:40,156
thay vì di dời chúng

202
00:09:40,180 --> 00:09:41,780
như là một giải pháp tạm thời?

203
00:09:42,660 --> 00:09:45,596
Hoặc có thể nhà sản xuất vệ tinh
cần phải trả phí

204
00:09:45,620 --> 00:09:47,916
khi phóng vệ tinh vào quỹ đạo,

205
00:09:47,940 --> 00:09:50,396
và số tiền đó chỉ có thể được hoàn lại

206
00:09:50,420 --> 00:09:52,956
nếu vệ tinh bị phân hủy đúng cách

207
00:09:52,980 --> 00:09:55,700
hoặc nếu họ dọn dẹp
một lượng mảnh vỡ nhất định.

208
00:09:56,540 --> 00:09:59,116
Hoặc có thể một vệ tinh
cần có công nghệ trên tàu

209
00:09:59,140 --> 00:10:00,900
để giúp đẩy nhanh ra khỏi quỹ đạo.

210
00:10:01,820 --> 00:10:04,076
Có một vài dấu hiệu đáng khích lệ.

211
00:10:04,100 --> 00:10:08,796
Ví dụ, TechDemoSat-1 của Vương Quốc Anh, 
được phóng vào năm 2014,

212
00:10:08,820 --> 00:10:10,756
được thiết kế để phân hủy khi chết đi

213
00:10:10,780 --> 00:10:12,716
thông qua một cái buồm nhỏ

214
00:10:12,740 --> 00:10:15,316
Điều này có hiệu quả đối với
vệ tinh nhỏ,

215
00:10:15,340 --> 00:10:19,036
Những những vệ tinh cao hơn 
hoặc ở quỹ đạo lớn hơn

216
00:10:19,060 --> 00:10:21,916
hay lớn hơn hoàn toàn,
như kích thước của xe buýt trường học,

217
00:10:21,940 --> 00:10:24,356
sẽ yêu cầu những biện pháp phân hủy khác.

218
00:10:24,380 --> 00:10:27,356
Nên nếu bạn thích những thứ 
như laser công suất lớn

219
00:10:27,380 --> 00:10:29,196
hay kéo bằng lưới hay dây,

220
00:10:29,220 --> 00:10:31,540
nghe thật điên rồ trong ngắn hạn.

221
00:10:32,260 --> 00:10:34,156
Và rồi một điều rất hay

222
00:10:34,180 --> 00:10:37,500
là ý tưởng xe tải kéo quỹ đạo 
hoặc cơ khí không gian

223
00:10:37,940 --> 00:10:39,556
Tưởng tượng nếu một cánh tay robot

224
00:10:39,580 --> 00:10:41,436
của một xe tải kéo không gian

225
00:10:41,460 --> 00:10:43,756
có thể sửa những mảnh vỡ của vệ tinh,

226
00:10:43,780 --> 00:10:45,620
làm cho nó có thể tái sử dụng

227
00:10:46,340 --> 00:10:48,276
Hoặc sẽ ra sao nếu cánh tay robot đấy

228
00:10:48,300 --> 00:10:50,636
có thể nạp lại nhiên liệu đẩy
cho tàu vũ trụ

229
00:10:50,660 --> 00:10:52,636
mà phụ thuộc vào động cơ đẩy hóa học

230
00:10:52,660 --> 00:10:56,139
tương tự như khi bạn hay tôi có thể 
nạp nhiên liệu cho xe của chúng ta?

231
00:10:56,659 --> 00:10:58,316
Sửa chữa và bảo dưỡng bằng robot

232
00:10:58,340 --> 00:11:02,060
có thể kéo dài vòng đời của hàng trăm
vệ tinh quay xung quanh Trái Đất.

233
00:11:03,380 --> 00:11:06,276
Bất cứ phương pháp phân hủy 
hay dọn dẹp nào ta đưa ra,

234
00:11:06,300 --> 00:11:09,276
không chỉ đơn giản là vấn đề kỹ thuật.

