0:00:00.901,0:00:04.832
Afrika'daki, kayıt dışı marketler[br]basmakalıp bir şekilde

0:00:04.856,0:00:07.133
karmakarışık ve cansız görülmektedir.

0:00:07.234,0:00:09.887
Çok negatif bir manaya gelen

0:00:09.911,0:00:12.580
"kayıt dışı" tabiri, yere serilerek

0:00:12.604,0:00:14.230
oluşturulan tezgâhlardan ibaret

0:00:14.254,0:00:18.763
ve bu durumun varlığı, tek başına[br]gayriresmî pazarların günlük kâr marjına

0:00:18.787,0:00:24.273
yüzde 40'tan yüzde 60'a kadar sahip olması

0:00:24.297,0:00:27.133
ekonomiye ciddi zarar veriyor.

0:00:27.157,0:00:31.459
Kayıt dışı ticaretin özüne bakarsak

0:00:31.483,0:00:34.016
20 yıl geriye kadar giden

0:00:34.040,0:00:38.991
Doğu Afrika ticaretinin bütün raporlarının

0:00:39.015,0:00:40.826
kapsamlı haritasını ortaya koyduk.

0:00:40.850,0:00:45.184
Kayıt dışı sektördeki ticareti neyin [br]tuttuğunu ve sorunu

0:00:45.208,0:00:49.370
anlamamızı sağlayan bir çalışmaydı.

0:00:49.990,0:00:53.494
Son 20 yılda keşfettiğimiz şey,[br]hiç kimsenin,

0:00:53.518,0:00:57.271
-kayıt dışı sektördeki[br]kaçakçılık ve kaçak mal ayrımındaki gibi-

0:00:57.295,0:01:01.740
yasadışı mal ile domates, [br]portakal veya meyveler gibi

0:01:01.764,0:01:04.104
kayıt dışı yasal malların

0:01:04.128,0:01:07.133
ne olduğunu ayırt edemediği.

0:01:07.697,0:01:10.017
Bu ticaret (Savahilice'de biashara) suçunu

0:01:10.041,0:01:15.239
kaçakçılık (Savahilice'de magendo) [br]suçuyla kıyaslarsak;

0:01:15.263,0:01:18.697
bu ticaret suçu,

0:01:18.721,0:01:22.242
İngilizce'de bu bakış [br]açılarına bakılmaksızın

0:01:22.266,0:01:26.135
kayıt dışı sektörde

0:01:26.159,0:01:31.752
her Afrika ülkesi'nin yıllık GSYİH'sine

0:01:31.776,0:01:34.544
%60-80'lik katkı sağlayabilir,

0:01:34.568,0:01:38.302
çünkü biz ekonomiyi yürüten

0:01:38.326,0:01:40.900
mekanizmayı fark etmiyoruz.

0:01:40.924,0:01:44.401
Kayıt dışı sektör, geleneksel resmî[br]ekonomiye veya yaygın bir ifade ile

0:01:44.425,0:01:46.367
"modern" ekonomiye 4 katı oranla

0:01:46.391,0:01:48.948
istihdam sağlıyor.

0:01:48.972,0:01:52.438
En beceriksiz insanlara dahi

0:01:52.462,0:01:56.159
iş ve gelir olanağı sağlıyor.

0:01:56.183,0:01:59.819
Ama eski bir arabadan[br]kızartma makinesi yapabilir misin?

0:02:00.403,0:02:03.864
İşte bu, bayanlar ve baylar,

0:02:03.888,0:02:07.104
umutsuzca farkına varılmaya[br]ihtiyaç duyan şey.

0:02:07.128,0:02:11.386
Günümüz akımları [br]bunu suç saydığı sürece,

0:02:11.410,0:02:12.637
bu karanlıktır,

0:02:12.661,0:02:14.279
yasa dışıdır.

0:02:14.303,0:02:18.763
Kayıt dışı ekonomiyi, küresel ya da resmî[br]ekonomi sistemlere dâhil edecek

0:02:18.787,0:02:21.735
hiçbir girişim olmayacaktır.

0:02:22.968,0:02:25.772
Tüm varsayımlarımızı altüst eden tüccar

0:02:25.796,0:02:29.872
Teresia'nın hikâyesini anlatacağım.

