0:00:01.150,0:00:04.277
Havayı resmetmenizi isteseydim,

0:00:05.104,0:00:06.451
ne hayal ederdiniz?

0:00:08.908,0:00:12.398
Çoğu insan boşluk veya

0:00:12.422,0:00:14.480
açık mavi gökyüzü ya da bazen

0:00:14.504,0:00:17.063
rüzgarda dans eden ağaçları düşünüyor.

0:00:17.849,0:00:21.530
Ben de lisedeki, uzun[br]çoraplı kimya öğretmenimi hatırlıyorum,

0:00:21.554,0:00:22.741
tahtanın önünde,

0:00:22.765,0:00:26.169
diğer baloncuklara[br]bağlanan baloncuk şemaları çiziyor ve

0:00:26.193,0:00:30.813
nasıl titreşerek[br]çarpıştıklarını anlatıyor.

0:00:32.209,0:00:35.867
Aslında hava hakkında çok[br]fazla şey düşünmemeye yatkınız.

0:00:36.676,0:00:38.363
Üzerinde hoşumuza gitmeyen

0:00:38.387,0:00:42.485
bir şeyler olduğu[br]zaman varlığını fark ediyoruz,

0:00:42.509,0:00:47.077
kötü bir koku ya da gözle[br]görülen duman veya sis gibi.

0:00:48.131,0:00:50.320
Aslında o hep orada.

0:00:51.207,0:00:53.687
Şu anda hepimize dokunuyor.

0:00:53.711,0:00:55.368
Hatta içimizde bile var.

0:00:57.007,0:01:01.944
Bizim havamız anlık, hayati ve içtendir.

0:01:03.063,0:01:05.745
Buna rağmen kolaylıkla unutuluyor.

0:01:08.009,0:01:09.563
Peki, hava nedir?

0:01:10.103,0:01:13.843
Dünyanın yer çekiminden[br]etkilenen, dünyayı kuşatan

0:01:13.867,0:01:16.393
görünmez gazların birleşimidir.

0:01:17.270,0:01:20.696
Ben bir görsellik sanatçısı olsam da,

0:01:20.720,0:01:24.006
havanın görünmezliğiyle ilgileniyorum.

0:01:24.627,0:01:27.202
Onu hayal edişimizle, tecrübe edişimizle

0:01:27.226,0:01:29.274
ve nefes alarak onun

0:01:29.298,0:01:33.112
maddeselliği hakkındaki[br]anlayışımızın nasıl oluştuğuyla

0:01:33.136,0:01:34.476
ilgileniyorum.

0:01:36.530,0:01:42.190
Dünya üzerindeki yaşamlar,[br]gaz değişimi yoluyla havayı değiştirir

0:01:42.214,0:01:43.975
ve şu anda da bunu yapıyoruz.

0:01:44.679,0:01:47.647
Şimdi hep birlikte büyük,

0:01:47.671,0:01:50.432
kolektif, derin bir nefes alalım.

0:01:50.456,0:01:52.835
Hazır mısınız? Alın. (Nefes alıyor)

0:01:55.009,0:01:56.807
Verin. (Nefes veriyor)

0:01:58.782,0:02:01.452
Şu anda çıkardığınız havayı,

0:02:01.476,0:02:05.160
yüzlerce karbondioksit[br]katarak zenginleştirdiniz.

0:02:06.358,0:02:12.495
Her nefes için ortalama beş litre[br]hava, bir yıldaki 525.600 dakika için

0:02:12.519,0:02:18.096
dakikada 17 nefes,

0:02:18.120,0:02:23.580
toplamda ortalama[br]45 milyon litre hava yapar,

0:02:23.604,0:02:27.598
bu hava yalnızca sizin için,[br]karbondioksitle 100 kere

0:02:27.622,0:02:28.928
zenginleştirilmiştir.

0:02:29.822,0:02:34.084
Bu da ortalama 18 adet[br]olimpik yüzme havuzuna eşittir.

0:02:36.203,0:02:38.410
Bana göre hava çoğuldur.

0:02:38.434,0:02:41.507
Eş zamanlı olarak,[br]nefesimiz kadar küçük ve

0:02:41.531,0:02:43.451
gezegen kadar büyüktür.

0:02:44.689,0:02:48.024
Bunu hayal etmek biraz zordur.

0:02:48.587,0:02:51.509
Belki imkansızdır, belki de önemi yoktur.

