1
00:00:01,150 --> 00:00:04,527
Εάν σας ζητούσα να φανταστείτε τον αέρα,

2
00:00:05,104 --> 00:00:07,351
πώς θα τον φανταζόσασταν;

3
00:00:08,908 --> 00:00:12,438
Οι περισσότεροι θα σκέφτονταν 
είτε κενό χώρο,

4
00:00:12,438 --> 00:00:14,500
είτε καθαρό ουρανό,

5
00:00:14,504 --> 00:00:17,063
είτε μερικές φορές δέντρα 
να χορεύουν στον άνεμο.

6
00:00:17,849 --> 00:00:21,560
Και μετά θυμάμαι τη δασκάλα της χημείας 
στο λύκειο, με πολύ ψηλές κάλτσες

7
00:00:21,560 --> 00:00:22,771
στον πίνακα,

8
00:00:22,771 --> 00:00:26,209
να ζωγραφίζει διαγράμματα με φούσκες
που συνδέονταν με άλλες φούσκες,

9
00:00:26,209 --> 00:00:31,083
και να εξηγεί πώς δονούνται 
και συγκρούονται όπως η σούπα που βράζει.

10
00:00:32,209 --> 00:00:35,867
Αλλά στην πραγματικότητα,
δε σκεφτόμαστε καθόλου τον αέρα.

11
00:00:36,676 --> 00:00:38,393
Τον παρατηρούμε κυρίως

12
00:00:38,393 --> 00:00:42,525
όταν συμβεί κάποιου είδους δυσάρεστη
αισθητηριακή εισβολή σε αυτόν,

13
00:00:42,525 --> 00:00:47,077
όπως για παράδειγμα μια τρομερή μυρωδιά
ή κάτι ορατό, όπως καπνός ή ομίχλη.

14
00:00:48,131 --> 00:00:50,320
Όμως είναι πάντα εκεί.

15
00:00:51,207 --> 00:00:53,737
Μας ακουμπάει όλους αυτή τη στιγμή.

16
00:00:53,737 --> 00:00:55,698
Είναι ακόμα και μέσα μας.

17
00:00:57,007 --> 00:01:01,944
Ο αέρας μας είναι άμεσος, 
ζωτικός και προσωπικός.

18
00:01:03,063 --> 00:01:05,745
Κι όμως, τον ξεχνάμε τόσο εύκολα.

19
00:01:08,009 --> 00:01:09,563
Τι είναι ο αέρας λοιπόν;

20
00:01:10,103 --> 00:01:13,853
Είναι ο συνδυασμός αόρατων αερίων
που περιβάλλουν τη Γη,

21
00:01:13,867 --> 00:01:16,393
τα οποία προσελκύονται 
από τη βαρυτική της έλξη.

22
00:01:17,270 --> 00:01:20,726
Και παρόλο που είμαι εικαστικός,

23
00:01:20,726 --> 00:01:24,006
με ενδιαφέρει η αορατότητα του αέρα.

24
00:01:24,627 --> 00:01:27,222
Με ενδιαφέρει το πώς τον φανταζόμαστε,

25
00:01:27,226 --> 00:01:29,304
το πώς τον βιώνουμε

26
00:01:29,304 --> 00:01:33,152
και το πώς έχουμε όλοι μια έμφυτη
αντίληψη για την απτότητά του

27
00:01:33,152 --> 00:01:35,056
μέσω της αναπνοής.

28
00:01:36,530 --> 00:01:42,210
Κάθε είδους ζωή στη Γη αλλάζει τον αέρα
μέσω της ανταλλαγής αερίων,

29
00:01:42,214 --> 00:01:44,145
και το κάνουμε όλοι αυτή τη στιγμή.

30
00:01:44,679 --> 00:01:47,667
Βασικά, ας πάρουμε όλοι μαζί τώρα

31
00:01:47,671 --> 00:01:50,452
μια μεγάλη, ομαδική εισπνοή.

32
00:01:50,456 --> 00:01:53,515
Έτοιμοι; Εισπνοή. (Εισπνοές)

33
00:01:55,009 --> 00:01:57,577
Εκπνοή. (Εκπνοές)

34
00:01:58,782 --> 00:02:01,462
Αυτός τον αέρα που μόλις εκπνεύσατε,

35
00:02:01,476 --> 00:02:05,160
εμπλουτίσατε εκατό φορές 
με διοξείδιο του άνθρακα.

