1
00:00:01,458 --> 00:00:05,934
Empezarei facéndolles unhas preguntas,
se lles parece ben.

2
00:00:05,958 --> 00:00:09,454
Se algunha vez perderon
a unha persoa moi querida,

3
00:00:09,708 --> 00:00:11,554
rompéronlles o corazón,

4
00:00:11,708 --> 00:00:14,944
atravesaron un agre proceso de divorcio

5
00:00:15,208 --> 00:00:18,059
ou foron vítimas dunha infidelidade,

6
00:00:18,083 --> 00:00:19,893
por favor, érganse.

7
00:00:19,917 --> 00:00:23,521
Se non poden erguerse,
poden erguer a man.

8
00:00:23,875 --> 00:00:25,768
Por favor, queden de pé,

9
00:00:25,792 --> 00:00:27,843
ou manteñan a man en alto.

10
00:00:28,167 --> 00:00:30,434
Se algunha vez viviron
un desastre natural,

11
00:00:30,458 --> 00:00:32,476
foron acosados ou despedidos,

12
00:00:32,500 --> 00:00:33,731
érganse.

13
00:00:33,875 --> 00:00:37,101
Se algunha vez pasaron por un aborto,

14
00:00:37,125 --> 00:00:38,934
natural ou non,

15
00:00:38,958 --> 00:00:41,893
ou tiveron problemas de infertilidade,

16
00:00:41,917 --> 00:00:43,068
por favor, en pé.

17
00:00:43,542 --> 00:00:46,934
Por último, se vostedes
ou calquera ser querido

18
00:00:46,958 --> 00:00:50,643
tivo que lidar
con enfermidades mentais, demencia,

19
00:00:50,667 --> 00:00:53,143
algún tipo de discapacidade física,

20
00:00:53,167 --> 00:00:54,643
ou facerlle fronte ao suicidio,

21
00:00:54,667 --> 00:00:56,852
por favor, érganse.

22
00:00:57,125 --> 00:00:58,746
Miren ao seu redor.

23
00:00:59,000 --> 00:01:03,645
A adversidade non discrimina.

24
00:01:04,292 --> 00:01:06,184
Se están vivos

25
00:01:06,208 --> 00:01:10,059
van ter que soportar, ou xa o fixeron,

26
00:01:10,083 --> 00:01:12,684
momentos realmente duros.

27
00:01:12,708 --> 00:01:14,947
Grazas a todos, poden sentar.

28
00:01:18,708 --> 00:01:22,559
Comecei a estudar a busca da resiliencia
hai unha década,

29
00:01:22,583 --> 00:01:25,934
na universidade de Pensilvania
en Filadelfia.

30
00:01:25,958 --> 00:01:28,309
Era o momento perfecto para estar alí,

31
00:01:28,333 --> 00:01:30,726
xa que os profesores que me formaron

32
00:01:30,750 --> 00:01:36,923
acababan de comprometerse en formar
a 1,1 millóns de soldados americanos

33
00:01:37,167 --> 00:01:41,628
para que chegasen a estar tan ben
mentalmente como o estaban fisicamente.

34
00:01:41,792 --> 00:01:43,059
Como poden imaxinar,

35
00:01:43,083 --> 00:01:47,114
dubido que exista un público
máis escéptico e esixente

36
00:01:47,208 --> 00:01:50,909
ca os sarxentos instrutores americanos
que volvían de Afganistán.

37
00:01:51,083 --> 00:01:52,351
Para alguén coma min,

38
00:01:52,375 --> 00:01:55,893
cuxa misión principal na vida
consiste en descubrir

39
00:01:55,917 --> 00:02:00,768
como levar o mellor dos descubrimentos
científicos máis alá do ámbito académico

40
00:02:00,792 --> 00:02:03,389
e achegarllo á xente
e á súa vida diaria,

41
00:02:03,583 --> 00:02:06,827
era un lugar no que estar
bastante inspirador.

42
00:02:07,208 --> 00:02:09,393
Rematei os meus estudos nos Estados Unidos

43
00:02:09,417 --> 00:02:12,018
e volvín aquí, ao meu fogar, Christchurch

44
00:02:12,042 --> 00:02:14,681
para comezar
a miña investigación doutoral.