235
00:11:09,300 --> 00:11:14,356
Cũng có những luật không gian 
và chính trị phức tạp mà ta phải tách ra.

236
00:11:14,380 --> 00:11:18,540
Tóm lại, chúng ta chưa tìm được cách
khai thác không gian một cách hiệu quả.

237
00:11:19,820 --> 00:11:22,716
Khám phá, cải tiến để thay đổi
cách chúng ta sống và làm việc

238
00:11:22,740 --> 00:11:24,716
là những thứ mà con người làm,

239
00:11:24,740 --> 00:11:26,236
và trong khám phá không gian,

240
00:11:26,260 --> 00:11:29,516
chúng ta thật ra đang
di chuyển ra khỏi biên giới Trái Đất.

241
00:11:29,540 --> 00:11:33,196
Nhưng khi ta đẩy ngưỡng cửa 
trên danh nghĩa học tập và cải tiến,

242
00:11:33,220 --> 00:11:38,700
chúng ta phải nhớ rằng trách nhiệm 
đối với môi trường không bao giờ biến mất

243
00:11:39,620 --> 00:11:43,796
Chắc chắn sẽ có tắc nghẽn 
ở quỹ đạo Trái Đất và địa lĩnh thấp,

244
00:11:43,820 --> 00:11:46,156
và ta không thể tiếp tục
phóng thêm vệ tinh mới

245
00:11:46,180 --> 00:11:48,476
để thay thế những cái đã bị hỏng

246
00:11:48,500 --> 00:11:50,556
mà trước hết không xử lý gì cả,

247
00:11:50,580 --> 00:11:53,036
giống như khi chúng ta 
không thể bỏ chiếc xe hư lại

248
00:11:53,060 --> 00:11:54,460
giữa đường cao tốc.

249
00:11:55,203 --> 00:11:57,418
Quỹ đạo Trái Đất 
không phải tài nguyên vô tận

250
00:11:57,459 --> 00:11:59,251
và vấn đề sẽ chỉ trở nên tệ hơn

251
00:11:59,291 --> 00:12:02,235
nếu ta không thay đổi hành vi của mình.

252
00:12:02,292 --> 00:12:05,005
Chúng ta cần một cam kết 
toàn cầu và tập thể

253
00:12:05,038 --> 00:12:08,104
để san sẻ trách nhiệm đối với 
hành tinh của chúng ta.

254
00:12:09,236 --> 00:12:12,736
Nên, hôm nay 
tôi sẽ giao cho các bạn một thử thách.

255
00:12:12,761 --> 00:12:15,228
Và đó là trở thành
người quản lý không gian.

256
00:12:15,360 --> 00:12:16,936
Lần sau khi sử dụng điện thoại,

257
00:12:16,960 --> 00:12:19,456
kiểm tra thời tiết hay sử dụng GPS,

258
00:12:19,480 --> 00:12:23,736
hãy nghĩ đến công nghệ vệ tinh
đã khiến cho những thứ đó hoạt động.

259
00:12:23,760 --> 00:12:25,616
Nhưng cũng nghĩ đến những tác động

260
00:12:25,640 --> 00:12:28,936
mà vệ tinh mang lại
cho môi trường bao quanh Trái Đất,

261
00:12:28,960 --> 00:12:33,656
và giúp tuyên truyền thông điệp rằng ta
phải chung tay giảm thiểu tác động của ta.

262
00:12:33,680 --> 00:12:36,216
Quỹ đạo Trái Đất mang một vẻ đẹp hùng vĩ

263
00:12:36,240 --> 00:12:38,816
và là cánh cổng để ta khai phá.

264
00:12:38,840 --> 00:12:41,360
Điều đó tùy thuộc hành động của bạn.

265
00:12:42,760 --> 00:12:43,976
Cảm ơn.

266
00:12:44,000 --> 00:12:46,080
(Vỗ tay)