WEBVTT

00:00:01.370 --> 00:00:04.579
ڕۆژێکی ساردی خۆرهەتاوی 
مانگی ئازار بوو.

00:00:05.318 --> 00:00:07.875
بەسەر شەقامەکەی ریگایا ئەڕۆشتم.

00:00:08.796 --> 00:00:12.042
بیرمە زستان هێواش هێواش
بەرەو کۆتایی ئەچوو.

00:00:12.066 --> 00:00:14.813
هێشتا کەمێک بەفر لەملاولا مابوو،

00:00:14.837 --> 00:00:17.827
بەڵام شۆستەکە وشک و ڕوون دیاربوو.

00:00:18.151 --> 00:00:19.396
ئەگەر لە ریگا ژیابێتن،

00:00:19.420 --> 00:00:24.795
ئەو هەستی ئاسوودەبوونە ئەزانن
کە یەکەم نیشانەکانی بەهار ئەیهێنێت، و

00:00:24.819 --> 00:00:27.525
پێویست ناکات چیتر ڕێی خۆت بکەیت
بەناو تێکەڵە نیوەتواوەکەی

00:00:27.549 --> 00:00:29.228
بەفر و قوڕی سەر شەقامەکان.

00:00:30.099 --> 00:00:33.262
منیش لەوێ بووم، چێژم لە پیاسەکەم ئەبینی،

00:00:33.286 --> 00:00:38.675
لەناکاو کاغەزێکی ڕۆنیۆوم بینی
لەسەر شۆستەکەی بەردەمم،

00:00:38.699 --> 00:00:39.884
نەخشێک:

00:00:41.177 --> 00:00:44.956
پیتە سپییەکانی ڕەنگ کرابوون
لەسەر ئەم خشتە ڕەساسییە تۆخانە.

00:00:44.980 --> 00:00:46.449
نوسرابوو،

00:00:46.473 --> 00:00:51.192
"بەرپرسیارێتییەکەت لەکوێیە؟"

NOTE Paragraph

00:00:52.904 --> 00:00:55.138
پرسیارەکە لە شوێنی خۆم وەستاندمی.

00:00:56.102 --> 00:00:59.789
کاتێک لەویا وەستابووم و
بیرم لە واتاکەی ئەکردەوە،

00:00:59.813 --> 00:01:04.964
تێبینیم کرد لە دەرەوەی بەشی شارەوانی
خۆشگوزەرانی کۆمەڵایەتی ریگا وەستاوم.

00:01:05.660 --> 00:01:09.490
بۆیە دەرکەوت کە نووسەری
ئەم نەخشە، هەرکەسێک بووبێت،

00:01:09.514 --> 00:01:14.115
ئەم پرسیارەی کردبوو لەو خەڵکەی
ئەهاتن بۆ وەرگرتنی هاوکاری کۆمەڵایەتی.

NOTE Paragraph

00:01:15.845 --> 00:01:17.303
ئەو هاوینە،

00:01:17.327 --> 00:01:22.719
توێژینەوەم ئەکرد لەسەر دەرئەنجامەکانی
قەیرانی دارایی لە لاتڤیا.

00:01:22.743 --> 00:01:27.826
کاتێک قەیرانی دارایی جیهانی سەریهەڵدا
لە ساڵی ٢٠٠٨، بە قورسی لە لاتڤیای دا

00:01:27.850 --> 00:01:29.971
وەک ئابوورییەکی بچووکی کراوە.

00:01:30.439 --> 00:01:31.615
بۆ ڕاگرتنی هاوسەنگی،

00:01:31.639 --> 00:01:35.412
حکومەتی لاتڤی ستراتیجی
کەمکردنەوەی تێچوونی ناوخۆی هەڵبژارد.

00:01:35.436 --> 00:01:40.011
ئەوەش واتای ئەوەبوو بەشێوەیەکی بەرچاو
سەرفکردنی بوودجەی گشتی کەمکرێتەوە،

00:01:40.035 --> 00:01:42.890
ئەوەش موچەی کرێکارەکانی
کەرتی گشتی کەمدەکردەوە،

00:01:42.914 --> 00:01:44.395
خزمەتی شارستانی بچووک دەکردەوە،

00:01:44.419 --> 00:01:47.463
کەمکردنەوەی کۆمەکی بێکاری و
هاوکارییە کۆمەڵایەتییەکانی تر، و

00:01:47.487 --> 00:01:49.001
زیادکردنی باجیش.

NOTE Paragraph

00:01:49.720 --> 00:01:53.028
دایکم بەدرێژایی تەمەنی خۆی
وەک مامۆستای مێژوو کاریکردووە.

