0:00:04.780,0:00:10.400
Sürekli değişen bir dünyada yaşıyoruz.

0:00:11.334,0:00:15.155
Sayısız insan mega şehirlere göç ediyor,

0:00:15.158,0:00:18.327
bulutlara ulaşan gökdelenlere ve

0:00:18.500,0:00:21.436
uçsuz bucaksız varoşlara doluşuyorlar.

0:00:21.440,0:00:25.760
Yiyecek ve yakıta duyulan [br]gözü dönmüş bir açlık,

0:00:25.770,0:00:28.500
öngörülemez iklim değişiklikleri;

0:00:29.000,0:00:35.087
ve tüm bunlar nüfusun halen artmakta olduğu[br]bir dünyada.

0:00:36.460,0:00:38.277
Kaygılanmalı mıyız?

0:00:38.280,0:00:41.516
Korkmalı mıyız?

0:00:42.660,0:00:46.100
Tüm bunları nasıl anlamlandırmalıyız?

0:00:52.501,0:00:59.000
7 milyar insan şu bizim gezegende yaşıyor...[br]Nefis değil mi?

0:00:59.010,0:01:03.500
Yine de bazı insanlar dünya ve geleceği [br]hakkında düşündüklerinde panikliyorlar.

0:01:03.510,0:01:06.267
Bazısı da hiç düşünmemeyi tercih ediyor.

0:01:06.280,0:01:09.800
Bu akşam size dünyanın gerçekte ne durumda[br]olduğunu göstereceğim.

0:01:09.971,0:01:13.000
Adım Hans Rosling, istatistikçiyim ve konum...

0:01:13.010,0:01:15.036
Durun, durun bir dakika... kapatmayın!

0:01:15.040,0:01:19.509
Size tüm ülkelerden gelen son verilerle dünyayı[br]yeni bir gözle görmeyi ögreteceğim.

0:01:19.510,0:01:22.654
Dünya nüfusun nasıl değiştiğini ve bugün[br]elimizdeki verilerin

0:01:22.656,0:01:27.622
geleceğimiz hakkında neler söylediğini [br]anlatacağım.

0:01:27.630,0:01:32.500
Önümüzde zor sınavlar olduğu şüphe götürmez

0:01:32.730,0:01:36.693
ancak gelecek o kadar da kasvetli değil

0:01:36.800,0:01:42.400
ve insanlık çoğunuzun düşündüğünden [br]çok daha iyi bir iş çıkartıyor.

0:01:44.000,0:01:45.400
Paniklemeyin!

0:01:45.500,0:01:47.300
Nüfus Hakkındaki Gerçekler

0:01:47.400,0:01:49.740
Sunan: Prof. Hans Rosling

0:01:51.495,0:01:53.350
Bebekler...

0:01:53.355,0:01:55.170
her biri çok kıymetli.

0:01:55.300,0:01:59.000
Fakat birçok insan nüfus artışının kontrolden[br]çıktığını düşünüyor.

0:01:59.500,0:02:02.400
Hatta nüfus bombası tabirini kullananlar[br]bile mevcut.

0:02:03.450,0:02:05.800
Sizce haklılar mı?

0:02:08.000,0:02:11.810
Şu anda nüfus olarak ne noktadayız? [br]Ve oraya nasıl geldik?

0:02:11.900,0:02:16.279
Size şimdiye kadar yaşamış tüm insanları [br]kapsayan tarihsel bilgileri aktaracağım.

0:02:16.345,0:02:20.200
Ya da en azından son 1000 içinde [br]yaşamış olanları.

0:02:20.250,0:02:21.700
Haydi başlayalım.

0:02:21.800,0:02:25.122
İşte size iki eksen.

0:02:25.123,0:02:33.194
Bu eksen yıl olarak zaman, bu da milyar olarak dünya nüfusu.

0:02:33.240,0:02:41.404
M.Ö. 10000 yılında, yani insanlar [br]tarım yapmaya ilk başladığında

0:02:41.420,0:02:45.338
arkeologlar dünya nüfusunun 10 milyon[br]civarında olduğunu tahmin ediyor.

0:02:45.340,0:02:49.488
Bir düşünün: 10 milyon! Şu anki İsveç gibi!

0:02:49.490,0:02:53.000
Sadece İsveçlilerin yaşadığı bir dünya!

0:02:53.414,0:03:01.385
Yüzyıllar sonra, daha çok çiftçi, yiyecek ve insan...[br]Büyük imparatorluklar kuruluyor.

0:03:01.390,0:03:06.110
Mısır, Çin, Hindistan.. ve son olarak da[br]Avrupa!

0:03:06.120,0:03:09.672
Nüfus artmaya devam ediyor, ama çok yavaşça.

0:03:09.682,0:03:13.772
Burada duruyorum, 1800 yılında.

0:03:13.782,0:03:19.972
Çünkü 1800 yılında dünya nüfusu [br]1 milyar oluyor.

0:03:19.982,0:03:28.693
Düşünün bir... Bütün bu zaman boyunca nüfus[br]artışı %1'in bile çok altındaydı.

0:03:28.699,0:03:35.460
Ama 1800 yılinda, sanayi devrimiyle beraber[br]herşey değişti ve nüfus hızla artmaya başladı.

0:03:35.504,0:03:39.308
100 yıldan kısa bir sürede 2 milyara ulaştı.

0:03:39.315,0:03:43.273
Sonra, ben okula giderken 3 milyar oldu.

0:03:43.283,0:03:49.658
Birçok insan "Gezegen daha fazla insanı kaldıramaz" dedi.[br]Uzmanlar bile...

0:03:49.685,0:03:52.128
Ama gerçekler şöyle gelişti...

0:03:52.133,0:03:58.609
4 milyar, 5 milyar, 6 milyar, 7 milyar olduk!

0:03:58.620,0:04:05.380
Düşünsenize! Dünya nüfusunun yarısı ben hayattayken eklendi.

0:04:05.407,0:04:08.992
ve rakamla artmaya devam ediyor.

0:04:10.414,0:04:15.595
Son yıllardaki nüfus artışı çoğunlukla[br]Asya ülkelerinde oldu.

0:04:15.619,0:04:21.438
Mesela burası Bangladeş. Buradaki nüfus benim[br]ömrümde üçe katlandı.

0:04:21.466,0:04:27.504
50 milyon iken 150 milyona çıktı.

0:04:28.288,0:04:32.780
Şu anda nüfus yoğunluğunun en yüksek olduğu[br]yerlerden biri.