45
00:02:15,375 --> 00:02:17,606
Acababa de comezar ese estudo

46
00:02:17,750 --> 00:02:20,726
cando tiveron lugar
os terremotos de Christchurch.

47
00:02:20,750 --> 00:02:22,726
Así que parei a miña investigación

48
00:02:22,750 --> 00:02:26,354
e comecei traballar coa miña comunidade

49
00:02:26,458 --> 00:02:30,830
para axudarlles a superar
o terrible período posterior ao sismo.

50
00:02:31,083 --> 00:02:33,059
Traballei con todo tipo de organizacións

51
00:02:33,083 --> 00:02:36,518
dende departamentos gobernamentais
ata empresas construtoras,

52
00:02:36,542 --> 00:02:38,351
e todo tipo de grupos comunitarios,

53
00:02:38,375 --> 00:02:41,601
amosándolles maneiras de pensar e actuar

54
00:02:41,625 --> 00:02:44,248
que sabemos que estimulan a resiliencia.

55
00:02:44,708 --> 00:02:47,643
Pensei que era a miña obriga.

56
00:02:47,667 --> 00:02:52,950
O meu momento para darlle un bo uso
a toda a miña investigación.

57
00:02:53,125 --> 00:02:55,570
Por desgraza, estaba equivocada.

58
00:02:55,958 --> 00:03:00,627
O meu verdadeiro exame chegou en 2014,

59
00:03:00,958 --> 00:03:03,251
na fin de semana do Aniversario da Raíña.

60
00:03:03,375 --> 00:03:06,143
Nós e dúas familias máis decidimos

61
00:03:06,167 --> 00:03:09,829
ir ao lago Ohau
e baixar en bici ata o océano.

62
00:03:10,083 --> 00:03:12,101
No último momento,

63
00:03:12,125 --> 00:03:15,184
Abi, a miña fermosa filla de 12 anos,

64
00:03:15,208 --> 00:03:19,961
decidiu ir no coche coa súa amiga Ella,
tamén de 12 anos,

65
00:03:20,125 --> 00:03:23,625
e coa súa nai, Sally,
unha moi boa amiga miña.

66
00:03:25,000 --> 00:03:27,893
De camiño,
cando cruzaban Rakaia,

67
00:03:27,917 --> 00:03:29,601
en Thompsons Track,

68
00:03:29,625 --> 00:03:32,994
un coche saltou un sinal de stop,

69
00:03:33,208 --> 00:03:34,733
chocou contra eles

70
00:03:34,917 --> 00:03:37,583
e matounos aos tres instantaneamente.

71
00:03:39,292 --> 00:03:41,518
No que tarda un pestanexo,

72
00:03:41,542 --> 00:03:45,226
atopeime arrastrada
ao outro lado da ecuación,

73
00:03:45,250 --> 00:03:48,179
espertando cunha identidade
totalmente nova.

74
00:03:48,333 --> 00:03:50,601
En lugar de ser
unha experta en resiliencia,

75
00:03:50,625 --> 00:03:53,414
de súpeto, era unha nai de loito.

76
00:03:53,708 --> 00:03:56,184
Espertei sen saber quen era,

77
00:03:56,208 --> 00:03:59,518
intentando situarme naquel mar
de impensables noticias,

78
00:03:59,542 --> 00:04:02,439
o meu mundo esnaquizouse.

79
00:04:02,583 --> 00:04:07,434
De súpeto, son a que está máis lonxe
deses consellos especializados.

80
00:04:07,458 --> 00:04:08,768
E podo dicirlles,

81
00:04:08,792 --> 00:04:12,078
que non me gustaba
nin unha chisca o que me dicían.

82
00:04:12,292 --> 00:04:14,518
Nos días posteriores á morte de Abi,

83
00:04:14,542 --> 00:04:20,351
dixéronnos que tiñamos todas a papeletas
para que a nosa familia se distanciase.

84
00:04:20,375 --> 00:04:22,643
Que era moi probable que nos divorciásemos

85
00:04:22,667 --> 00:04:25,559
e que tiñamos perigo de contraer
unha enfermidade mental.

86
00:04:25,583 --> 00:04:27,059
"Diantres!", foi o que pensei,

87
00:04:27,083 --> 00:04:30,125
"Grazas polos ánimos, pensaba
que a miña vida xa era unha merda."