36
00:02:06,358 --> 00:02:12,389
Άρα περίπου πέντε λίτρα αέρα ανά αναπνοή,
17 αναπνοές ανά λεπτό

37
00:02:12,549 --> 00:02:18,120
από 525,600 λεπτά ανά έτος,

38
00:02:18,120 --> 00:02:23,610
αντιστοιχούν περίπου 
σε 45 εκατομμύρια λίτρα αέρα,

39
00:02:23,610 --> 00:02:27,638
εμπλουτισμένα 100 φορές 
σε διοξείδιο του άνθρακα,

40
00:02:27,638 --> 00:02:29,238
μόνο για εσάς.

41
00:02:29,822 --> 00:02:34,084
Αυτό τώρα αντιστοιχεί σε περίπου 
18 πισίνες Ολυμπιακών διαστάσεων.

42
00:02:36,203 --> 00:02:38,460
Για μένα, ο αέρας είναι πολυδιάστατος.

43
00:02:38,460 --> 00:02:41,537
Είναι ταυτόχρονα τόσο μικρός,
όσο η αναπνοή μας

44
00:02:41,537 --> 00:02:43,941
και τόσο μεγάλος, όσο ο Πλανήτης.

45
00:02:44,689 --> 00:02:48,024
Και είναι λίγο δύσκολο 
να το αντιληφθεί κανείς.

46
00:02:48,587 --> 00:02:51,509
Ίσως να είναι αδύνατο
και ίσως να μην έχει σημασία.

47
00:02:51,984 --> 00:02:54,623
Μέσω της πρακτικής των εικαστικών μου,

48
00:02:54,623 --> 00:02:58,340
προσπαθώ να κάνω τον αέρα,
όχι τόσο να τον φαντάζομαι,

49
00:02:58,340 --> 00:03:02,455
αλλά να τον κάνω να μοιάζει 
εσωτερικός, ανάγλυφος και απτός.

50
00:03:03,177 --> 00:03:08,024
Προσπαθώ να διευρύνω αυτή την έννοια
της αισθητικής, πώς φαίνονται τα πράγματα

51
00:03:08,024 --> 00:03:10,195
έτσι ώστε να περιλαμβάνει πράγματα

52
00:03:10,195 --> 00:03:13,403
όπως το πώς τον αισθάνεστε στο δέρμα σας
και στους πνεύμονές σας,

53
00:03:13,403 --> 00:03:16,521
και πώς ακούγεται η φωνή σας
καθώς περνάει μέσα από αυτήν.

54
00:03:18,027 --> 00:03:21,149
Εξετάζω το βάρος, την πυκνότητα
και τη μυρωδιά του,

55
00:03:21,149 --> 00:03:27,887
αλλά κυρίως σκέφτομαι τις ιστορίες
που συνδέουμε με τα διαφορετικά είδη αέρα.

56
00:03:30,091 --> 00:03:33,944
Αυτό είναι ένα έργο που έκανα το 2014.

57
00:03:34,872 --> 00:03:38,001
Ονομάζεται «Διαφορετικά Είδη Αέρα:
Το Ημερολόγιο ενός Φυτού»,

58
00:03:38,001 --> 00:03:40,017
στο οποίο αναδημιουργούσα τον αέρα

59
00:03:40,017 --> 00:03:42,077
από διαφορετικές εποχές
στην Εξέλιξη της Γης

60
00:03:42,077 --> 00:03:45,047
και προσκαλούσα το κοινό 
να έρθει και να αναπνεύσει μαζί μου.

61
00:03:45,047 --> 00:03:48,565
Και είναι εκπληκτικό, 
τόσο έντονα διαφορετικό.

62
00:03:49,845 --> 00:03:51,961
Δεν είμαι επιστήμονας,

63
00:03:51,961 --> 00:03:55,041
αλλά οι επιστήμονες της ατμόσφαιρας
ψάχνουν για ενδείξεις

64
00:03:55,041 --> 00:03:57,743
στην ατμοσφαιρική χημεία, στη γεωλογία,

65
00:03:57,743 --> 00:04:00,084
όπως το πώς οι πέτρες οξειδώνονται,

66
00:04:00,084 --> 00:04:03,447
και συλλέγουν αυτές τις πληροφορίες,
τις συγκεντρώνουν,

67
00:04:03,451 --> 00:04:08,650
και δημιουργούν κάτι σα συνταγή
για τον αέρα σε διαφορετικές στιγμές.

68
00:04:08,709 --> 00:04:11,384
Μετά έρχομαι ως καλλιτέχνης 
και παίρνω αυτή τη συνταγή

69
00:04:11,384 --> 00:04:14,484
και την αναδημιουργώ χρησιμοποιώντας 
τα στοιχεία των αερίων.