0:04:32.790,0:04:40.031
15 milyon kişi oldukça kalabalık olan [br]başkent Dakar'da yaşıyor.

0:04:40.100,0:04:48.470
Burada insanlar, köyde veya şehirde olsun,[br]ailelerin genişliği hakkında kaygılı.

0:04:48.942,0:04:52.150
Ama yeni bir Bangladeş doğuyor...

0:04:52.168,0:04:59.100
Khan ailesi gibi. Anne Taslima, kızları Tanjina [br]ve küçük Sadia.

0:04:59.200,0:05:03.602
ve babaları Hannan.

0:05:04.000,0:05:07.300
Kadınların hazırlanması çok uzun sürüyor,[br]erkekler çok daha hızlı.

0:05:08.500,0:05:12.800
Madem elinle silecektin, niye makyaj yaptın?

0:05:14.176,0:05:17.736
Hem Taslima, hem de Hannan [br]geniş ailelerden geliyor.

0:05:17.738,0:05:21.500
Ama yalnızca iki çocuk yapmaya [br]karar vermişler.

0:05:21.700,0:05:25.402
Bangladeş'te, her yerde duyduğunuz [br]bir slogan var.

0:05:26.200,0:05:29.300
"En fazla iki çocuk - hatta en iyisi bir!"

0:05:34.000,0:05:36.600
İyi ki iki çocuğum var

0:05:37.000,0:05:39.500
daha fazlasına para yetiştiremezdim.

0:05:39.900,0:05:42.000
İki çocuğuma da istediklerini alabiliyorum.

0:05:47.000,0:05:50.300
Cebimde beş kuruşum kalmadı!

0:05:50.812,0:05:56.002
Taslima ve Hannan büyük ailelerden [br]uzaklaşan kültürel değişimin parçası.

0:05:56.010,0:05:59.728
Hatta Taslima için aynı zamanda bu bir iş.

0:05:59.740,0:06:03.525
Devletin Aile Planlama Hizmetlerinde çalışıyor.

0:06:03.527,0:06:06.583
Her kasabada onun gibi kadınlar var.

0:06:06.691,0:06:14.295
Kapı kapı dolaşıp, başkalarının da az çoçuk[br]yapmasına yardımcı oluyor.

0:06:15.000,0:06:16.600
En son ne zaman regl oldun?

0:06:16.900,0:06:19.000
22sinde.

0:06:19.300,0:06:21.000
Hiç bir doğum kontrolü metodu [br]kullanmıyor musun?

0:06:21.500,0:06:23.200
Hamile kalman sorun yaratmaz mı?

0:06:23.600,0:06:25.900
Pek kolay hamile kalmıyorum.

0:06:26.400,0:06:28.400
Ama zaten iki çocuğun var.

0:06:28.800,0:06:31.000
Hastahaneye gidecek zamanım yok.

0:06:31.500,0:06:35.622
Taslima tavsiye, manevi destek ve en önemlisi

0:06:35.850,0:06:38.400
birkaç çeşit gebelik önleyici sunuyor.

0:06:39.800,0:06:43.000
Üç kızın var, gerçekten daha çocuk [br]istiyor musun?

0:06:45.200,0:06:46.400
Valla, babasına bakar.

0:06:46.500,0:06:50.200
Ama doğuran sensin, niye karar ona kalıyor?

0:06:50.600,0:06:53.200
Acısını sen çekeceksin, o değil.

0:06:53.700,0:06:55.122
Haksız mıyım?

0:06:55.900,0:06:59.600
Tamam acısını ben çekiyorum ama [br]erkek istiyor, ne yapayım?

0:07:00.000,0:07:04.600
Bak bu hapı regl'in başladığında al.

0:07:10.000,0:07:13.300
Eğitimsiz olanlara ulaşmak çok daha zor oluyor.

0:07:13.700,0:07:16.200
Ama yavaş yavaş fikirlerini değiştiriyoruz.

0:07:17.270,0:07:23.468
Peki doğum oranlarını düşürmede Taslima ve [br]Bangladeş ne kadar başarılı?

0:07:23.487,0:07:26.089
Yani kadın başına doğan bebek sayısı nedir?

0:07:26.108,0:07:28.912
Dünyadan gelen verileri herkesin [br]anlayabileceği bir şekilde sunmak

0:07:28.914,0:07:33.717
için İsveç'te Gapminder derneğini kurduk.

0:07:33.749,0:07:37.712
Böylece size Bangladeş'te [br]ne olduğunu gösterebilirim.

0:07:37.720,0:07:41.375
Yatay eksen kadın başına çocuk sayısı.

0:07:41.427,0:07:44.853
1,2'den başlıyor, [br]ta 7'ye 8'e kadar gidiyor.

0:07:44.871,0:07:48.936
düşey eksende ise yaşam beklentisi var,

0:07:48.937,0:07:53.557
doğan bir bebeğin ortalama [br]kaç yaşına kadar yaşayacağı.

0:07:53.692,0:07:56.111
30'dan başlayıp 90'a kadar gidiyor.

0:07:56.111,0:08:00.093
1972'den başlıyoruz.

0:08:00.115,0:08:04.970
Bangladeş için önemli bir sene. [br]Bağımsızlıklarını kazandıkları sene.

0:08:04.980,0:08:08.400
Bangladeş o zaman ta buradaymış,

0:08:08.500,0:08:11.489
kadın başına ortalama 7 bebek,

0:08:11.522,0:08:14.949
yaşam beklentisi ise 50 yıldan kısa.

0:08:14.984,0:08:17.336
Peki bağımsızlıktan sonra ne oldu?

0:08:17.386,0:08:22.309
Yaşam beklentisi uzadı mı? Çocuk sayısı azaldı mı?

0:08:22.326,0:08:25.000
İşte veriler burada. Bangladeş'i başlatıyorum.

0:08:25.010,0:08:28.669
Beklendiği gibi, yaşam beklentisi uzuyor ve[br]bebek sayısı azalıyor... 6... 5...

0:08:28.680,0:08:30.941
yaşam daha da uzadı... 4... 3...

0:08:30.941,0:08:37.443
ve bugüne geldiğimizde neredeyse 2. [br]Tam olarak 2,2. Yaşam beklentisi ise 70 yıl.

0:08:37.480,0:08:43.325
İnanılmaz bir şey! 40 yılda Bangladeş

0:08:43.357,0:08:48.131
7 çocuktan, 6... 5... 4... 3... 2...

0:08:48.150,0:08:52.248
Bangladeş'te bir mucize gerçekleşmiş!