88
00:04:30,167 --> 00:04:31,893
(Risas)

89
00:04:31,917 --> 00:04:35,018
Os folletos describían
os cinco estados do loito:

90
00:04:35,042 --> 00:04:38,309
ira, negociación,
negación, depresión e aceptación.

91
00:04:38,333 --> 00:04:40,684
O apoio ás vitimas petou na nosa porta

92
00:04:40,708 --> 00:04:46,295
e dixéronnos que contásemos
con dedicarlle cinco anos ao loito.

93
00:04:47,292 --> 00:04:50,863
Sei que a intención dos folletos
e dos recursos era boa.

94
00:04:51,333 --> 00:04:52,934
Pero todos eses consellos

95
00:04:52,958 --> 00:04:56,269
facían que nos sentísemos como vítimas.

96
00:04:56,583 --> 00:04:59,143
Totalmente abatidos
polo que se nos viña enriba

97
00:04:59,167 --> 00:05:04,164
e incapaces de influír
en absoluto no noso loito.

98
00:05:04,625 --> 00:05:08,768
Non precisaba que ninguén
me dixese que mal ían as cousas.

99
00:05:08,792 --> 00:05:12,698
Créanme, sabía de sobra que as cousas
eran realmente horribles.

100
00:05:12,792 --> 00:05:15,875
O que máis precisaba era esperanza.

101
00:05:16,708 --> 00:05:21,309
Precisaba unha viaxe a través
de toda esa angustia,

102
00:05:21,333 --> 00:05:23,771
dor e nostalxia.

103
00:05:24,125 --> 00:05:25,393
Pero sobre todo,

104
00:05:25,417 --> 00:05:30,303
quería ser unha participante activa
no meu proceso de loito.

105
00:05:31,167 --> 00:05:34,351
Así que decidín
virarlle as costas a aqueles consellos

106
00:05:34,375 --> 00:05:38,708
e, no canto diso, decidín levar a cabo
unha especie de "autoexperimento".

107
00:05:38,792 --> 00:05:40,893
Xa investigara, tiña as ferramentas,

108
00:05:40,917 --> 00:05:43,919
e quería saber como de útiles
me serían nese momento

109
00:05:44,083 --> 00:05:47,679
no que tiña fronte a min
unha montaña enorme que escalar.

110
00:05:48,083 --> 00:05:50,441
Agora, chegados a este punto,
debo confesar

111
00:05:50,625 --> 00:05:53,713
que non sabía realmente
se algo diso ía funcionar.

112
00:05:54,167 --> 00:05:56,751
A perda dun fillo ou filla
está xeralmente considerada

113
00:05:56,775 --> 00:05:59,824
como a perda máis difícil de superar.

114
00:06:01,500 --> 00:06:04,893
Pero agora podo afirmarlles,
despois de cinco anos,

115
00:06:04,917 --> 00:06:07,518
o que xa sabía grazas á investigación.

116
00:06:07,542 --> 00:06:10,778
Que podes loitar contra a adversidade,

117
00:06:11,042 --> 00:06:13,428
que existen estratexias que funcionan,

118
00:06:13,542 --> 00:06:15,764
que é completamente posible

119
00:06:15,958 --> 00:06:20,669
conseguir chegar a pensar
e actuar de certas formas

120
00:06:21,083 --> 00:06:25,456
que che axuden a guiarte
nos momentos difíciles.

121
00:06:26,000 --> 00:06:30,294
Existe un descomunal conxunto
de investigacións sobre como facelo.

122
00:06:30,458 --> 00:06:33,893
Hoxe, só vou compartir
con vostedes tres estratexias.

123
00:06:33,917 --> 00:06:37,768
Estas son as miñas estratexias
que seguir, nas que me apoiei

124
00:06:37,792 --> 00:06:39,893
e que me salvaron
nos meus días máis escuros.

125
00:06:40,417 --> 00:06:44,056
Son tres estratexias
que formaron a base do meu traballo

126
00:06:44,250 --> 00:06:47,226
e que se atopan facilmente
ao alcance de todos nós,

127
00:06:47,250 --> 00:06:48,601
calquera pode aprendelas,

128
00:06:48,625 --> 00:06:51,000
poden aprendelas hoxe aquí mesmo.

