1
00:00:00,901 --> 00:00:04,832
Afrika'daki, kayıt dışı marketler
basmakalıp bir şekilde

2
00:00:04,856 --> 00:00:07,133
karmakarışık ve cansız görülmektedir.

3
00:00:07,234 --> 00:00:09,887
Çok negatif bir manaya gelen

4
00:00:09,911 --> 00:00:12,580
"kayıt dışı" tabiri, yere serilerek

5
00:00:12,604 --> 00:00:14,230
oluşturulan tezgâhlardan ibaret

6
00:00:14,254 --> 00:00:18,763
ve bu durumun varlığı, tek başına
gayriresmî pazarların günlük kâr marjına

7
00:00:18,787 --> 00:00:24,273
yüzde 40'tan yüzde 60'a kadar sahip olması

8
00:00:24,297 --> 00:00:27,133
ekonomiye ciddi zarar veriyor.

9
00:00:27,157 --> 00:00:31,459
Kayıt dışı ticaretin özüne bakarsak

10
00:00:31,483 --> 00:00:34,016
20 yıl geriye kadar giden

11
00:00:34,040 --> 00:00:38,991
Doğu Afrika ticaretinin bütün raporlarının

12
00:00:39,015 --> 00:00:40,826
kapsamlı haritasını ortaya koyduk.

13
00:00:40,850 --> 00:00:45,184
Kayıt dışı sektördeki ticareti neyin 
tuttuğunu ve sorunu

14
00:00:45,208 --> 00:00:49,370
anlamamızı sağlayan bir çalışmaydı.

15
00:00:49,990 --> 00:00:53,494
Son 20 yılda keşfettiğimiz şey,
hiç kimsenin,

16
00:00:53,518 --> 00:00:57,271
-kayıt dışı sektördeki
kaçakçılık ve kaçak mal ayrımındaki gibi-

17
00:00:57,295 --> 00:01:01,740
yasadışı mal ile domates, 
portakal veya meyveler gibi

18
00:01:01,764 --> 00:01:04,104
kayıt dışı yasal malların

19
00:01:04,128 --> 00:01:07,133
ne olduğunu ayırt edemediği.

20
00:01:07,697 --> 00:01:10,017
Bu ticaret (Savahilice'de biashara) suçunu

21
00:01:10,041 --> 00:01:15,239
kaçakçılık (Savahilice'de magendo) 
suçuyla kıyaslarsak;

22
00:01:15,263 --> 00:01:18,697
bu ticaret suçu,

23
00:01:18,721 --> 00:01:22,242
İngilizce'de bu bakış 
açılarına bakılmaksızın

24
00:01:22,266 --> 00:01:26,135
kayıt dışı sektörde

25
00:01:26,159 --> 00:01:31,752
her Afrika ülkesi'nin yıllık GSYİH'sine

26
00:01:31,776 --> 00:01:34,544
%60-80'lik katkı sağlayabilir,

27
00:01:34,568 --> 00:01:38,302
çünkü biz ekonomiyi yürüten

28
00:01:38,326 --> 00:01:40,900
mekanizmayı fark etmiyoruz.

29
00:01:40,924 --> 00:01:44,401
Kayıt dışı sektör, geleneksel resmî
ekonomiye veya yaygın bir ifade ile

30
00:01:44,425 --> 00:01:46,367
"modern" ekonomiye 4 katı oranla

31
00:01:46,391 --> 00:01:48,948
istihdam sağlıyor.

32
00:01:48,972 --> 00:01:52,438
En beceriksiz insanlara dahi

33
00:01:52,462 --> 00:01:56,159
iş ve gelir olanağı sağlıyor.

34
00:01:56,183 --> 00:01:59,819
Ama eski bir arabadan
kızartma makinesi yapabilir misin?

35
00:02:00,403 --> 00:02:03,864
İşte bu, bayanlar ve baylar,

36
00:02:03,888 --> 00:02:07,104
umutsuzca farkına varılmaya
ihtiyaç duyan şey.

37
00:02:07,128 --> 00:02:11,386
Günümüz akımları 
bunu suç saydığı sürece,

38
00:02:11,410 --> 00:02:12,637
bu karanlıktır,

39
00:02:12,661 --> 00:02:14,279
yasa dışıdır.

40
00:02:14,303 --> 00:02:18,763
Kayıt dışı ekonomiyi, küresel ya da resmî
ekonomi sistemlere dâhil edecek

41
00:02:18,787 --> 00:02:21,735
hiçbir girişim olmayacaktır.

42
00:02:22,968 --> 00:02:25,772
Tüm varsayımlarımızı altüst eden tüccar

43
00:02:25,796 --> 00:02:29,872
Teresia'nın hikâyesini anlatacağım.