0:08:52.300,0:08:56.690
Peki Bangladeş bu konuda yalnız mı? [br]Size tüm dünyayı göstereceğim.

0:08:56.700,0:09:02.376
50 sene geriye gideceğim, 1963 yılına.

0:09:02.390,0:09:04.863
İşte tüm ülkeler.

0:09:04.890,0:09:13.037
Bu yeşiller Amerika, kuzey ve güney. [br]Sarılar Avrupa, doğu ve batı.

0:09:13.049,0:09:20.915
Mavi Afrika, Sahra çölünün kuzeyi ve güneyi.[br]Kırmızı ise Asya, Avrustralya ve Yeni Zelanda da dahil.

0:09:20.986,0:09:25.400
Baloncuğun boyutu nüfusu gösteriyor. [br]Bakın:

0:09:25.428,0:09:31.636
Şu iri olanlar Çin ve Hindistan. [br]Bangladeş de hemen arkalarında.

0:09:32.121,0:09:38.211
1963'te kadın başına ortalama doğan bebek [br]sayısı dünyada 5'ti.

0:09:38.293,0:09:41.700
Ama bölünmüş bir dünyaydı, [br]görebiliyor musunuz?

0:09:41.800,0:09:49.002
Buradaki ülkeler, gelişmiş ülkeler[br]küçük ailelere ve uzun yaşamlara sahipken,

0:09:49.073,0:09:55.340
buradaki gelişmekte olan ülkeler[br]büyük ailelere ve kısa yaşamlara sahipti.

0:09:55.350,0:09:57.827
Arada pek ülke yoktu.

0:09:57.839,0:10:00.078
Ama şimdi ne olduğunu göreceğiz.

0:10:00.089,0:10:02.328
Dünyayı başlatıyorum.

0:10:02.399,0:10:03.986
Haydi bakalım...

0:10:03.998,0:10:07.890
İşte Çin, koca baloncuk sağlıkta ileri[br]gidiyor.

0:10:07.904,0:10:10.974
Sonra aile planlaması başlıyor ve [br]aileler küçülmeye başlıyor.

0:10:10.987,0:10:13.900
Şu büyük yeşil şey Meksika,[br]o da bu tarafa doğru geliyor.

0:10:14.095,0:10:16.957
Burası Meksika, yine yeşil Latin Amerika.

0:10:16.970,0:10:22.169
Hindistan da takip ediyor. Büyük kırmızı[br]baloncuklar Asya ülkeleri.

0:10:22.200,0:10:25.439
Birçok Afrikalı hala kadın başına yüksek [br]bebek sayısında.

0:10:25.440,0:10:29.500
Sonra Bangladeş, Hindistan'ı bebek[br]sayısında solluyor.

0:10:29.705,0:10:33.363
Şimdi de bütün ülkeler yukarı, buraya doğru[br]kaymaya başladı. Afrika bile.

0:10:33.436,0:10:36.502
Of! Bu Haiti'deki depremdi!

0:10:36.516,0:10:41.537
Ve sonunda herkes yukarılara geliyor.[br]Amma değişti ha!

0:10:42.084,0:10:47.578
Bugün dünya ortalaması 2,5.

0:10:47.592,0:10:51.902
Elli yıl önce ortalama 5'ti

0:10:52.004,0:10:59.157
Dünya değişti ve kadın başına ortalama[br]bebek sayısı 5'ten 2,5'a düştü.

0:10:59.171,0:11:04.192
Ve hala da düşmeye devam ediyor.[br]Ne büyük bir fark!

0:11:04.220,0:11:11.300
İnsanlar Bangladeş ve benzeri ülkelerin [br]birer nüfus bombası olduğunu düşünüyor.

0:11:11.372,0:11:13.491
Bu düşüncenin iter tutar yanı yok.

0:11:13.563,0:11:17.459
Ülkelerini bu taraftan ta bu tarafa,

0:11:17.470,0:11:23.738
küçük aile ve sağlıklı bir yaşama [br]birkaç on yıl içinde taşıyan,

0:11:23.810,0:11:28.713
Taslima hanım gibi sağlık görevlileri[br]bence günümüzün kahramanlarıdır!

0:11:28.785,0:11:32.326
Bu inanılmaz bir değişim.

0:11:32.339,0:11:36.057
Artık bölünmüş bir dünyada yaşamıyoruz.

0:11:36.544,0:11:41.802
Peki insanlar bunun ne kadar farkında?

0:11:41.816,0:11:50.500
Gapminder'da verileri göstermenin yanında,[br]insanların bilgilerini de ölçüyoruz.

0:11:50.523,0:11:56.788
İlk anketi İsveç'te yaptık. [br]Sonuçlar asap bozucuydu!

0:11:56.800,0:12:04.429
İkinci anketi İngiltere'de yaptık. [br]İngilizler her yerde olduğundan daha

0:12:04.501,0:12:06.916
iyi bir sonuç çıkacağını düşündük.

0:12:06.950,0:12:12.898
İlk sorduğumuz soru şuydu: Bangladeş'te [br]kadınlar ortalama kaç çocuk doğuruyordur?

0:12:13.000,0:12:19.300
2,5, 3,5, 4,5 ve 5,5 şıklarını sunduk.

0:12:19.500,0:12:22.450
İngiltere anketinin sonucu bu.

0:12:28.458,0:12:33.420
Zaten doğru cevabı biliyorsunuz.[br]Cevap 2,5.

0:12:33.450,0:12:37.507
İngilizlerin sadece %12'si [br]doğru cevabı seçti.

0:12:37.520,0:12:43.489
Biz de belki eğitimsiz kişiler sonuçları[br]aşağı çekiyordur diye düşündük.

0:12:43.500,0:12:49.531
Sadece iyi İngiliz üniversitelerinden [br]mezun olanları seçip değerlendirdik.

0:12:49.545,0:12:55.632
İşte sonuç bu:

0:12:57.541,0:13:00.785
Ortalamadan bile kötü!

0:13:00.799,0:13:04.931
Şimdi İngilizler dünyayı pek tanımıyor[br]demek ki diye düşünebilirsiniz.

0:13:04.950,0:13:07.182
Hayır, hayır!

0:13:07.196,0:13:11.683
Bu soruyu şempanzelere [br]sorsaydık ne olurdu?

0:13:11.697,0:13:18.021
Şıkları muzların üzerine yazıp [br]her birine birer muz seçtirsem?

0:13:18.035,0:13:20.923
Sonuç böyle olurdu.

0:13:20.950,0:13:23.766
Tabi şempanzelerin Bangladeş[br]hakkında hiç bir fikri yok.