129
00:06:52,083 --> 00:06:53,559
Empecemos coa primeira.

130
00:06:53,583 --> 00:06:57,923
A xente resiliente comprende
que pasan cousas malas.

131
00:06:58,167 --> 00:07:01,934
Comprende que o sufrimento
forma parte da vida.

132
00:07:01,958 --> 00:07:04,143
Isto non significa
que o reciban de boa gana,

133
00:07:04,167 --> 00:07:06,018
non están tan mal da cabeza.

134
00:07:06,042 --> 00:07:09,184
Simplemente que cando
chegan os momentos difíciles

135
00:07:09,208 --> 00:07:10,934
parecen ser conscientes

136
00:07:10,958 --> 00:07:15,893
de que o sufrimiento forma parte
da existencia humana.

137
00:07:15,917 --> 00:07:20,434
Ser consciente disto,
fai que non te sintas discriminado

138
00:07:20,458 --> 00:07:22,559
cando veñen os momentos difíciles.

139
00:07:22,583 --> 00:07:24,809
En ningún momento cheguei a preguntarme:

140
00:07:24,833 --> 00:07:26,518
"Por que a min?"

141
00:07:26,542 --> 00:07:28,309
De feito, recordo preguntarme:

142
00:07:28,333 --> 00:07:30,268
"Por que non a min?

143
00:07:30,292 --> 00:07:31,809
Pásanche cousas horribles

144
00:07:31,833 --> 00:07:33,934
como lle pasan a todo o mundo.

145
00:07:33,958 --> 00:07:35,393
Esta é a túa vida agora,

146
00:07:35,417 --> 00:07:37,809
é o momento de nadar ou afogar."

147
00:07:37,833 --> 00:07:39,518
A verdadeira traxedia

148
00:07:39,542 --> 00:07:43,226
é que a maioría da xente
parece descoñecer todo isto.

149
00:07:43,250 --> 00:07:44,468
Vivimos nunha era

150
00:07:44,502 --> 00:07:46,724
na que cremos ter dereito
a unha vida perfecta,

151
00:07:46,758 --> 00:07:50,393
na que as fotos perfectas e felices
de Instagram son a norma,

152
00:07:50,417 --> 00:07:52,101
cando en realidade,

153
00:07:52,125 --> 00:07:56,434
como demostraron ao comezo da charla,

154
00:07:56,458 --> 00:07:59,250
a verdade é todo o contrario.

155
00:08:00,417 --> 00:08:02,268
A segunda:

156
00:08:02,292 --> 00:08:03,875
á xente resiliente

157
00:08:05,458 --> 00:08:11,792
dáselle moi ben escoller prudentemente
a que lle dedican a súa atención.

158
00:08:12,667 --> 00:08:16,559
Adoitan avaliar as situacións
dunha maneira moi realista,

159
00:08:16,583 --> 00:08:21,434
e normalmente, conseguen centrarse
naquelas cousas que poden cambiar,

160
00:08:21,458 --> 00:08:26,309
e dalgún xeito aceptan as que non poden.

161
00:08:26,875 --> 00:08:32,875
Esta é unha habilidade vital
e que se pode aprender para a resiliencia.

162
00:08:34,042 --> 00:08:37,393
Como seres humanos, dásenos realmente ben

163
00:08:37,417 --> 00:08:40,816
percibir ameazas e puntos febles.

164
00:08:41,042 --> 00:08:44,613
Estamos programados para ser negativos.

165
00:08:45,000 --> 00:08:48,143
Dásenos realmente ben
percibir esas cousas.

166
00:08:48,167 --> 00:08:53,101
As emocións negativas
péganse a nós coma o velcro,

167
00:08:53,125 --> 00:08:57,931
mentres que as emocións e experiencias
positivas rebotan como o teflón.

168
00:08:58,458 --> 00:09:01,893
Estar programados así é, 
de feito, bo para nós,

169
00:09:01,917 --> 00:09:05,478
e resúltanos útil
dende unha perspectiva evolutiva.

170
00:09:05,512 --> 00:09:07,806
Imaxinen por un instante
que son unha cavernícola

171
00:09:07,830 --> 00:09:10,101
que sae da cova pola mañá

172
00:09:10,125 --> 00:09:12,268
e hai un tigre dentes de sabre nun lado

173
00:09:12,292 --> 00:09:14,643
e un precioso arco da vella no outro.