44
00:02:29,896 --> 00:02:33,246
20 yıllık bir literatür çalışmasını
gözden geçirerek

45
00:02:33,270 --> 00:02:36,176
bütün basmakalıp düşünceleri
sorgulamamıza neden oldu.

46
00:02:37,675 --> 00:02:43,164
Teresia, Kenya ve Uganda sınırındaki 
Malaba kasabasında,

47
00:02:43,188 --> 00:02:45,284
bir ağacın altında kıyafet satardı.

48
00:02:45,876 --> 00:02:48,285
Bunun çok basit olduğunu 
düşünüyorsunuz, değil mi?

49
00:02:48,810 --> 00:02:51,467
Dallara yeni giysiler asar,

50
00:02:51,491 --> 00:02:54,423
tentemizi kurup yerleşirdik
ve müşteri beklerdik

51
00:02:54,447 --> 00:02:55,792
ve müşteri gelirdi.

52
00:02:55,816 --> 00:02:59,201
Literatüre göre,
araştırmamıza göre,

53
00:02:59,225 --> 00:03:00,943
o tam da olmasını beklediğimiz kişi,

54
00:03:00,943 --> 00:03:04,294
tamamıyla ticarete bağlı
yalnız bir anne,

55
00:03:04,318 --> 00:03:05,806
çocuklarına bakıyor.

56
00:03:07,092 --> 00:03:09,702
Peki varsayımlarımızı
tersine çeviren şey neydi?

57
00:03:09,726 --> 00:03:11,245
Bizi ne şaşırttı?

58
00:03:11,269 --> 00:03:14,991
Birincisi; Teresia ülkesine
her bir çalıştığı gün için

59
00:03:15,015 --> 00:03:16,846
vergi ödüyor,

60
00:03:16,870 --> 00:03:20,123
çünkü ağacın altında ticaret yapma
önceliğine sahip.

61
00:03:20,147 --> 00:03:22,198
7 yıldır bu işi yapıyor,

62
00:03:22,222 --> 00:03:24,144
fiş kesiyor,

63
00:03:24,560 --> 00:03:26,037
kayıtları tutuyor.

64
00:03:26,061 --> 00:03:29,228
Yolun köşesinde imkânları kısıtlı,


65
00:03:29,252 --> 00:03:30,599
zayıf Afrikalı kadın tüccarı

66
00:03:30,623 --> 00:03:36,439
marjinal olarak görmüyoruz.

67
00:03:36,463 --> 00:03:40,562
Onu, satış kayıtlarını tutan,

68
00:03:40,586 --> 00:03:46,907
Uganda'dan gelen malları satan

69
00:03:46,931 --> 00:03:49,246
ya da el arabasıyla hem malzeme getiren,

70
00:03:49,270 --> 00:03:53,132
hem de toplayan

71
00:03:53,156 --> 00:03:56,072
ya da gecenin bir vakti nakit toplamaya
gelen taşınabilir para

72
00:03:56,096 --> 00:03:57,524
acentası olarak görüyoruz.

73
00:03:57,548 --> 00:04:01,956
Teresia'nın Nairobi'den her ay getirttiği

74
00:04:01,980 --> 00:04:04,577
yeni kıyafetler için

75
00:04:04,601 --> 00:04:07,274
ortalama ne kadar 
harcadığını biliyor musunuz?

76
00:04:07,819 --> 00:04:10,009
1.500 Amerikan Doları.

77
00:04:10,525 --> 00:04:15,965
20.000 Amerikan Doları civarı, 
her yıl, ticari mal ve hizmetlere

78
00:04:15,989 --> 00:04:17,544
yatırılıyor.

79
00:04:17,568 --> 00:04:19,018
Bu Teresia,

80
00:04:19,042 --> 00:04:20,439
görünmez olan,

81
00:04:20,463 --> 00:04:21,743
saklı orta sınıf.

82
00:04:22,442 --> 00:04:26,535
Küçük girişimciler için yalnızca
ilk basamak,

83
00:04:26,559 --> 00:04:30,650
pazar kurulan bu kasabalarda mikro
işletmeler görülebilir.

84
00:04:30,674 --> 00:04:35,558
En azından Malaba'nın geniş sınırları
içerisinde, ilk basamakta.

85
00:04:36,523 --> 00:04:39,159
Tedarik zincirini ileriye taşıyan insanlar

86
00:04:39,183 --> 00:04:42,228
üç iş kolunu da kolayca idare ediyor,

87
00:04:42,252 --> 00:04:47,343
her ay 2.500 - 3.000 Amerikan Doları
yatırım yapıyorlar.

88
00:04:47,772 --> 00:04:51,752
Yani, sorunun bunun
suç sayılması olmadığı ortaya çıktı.