0:13:29.052,0:13:34.487
Ama rastgele yaptıkları tercihlerle, [br]İngilizleri ikiye katlayabilirler.

0:13:35.620,0:13:42.500
İngilizlerin yarısından fazlası 4,5'tan [br]yüksek olduğunu düşünüyor.

0:13:43.149,0:13:48.703
Buradaki problem bilgisizlik değil, [br]tamamen önyargı.

0:13:48.797,0:13:52.300
İngilizler cevabın 2,5 olduğunu bile hayal edemiyorlar.

0:13:52.325,0:13:57.726
Aslında bugün bu sayı 2,2 olmuş durumda.

0:13:57.728,0:14:04.894
İngilizler'in Taslima ve ailesinin bugün Bangladeş'teki en yaygın aile boyutu olduğundan habersiz.

0:14:04.908,0:14:12.120
Ve sadece orası değil, [br]Brezilya'da iki çocuklu aileler.

0:14:12.150,0:14:16.088
Vietnam, iki çocuk.

0:14:16.103,0:14:21.656
Hatta ve hatta Hindistan'da bile en yaygın [br]çocuk sayısı iki.

0:14:21.671,0:14:26.217
Afrika kıtasında da Adis Ababa gibi büyük [br]şehirlere giderseniz,

0:14:26.600,0:14:29.593
kadın başına düşen çocuk sayısı 2'den az.

0:14:29.600,0:14:34.213
Müslüman, Budist, Hindu, Hristiyan...

0:14:34.228,0:14:39.400
Her din, her kültür ve her kıtada

0:14:39.405,0:14:41.020
iki çocuklu aileler yaygınlaşıyor.

0:14:42.000,0:14:45.680
Büyük ailelerden iki çocuklu [br]ailelere geçiş benim

0:14:45.702,0:14:51.200
ömrümde gerçekleşen en önemli[br]dünya olaylarından biri.

0:14:51.227,0:14:54.500
İnsan tarihinde benzeri görülmemiş bir şey!

0:14:59.600,0:15:02.515
Yine Bangladeş'e dönüyoruz.

0:15:02.800,0:15:09.867
Büyük ailelerden, küçük ailelere giden[br]bu sürecin sebeplerine bakalım.

0:15:10.500,0:15:17.686
Bugün müslüman Bangladeş'teki neredeyse tüm kızlar, [br]15 yaşındaki Tanjina gibi okula gidiyor.

0:15:17.755,0:15:24.693
Ailelerin kızlarını ortaöğretime devam ettirmesi[br]için devlet maddi yardım bile yapıyor.

0:15:25.000,0:15:31.400
Tanjina'nın okulunda kız sayısı, oğlan sayısını[br]geçmiş durumda.

0:15:33.500,0:15:36.300
Bu nasıl bir aile?

0:15:36.400,0:15:37.700
Büyük bir aile!

0:15:38.000,0:15:40.500
Yiyecek sıkıntısı çekecekler mi?[br]Evet!

0:15:40.900,0:15:43.550
Bu dersin amacını anlamanız[br]mümkün değil.

0:15:44.600,0:15:47.800
Bu nasıl bir aile?[br]Küçük bir aile.

0:15:48.000,0:15:49.000
Sıkıntı çekecekler mi?

0:15:49.600,0:15:50.500
Hayır!

0:15:51.104,0:15:57.500
Eğitim oldukça etkili. Bangladeş'li kadınlar[br]için yeni olanaklar da doğuruyor.

0:15:57.916,0:16:04.726
Eşitsizlik devam ediyor olsa da, iş[br]olanakları artıyor. Tanjina'nın gözü yüksekte.

0:16:05.000,0:16:08.000
Okula gitmeyi seviyorum.

0:16:09.000,0:16:12.200
Annemin zamanında erkenden evlenirlermiş.

0:16:12.400,0:16:14.500
Okumaya fırsatları olmamış.

0:16:15.200,0:16:19.950
Ama şimdi biz doktor veya [br]mühendis olabiliyoruz.

0:16:20.129,0:16:24.984
Genç kızlar her geçen gün, hayatlarının [br]ne kadar farklı olabileceğini daha iyi görüyor.

0:16:26.500,0:16:30.700
17 yaşında nasıl evlendin anlamıyorum.

0:16:30.800,0:16:34.500
İki sene sonra evlenmeyi hayal bile edemiyorum.

0:16:34.500,0:16:36.000
İmkansız geliyor.

0:16:36.800,0:16:38.700
O zamanlar bunun önemini anlamıyorduk.[br]

0:16:39.000,0:16:41.000
Şimdi insanlar daha akıllıca [br]karar veriyor.

0:16:42.700,0:16:47.000
Sen ne zaman evlenmeyi düşünüyorsun?

0:16:47.500,0:16:49.000
Yirmi beş.

0:16:50.000,0:16:53.300
Önce okulu bitirip [br]bir iş bulacağım.

0:16:54.100,0:16:56.400
Doktor olduktan sonra evleneceğim.

0:16:56.900,0:16:58.800
Çok akıllısın!

0:17:03.299,0:17:09.457
Taslima'nın kızlarının geleceği hakkında[br]bu kadar umutlu olduğunu görmek çok güzel.

0:17:09.460,0:17:15.084
Bangladeş'teki bu değişimi sağlayan [br]çok önemli bir faktör var.

0:17:15.086,0:17:19.500
Çocuk ölümlerinde ciddi bir azalma.

0:17:24.208,0:17:30.062
Müslümanların oruç tuttuğu [br]Ramazan ayındayız.

0:17:30.124,0:17:37.058
Bu kutsal ayda, Hanan ailesine [br]aile mezarlığını temizlemekte yardımcı oluyor.

0:17:37.900,0:17:40.200
Toprağa ellerinde bastır.

0:17:40.319,0:17:47.957
Hannan'ın üç kardeşi çok küçükken ölmüş.[br]Mezarları burada.

0:17:48.500,0:17:50.500
Kızamıktan ölmüşler.

0:17:51.200,0:17:54.400
Çok ağladık, perişan olduk.

0:17:55.000,0:17:57.500
Doktor olsaydı tedavi edilebilirlerdi

0:17:57.700,0:17:59.000
Belki biri hayatta kalırdı

0:17:59.500,0:18:02.800
Nasıl unuturum? Yaşadığım sürece onları[br]hatırlayacağım.

0:18:03.093,0:18:06.080
Hannan'ın ailesi genç bir çiftken, [br]Bangladeş'te her 5 çocuktan 1'i

0:18:06.243,0:18:11.974
5 yaşına gelemeden ölüyordu.