174
00:09:14,667 --> 00:09:19,535
Se quero sobrevivir non me queda outra
que decatarme de que ese tigre está aí.

175
00:09:19,875 --> 00:09:21,143
O problema é

176
00:09:21,167 --> 00:09:25,351
que vivimos nunha era na que estamos
constantemente bombardeados

177
00:09:25,375 --> 00:09:27,643
por ameazas todo o día,

178
00:09:27,667 --> 00:09:32,368
e o noso pobre cerebro
trata cada unha desas ameazas

179
00:09:32,708 --> 00:09:35,270
como se fosen un tigre.

180
00:09:35,542 --> 00:09:39,018
O noso enfoque cara ás ameazas
e a nosa resposta ao estrés,

181
00:09:39,042 --> 00:09:42,423
están totalmente automatizados.

182
00:09:42,833 --> 00:09:46,226
As persoas resilientes
non só reducen o negativo,

183
00:09:46,250 --> 00:09:48,822
senón que tamén atoparon a maneira

184
00:09:49,125 --> 00:09:52,208
de convertelo en algo positivo.

185
00:09:53,750 --> 00:09:57,559
Un día, cando as dúbidas
ameazaban con superarme,

186
00:09:57,583 --> 00:09:59,393
recordo pensar claramente:

187
00:09:59,417 --> 00:10:04,377
"Non, non podes permitir
que isto te devore.

188
00:10:04,583 --> 00:10:06,351
Tes que sobrevivir.

189
00:10:06,375 --> 00:10:09,018
Tes moito polo que vivir.

190
00:10:09,042 --> 00:10:11,703
Escolle a vida, non a morte.

191
00:10:12,125 --> 00:10:14,429
Non perdas o que tes

192
00:10:14,708 --> 00:10:16,867
por aquilo que xa perdiches."

193
00:10:17,097 --> 00:10:19,601
En psicoloxía, chámaselle
percepción de beneficios.

194
00:10:19,625 --> 00:10:21,351
No meu feliz mundo novo

195
00:10:21,375 --> 00:10:24,447
significaba intentar
atopar cousas polas que estar agradecida.

196
00:10:25,083 --> 00:10:26,809
Polo menos a nosa pequena

197
00:10:26,833 --> 00:10:31,101
non morrera dunha horrible
e interminable enfermidade.

198
00:10:31,125 --> 00:10:33,309
Morreu de repente, de forma instantánea,

199
00:10:33,333 --> 00:10:36,713
aforrándonos a nós e mais a ela esa dor.

200
00:10:37,083 --> 00:10:40,601
Tivemos moitísima axuda
da familia e dos amigos

201
00:10:40,625 --> 00:10:42,393
para poder seguir adiante.

202
00:10:42,417 --> 00:10:43,851
E o máis importante de todo,

203
00:10:43,875 --> 00:10:47,268
seguimos tendo dous nenos fermosos
polos que seguir vivindo,

204
00:10:47,292 --> 00:10:48,976
que nos necesitaban

205
00:10:49,000 --> 00:10:54,875
e merecían ter unha vida
todo o normal que lle pudiésemos dar.

206
00:10:56,333 --> 00:10:59,143
Ser quen de cambiares o foco da atención

207
00:10:59,167 --> 00:11:01,101
para incluír tamén as cousas boas

208
00:11:01,125 --> 00:11:05,059
está demostrado pola ciencia
que é unha estratexia moi potente.

209
00:11:05,083 --> 00:11:09,893
En 2005, Martin Seligman e compañía
levaron a cabo un experimento.

210
00:11:09,917 --> 00:11:14,518
O único que lle pediron á xente que fixese

211
00:11:14,542 --> 00:11:19,143
foi que pensasen en tres cousas boas
que lles pasaran ao longo de cada día.

212
00:11:19,167 --> 00:11:22,768
O que descubriron,
despois de seis meses de estudo,

213
00:11:22,792 --> 00:11:26,309
foi que esas persoas
mostraban niveis máis altos de gratitude,

214
00:11:26,333 --> 00:11:27,976
niveis máis altos de felicidade

215
00:11:28,000 --> 00:11:32,644
e menos depresión
no transcurso dos seis meses de estudo.