0:02:29.896,0:02:33.246
20 yıllık bir literatür çalışmasını[br]gözden geçirerek

0:02:33.270,0:02:36.176
bütün basmakalıp düşünceleri[br]sorgulamamıza neden oldu.

0:02:37.675,0:02:43.164
Teresia, Kenya ve Uganda sınırındaki [br]Malaba kasabasında,

0:02:43.188,0:02:45.284
bir ağacın altında kıyafet satardı.

0:02:45.876,0:02:48.285
Bunun çok basit olduğunu [br]düşünüyorsunuz, değil mi?

0:02:48.810,0:02:51.467
Dallara yeni giysiler asar,

0:02:51.491,0:02:54.423
tentemizi kurup yerleşirdik[br]ve müşteri beklerdik

0:02:54.447,0:02:55.792
ve müşteri gelirdi.

0:02:55.816,0:02:59.201
Literatüre göre,[br]araştırmamıza göre,

0:02:59.225,0:03:00.943
o tam da olmasını beklediğimiz kişi,

0:03:00.943,0:03:04.294
tamamıyla ticarete bağlı[br]yalnız bir anne,

0:03:04.318,0:03:05.806
çocuklarına bakıyor.

0:03:07.092,0:03:09.702
Peki varsayımlarımızı[br]tersine çeviren şey neydi?

0:03:09.726,0:03:11.245
Bizi ne şaşırttı?

0:03:11.269,0:03:14.991
Birincisi; Teresia ülkesine[br]her bir çalıştığı gün için

0:03:15.015,0:03:16.846
vergi ödüyor,

0:03:16.870,0:03:20.123
çünkü ağacın altında ticaret yapma[br]önceliğine sahip.

0:03:20.147,0:03:22.198
7 yıldır bu işi yapıyor,

0:03:22.222,0:03:24.144
fiş kesiyor,

0:03:24.560,0:03:26.037
kayıtları tutuyor.

0:03:26.061,0:03:29.228
Yolun köşesinde imkânları kısıtlı,[br]

0:03:29.252,0:03:30.599
zayıf Afrikalı kadın tüccarı

0:03:30.623,0:03:36.439
marjinal olarak görmüyoruz.

0:03:36.463,0:03:40.562
Onu, satış kayıtlarını tutan,

0:03:40.586,0:03:46.907
Uganda'dan gelen malları satan

0:03:46.931,0:03:49.246
ya da el arabasıyla hem malzeme getiren,

0:03:49.270,0:03:53.132
hem de toplayan

0:03:53.156,0:03:56.072
ya da gecenin bir vakti nakit toplamaya[br]gelen taşınabilir para

0:03:56.096,0:03:57.524
acentası olarak görüyoruz.

0:03:57.548,0:04:01.956
Teresia'nın Nairobi'den her ay getirttiği

0:04:01.980,0:04:04.577
yeni kıyafetler için

0:04:04.601,0:04:07.274
ortalama ne kadar [br]harcadığını biliyor musunuz?

0:04:07.819,0:04:10.009
1.500 Amerikan Doları.

0:04:10.525,0:04:15.965
20.000 Amerikan Doları civarı, [br]her yıl, ticari mal ve hizmetlere

0:04:15.989,0:04:17.544
yatırılıyor.

0:04:17.568,0:04:19.018
Bu Teresia,

0:04:19.042,0:04:20.439
görünmez olan,

0:04:20.463,0:04:21.743
saklı orta sınıf.

0:04:22.442,0:04:26.535
Küçük girişimciler için yalnızca[br]ilk basamak,

0:04:26.559,0:04:30.650
pazar kurulan bu kasabalarda mikro[br]işletmeler görülebilir.

0:04:30.674,0:04:35.558
En azından Malaba'nın geniş sınırları[br]içerisinde, ilk basamakta.

0:04:36.523,0:04:39.159
Tedarik zincirini ileriye taşıyan insanlar

0:04:39.183,0:04:42.228
üç iş kolunu da kolayca idare ediyor,

0:04:42.252,0:04:47.343
her ay 2.500 - 3.000 Amerikan Doları[br]yatırım yapıyorlar.

0:04:47.772,0:04:51.752
Yani, sorunun bunun[br]suç sayılması olmadığı ortaya çıktı.