0:18:11.978,0:18:17.484
Bütün aileler bir ya da daha fazla [br]çocuğunu kaybetme korkusuyla yaşıyordu.

0:18:18.400,0:18:21.600
Bu yüzden sürekli çocuk yapıyorlardı.

0:18:21.800,0:18:24.500
Biri ölürse diğeri yalnız kalmasın diye.

0:18:25.300,0:18:27.400
O zamanlar öyleydi.

0:18:28.000,0:18:33.300
O zamanlar çok çocuk sahibi olduklarını, [br]ya da çocukların geleceğini düşünmüyorlardı.

0:18:36.383,0:18:44.495
Son bir kaç on yılda Bangladeş temel sağlık,[br]özellikle de çocuk ölümleri konusunda çok yol katetti.

0:18:44.510,0:18:48.498
Aşılama, enfeksiyonların tedavisi ve [br]daha iyi beslenme ve hijyen

0:18:48.500,0:18:51.260
milyonlarca çocuğun hayatını kurtardı.

0:18:51.990,0:18:57.243
Ebeveynler de çocuklarının artık [br]ölmediğini görünce

0:18:57.270,0:19:02.041
aile planlamanın önündeki en büyük[br]engel kalkmış oldu.

0:19:02.070,0:19:08.500
Dakar'ın varoşlarında bile kadınlar artık[br]ortalama 2 çocuk yapıyor.

0:19:14.000,0:19:16.525
Çocuk ölümlerindeki azalma [br]her şeyi değiştiriyor.

0:19:17.000,0:19:18.900
Tarihe geri dönelim.

0:19:18.950,0:19:24.791
1800'den önce nüfus artışı [br]niçin bu kadar yavaştı?

0:19:24.810,0:19:30.003
Tarih boyunca tüm kayıtlar bize[br]2 ebeveynin ortama

0:19:30.010,0:19:33.794
6 çocuğu olduğunu gösteriyor.

0:19:33.810,0:19:38.710
İyi de öyleyse nüfus niçin hızla artmıyor?

0:19:38.740,0:19:47.358
Çünkü o çocukların 1... 2... 3... 4 tanesi[br]kendisi çocuk yapamadan ölüyor.

0:19:47.380,0:19:51.900
Geçmişteki insanların doğayla uyum içinde[br]yaşadıkları bir yalan.

0:19:51.916,0:19:55.057
Doğayla uyum içinde ölüyorlardı.

0:19:55.700,0:19:59.086
Tam bir trajediydi.

0:19:59.120,0:20:02.995
Ama sanayi devrimiyle bu durum değişti.

0:20:03.010,0:20:10.636
Daha yüksek maaşlar, bol yiyecek, daha iyi hijyen,[br]musluk suyu, sabun, tıptaki gelişmeler...

0:20:10.680,0:20:16.618
Bütüm bu gelişmeler nasıl nüfusun artmasını sağladı?[br]Daha çok çocuk yaptıklarından mı?

0:20:16.667,0:20:26.688
Hayır! 1963'te ben okuldayken, kadın başına çocuk[br]sayısı biraz azalarak 5'e düşmüştü.

0:20:26.700,0:20:31.886
Nüfustaki hızlı artışın sebebi çocuk [br]ölümlerindeki azalma oldu.

0:20:31.900,0:20:35.025
Artık 4 çocuk hayatta kalıyordu.

0:20:35.100,0:20:39.823
Ama hala 5 çocuktan birinin ölüyor olması[br]dehşet vericiydi.

0:20:39.850,0:20:49.000
Birçok ülke ancak son birkaç on yılda çocuk[br]ölümleri ve aile planlaması yolunda büyük adımlar attı.

0:20:49.500,0:20:52.554
Şu anda yeni bir denge noktasına geliyoruz.

0:20:52.580,0:20:58.714
Ve bu çok hoş bir denge noktası. [br]2 ebeveyne, 2'si de hayatta kalan 2 çocuk.

0:20:58.750,0:21:01.730
Ailelerimiz artık çok mutlu bir dengede.

0:21:01.732,0:21:05.900
Artık dünyadaki en yaygın aile durumu bu.

0:21:05.901,0:21:09.494
Peki bu nasıl bir geleceğe işaret ediyor?

0:21:09.510,0:21:13.370
Şimdi size Birleşmiş Milletler'in nüfus bölümünde[br]çalışan en iyi demografların hazırladığı

0:21:13.374,0:21:19.208
en güvenilir gelecek tahminini göstereceğim.

0:21:19.412,0:21:20.866
Şöyle bir şey:

0:21:20.892,0:21:27.618
Önce artış devam edecek. 8, sonra 9 milyar.[br]Sonra buralara çıkacak.

0:21:27.880,0:21:29.851
Ama bakın yavaşlamaya başladı!

0:21:29.854,0:21:33.837
Yüzyılın sonuna doğru artık neredeyse [br]düzlüğe vardık.

0:21:33.880,0:21:37.568
Buraya yakınlaşırsan göreceksiniz ki,

0:21:37.590,0:21:43.669
nüfus artışının yavaşlayıp[br]durmasını bekliyoruz.

0:21:45.059,0:21:49.533
Tabi bu projeksiyonun biraz hata payı var.

0:21:49.536,0:21:55.373
Ama hızlı nüfus artışının bu yüzyıl içinde[br]sonlanacağına eminiz.

0:21:55.755,0:21:59.993
Bütün bunlar düşen doğum oranı sayesinde oluyor.

0:21:59.999,0:22:02.007
Bakın, buraya dönersek

0:22:03.015,0:22:05.798
size dünyadaki çocuk sayısını [br]da göstereceğim.

0:22:05.810,0:22:09.589
0-15 yaş arası çocukların sayısı.

0:22:09.800,0:22:12.254
İşte geliyor. Bakın:

0:22:12.643,0:22:17.320
Çocuk sayısı yavaşça artıyor, sonra artışı[br]hızlanıyor...

0:22:17.322,0:22:19.630
Yüzyılın başında

0:22:19.632,0:22:22.619
dünyada 2 milyar çocuk olduğunu[br]görüyoruz.

0:22:22.630,0:22:29.800
Benim için önemli bir yıldı bu çünkü [br]ilk torunum Doris o sene dünyaya geldi.

0:22:29.880,0:22:34.971
Dünyada çocuklar için çok özel olan bir [br]seneydi,

0:22:35.211,0:22:40.540
Çünkü konunun uzmanı demograflar bu [br]seneden itibaren

0:22:40.545,0:22:44.745
dünyadaki çocuk sayısının şu şekilde [br]seyredeceğini hesaplıyor.