70
00:04:16,016 --> 00:04:19,756
Βρήκα ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες
τις χρονικές στιγμές

71
00:04:19,770 --> 00:04:23,842
που δείχνουν ότι η ζωή
μπορεί να αλλάξει τον αέρα,

72
00:04:23,842 --> 00:04:27,332
αλλά και ότι ο αέρας μπορεί 
να επηρεάσει το πώς θα εξελιχθεί η ζωή,

73
00:04:28,966 --> 00:04:30,990
όπως ο Ανθρακοφόρος αέρας.

74
00:04:31,579 --> 00:04:34,979
Είναι περίπου από 300 με 350
εκατομμύρια χρόνια πριν.

75
00:04:35,539 --> 00:04:38,514
Είναι μια εποχή γνωστή
ως η εποχή των γιγάντων.

76
00:04:39,231 --> 00:04:41,815
Έτσι, για πρώτη φορά 
στην ιστορία της ζωής,

77
00:04:41,815 --> 00:04:43,248
η λιγνίνη εξελίσσεται.

78
00:04:43,248 --> 00:04:45,646
Είναι το ανθεκτικό υλικό
που αποτελεί τα δέντρα.

79
00:04:45,646 --> 00:04:49,140
Άρα ουσιαστικά, τα δέντρα εφηύραν
δικούς τους κορμούς εκείνη την εποχή,

80
00:04:49,140 --> 00:04:51,200
και μεγάλωσαν πολύ, όλο και περισσότερο,

81
00:04:51,204 --> 00:04:52,589
και ξαπλώθηκαν στη Γη,

82
00:04:52,589 --> 00:04:55,906
απελευθερώνοντας οξυγόνο, 
κι άλλο οξυγόνο, κι άλλο οξυγόνο,

83
00:04:55,906 --> 00:05:00,514
ώσπου το οξυγόνο έφτασε σε επίπεδο
διπλάσιο από το σημερινό.

84
00:05:01,601 --> 00:05:05,514
Και αυτός ο πλούσιος αέρας
φιλοξενεί μεγάλα έντομα --

85
00:05:05,514 --> 00:05:11,012
τεράστιες αράχνες και λιβελούλες
με άνοιγμα φτερών περίπου 65 εκατοστών.

86
00:05:12,219 --> 00:05:16,304
Στην αναπνοή, ο αέρας αυτός 
είναι πολύ καθαρός και φρέσκος.

87
00:05:16,308 --> 00:05:21,679
Δεν έχει γεύση, αλλά δίνει στο σώμα 
μια διακριτική ώθηση ενέργειας.

88
00:05:22,499 --> 00:05:24,676
Κάνει καλό στον πονοκέφαλο
μετά από μεθύσι.

89
00:05:24,676 --> 00:05:26,615
(Γέλια)

90
00:05:26,619 --> 00:05:29,363
Είτε ο αέρας του Μεγάλου Αφανισμού --

91
00:05:29,363 --> 00:05:33,001
αυτό ήταν περίπου 
252,5 εκατομμύρια χρόνια πριν,

92
00:05:33,001 --> 00:05:35,037
ακριβώς πριν εξελιχθούν οι δεινόσαυροι.

93
00:05:35,037 --> 00:05:38,793
Πρόκειται για μια περίοδο πολύ 
μικρής διάρκειας, γεωλογικά μιλώντας,

94
00:05:38,793 --> 00:05:41,756
περίπου 20 με 200.000 χρόνια.

95
00:05:41,770 --> 00:05:43,284
Πολύ σύντομη.

96
00:05:44,175 --> 00:05:46,897
Αυτή είναι η μεγαλύτερη εξαφάνιση
στην ιστορία της Γης,

97
00:05:46,897 --> 00:05:49,695
ακόμη μεγαλύτερη από εκείνη
της εξαφάνισης των δεινοσαύρων.

98
00:05:50,215 --> 00:05:54,202
Το 85 με 95 τοις εκατό των ειδών
εξαφανίστηκε εκείνη την περίοδο,

99
00:05:54,202 --> 00:05:59,393
και ταυτόχρονα, παρατηρήθηκε μια τεράστια,
δραματική αύξηση διοξειδίου του άνθρακα,

100
00:05:59,397 --> 00:06:01,020
και πολλοί επιστήμονες συμφωνούν

101
00:06:01,020 --> 00:06:04,181
ότι αυτό είναι αποτέλεσμα
ταυτόχρονων ηφαιστειακών εκρήξεων

102
00:06:04,181 --> 00:06:06,355
και ένα ανεξέλεγκτο φαινόμενο θερμοκηπίου.