0:02:51.984,0:02:54.593
Görsel sanat uygulamamla

0:02:54.617,0:02:58.310
havayı, resmetmekten çok,

0:02:58.334,0:03:02.455
içgüdüsel, elle tutulur ve[br]dokunsal hale getirmeyi denedim.

0:03:03.177,0:03:07.984
Estetiğin bu kavramını, yani[br]nesnelerin nasıl göründüklerini

0:03:08.008,0:03:11.621
genişleterek, teninizde ve[br]ciğerlerinizde nasıl hissettirdiğini

0:03:11.645,0:03:13.343
ve sesinizin onun içinden

0:03:13.367,0:03:16.051
geçerken nasıl[br]olduğunu gösterebilmek istedim.

0:03:18.027,0:03:22.515
Ağırlığını, yoğunluğunu ve[br]kokusunu keşfettim, ama en önemlisi

0:03:22.539,0:03:26.384
hava ile bağdaştırdığımız[br]hikayeler hakkında çok düşünüyorum.

0:03:30.091,0:03:33.944
Bu, 2014'de yaptığım bir çalışma.

0:03:34.872,0:03:37.971
Adı "Farklı Hava Türleri:[br]Bir Bitkinin Günlüğü" ve bu çalışmada

0:03:37.995,0:03:41.903
dünyanın evrimindeki farklı[br]dönemlerin havasını yeniden yaratıyorum

0:03:41.927,0:03:44.927
ve seyircileri, benimle birlikte[br]onları solumaya davet ediyorum.

0:03:44.951,0:03:48.565
Bu çok şaşırtıcı ve[br]inanılmaz derecede farklı.

0:03:49.845,0:03:51.931
Ben bir bilim insanı değilim,

0:03:51.955,0:03:54.931
fakat atmosferik bilim[br]insanları jeolojide havanın kimyasının

0:03:54.955,0:03:57.713
izlerini arayacaklar, tıpkı

0:03:57.737,0:04:00.054
kayaların oksitlenmesi gibi ve

0:04:00.078,0:04:03.427
bu bilgileri değerlendirip,[br]bir araya getirecekler ve böylelikle

0:04:03.451,0:04:06.600
farklı zamanlara ait hava için bir

0:04:06.624,0:04:08.304
tarif oluşturabilecekler.

0:04:08.709,0:04:11.338
Sonrasında sanatçı[br]olarak ben devreye giriyorum,

0:04:11.338,0:04:14.484
bu tarifi alıyor ve bileşen gazları[br]kullanarak yeniden yaratıyorum.

0:04:16.016,0:04:19.746
Özellikle, havayı değiştiren[br]hayatlara örnek teşkil eden

0:04:19.770,0:04:23.812
anlarla ilgileniyorum,[br]aynı zamanda karbonlu hava gibi,

0:04:23.836,0:04:27.332
hayatın değişimini etkileyebilen

0:04:28.966,0:04:30.770
havayla da ilgileniyorum.

0:04:31.579,0:04:34.979
Bu yaklaşık 300 ila[br]350 milyon yıl önceydi.

0:04:35.539,0:04:38.514
Devler zamanı[br]olarak bilinen bir dönemdi.

0:04:39.321,0:04:41.785
Yaşam tarihinde ilk kez

0:04:41.809,0:04:43.208
lignin gelişiyordu.

0:04:43.232,0:04:45.556
Ağaçları oluşturan[br]sert bir maddedir bu.

0:04:45.580,0:04:49.110
Yani o zamanlar ağaçlar[br]kendi gövdelerini yaratıyorlardı

0:04:49.134,0:04:51.180
ve büyük, kocaman bir hale gelip

0:04:51.204,0:04:52.559
dünyaya yayılıyor,

0:04:52.583,0:04:55.876
oksijen üretiyor, oksijen[br]üretiyor, oksijen üretiyorlardı

0:04:55.900,0:04:59.514
ve oksijen seviyesi,[br]günümüzdeki seviyesinden

0:04:59.538,0:05:00.935
iki kat daha fazlaydı.

0:05:01.601,0:05:05.464
Bu güçlü hava[br]büyük böcekleri destekliyordu --

0:05:05.488,0:05:11.012
65 santimetrelik bir kanat boyuna[br]sahip yusufçuklar ve dev örümcekler.

0:05:12.369,0:05:16.284
Bu hava nefes almak için[br]gerçekten çok temiz ve çok ferah.