216
00:11:33,293 --> 00:11:34,957
Cando atravesas un período de loito

217
00:11:34,981 --> 00:11:37,351
pode que precises un recordatorio

218
00:11:37,375 --> 00:11:40,476
ou pode que precises un permiso 
para sentíreste agradecida.

219
00:11:40,500 --> 00:11:43,268
Na nosa cociña,
temos un póster rosa brillante de neon

220
00:11:43,292 --> 00:11:46,726
que nos recorda que debemos
"aceptar" as cousas boas.

221
00:11:46,750 --> 00:11:48,518
No exército estadounidense

222
00:11:48,542 --> 00:11:50,601
abordaban o tema dunha maneira diferente.

223
00:11:50,625 --> 00:11:54,728
Dicíanlles que debían perseguir
as cousas boas.

224
00:11:54,833 --> 00:11:56,726
Utilicen as palabras que lles sirvan,

225
00:11:56,750 --> 00:11:58,059
pero sexa como for

226
00:11:58,083 --> 00:12:02,344
fagan un esforzo deliberado e continuo

227
00:12:02,417 --> 00:12:05,333
por sintonizar
coas cousas positivas do seu mundo.

228
00:12:06,292 --> 00:12:07,559
Terceira estratexia:

229
00:12:07,583 --> 00:12:09,518
a xente resiliente faise esta pregunta:

230
00:12:09,542 --> 00:12:12,978
"O que estou facendo
estame a axudar ou a prexudicar?"

231
00:12:13,458 --> 00:12:17,043
Esta é unha pregunta
que se emprega moito en terapia.

232
00:12:17,375 --> 00:12:19,558
E abofé que é poderosa.

233
00:12:19,833 --> 00:12:22,809
Esta era a pregunta que me facía

234
00:12:22,833 --> 00:12:25,226
nos días posteriores á morte das nenas.

235
00:12:25,250 --> 00:12:28,976
Preguntábamo unha e outra vez:

236
00:12:29,000 --> 00:12:32,018
"Debería ir ao xuízo e ver o condutor?

237
00:12:32,042 --> 00:12:34,527
Axudaríame en algo ou prexudicaríame"?

238
00:12:34,792 --> 00:12:36,684
Bueno, para min non había dúbida,

239
00:12:36,708 --> 00:12:38,559
decidín manterme á marxe.

240
00:12:38,583 --> 00:12:41,309
Pero Trevor, o meu marido,
decidiu quedar co condutor

241
00:12:41,333 --> 00:12:43,101
tempo despois.

242
00:12:43,125 --> 00:12:48,243
De madrugada, atopábame
analizando fotos antigas de Abi,

243
00:12:48,500 --> 00:12:50,476
e enfadándome máis e máis cada vez.

244
00:12:50,500 --> 00:12:51,768
Debía preguntarme:

245
00:12:51,792 --> 00:12:55,476
"de verdade? 
Isto axúdache ou prexudícate?

246
00:12:55,500 --> 00:12:57,143
Garda as fotos,

247
00:12:57,167 --> 00:12:58,768
ponte a durmir,

248
00:12:58,792 --> 00:13:00,792
sé amable contigo mesma."

249
00:13:01,833 --> 00:13:05,339
Esta pregunta
pódese aplicar a moitísimos contextos.

250
00:13:05,667 --> 00:13:09,684
A maneira na que penso e actúo
axúdame ou prexudícame?

251
00:13:09,708 --> 00:13:12,809
Tanto no intento de conseguir ese ascenso,

252
00:13:12,833 --> 00:13:14,434
de pasar ese exame,

253
00:13:14,458 --> 00:13:16,888
como no de recuperarme dun infarto.

254
00:13:17,042 --> 00:13:19,056
Serve para moitísimas cousas.

255
00:13:19,625 --> 00:13:21,351
Escribo moito sobre resiliencia

256
00:13:21,375 --> 00:13:24,184
e ao longo dos anos, esta estratexia

257
00:13:24,208 --> 00:13:27,768
provocou un resultado
máis positivo que ningunha outra.