103
00:06:08,982 --> 00:06:12,615
Τα επίπεδα οξυγόνου εκείνη την εποχή
φτάνουν στο μισό από τα σημερινά,

104
00:06:12,615 --> 00:06:13,964
άρα περίπου 10 τοις εκατό.

105
00:06:13,964 --> 00:06:16,849
Αναμφίβολα αυτός ο αέρας 
δεν θα στήριζε την ανθρώπινη ζωή,

106
00:06:16,849 --> 00:06:18,885
αλλά δεν πειράζει να πάρουμε μια ανάσα.

107
00:06:18,885 --> 00:06:21,955
Στην αναπνοή, είναι περιέργως 
ανακουφιστικός.

108
00:06:21,955 --> 00:06:24,892
Είναι πολύ ηρεμιστικός, κάπως ζεστός

109
00:06:24,892 --> 00:06:29,064
και έχει μια γεύση που θυμίζει λίγο
το ανθρακούχο νερό.

110
00:06:29,064 --> 00:06:31,783
Έχει αυτή τη σπιρτάδα, κάπως ευχάριστη.

111
00:06:32,925 --> 00:06:35,403
Έτσι, σκεπτόμενη τόσο
τον αέρα του παρελθόντος,

112
00:06:35,403 --> 00:06:39,008
είναι φυσικό να αρχίσω να σκέφτομαι 
και τον αέρα του μέλλοντος.

113
00:06:40,142 --> 00:06:42,956
Και αντί να αναπτύσσω θεωρίες για τον αέρα

114
00:06:42,960 --> 00:06:46,494
και να φαντάζομαι πώς μπορεί 
να μοιάζει ο αέρας του μέλλοντος,

115
00:06:46,498 --> 00:06:49,987
ανακάλυψα αυτόν τον αέρα, 
παρασκευασμένο από άνθρωπο.

116
00:06:50,747 --> 00:06:53,758
Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει 
πουθενά στη φύση,

117
00:06:53,768 --> 00:06:56,879
αλλά είναι κατασκευασμένος 
από ανθρώπους σε εργαστήριο,

118
00:06:56,883 --> 00:07:00,232
για εφαρμογή σε διαφορετικά 
βιομηχανικά περιβάλλοντα.

119
00:07:01,585 --> 00:07:03,228
Γιατί είναι ο αέρας του μέλλοντος;

120
00:07:03,539 --> 00:07:07,039
Λοιπόν, αυτός ο αέρας 
είναι ένα πολύ σταθερό μόριο

121
00:07:07,896 --> 00:07:11,560
το οποίο θα γίνει κυριολεκτικά 
ένα με τον αέρα μόλις απελευθερωθεί,

122
00:07:11,560 --> 00:07:15,621
για τα επόμενα 300 με 400 
χρόνια, πριν διασπαστεί.

123
00:07:16,274 --> 00:07:20,059
Συνεπώς πρόκειται για 12 με 16 γενιές.

124
00:07:21,433 --> 00:07:24,824
Και αυτός ο αέρας έχει μερικές
ιδιαίτερα αισθητηριακές ιδιότητες.

125
00:07:25,811 --> 00:07:27,371
Είναι πολύ βαρύς.

126
00:07:27,779 --> 00:07:29,646
Είναι περίπου οκτώ φορές βαρύτερος

127
00:07:29,646 --> 00:07:32,566
από τον αέρα που έχουμε
συνηθίσει να αναπνέουμε.

128
00:07:33,429 --> 00:07:36,492
Είναι τόσο βαρύς, 
που όταν τον εισπνεύσετε,

129
00:07:36,492 --> 00:07:39,933
όποια λέξη πείτε, θα είναι 
στην κυριολεξία τόσο βαριά,

130
00:07:39,933 --> 00:07:44,363
που θα γλιστρήσει από το στόμα,
θα πέσει κάτω και θα εξαφανιστεί.

131
00:07:45,223 --> 00:07:48,325
Είναι ένας αέρας που λειτουργεί
αρκετά συχνά όπως ένα υγρό.

132
00:07:50,047 --> 00:07:53,392
Έπειτα, αυτός ο αέρας συνοδεύεται επίσης
από μια ηθική διάσταση.

133
00:07:54,226 --> 00:07:56,019
Ο άνθρωπος κατασκεύασε αυτό τον αέρα,

134
00:07:56,023 --> 00:08:01,539
παράλληλα όμως, είναι και το πιο ισχυρό
αέριο θερμοκηπίου που δοκιμάστηκε ποτέ.

135
00:08:03,042 --> 00:08:08,837
Το δυναμικό υπερθέρμανσής του είναι 24.000
μεγαλύτερο από το διοξείδιο του άνθρακα,

136
00:08:08,837 --> 00:08:12,346
ενώ έχει διάρκεια ζωής 12 με 16 γενιές.