0:05:16.308,0:05:17.979
Pek bir lezzeti yok, fakat

0:05:18.003,0:05:22.475
vücudunuza çok hoş[br]bir enerji desteği sağlıyor.

0:05:22.499,0:05:24.366
Akşamdan kalma olanlara iyi gelir.

0:05:24.390,0:05:26.595
(Gülüşmeler)

0:05:26.619,0:05:29.293
Ya da burada Büyük Yok Oluş havası var --

0:05:29.317,0:05:32.941
bu, dinozorlar evrim geçirmeden öncesi,

0:05:32.965,0:05:35.007
yaklaşık 252.5 milyon yıl önce.

0:05:35.031,0:05:38.763
Jeolojik açıdan[br]bu gerçekten kısa bir süre,

0:05:38.787,0:05:41.746
ortalama 20 ila 200.000 yıl arası.

0:05:41.770,0:05:43.064
Çok hızlı.

0:05:44.175,0:05:46.867
Bu olay, dünya tarihindeki[br]en büyük yok olma olayı,

0:05:46.891,0:05:49.455
hatta dinozorlar[br]öldüğü zamankinden de büyük.

0:05:50.215,0:05:54.172
Bu dönemde %85 ila %95 tür[br]yok oluyor ve eş zamanlı olarak

0:05:54.196,0:05:59.373
karbondioksitte de büyük,[br]dramatik bir yükseliş meydana geliyor

0:05:59.397,0:06:00.990
ve birçok bilim adamı bunun

0:06:01.014,0:06:04.151
volkanların eş zamanlı[br]patlamasından ve ortaya çıkan bir sera

0:06:04.175,0:06:06.105
etkisinden kaynaklandığını söylüyorlar.

0:06:08.982,0:06:12.585
O dönemdeki oksijen seviyesi[br]günümüzdeki seviyenin yarısına düşüyor,

0:06:12.609,0:06:13.904
yani %10 civarında.

0:06:13.928,0:06:16.809
Yani bu hava kesinlikle[br]insan yaşamını desteklemezdi,

0:06:16.833,0:06:18.855
yalnızca nefes alınabiliyordu.

0:06:18.879,0:06:21.915
Ve nefes almak, garip[br]bir şekilde rahatlatıcıdır.

0:06:21.939,0:06:24.862
Sakinleştirir, sıcaktır

0:06:24.886,0:06:29.034
ve tadı maden suyu gibidir.

0:06:29.058,0:06:31.563
Bu şekilde püskürür, oldukça keyifli.

0:06:32.925,0:06:35.353
Geçmişin havası[br]hakkındaki düşüncelerin yanı sıra,

0:06:35.377,0:06:39.008
geleceğin havası hakkında[br]düşünmek de oldukça doğaldır.

0:06:40.142,0:06:42.936
Ayrıca, hava konusunda şüpheci olup

0:06:42.960,0:06:46.474
geleceğin havası olacağını[br]düşündüğüm şeyi uydurmaktansa,

0:06:46.498,0:06:49.907
bu insan-sentezli havayı keşfettim.

0:06:50.737,0:06:53.718
Bu demek oluyor ki,[br]doğada herhangi bir yerde gerçekleşmiyor,

0:06:53.742,0:06:56.859
fakat bir laboratuvarda farklı endüstriyel

0:06:56.883,0:07:00.232
ortamlara uygulanmak için[br]insanlar tarafından üretiliyor.

0:07:01.585,0:07:02.968
Neden geleceğin havası?

0:07:03.539,0:07:07.356
Bu hava, bozulmadan önce, sonraki

0:07:07.356,0:07:11.520
300 ila 400 yıl için, bir kez bırakıldığı[br]zaman havanın bir parçası haline

0:07:11.544,0:07:15.621
gelen gerçek stabil bir moleküldür.

0:07:16.274,0:07:20.059
Yani bu, 12 ila 16 jenerasyon oluyor.

0:07:21.433,0:07:24.644
Geleceğin havası bazı[br]hassas özelliklere de sahip.

0:07:25.811,0:07:27.201
Çok ağır.

0:07:27.779,0:07:31.683
Soluduğumuz havadan[br]ortalama sekiz kat daha ağır.