00:01:53.575 --> 00:01:59.032
قەیرانەکە بۆ ئەو واتای ئەوەبوو
لەسەدا ٣٠ی موچەکەی ببڕدرێت

00:01:59.056 --> 00:02:00.539
هەر لە ناکاو.

00:02:00.563 --> 00:02:03.773
چەندین کەسی تریش هەبوون
لە دۆخی ئەو یان خراپتردا.

00:02:03.797 --> 00:02:08.530
بارگرانی قەیرانەکە کەوتە سەر
شانی لاتڤییە ئاساییەکان.

NOTE Paragraph

00:02:10.056 --> 00:02:13.101
دەرئەنجامی قەیرانەکە و گۆڕانکارییە
داراییەکانی کرا،

00:02:13.125 --> 00:02:17.632
ئابوری لاتڤیا لە ماوەی دوو ساڵدا
بە ڕێژەی لەسەدا ٢٥ کەمیکرد.

00:02:17.656 --> 00:02:20.524
تەنها یۆنان قەیرانە داراییەکەی

00:02:20.548 --> 00:02:22.387
هێندە گەورە بوو.

00:02:23.772 --> 00:02:27.091
بەڵام لەکاتێکدا یۆنانییەکان
بۆ ماوەی چەندین مانگ

00:02:27.115 --> 00:02:31.260
لەسەر شەقامەکان خۆپیشاندانی
هەندێک جار توندوتیژانەشیان ئەکرد لە ئەسینا،

00:02:31.284 --> 00:02:34.452
هەموو شتێک بێدەنگ بوو لە ریگا.

00:02:35.504 --> 00:02:39.218
ئابووریناسە دیارەکان شەڕیان ئەکرد
لە ستوونەکانی "نیو یۆرک تایمس"

00:02:39.242 --> 00:02:42.859
دەربارەی ئەم تاقیکردنەوە
قورسەی لاتڤیا

00:02:42.883 --> 00:02:45.074
لەبەردەم ڕژێمەکەیدا، و

00:02:45.098 --> 00:02:46.971
بە ناقایلییەوە سەیریان ئەکرد

00:02:46.995 --> 00:02:49.393
کە چۆن کۆمەڵگای لاتڤی
خۆی ئەگونجێنێت لەگەڵی.

NOTE Paragraph

00:02:50.607 --> 00:02:52.460
ئەوکاتە من لە لەندەن ئەمخوێند، و

00:02:52.484 --> 00:02:55.218
جوڵەی پڕکردنەوەی ئەوێم بیرە و

00:02:55.242 --> 00:02:57.740
چۆن بڵاو ئەبۆوە
لە شارێکەوە بۆ شارێک،

00:02:57.764 --> 00:02:59.893
لە مەدریدەوە بۆ نیو یۆرک و
بۆ لەندەن،

00:02:59.917 --> 00:03:02.472
لەسەدا ٩٩کە دژی لەسەدا یەکەکە.

00:03:02.496 --> 00:03:03.808
چیرۆکەکە ئەزانن.

00:03:04.534 --> 00:03:06.891
بەڵام کە گەشتمە ریگا،

00:03:06.915 --> 00:03:09.283
هیچ دەنگۆیەکی جوڵەی داگیرکردنەکە نەبوو.

00:03:09.897 --> 00:03:12.147
لاتڤییەکان خۆیان ئەگونجاند لەگەڵی.

00:03:12.889 --> 00:03:17.076
وەک پەندە ناوخۆییەکە ئەڵێت،
"بۆقەکەیان قووتداوە."

NOTE Paragraph

00:03:18.202 --> 00:03:19.964
بۆ توێژینەوەی دکتۆراکەم،

00:03:19.988 --> 00:03:24.497
ئەمویست زیاتر بزانم لەسەر ئەوەی پەیوەندی
دەوڵەت-دانیشتوو چۆن بەرەو گۆڕان ئەچوو

00:03:24.521 --> 00:03:26.188
لە سەردەمی دوای سۆڤێت، و

00:03:26.212 --> 00:03:28.531
منیش نوسینگەی بێکاریم هەڵبژارد

00:03:28.555 --> 00:03:30.003
وەک شوێنی توێژینەوەکەم. و

00:03:30.554 --> 00:03:34.013
کاتێک لە پایزی ٢٠١١ گەشتمە ئەوێ،

00:03:34.037 --> 00:03:37.833
درکم کرد، "لە ڕاستیدا
من یەکەم کەس شایەتحاڵم

00:03:37.857 --> 00:03:40.404
بۆ کاریگەرییەکانی قەیرانەکە، و

00:03:40.428 --> 00:03:44.474
ئەوانەی بە خراپترین شێوە بەرکەووتوون،
ئەوانەی کارەکانیان لەدەستداوە،

00:03:44.498 --> 00:03:46.051
کاردانەوەیان چییە بۆی."