0:04:51.776,0:04:56.421
Gerçekten de, fatura doldurduğunuz[br]kişi hakkında suçlamada bulunamazsınız.

0:04:56.957,0:05:02.347
Onların yeteneklerini tanımadaki[br]yetersizliktir.

0:05:03.048,0:05:07.044
Bankaların onları[br]mikro iş olarak tanıyacağı

0:05:07.068,0:05:08.556
bir sistemi yok,

0:05:08.580,0:05:11.158
bildiğiniz gibi,

0:05:11.182,0:05:13.390
onun ağacının bir adresi yok.

0:05:13.912,0:05:16.238
Yani tam ortada kapana kısılmıştı.

0:05:16.262,0:05:18.693
Tahminlerimizin çatlağına düştü.

0:05:18.717,0:05:22.256
Afrikalı kadın tüccarlara verilen[br]mikro kredileri biliyor musunuz?

0:05:22.646,0:05:25.476
Ona 50 ya da 100 dolar kredi verecekler.

0:05:25.500,0:05:27.106
Bu parayla ne yapacak?

0:05:27.130,0:05:29.472
Her ay 10 katı fazlasını[br]sadece malzemelere

0:05:29.496,0:05:31.098
harcayacak--

0:05:31.122,0:05:33.409
ek hizmetlerden ya da [br]destekleyici sistemlerden

0:05:33.433,0:05:35.267
bahsetmiyoruz.

0:05:35.864,0:05:39.452
Bunlar; orta sınıfı oluşturduğu söylenen

0:05:39.476,0:05:42.330
ne dışlanmış düşük becerilere sahip[br]basma kalıp insanlarla,

0:05:42.330,0:05:44.775
ne de beyaz yakalı ofis çalışanıyla

0:05:44.799,0:05:46.660
ya da maaşlı memurlarla

0:05:46.684,0:05:50.056
uyuşmaz.

0:05:50.080,0:05:54.632
Bunun yerine; proto-SME dediğimiz

0:05:54.656,0:05:58.451
işletmelerin üretken tohumları

0:05:58.475,0:06:00.418
mekanizmayı çalıştırıyor.

0:06:00.442,0:06:02.177
Masanıza yemeği koyarlar.

0:06:02.201,0:06:05.274
Buradaki en ücra otelde bile[br]bu görünmez çalışanlar--

0:06:05.298,0:06:08.750
kasaplar, aşçılar ve şamdancılar hepsi

0:06:08.774,0:06:11.167
patates kızartmanızı yapan [br]makineyi yapıyorlar

0:06:11.191,0:06:12.727
ve yataklarınızı yapıyorlar.

0:06:12.727,0:06:15.846
Bunlar, yolun her tarafındaki[br]sınırları aşıp ticaret yapan

0:06:17.037,0:06:19.406
görünmez iş kadınlarıdır.

0:06:19.430,0:06:22.348
Veri toplayanlar için son derece[br]görünmezlerdir.

0:06:22.704,0:06:26.360
Kayıt dışı sektörle harmanlansalar da

0:06:26.384,0:06:31.457
yasa dışı iş yapan kaçakçılar

0:06:31.481,0:06:34.089
ve vergi kaçıranlarla

0:06:34.113,0:06:36.144
çocuğunu üniversitede okutmak için masaya[br]

0:06:36.168,0:06:40.313
yemek koyan iş kadınlarını [br]ayırt etmek zahmetli değildir.

0:06:40.337,0:06:43.562
Gerçekten sormak istediğim bu.

0:06:43.586,0:06:46.421
Bunu yaparak başlamalıyız.

0:06:46.868,0:06:51.477
Meslekleri ve yetenekleri[br]tanıyarak başlayalım mı?

0:06:51.501,0:06:56.125
Bunları tanıyarak kayıt dışı[br]ekonomiyi değiştirebiliriz.

0:06:56.149,0:07:00.830
Sonra onlara kapı açarız.

0:07:00.854,0:07:03.063
Böylece onları resmî sistemle,

0:07:03.087,0:07:04.391
küresel sistemle,

0:07:04.415,0:07:06.126
bütün sistemle bütünleştirebiliriz.

0:07:06.150,0:07:07.714
Teşekkürler, bayanlar ve baylar.

0:07:07.738,0:07:11.459
(Alkış)