0:22:44.748,0:22:47.114
Artık artış olmayacak.

0:22:47.115,0:22:52.385
Yüzyılın sonunda hala dünyada 2 milyar [br]çocuk olacak.

0:22:52.446,0:22:59.730
Dorisin doğduğu yıl, dünyanın maksimum [br]çocuk sayısı çağına girdiği yıldı.

0:23:00.087,0:23:02.980
Artık çocuk sayısı artmıyor.

0:23:02.989,0:23:05.890
Biraz kafanız karışmış olabilir.

0:23:05.900,0:23:13.000
Çocuk sayısı artmıyor ise toplam nüfus nasıl [br]bu şekilde artıyor olabilir?

0:23:13.020,0:23:15.784
Bütün bu yetişkinler nereden geliyor?

0:23:15.842,0:23:19.989
Bunu açıklamak için bu lüks dijital [br]zımbırtıları terkedip

0:23:19.999,0:23:26.386
sizi kendi geliştirdiğimiz çok kuvvetli[br]bir eğitim aracıyla tanıştıracağım.

0:23:26.400,0:23:30.220
Baylar, bayanlar! Sizlere dünya nüfusunu...

0:23:30.222,0:23:33.901
köpükten küplerle anlatacağım.

0:23:35.222,0:23:39.890
Her küp 1 milyar insan.

0:23:39.910,0:23:44.155
Burası dünyada 2 milyar çocuk var demek.

0:23:44.180,0:23:49.663
2 milyar da 15-30 yaş arası insan var.

0:23:49.674,0:23:51.617
Tabii bunlar yuvarlak sayılar.

0:23:51.628,0:23:54.230
1 milyar 30-45 yaş arası,

0:23:54.232,0:23:57.836
1 milyar 45-60 yaş arası,

0:23:57.966,0:24:03.167
son olarak da burada tepede, [br]benim küpüm, 60 yaş üstü olanlar var.

0:24:03.297,0:24:05.654
Bugünkü dünya nüfusu böyle.

0:24:05.725,0:24:09.563
Gördüğünüz gibi burada 3 milyar eksik.

0:24:09.600,0:24:12.535
Birkaçı öldükleri için burada değil,

0:24:12.540,0:24:15.960
Ama büyük çoğunluğu hiç doğmadıkları[br]için burada değiller.

0:24:16.090,0:24:22.052
Çünkü 1980 öncesinde çocuk doğuracak [br]kadın sayısı daha az olduğu için

0:24:22.054,0:24:24.695
çok daha az çocuk doğuyordu.

0:24:24.700,0:24:26.800
Tamam bugünkü durumumuz bu.

0:24:26.810,0:24:29.400
Peki gelecekte ne olacak?

0:24:29.475,0:24:32.130
Benim gibi ihtiyarlara ne olur,[br]biliyor musunuz?

0:24:32.939,0:24:34.291
Ölürler!

0:24:34.310,0:24:38.496
Tebrikler! Şurda hastahanede çalışan biri [br]var galiba.

0:24:38.566,0:24:40.746
Evet ölürler!

0:24:40.800,0:24:45.781
Geriye kalanlar 15 yıl yaşlanır ve [br]2 milyar çocuk yaparlar.

0:24:46.740,0:24:49.749
Şimdi bunlar yaşlandı,[br]vakitleri doldu.[br]

0:24:49.800,0:24:53.900
Bunlar 15 yıl yaşlandı ve 2 milyar[br]çocuk yaptılar.

0:24:53.900,0:24:58.561
Bunlar öldü, ve geri kalanlar yine 15 yıl[br]yaşlanıp 2 milyar çocuk yaptılar.

0:24:58.580,0:25:00.041
Ha!

0:25:00.125,0:25:02.765
Çocuk sayısını arttırmadan,

0:25:02.800,0:25:05.608
ömrü uzatmadan,

0:25:05.633,0:25:11.353
yetişkinler ister istemez bu [br]3 milyarı doldurdu.

0:25:11.390,0:25:15.440
Tamamen genç nesillerin büyümesiyle[br]oldu bu.

0:25:15.465,0:25:21.100
Ufak bir detay daha var. Benim gibi [br]ihtiyarlar önemli bir detay.

0:25:21.507,0:25:24.876
Yaşlı insanların biraz daha uzun [br]yaşaması bekleniyor.

0:25:24.900,0:25:28.667
Bu yüzden tepeye de bir 1 milyar yaşlı[br]daha koyuyoruz.

0:25:28.911,0:25:32.635
Ben de bu grubun üyesi olmayı çok[br]istiyorum.

0:25:32.642,0:25:38.617
Böylece uzun yaşayıp her yıl senelik [br]istatistikleri size sunabilirim.

0:25:38.694,0:25:46.328
Ama ne zaman çevre hakkında haklı kaygıları[br]olan çevrecilerle görüşsem

0:25:46.394,0:25:50.798
bana nüfus artışını 8 milyarda [br]durdurmalıyız diyorlar.

0:25:50.800,0:25:55.998
Her şeyden önce maksimum çocuk sayısına [br]ulaştığımızdan haberleri yok.

0:25:56.000,0:26:03.900
Geri kalan nüfus artışının da şu an hayatta olan [br]çocukların büyümesinden kaynaklandığını anlamıyorlar.

0:26:03.905,0:26:10.198
Eninde sonunda bu civarda insan olacak. Bu kaçınılmaz.

0:26:10.850,0:26:15.766
Tamam ne kadar insan olacağını artık [br]biliyoruz. Peki nerede yaşıyor olacaklar?

0:26:16.128,0:26:19.497
Şimdi ve gelecekte.

0:26:21.281,0:26:25.894
İşte size dünya ve 7 milyar insan.

0:26:26.434,0:26:33.061
7 milyarın 1'i kuzeyi ve güneyi dahil Amerika'da.

0:26:33.068,0:26:37.681
1'i Avrupa'da, 1'i Afrika'da

0:26:37.695,0:26:41.531
ve 4'ü Asya'da.

0:26:41.538,0:26:43.735
Günümüzde durum bu. Bunu nasıl [br]kolayca hatırlarız?

0:26:43.740,0:26:47.513
Ben şöyle yapıyorum. Rakamları böyle [br]yanyana koyup,

0:26:47.550,0:26:51.304
dünyanın pin kodu bu diyorum: 1114.