NOTE Paragraph

00:03:47.668 --> 00:03:52.591
بۆیە دەستم کرد بە چاوپێکەوتن
لەگەڵ ئەوانەی چاوم پێئەکەوت لە نوسینگەی بێکاری.

00:03:53.954 --> 00:03:58.668
هەموویان ناویان تۆمارکردبوو وەک کەسانێک
کە بۆ کار ئەگەڕان و داوای یارمەتی حکومەتیان ئەکرد.

00:03:58.692 --> 00:04:03.181
بەڵام، زۆری پێنەچوو بۆم دەرکەوت،
ئەم یارمەتییە بەجۆرێکی دیاریکراو بوو.

00:04:03.205 --> 00:04:04.757
هەندێک سوودی نەقدی هەبوو،

00:04:04.781 --> 00:04:09.289
بەڵام بەشی زۆری هاوکاری دەوڵەت
لە شێوەی پرۆگرامە کۆمەڵایەتییە هەمەجۆرەکان بوو، و

00:04:09.313 --> 00:04:11.747
یەکێک لە گەورەترین ئەم پرۆگرامانە
پێی ئەوترا

00:04:11.771 --> 00:04:14.220
"چالاکییەکانی زیادکردنی ڕکابەری."

00:04:15.279 --> 00:04:17.223
ئەوەش لە کرۆکدا، زنجیرەیەک سیمینار بوو

00:04:17.247 --> 00:04:19.930
کە هەموو بێکارەکان هانئەدران
ئامادەی بن.

00:04:19.954 --> 00:04:22.844
بۆیە دەستمکرد بە ئامادەبوون
لەم سیمینارانە لەگەڵیان.

00:04:23.975 --> 00:04:26.627
چەند لەگەڵ یەک نەگونجانێکم بەرچاوکەوت.

NOTE Paragraph

00:04:27.048 --> 00:04:28.532
بۆیە، بیهێنەرە بەرچاوت:

00:04:29.435 --> 00:04:32.274
قەیرانەکە هێشتا بەردەوامە،

00:04:32.298 --> 00:04:34.412
ئابووری لاتڤیا لە خراپبووندایە،

00:04:34.436 --> 00:04:36.516
بە ئەستەم خەڵک وەردەگیرێت، و

00:04:36.540 --> 00:04:38.029
ئێمەش لێرەین،

00:04:38.053 --> 00:04:41.076
لەم پۆلە ڕووناکە بچووکەیا،

00:04:41.100 --> 00:04:43.358
گرووپێکی ١٥ کەسی،

00:04:43.382 --> 00:04:47.988
کارمان ئەکرد لەسەر لیستی بەهێزی و
لاوازی، و دیوەکانی ناخمان،

00:04:48.012 --> 00:04:51.103
کە پێمان وتراوە ڕێگری ئەکەن لەوەی
بتوانین زیاتر سەرکەوتوو بین

00:04:51.127 --> 00:04:52.691
لە بازاڕی کارکردن.

NOTE Paragraph

00:04:53.727 --> 00:04:56.614
لەکاتێکدا گەورەترین بانقی ناوخۆیی
ڕزگار دەکرێت و

00:04:56.638 --> 00:05:01.244
تێچوونی ئەم ڕزگارکردنەش
ئەخرێتە سەر شانی دانیشتووان،

00:05:01.268 --> 00:05:06.669
لەسەر بازنەیەک دانیشتووین و
فێرئەبین چۆن بە قووڵی هەناسە بەین

00:05:06.693 --> 00:05:08.557
کاتێک هەست بە فشاری دەروونی ئەکەین.

NOTE Paragraph

00:05:08.581 --> 00:05:11.457
(هەناسەدان بە قووڵی)

NOTE Paragraph

00:05:13.265 --> 00:05:15.716
لەکاتێکدا قیستی خانووبەرە دائەخرێت و

00:05:15.740 --> 00:05:18.292
هەزاران خەڵک کۆچ ئەکەنە دەرەوە،

00:05:18.316 --> 00:05:22.115
پێمان ئەوترێت خەونی گەورە ببینین و
شوێن خەونەکانمان بکەوین.

NOTE Paragraph

00:05:23.524 --> 00:05:24.689
وەک کۆمەڵناسێک،

00:05:24.713 --> 00:05:29.234
ئەزانم کە پەیڕەوە کۆمەڵایەتییەکان
شێوەیەکی گرنگی پەیوەندین

00:05:29.258 --> 00:05:31.180
لەنێوان وڵات و دانیشتووان.