137
00:08:13,235 --> 00:08:18,097
Συνεπώς, αυτή η ηθική σύγκρουση
είναι βασική στη δουλειά μου.

138
00:08:31,560 --> 00:08:35,489
(Με βαριά φωνή) Έχει ακόμη
μια εκπληκτική ιδιότητα.

139
00:08:35,489 --> 00:08:38,936
Αλλάζει δραματικά τη φωνή.

140
00:08:38,936 --> 00:08:42,008
(Γέλια)

141
00:08:45,145 --> 00:08:48,187
Άρα όταν αρχίζουμε να σκεφτόμαστε
-- ώπα! Δεν έφυγε ακόμη.

142
00:08:48,187 --> 00:08:49,625
(Γέλια)

143
00:08:49,625 --> 00:08:52,239
Όταν σκεφτόμαστε την κλιματική αλλαγή,

144
00:08:52,239 --> 00:08:58,202
πιθανότατα να μην σκεφτόμαστε τεράστια 
έντομα και ηφαίστεια που εκρήγνυνται

145
00:08:58,202 --> 00:09:00,258
ή αστείες φωνές.

146
00:09:01,207 --> 00:09:03,766
Οι εικόνες που μας έρχονται 
ευκολότερα στο μυαλό

147
00:09:03,766 --> 00:09:06,423
είναι παγετώνες που υποχωρούν,

148
00:09:06,423 --> 00:09:09,483
πολικές αρκούδες να επιπλέουν
πάνω σε παγόβουνα.

149
00:09:09,483 --> 00:09:12,659
Σκεφτόμαστε κυκλικά 
διαγράμματα και γραφήματα,

150
00:09:12,659 --> 00:09:16,459
και διάφορους πολιτικούς να μιλούν
σε επιστήμονες με πλεκτές ζακέτες.

151
00:09:18,081 --> 00:09:22,284
Ίσως όμως να ήρθε η στιγμή να αρχίσουμε
να σκεφτόμαστε για την κλιματική αλλαγή

152
00:09:22,298 --> 00:09:26,141
με τον ίδιο εσωτερικό τρόπο 
που βιώνουμε τον αέρα.

153
00:09:27,738 --> 00:09:32,212
Όπως ο αέρας, έτσι και η κλιματική 
αλλαγή γίνεται σε διάφορες κλίμακες,

154
00:09:32,212 --> 00:09:35,797
όπως σε σχέση με το μόριο,
την αναπνοή και τον πλανήτη.

155
00:09:37,139 --> 00:09:40,688
Είναι άμεση, ζωτική και προσωπική,

156
00:09:40,688 --> 00:09:44,995
όπως επίσης άμορφη και ενοχλητική.

157
00:09:46,451 --> 00:09:49,740
Κι όμως, την ξεχνάμε τόσο εύκολα.

158
00:09:51,738 --> 00:09:55,654
Η κλιματική αλλαγή είναι το συλλογικό
αυτοπορτρέτο της ανθρωπότητας.

159
00:09:55,654 --> 00:09:57,285
Αντικατοπτρίζει τις αποφάσεις μας

160
00:09:57,285 --> 00:10:00,459
ως άτομα, ως κυβερνήσεις
και ως βιομηχανίες.

161
00:10:01,586 --> 00:10:04,858
Και αν υπάρχει κάτι που έμαθα 
εξετάζοντας τον αέρα,

162
00:10:04,858 --> 00:10:08,261
είναι ότι παρόλο που αλλάζει, παραμένει.

163
00:10:08,785 --> 00:10:12,385
Μπορεί να μην υποστηρίζει 
το είδος ζωής που θα αναγνωρίζαμε,

164
00:10:12,399 --> 00:10:14,496
όμως θα υποστηρίξει κάτι.

165
00:10:15,127 --> 00:10:18,743
Και αν εμείς οι άνθρωποι αποτελούμε
τόσο σημαντικό κομμάτι αυτής της αλλαγής,

166
00:10:18,743 --> 00:10:22,636
νομίζω πως είναι σημαντικό 
να καταλάβουμε αυτή τη συζήτηση.

167
00:10:23,212 --> 00:10:26,519
Γιατί παρόλο που είναι αόρατος,

168
00:10:27,285 --> 00:10:31,977
οι άνθρωποι αφήνουν 
πολύ έντονα ίχνη στον αέρα.

169
00:10:32,831 --> 00:10:34,191
Σας ευχαριστώ.

170
00:10:34,191 --> 00:10:35,917
(Χειροκρότημα)