0:07:33.429,0:07:36.462
Öyle ağır ki, aslında, onu[br]soluduğunuz zaman, ağzınızdan

0:07:36.486,0:07:39.883
çıkan kelimeler de ağırlaşıyor,[br]gerçek anlamda çenenizden

0:07:39.907,0:07:43.113
akıyorlar, yere düşüyorlar ve

0:07:43.137,0:07:44.786
çatlakların içerisine giriyorlar.

0:07:45.223,0:07:48.325
Bu, sıvıya benzer[br]şekilde çalışan bir hava.

0:07:50.047,0:07:53.392
Şimdi, bu hava ayrıca[br]beraberinde etik bir boyutu da getiriyor.

0:07:54.226,0:07:55.999
Bu havayı insanlar yaptı,

0:07:56.023,0:08:00.279
fakat aynı zamanda, test edilmiş en etkili

0:08:00.303,0:08:02.049
sera gazı da bu hava.

0:08:03.042,0:08:08.777
Isıtma potansiyeli, karbondioksitten[br]24 bin kat daha fazla ve

0:08:08.801,0:08:12.346
12 ila 16 jenerasyon dayanıklılığa sahip.

0:08:13.235,0:08:18.097
Bu etik karşılaşma[br]gerçekten çalışmamın merkezi.

0:08:31.560,0:08:35.459
(Kısık bir sesle) Başka[br]şaşırtıcı bir özelliği daha var.

0:08:35.483,0:08:38.896
Sesinizi de oldukça[br]dramatik bir biçimde değiştiriyor.

0:08:38.920,0:08:42.008
(Gülüşmeler)

0:08:45.145,0:08:48.137
Yani, düşünürsek[br]Biraz daha kalmış.

0:08:48.161,0:08:49.595
(Gülüşmeler)

0:08:49.619,0:08:52.209
İklim değişikliğini düşündüğümüzde,

0:08:52.233,0:08:58.202
muhtemelen dev böcekleri,[br]patlayan volkanları ya da komik sesleri

0:08:58.226,0:08:59.972
düşünmeyiz.

0:09:01.207,0:09:03.716
Aklımıza o anda gelen imgeler

0:09:03.740,0:09:08.770
eriyen buzullar ve buz kütleleri[br]üzerinde akıntıya kapılan kutup ayıları.

0:09:09.483,0:09:12.339
Daire grafiklerini, sütun[br]grafiklerini ve hırka giymiş

0:09:12.363,0:09:16.319
bilim adamlarıyla konuşan[br]sonsuz sayıda politikacıyı düşünürüz.

0:09:18.081,0:09:22.274
Fakat belki de iklim[br]değişikliğini, havayı tecrübe

0:09:22.298,0:09:26.141
ettiğimiz o içgüdüsel[br]seviyede düşünme zamanı gelmiştir.

0:09:27.738,0:09:33.178
İklim değişikliği, tıpkı hava gibi,[br]eş zamanlı olarak molekül, nefes ve

0:09:33.202,0:09:35.607
gezegen ölçeğindedir.

0:09:37.139,0:09:40.618
Ani, hayati ve içtendir,

0:09:40.642,0:09:44.995
aynı zamanda şekilsiz ve ağırdır.

0:09:46.451,0:09:49.740
Fakat kolayca unutuluyor.

0:09:51.738,0:09:55.624
İklim değişikliği, insanlığın[br]kolektif bir öz-portresidir.

0:09:55.648,0:09:58.211
Bireyler, devletler ve endüstriler olarak

0:09:58.235,0:10:00.459
kararlarımızı yansıtmaktadır.

0:10:01.586,0:10:04.828
Havaya bakarak[br]öğrendiğim bir şey varsa,

0:10:04.852,0:10:08.111
o da, değişse bile [br]devamlılık göstermesidir.

0:10:08.785,0:10:12.375
Bizim tanıdığımız türden[br]yaşamı desteklemeyebilir,

0:10:12.399,0:10:14.496
ama bir şeyi destekleyecektir.

0:10:15.127,0:10:18.613
Ve eğer biz, insanlar, bu[br]değişimin önemli bir parçasıysak,

0:10:18.637,0:10:22.376
bence, bu konuşmayı[br]hissedebilmemiz önemlidir.

0:10:23.212,0:10:26.519
Çünkü görünmez olsa bile,

0:10:27.285,0:10:31.977
insanlar havada çok[br]canlı bir iz bırakıyorlar.

0:10:32.991,0:10:34.207
Teşekkürler.

0:10:34.231,0:10:36.157
(Alkış)