00:05:31.753 --> 00:05:33.498
پەیامی پرۆگرامەکە ئەوەبوو،

00:05:33.522 --> 00:05:35.712
ئەو قسەیەی یەکێک لە جۆرەکانی
کالە زۆر بەکاری ئەهێنێت،

00:05:35.736 --> 00:05:36.902
"تەنیا بیکە."

00:05:36.926 --> 00:05:38.769
بێگومان، وتەی کالەی نایکە.

00:05:39.478 --> 00:05:43.622
کەواتە بە ئاماژە، دەوڵەت پەیامی ئەنارد
بۆ ئەو کەسانەی بێکارن

00:05:43.646 --> 00:05:47.343
کە پێویستە چالاکتر بن،
پێویستە زیاتر هەوڵ بەن،

00:05:47.367 --> 00:05:50.642
پێویستە کار لەسەر خۆتان بکەن،
پێویستە بەسەر دێوەکانی ناختانا زاڵبن،

00:05:50.666 --> 00:05:52.244
پێویستە زیاتر دڵنیابن لەخۆتان --

00:05:52.268 --> 00:05:56.409
بەجۆرێک، وەک ئەوەی بێکاری
شکستی کەسی خۆیان بێت.

00:05:57.038 --> 00:05:59.616
ناڵاندن بەدەست قەیرانەکەوە

00:05:59.640 --> 00:06:02.781
بەشێوەیەک چارەسەر ئەکرا وەک
ئەزمونکردنی فشاری دەروونی کەسەکە و

00:06:02.805 --> 00:06:04.667
لەناو لەشی کەسەکە خۆیدا چارەسەر بکرێت

00:06:04.691 --> 00:06:06.939
لەڕێگەی هەناسەدانی قوڵ و
بە تێڕامانەوە.

NOTE Paragraph

00:06:10.019 --> 00:06:14.020
ئەم جۆرە پرۆگرامە کۆمەڵایەتییانە
کە بەرپرسیارێتی تاک دووپات ئەکاتەوە

00:06:14.044 --> 00:06:17.095
هەتا یەت زیاتر باو ئەبێت
لە سەرانسەری جیهاندا.

00:06:17.119 --> 00:06:20.876
بەشێکن لەو زیادبوونەی
کۆمەڵناس لۆیک واکوانت پێی ئەڵێت

00:06:20.900 --> 00:06:23.693
"دەوڵەتی نیۆلیبراڵی سێنتاور."

00:06:23.717 --> 00:06:25.548
سێنتاور، لەوانەیە بزانن،

00:06:25.572 --> 00:06:28.228
بوونەوەرێکی ئەفسانەییە
لە کلتوری یۆنانی دێریندا،

00:06:28.252 --> 00:06:29.835
نیوە مرۆڤ، نیوە ئاژەڵە.

00:06:29.859 --> 00:06:34.788
بەشی سەرەوەی مرۆڤە و
بەشی خوارەوەی ئەسپە.

00:06:34.812 --> 00:06:37.395
کەواتە دەوڵەتی سێنتاور دەوڵەتێکە

00:06:37.419 --> 00:06:42.251
کە ڕووە مرۆڤەکەی ئەکاتە ئەوانەی
لە سەرەوەی پەیژە کۆمەڵایەتییەکەن

00:06:42.275 --> 00:06:45.482
لەکاتێکدا ئەوانەی لە بنەوەن
پێیان پێدا ئەنرێت،

00:06:45.506 --> 00:06:46.755
ئەکرێن بەژێرەوە.

00:06:46.779 --> 00:06:49.253
کەواتە ئەوانەی داهاتیان زۆرە و
بزنسە گەورەکان

00:06:49.277 --> 00:06:52.827
سوود ئەبینن لە کەمکردنەوەی باج و
پەیڕەوە پشتیوانیکەرەکانی تر،

00:06:52.851 --> 00:06:55.347
بێکارەکان، هەژارەکان

00:06:55.371 --> 00:06:58.677
پێویستە بیسەلمێنن کە شایەنی ئەوەن
دەوڵەت یارمەتییان بات،

00:06:58.701 --> 00:07:00.528
لەڕووی ڕەوشتییەوە ڕێکئەخرێن،

00:07:00.552 --> 00:07:03.932
لەکەدار ئەکرێن وەک نابەرپرسیار
یان ناکارا یان تەمەڵ

00:07:03.956 --> 00:07:05.827
یان زۆرجار بە تاوانبار دائەنرێن.