0:26:51.607,0:26:55.272
Peki yüzyılın ortasında ne olacak?

0:26:55.336,0:26:57.342
Bunu gayet net biliyoruz.

0:26:57.350,0:27:02.080
Avrupa... artış yok. Hatta Avrupa'da [br]nüfus azalıyor bile.

0:27:02.100,0:27:06.490
Amerika'da biraz daha fazla insan olacak.[br]Özellikle Latin Amerika'daki emekliler.

0:27:06.492,0:27:09.790
Yani çok bir fark yok, neredeyse aynı.

0:27:09.800,0:27:13.005
Asya'ya 1 milyar daha eklenecek

0:27:13.046,0:27:16.322
ve oradaki nüfus artışı duracak.

0:27:16.363,0:27:21.238
Afrika'da önümüzdeki 40 senede nüfus[br]ikiye katlanııp 2 milyar olacak.

0:27:21.457,0:27:25.088
Yüzyılın sonlarında ise...

0:27:25.100,0:27:29.767
Yine Avrupa'da artış yok, Amerika'da yok,[br]Asya'da yok.

0:27:29.868,0:27:34.600
Ama Afrika bugünkü verilere göre bir kez [br]daha nüfusunu ikiye katlayacak.

0:27:34.606,0:27:39.628
Yani Afrika nüfusu 4 milyar olacak.

0:27:39.640,0:27:45.440
2100 yılında muhtemelen son pin kodumuz [br]1145 olacak.

0:27:45.978,0:27:49.900
Yani 2100 yılında oldukça farklı [br]bir dünya olacak.

0:27:49.946,0:27:53.987
Eski batı tabir ettiğimiz Avrupa ve Kuzey[br]Amerika'da yaşayanlar

0:27:53.999,0:27:58.666
dünya nüfusunun %10'undan azı olacak.

0:27:58.772,0:28:03.464
Nüfusun %80'i Asya ve Afrika'da yaşıyor olacak.

0:28:03.570,0:28:07.314
Peki kaynaklarımız yeterli olacak mı?

0:28:07.700,0:28:13.770
Evet, bu ciddi bir sorun ve kendiliğinden[br]olması mümkün değil.

0:28:13.877,0:28:21.500
Ama bence bu kadar insanın birlikte [br]kaliteli bir hayat sürmesi mümkün.

0:28:28.763,0:28:36.593
5 milyonluk Asya'danın refah ve barış [br]içinde yaşayacağını öngörmek zor değil.

0:28:36.610,0:28:39.791
Japonya ve Güney Kore gibi ülkeler çoktan[br]zengin oldu bile.

0:28:39.800,0:28:49.446
Onları Çin, Hindistan, Endonezya ve bir [br]sürü Asya ülkesi takip ediyor.

0:28:49.494,0:28:54.954
Görece fakir Asya ülkelerinde bile hayat[br]standartları artıyor.

0:28:56.780,0:29:02.500
Peki ya gelecekteki Afrika? 4 milyar nüfusuyla?

0:29:02.700,0:29:07.688
Çoğu fakirlikten kırılıyor olmayacak mı?

0:29:07.737,0:29:11.716
Afrika'da açlık sınırında [br]yaşayanları gördüm.

0:29:11.750,0:29:19.390
30 sene önce, hayatımın en yoğun 2 yılını,[br]Afrıka'nın doğusundaki en fakir ülkelerden

0:29:19.391,0:29:24.806
Mozambik'te doktorluk yaparak geçirdim.

0:29:24.820,0:29:33.039
Mozambik Portekiz'den bağımsızlığını[br]henüz yeni kazanmıştı.

0:29:33.100,0:29:41.276
Benim işim 300.000 insana hizmet veren[br]iki yabancı doktordan biri olmaktı.

0:29:41.300,0:29:47.436
Hastahane de buydu. Karım da orada ebe [br]olarak çalışıyordu.

0:29:47.484,0:29:49.864
Hastahanenin bütün kadrosu bu resimde.

0:29:49.900,0:29:57.623
Beyaz önlüklü olanlar kolonyal döneminde[br]en az 1 yıllık eğitim alma şansına sahip olanlar.

0:29:57.680,0:30:01.295
Diğerlerinin çoğunun okuma yazması bile yok.

0:30:01.310,0:30:05.796
Ama hepsi de inanılmaz bir fedakarlık ve şevkle [br]çalıştılar.

0:30:05.964,0:30:11.956
Hastalar akla gelebilecek en kötü fakir [br]hastalıklarıyla geliyorlardı.

0:30:11.968,0:30:15.195
Kaynaklarımız yetersizdi.

0:30:15.210,0:30:21.962
Benim genç bir doktor olarak yeteneklerim [br]de hastaların ihtiyaçlarını karşılayamıyordu.

0:30:21.963,0:30:25.723
Mozambik bugün hala çok fakir bir ülke.

0:30:25.724,0:30:30.595
Ama 30 yıl önce ben oraya gittiğimden beri[br]çok şey değişti.

0:30:36.193,0:30:42.767
Herşeyden evvel, benim gittiğim şehirde artık [br]yepyeni bir hastahane var.

0:30:44.000,0:30:50.117
Yeni, eskisinden çok daha büyük olan hastahane'de[br]11'i Mozambikli 15 doktor çalışıyor.

0:30:50.119,0:30:53.938
Tüm kadro artık eğitimli.

0:30:55.450,0:31:00.853
Hastahane'nin başhekimi [br]Doğum Uzmanı Dr. Cashimo.

0:31:02.000,0:31:04.000
Burada gördüklerime göre

0:31:04.300,0:31:06.200
söyleyebilirim ki...

0:31:06.500,0:31:08.000
ikizleriniz olacak!

0:31:08.665,0:31:13.031
Buradaki dönüşüm beni şaşkına çeviriyor.

0:31:14.000,0:31:16.000
Kaza ve acil servisimiz...

0:31:16.400,0:31:19.500
çocuk sağlığı ve ortopedik ameliyet [br]bölümlerimiz var.

0:31:20.700,0:31:24.600
Büyük laboratuarlarımız ve 24 saat[br]açık bir eczanemiz var.

0:31:24.800,0:31:31.985
Sürekli sezeryanla kadınların hayatını [br]kurtarıyorlar. Benim zamanımda bu imkansızdı.

0:31:34.000,0:31:37.500
Şimdi artık burada, profesyonel bir takımla

0:31:38.000,0:31:45.000
ve dünyadaki benzerleri kadar iyi ekipmanlarla bu[br]işi burada yapmak mümkün.