89
00:04:51,776 --> 00:04:56,421
Gerçekten de, fatura doldurduğunuz
kişi hakkında suçlamada bulunamazsınız.

90
00:04:56,957 --> 00:05:02,347
Onların yeteneklerini tanımadaki
yetersizliktir.

91
00:05:03,048 --> 00:05:07,044
Bankaların onları
mikro iş olarak tanıyacağı

92
00:05:07,068 --> 00:05:08,556
bir sistemi yok,

93
00:05:08,580 --> 00:05:11,158
bildiğiniz gibi,

94
00:05:11,182 --> 00:05:13,390
onun ağacının bir adresi yok.

95
00:05:13,912 --> 00:05:16,238
Yani tam ortada kapana kısılmıştı.

96
00:05:16,262 --> 00:05:18,693
Tahminlerimizin çatlağına düştü.

97
00:05:18,717 --> 00:05:22,256
Afrikalı kadın tüccarlara verilen
mikro kredileri biliyor musunuz?

98
00:05:22,646 --> 00:05:25,476
Ona 50 ya da 100 dolar kredi verecekler.

99
00:05:25,500 --> 00:05:27,106
Bu parayla ne yapacak?

100
00:05:27,130 --> 00:05:29,472
Her ay 10 katı fazlasını
sadece malzemelere

101
00:05:29,496 --> 00:05:31,098
harcayacak--

102
00:05:31,122 --> 00:05:33,409
ek hizmetlerden ya da 
destekleyici sistemlerden

103
00:05:33,433 --> 00:05:35,267
bahsetmiyoruz.

104
00:05:35,864 --> 00:05:39,452
Bunlar; orta sınıfı oluşturduğu söylenen

105
00:05:39,476 --> 00:05:42,330
ne dışlanmış düşük becerilere sahip
basma kalıp insanlarla,

106
00:05:42,330 --> 00:05:44,775
ne de beyaz yakalı ofis çalışanıyla

107
00:05:44,799 --> 00:05:46,660
ya da maaşlı memurlarla

108
00:05:46,684 --> 00:05:50,056
uyuşmaz.

109
00:05:50,080 --> 00:05:54,632
Bunun yerine; proto-SME dediğimiz

110
00:05:54,656 --> 00:05:58,451
işletmelerin üretken tohumları

111
00:05:58,475 --> 00:06:00,418
mekanizmayı çalıştırıyor.

112
00:06:00,442 --> 00:06:02,177
Masanıza yemeği koyarlar.

113
00:06:02,201 --> 00:06:05,274
Buradaki en ücra otelde bile
bu görünmez çalışanlar--

114
00:06:05,298 --> 00:06:08,750
kasaplar, aşçılar ve şamdancılar hepsi

115
00:06:08,774 --> 00:06:11,167
patates kızartmanızı yapan 
makineyi yapıyorlar

116
00:06:11,191 --> 00:06:12,727
ve yataklarınızı yapıyorlar.

117
00:06:12,727 --> 00:06:15,846
Bunlar, yolun her tarafındaki
sınırları aşıp ticaret yapan

118
00:06:17,037 --> 00:06:19,406
görünmez iş kadınlarıdır.

119
00:06:19,430 --> 00:06:22,348
Veri toplayanlar için son derece
görünmezlerdir.

120
00:06:22,704 --> 00:06:26,360
Kayıt dışı sektörle harmanlansalar da

121
00:06:26,384 --> 00:06:31,457
yasa dışı iş yapan kaçakçılar

122
00:06:31,481 --> 00:06:34,089
ve vergi kaçıranlarla

123
00:06:34,113 --> 00:06:36,144
çocuğunu üniversitede okutmak için masaya


124
00:06:36,168 --> 00:06:40,313
yemek koyan iş kadınlarını 
ayırt etmek zahmetli değildir.

125
00:06:40,337 --> 00:06:43,562
Gerçekten sormak istediğim bu.

126
00:06:43,586 --> 00:06:46,421
Bunu yaparak başlamalıyız.

127
00:06:46,868 --> 00:06:51,477
Meslekleri ve yetenekleri
tanıyarak başlayalım mı?

128
00:06:51,501 --> 00:06:56,125
Bunları tanıyarak kayıt dışı
ekonomiyi değiştirebiliriz.

129
00:06:56,149 --> 00:07:00,830
Sonra onlara kapı açarız.

130
00:07:00,854 --> 00:07:03,063
Böylece onları resmî sistemle,

131
00:07:03,087 --> 00:07:04,391
küresel sistemle,

132
00:07:04,415 --> 00:07:06,126
bütün sistemle bütünleştirebiliriz.

133
00:07:06,150 --> 00:07:07,714
Teşekkürler, bayanlar ve baylar.

134
00:07:07,738 --> 00:07:11,459
(Alkış)