NOTE Paragraph

00:07:07.065 --> 00:07:10.644
لە لاتڤیا، مۆدێلێکی دەوڵەتی
سێنتاوری لەو شێوەیەمان هەبوو

00:07:10.668 --> 00:07:12.947
لە ٩٠ەکانەوە بە قورسی جێگیرکراوە.

00:07:12.971 --> 00:07:17.221
بۆ نموونە، باجی داهاتی تەخت
کە هەتا ئەمساڵیش هەبووە

00:07:17.245 --> 00:07:19.596
هەر لە سوودی ئەوانە بووە
کە زۆرترین داهاتیان هەبووە،

00:07:19.620 --> 00:07:23.374
لەکاتێکدا چارەکی دانیشتووان
بەردەوام لە هەژاریدا ئەژین. و

00:07:23.820 --> 00:07:29.070
قەیرانەکە و چارەسەر بۆ قەیرانەکە ئەم جۆرە
نایەکسانییە کۆمەڵایەتییانەیان خراپتر کردووە.

00:07:29.094 --> 00:07:33.553
کەواتە لەکاتێکدا باڵادەستی بانقەکان و
دەوڵەمەندەکان پارێزراون،

00:07:33.577 --> 00:07:35.339
ئەوانەی زۆرترینیان لەدەستداوە

00:07:35.363 --> 00:07:38.611
وانەیان پێئەوترێتەوە
لەسەر بەرپرسیارێتی تاک.

NOTE Paragraph

00:07:40.097 --> 00:07:44.442
ئێستا، کاتێک قسەم ئەکرد لەگەڵ
ئەو کەسانەی لە سیمینارەکان بینیمن،

00:07:44.466 --> 00:07:46.724
چاوەڕێی ئەوەم لێئەکردن تووڕە بن.

00:07:47.158 --> 00:07:48.468
چاوەڕێی ئەوەم لێئەکردن

00:07:48.492 --> 00:07:51.358
بەرهەڵستی بکەن بۆ ئەم وانانە
لە بەرپرسیارێتی کەسی.

00:07:51.382 --> 00:07:55.716
هەرچۆنێک بێت، قەیرانەکە خەتای ئەوان نەبووە،
کەچی ناچار بوون بەرگەی قورساییەکەی بگرن.

00:07:56.417 --> 00:07:59.668
بەڵام لەکاتێکدا خەڵکەکان باسی
چیرۆکەکانی خۆیان ئەکرد بۆم،

00:07:59.692 --> 00:08:02.228
دووبارە و دووبارە ئەتاسام

00:08:02.252 --> 00:08:06.483
بە هێزی ئەو بیرۆکەی بەرپرسیارێتیە.

NOTE Paragraph

00:08:07.596 --> 00:08:10.085
یەکێک لەو کەسانەی چاوم پێیکەوت
زانێتی بوو.

00:08:11.299 --> 00:08:14.289
ماوەی ٢٣ ساڵ بوو کاریئەکرد

00:08:14.313 --> 00:08:18.767
وانەی چنین و پیشەی دەستی تری ئەوتەوە
لە خوێندنگەیەکی پیشەیی لە ریگا.

00:08:18.791 --> 00:08:21.110
ئێستاش قەیرانەکە هاتووە، و

00:08:21.134 --> 00:08:24.253
قوتابخانەکە داخراوە وەک ڕێوشوێنی
بەرەنگاربوونەوەی قەیرانەکە.

00:08:24.277 --> 00:08:30.211
دووبارە داڕشتنەوەی سیستمی فێرکردن
بەشێک بوو لە ڕێگای گێڕانەوەی پارە.

00:08:30.235 --> 00:08:33.333
١٠ هەزار مامۆستاش لە سەرانسەری وڵات
بەهۆیەوە کارەکانیان لەدەستدا و

00:08:33.333 --> 00:08:34.963
زانێتیش یەکێک بوو لەوان.

00:08:34.963 --> 00:08:37.896
بەو قسانەشدا بێت کە خۆی پێیوتم

00:08:37.920 --> 00:08:40.662
لەدەستدانی کارەکەی ئەوی خستبووە
دۆخێکی ناخۆشەوە؛

00:08:40.686 --> 00:08:44.879
لە مێردەکەی جیابۆتەوە، دوو منداڵی 
هەرزەکاری هەیە و بەس خۆی بەخێویان ئەکات.

00:08:44.903 --> 00:08:47.393
لەگەڵ ئەوەشدا، کە قسەم لەگەڵ کرد،

00:08:47.417 --> 00:08:51.587
وتی کە قەیرانەکە بەڕاستی دەرفەتێکە بۆی.