258
00:13:27,792 --> 00:13:30,143
Recibo un montón de cartas,
correos e cousas

259
00:13:30,167 --> 00:13:32,143
de todas partes
en que a xente me explica

260
00:13:32,167 --> 00:13:34,741
o grandísimo impacto
que isto tivo nas súas vidas.

261
00:13:35,125 --> 00:13:40,434
Xa sexa para perdoar
antigos errores familiares,

262
00:13:40,458 --> 00:13:42,393
discusións de Nadais pasados,

263
00:13:42,417 --> 00:13:45,809
ou simplemente 
non provocar nas redes sociais,

264
00:13:45,833 --> 00:13:48,184
ou preguntarse a un mesmo

265
00:13:48,208 --> 00:13:51,542
se realmente precisas
ese vaso de viño extra.

266
00:13:52,875 --> 00:13:56,885
Preguntarse a un mesmo
se o que fas, a maneira na que pensas,

267
00:13:56,958 --> 00:13:58,226
a maneira na que actúas,

268
00:13:58,250 --> 00:14:01,184
che axuda ou te prexudica,

269
00:14:01,208 --> 00:14:04,101
fai que te sentes de novo
no asento do condutor.

270
00:14:04,125 --> 00:14:09,000
Proporciónache control
sobre as decisións que tomas.

271
00:14:10,792 --> 00:14:12,643
Tres estratexias.

272
00:14:12,667 --> 00:14:13,917
Bastante sinxelas.

273
00:14:14,875 --> 00:14:17,476
Están facilmente dispoñibles
para todos nós,

274
00:14:17,500 --> 00:14:20,351
en calquera momento e lugar.

275
00:14:20,375 --> 00:14:23,643
Non hai que ser enxeñeiros aeroespaciais.

276
00:14:23,667 --> 00:14:27,059
A resiliencia non é unha cualidade fixa.

277
00:14:27,083 --> 00:14:28,351
Non é evasiva,

278
00:14:28,375 --> 00:14:31,292
algo que certa xente ten
e certa xente non.

279
00:14:32,125 --> 00:14:37,226
En realidade require
un proceso moi corrente.

280
00:14:37,250 --> 00:14:40,518
Tan só a vontade
de darlle unha oportunidade.

281
00:14:40,542 --> 00:14:43,079
Creo que todos pasamos
por momentos na vida

282
00:14:43,208 --> 00:14:45,101
nos que o noso camiño se divide

283
00:14:45,125 --> 00:14:47,476
e o carreiro que pensabamos
que iamos seguir

284
00:14:47,500 --> 00:14:51,809
desvíase nunha dirección horrible

285
00:14:51,833 --> 00:14:54,018
que non fomos quen de anticipar,

286
00:14:54,042 --> 00:14:56,684
e que definitivamente non queriamos.

287
00:14:56,708 --> 00:14:57,958
Pasoume a min.

288
00:14:58,875 --> 00:15:01,809
Foi máis atroz do imaxinable.

289
00:15:01,833 --> 00:15:06,934
Se algunha vez vostedes se atopan
nuna situación na que pensan:

290
00:15:06,958 --> 00:15:10,184
"non hai maneira
de que me poida recuperar disto",

291
00:15:10,208 --> 00:15:13,434
anímoos a que se apoien
nestas tres estratexias

292
00:15:13,458 --> 00:15:15,458
e o pensen de novo.

293
00:15:16,958 --> 00:15:19,101
Non finxirei

294
00:15:19,125 --> 00:15:21,625
que pensar desta maneira é algo sinxelo.

295
00:15:22,458 --> 00:15:25,261
E non elimina toda a dor.

296
00:15:25,625 --> 00:15:30,037
Pero se algo aprendín
durante os últimos cinco anos

297
00:15:30,375 --> 00:15:33,854
é que pensar desta maneira si que axuda.

298
00:15:34,125 --> 00:15:35,726
Máis que ningunha outra cousa.

299
00:15:35,750 --> 00:15:39,284
Amosoume que é posible

300
00:15:39,750 --> 00:15:43,790
vivir e sufrir ao mesmo tempo.

301
00:15:43,917 --> 00:15:47,627
E respecto a iso,
sempre estarei agradecida.

302
00:15:48,083 --> 00:15:49,351
Grazas.

303
00:15:49,375 --> 00:15:52,417
(Aplausos)