00:08:52.579 --> 00:08:56.080
وتی، "ئەمساڵ ئەبم بە ٥٠ ساڵ.

00:08:56.104 --> 00:09:01.030
پێموابێت ژیان ئەم دەرفەتەی یاومەتێ
بۆ ئەوەی سەیرێک بکەم، بووەستم،

00:09:01.054 --> 00:09:03.429
چونکە ماوەی ئەم چەند ساڵە
بێوچان خەریکی کارکردن بووم،

00:09:03.453 --> 00:09:04.916
کاتم نەبووە بووەستم.

00:09:04.940 --> 00:09:06.763
ئێستاش وەستاوم، و

00:09:06.787 --> 00:09:11.431
دەرفەتی ئەوەم دراوەتێ کە بتوانم
سەیری هەموو شتێک بکەم و بڕیاربەم

00:09:11.455 --> 00:09:13.019
ئەوە چییە کە ئەمەوێت و

00:09:13.043 --> 00:09:14.855
ئەوەش چییە کە نامەوێت.

00:09:14.879 --> 00:09:18.586
هەموو ئەم کاتە، چنین، چنین،
جۆرێک لە ماندوێتی تەواوەتی."

NOTE Paragraph

00:09:19.783 --> 00:09:23.527
کەواتە زانێتی دوای ٢٣ ساڵ بێزاربوو
لە دووبارە بوونەوەی شتەکان.

00:09:23.551 --> 00:09:25.897
بەڵام بیر لە دەربڕینی ناڕەزایەتی ناکاتەوە.

00:09:25.921 --> 00:09:29.795
باسی لەسەدا ٩٩کە ناکات بەرامبەر
لەسەدا یەکەکە

00:09:29.819 --> 00:09:31.748
شیکردنەوە بۆخۆی ئەکات. و

00:09:32.309 --> 00:09:35.331
بەشێوەیەکی کرداری بیر ئەکاتەوە
لە دەسکردن بە کارێکی بچووک

00:09:35.355 --> 00:09:36.929
لە دەرەوەی ژووری نووستنەکەی

00:09:36.953 --> 00:09:40.417
ئەم بووکەڵەی یادگارییە بچووکانەی 
درووست ئەکرد و بە گەشتیاری ئەفرۆشت.

NOTE Paragraph

00:09:40.441 --> 00:09:43.001
هەروەها چاوم بە ئەیڤارسیش کەوت
لە نوسینگەی بێکارەکان.

00:09:43.025 --> 00:09:45.140
ئەیڤارس لە کۆتاییەکانی ٤٠ەکانیا بوو،

00:09:45.164 --> 00:09:49.674
کارەکەی خۆی لەدەستیابوو لە دەزگایەکی حکومی
کە سەرپەرشتی دروستکردنی ڕێگایەکی ئەکرد.

00:09:50.333 --> 00:09:54.415
لە یەکێک لە کۆبوونەوەکانماندا،
ئەیڤارس کتێبێکی هێنا کە ئەیخوێندەوە.

00:09:54.439 --> 00:10:01.296
پێی ئەوترا "کوتان دژی فشاری دەروونی،
یان ئایکیدۆی وزەپێدەر بە دەروون."

00:10:02.030 --> 00:10:05.266
ئێستا، لەوانەیە هەندێکتان بزانن
کە ئایکیدۆ جۆرێکی هونەری شەڕکردنە،

00:10:05.290 --> 00:10:07.883
کەواتە، ئایکیدیۆی وزەدەر بە دەروون بوو.

00:10:08.780 --> 00:10:11.556
ئایڤارسیش پێی وتم کە دوای
چەندین مانگ

00:10:11.580 --> 00:10:15.131
لە خوێندنەوە و بیرکردنەوە و بەخۆداچوونەوە
دوای بێکاربوونی،

00:10:15.155 --> 00:10:20.906
تێگەشت لەوەی کاتە قورسەکانی پیایا تێئەپەڕی
بەهۆی خۆیەوە بوو.

00:10:21.310 --> 00:10:22.860
بەمنی وت،

00:10:22.884 --> 00:10:24.812
"خۆم خۆمم درووست کردووە.

00:10:24.836 --> 00:10:27.876
لە دۆخێکی دەروونیدا بووم
کە باش نەبوو بۆم.

00:10:27.900 --> 00:10:31.229
ئەگەر کەسێک بترسێت لە لەدەستدانی
پارەکەی، لەدەستدانی کارەکەی،

00:10:31.253 --> 00:10:34.260
فشاری دەروونی زیاتر ئەبێ لەسەریان،
زیاتر ناجێگیر ئەبن، زیاتر ئەترسن.

00:10:34.284 --> 00:10:35.875
لەبەر ئەوە وایان لێیەت."

NOTE Paragraph

00:10:36.504 --> 00:10:38.397
کاتێک لێمپرسی ڕوونیکاتەوە،

00:10:38.421 --> 00:10:42.733
بەشێوەیەکی هۆنراوە ئامێز بیرکردنەوەکەی بەراورد کرد
بە ئەسپە کێوییەکانی بە هەموو ئاڕاستەیەکا ئەڕۆن،

00:10:42.757 --> 00:10:45.771
ئینجا وتی، "پێویستە وەک شوان بیت
بۆ بیرکردنەوەکانی خۆت.

00:10:46.757 --> 00:10:49.035
بۆ ئەوەی شتەکان ڕێکبخەیت
لە جیهانی ماددی خۆتدا،

00:10:49.059 --> 00:10:51.081
پێویستە شوانی بیرکردنەوەکانت بیت،

00:10:51.105 --> 00:10:54.488
چونکە لەڕێگەی بیرکردنەوەکانتەوەیە
کە هەموو شتێک ڕێکئەخرێت.

00:10:54.512 --> 00:10:56.756
وتیشی، "ئەم دواییە بەڕوونی تێگەشتم

00:10:56.780 --> 00:10:59.289
کە جیهانەکەی چواردەورم،
ئەوەی بەسەرمدا یەت،

00:10:59.313 --> 00:11:02.889
کەسەکانی یەنە ناو ژیانم ...
هەموو ڕاستەوخۆ پشت بەخۆم ئەبەستێت."

00:11:02.913 --> 00:11:08.035
کەواتە کاتێک خەڵکی لاتڤیا بەناو
ئەم تاقیکردنەوە ئابووریە سەختەدا ئەڕۆن،

00:11:08.059 --> 00:11:11.201
ئەیڤارس ئەڵێت کە ئەوە شێوازی
بیرکردنەوەیەتی پێویستە بگۆڕێت.

00:11:11.225 --> 00:11:15.936
خۆی خەتابار ئەکات بۆ ئەوەی 
کە لەو ساتەدا پیایا تێپەڕئەبێت.

NOTE Paragraph

00:11:16.799 --> 00:11:21.670
کەواتە بەرپرسیارێتی هەڵگرتن
بێگومان شتێکی باشە، وانییە؟

00:11:21.694 --> 00:11:23.852
بەڕاستی واتابەخشە و

00:11:23.876 --> 00:11:26.455
ڕەوشتییانە ئاڕاستەکراوە
لە کۆمەڵگایەکی دوای سۆڤێتدا،

00:11:26.479 --> 00:11:30.012
کە پشتبەستن بە دەوڵەت وەک ئەم
کەلەپوورە بەدبەختییەی

00:11:30.036 --> 00:11:31.341
ڕابردووی سۆڤێت سەیر ئەکرێت.

00:11:31.888 --> 00:11:34.940
بەڵام کاتێک گوێ لە زانێتی و 
ئایڤارس و ئەوانی تر ئەگرم،

00:11:34.964 --> 00:11:38.491
بیرم کردەوە ئەم پرسیارە
چەندێک بێبەزەییانەیە --

00:11:38.515 --> 00:11:40.419
"بەرپرسیارێتییەکەت لەکوێیە؟" --

00:11:40.443 --> 00:11:41.667
چەند سزادەرە.

00:11:41.691 --> 00:11:45.748
چونکە، وەک ڕێگایەک کاری ئەکرد
بۆ خەتابارکردن و دڵنەواییدانەوەی خەڵکەکەی

00:11:45.772 --> 00:11:48.044
قەیرانەکە زۆر خراپ لێیدابوون.

00:11:48.068 --> 00:11:51.612
کەواتە لەکاتێکدا یۆنانییەکان ڕژابوونە سەر شەقامەکان،
لاتڤیاکان بۆقەکەیان قووت دابوو، و

00:11:51.636 --> 00:11:54.939
دەیان هەزاری کۆچیان کردە دەرەوە،

00:11:54.963 --> 00:11:57.755
کە ڕێگایەکی ترە بۆ بەرپرسیارێتی هەڵگرتن.

NOTE Paragraph

00:12:00.009 --> 00:12:03.293
کەواتە زمانەکە، زمانی بەرپرسیارێتی تاکەکە،

00:12:03.317 --> 00:12:05.699
بوو بە شێوەیەکی نکوڵیکردنی کۆکراوە.

00:12:06.342 --> 00:12:09.448
هەتا پەیڕەوە کۆمەڵایەتییەکانمان هەبێت
کە چارەسەری بێکاری ئەکەن

00:12:09.472 --> 00:12:11.243
وەک شکستی تاکە کەسی

00:12:11.267 --> 00:12:15.187
بەڵام لەهەمان کاتدا کۆمەکی داراییمان نەبێت
بۆ پرۆگرامەکانی شارەزایی ڕاستەقینە ئەیەن بە خەڵک

00:12:15.211 --> 00:12:16.788
یان شوێنی کارکردن درووست ئەکەن،

00:12:16.812 --> 00:12:19.993
کوێرین بەرامبەر بەرپرسیارێتی
پەیڕەو درووستکەرەکان.

00:12:20.017 --> 00:12:23.864
هەتا هەژارەکان لەکەدار بکەین
وەک سست یان تەمەڵ

00:12:23.888 --> 00:12:26.484
بەڵام ئامرازی ڕاستی نەیەین بە خەڵک
بۆ هاتنە دەر لە هەژاری

00:12:26.508 --> 00:12:28.030
جگە لە کۆچکردنە دەرەوە،

00:12:28.054 --> 00:12:31.948
لە نکوڵیداین بۆ هۆکارە
ڕاستەقینەکانی هەژاری.

00:12:31.972 --> 00:12:33.821
لە هەمان کاتیشدا،

00:12:33.845 --> 00:12:35.116
هەموو دەناڵێنین،

00:12:36.060 --> 00:12:40.275
چونکە زانا کۆمەڵایەتییەکان بە داتایەکی
سەرژمێری ورد نیشانیانداوە

00:12:40.299 --> 00:12:44.868
خەڵکی زیاتر هەیە بە کێشەی تەندروستی
دەروونی و جەستەییشەوە

00:12:44.892 --> 00:12:49.091
لە کۆمەڵگاکانی ئاستی نایەکسانی
ئابوری بەرزترە.

00:12:49.115 --> 00:12:54.534
کەواتە نایەکسانی کۆمەڵایەتی دیارە خراپە
نەک تەنها بۆ ئەوانەی کەمترین داهاتیان هەیە

00:12:54.558 --> 00:12:55.746
بەڵکو بۆ هەموومان،

00:12:55.770 --> 00:12:58.256
چونکە ژیان لە کۆمەڵگایەکدا
کە نایەکسانی تیایدا زۆرە

00:12:58.280 --> 00:13:02.459
واتای ژیانە لە کۆمەڵگایەک کە متمانەی
کۆمەڵایەتی نزم بێت و دڵەڕاوکێی زۆربێت.

NOTE Paragraph

00:13:02.928 --> 00:13:04.107
کەواتە ئەوەتا لەوێین.

00:13:04.131 --> 00:13:06.017
هەموو کتێبەکانی یارمەتیدانی خود ئەخوێنینەوە،

00:13:06.041 --> 00:13:07.749
هەوڵ ئەیەین خووەکانمان چاکبکەین،

00:13:07.773 --> 00:13:09.611
هەوڵئەیەین مێشکمان ببەستینەوە،

00:13:09.635 --> 00:13:11.340
تێڕامان ئەکەین.

00:13:11.364 --> 00:13:13.732
وە بێگومان بەشێوەیەک یارمەتیدەرە.

00:13:14.414 --> 00:13:17.100
کتێبی خود یارمەتیدەر یارمەتیمان ئەیات
هەست بە شادمانی زیاتر بکەین.

00:13:17.124 --> 00:13:22.058
تێڕامان ئەتوانێت یارمەتیمان بات زیاتر
هەست بکەین لەڕووی ڕۆحییەوە پێکەوە بەستراوین.

00:13:22.947 --> 00:13:24.588
ئەوەی پێموایە پێویستمانە

00:13:24.612 --> 00:13:29.641
ئاگاداربوونە لەو شتانەی لەڕووی کۆمەڵایەتییەوە
بە یەکترمانەوە ئەبەستێتەوە،

00:13:29.665 --> 00:13:32.576
چونکە نایەکسانی کۆمەڵایەتی
ئازاری هەموومان ئەیات.

00:13:32.600 --> 00:13:36.441
بۆیە پەیڕەوی کۆمەڵایەتی
هاوسۆزانەترمان ئەوێت

00:13:36.465 --> 00:13:39.684
کە کەمتر ئامانجی فێرکردنی ڕەوشتی بێت و

00:13:39.708 --> 00:13:44.246
زیاتر ئامانجی دادپەروەری کۆمەڵایەتی و
یەکسانی بێت.

NOTE Paragraph

00:13:44.270 --> 00:13:45.469
زۆر سوپاس.

NOTE Paragraph

00:13:45.493 --> 00:13:47.997
(چەپڵەلێدان)