0:31:47.973,0:31:51.666
Herşey çok gelişmiş.

0:31:51.690,0:31:56.600
Bugün Mozambik'te doğanların çok daha parlak[br]bir geleceği olacak!

0:32:00.339,0:32:05.162
Sadece sağlık yüzünden değil, [br]ekonomi de canlanıyor.

0:32:05.190,0:32:07.545
işlek limanlar ve pazar yerleri

0:32:07.547,0:32:11.500
ve yeni iş alanları sağlayan [br]yeni sanayiler.

0:32:15.650,0:32:20.474
Bu iyi haberin sadece şehir ve kasabaları[br]ilgilendirdiğini düşünebilirsiniz.

0:32:20.476,0:32:22.142
Doğrudur da!

0:32:22.144,0:32:26.968
En zoru bu işi insanların çoğununun [br]yaşadığı kırsalda başarmak.

0:32:27.268,0:32:30.185
Ama orada da işler değişiyor.

0:32:33.166,0:32:39.062
Kırsal kuzey Mozambik'in derinliklerinde,[br]Mogovolas bölgesi.

0:32:40.137,0:32:45.300
Olivia, Andre ve çocukları burada yaşıyor.

0:32:46.750,0:32:51.496
Dünyadaki çoğu fakir insan gibi, Olivia[br]ve Andre de çiftçi.

0:32:51.516,0:32:56.262
Yemek yiyebilmek için yetiştirdiklerine[br]muhtaçlar.

0:33:00.036,0:33:04.246
Saat sabahın dördü ve günlük işler[br]onları bekliyor.

0:33:06.769,0:33:09.489
Andre doğruca tarlanın yoluna koyuluyor.

0:33:09.688,0:33:12.706
Olivia ilk olarak su almaya gidiyor.

0:33:12.726,0:33:16.500
İkisinin de kilometrelerce yürümesi gerekecek.

0:33:17.900,0:33:20.500
Yürüyerek gitmem iki saati buluyor.

0:33:21.600,0:33:25.800
Kalabalık olduğunda iki saati falan [br]buluyor.

0:33:28.000,0:33:31.600
Geri döndüğümde yorgun ve acıkmış [br]oluyorum.

0:33:33.703,0:33:39.682
Ulaşım araçları olmadığından herşeyi[br]kendileri taşımaları gerekiyor.

0:33:42.540,0:33:46.653
Olivia ve Andre'nin 8 çocuğu var.

0:33:46.680,0:33:50.049
Afrika kırsalında doğum oranları [br]hala yüksek.

0:33:50.080,0:33:54.517
En çok boğazı beslemesi gerekenler de[br]en fakir aileler.

0:33:54.854,0:33:59.045
Acil ihtiyaçları olmayan her şeyi satıyorlar.

0:33:59.800,0:34:02.000
Hayat gerçekten çok zor.

0:34:02.800,0:34:09.600
Her tür şeyi ekiyorum ama yine de[br]yetiştirdiğim onca şeye rağmen...

0:34:09.800,0:34:17.600
hala çocuklarıma yetecek kadar para [br]kazanamıyorum.

0:34:18.800,0:34:22.699
Ama ekonomik büyüme yavaşça köylere[br]sızmaya başlamış.

0:34:23.500,0:34:29.500
3 sene para biriktirip evimin çatısını yaptırdım.

0:34:29.800,0:34:35.451
Şimdi Andre herşeyi değiştireceğini düşündüğü [br]bir şeye göz koymuş.

0:34:35.800,0:34:40.400
Bir bisiklete ihtiyacım var. Bisikletsiz olmuyor.

0:34:42.342,0:34:47.427
Kırsalda yaşayanlar için bisiklet çok önemli.

0:34:47.467,0:34:51.775
Günlük işlerini saatlerce kısaltabilir.

0:34:52.054,0:34:56.304
Pazara çok daha ağır şeyler taşıyabilirler.

0:34:56.350,0:34:58.210
Ve böylece daha çok para kazanabilirler.

0:34:58.230,0:35:00.286
İş bulmak için seyahat edebilirler,

0:35:00.288,0:35:04.108
hatta hastalanırlarsa, hastahaneye[br]zamanında ulaşabilirler.

0:35:05.600,0:35:12.800
Bir bisikletim olursa çok mutlu olacağım.

0:35:13.200,0:35:17.400
Bence bisikletsiz bir ev, ev değildir.

0:35:17.682,0:35:24.137
Andre ve Olivia 2 senedir para biriktiriyorlar.[br]Ama henüz yeterli miktarı toplayamadılar.

0:35:24.200,0:35:29.261
Şimdi her şey şu anda topladıkları [br]susam tohumlarına bakıyor.

0:35:29.300,0:35:34.146
Eğer iyi bir para karşılığında satabilirlerse,[br]paraları sonunda bisiklet almaya yetecek.

0:35:36.331,0:35:40.283
Andre ve Olivia en fakir ülkelerden birinde yaşıyor.

0:35:40.323,0:35:44.275
Ve köyde, o ülkenin en fakir yerlerinden birinde.

0:35:44.434,0:35:50.531
Dünyada böyle yaşayan kaç kişi var? [br]Bu kadar fakir olan?

0:35:50.690,0:35:52.974
Size bu grafikte göstereceğim.

0:35:52.999,0:35:56.429
Çok basit. Fakir... ve... zengin.

0:35:56.470,0:35:59.467
Yine bütün 7 milyar insan burada.

0:35:59.626,0:36:04.710
Basitçe fakirden zengine [br]dizilmiş durumdalar.

0:36:05.167,0:36:11.323
Burdaki en zengin 1 milyar [br]günde kaç dolar kazanıyor?

0:36:11.363,0:36:13.000
Bir bakalım.

0:36:13.091,0:36:14.570
Vay canına...

0:36:14.580,0:36:16.357
Yükseliyor, yükseliyor...

0:36:16.400,0:36:17.727
Vay vay vay....

0:36:17.800,0:36:20.408
Uzanamıyorum bile, günde 100$.

0:36:21.077,0:36:26.319
Bir de ortadaki 1 milyara bakalım. [br]Onlar ne kadar kazanıyor?

0:36:26.350,0:36:30.853
Şimdi gelecek... sadece 10$.

0:36:30.955,0:36:35.549
Şimdi bu taraftaki en fakir 1 milyara bakıyorum.[br]Onlar ne kadar kazanıyor?

0:36:35.570,0:36:37.897
Evet...

0:36:37.950,0:36:40.083
Sadece 1$.

0:36:40.509,0:36:43.240
İşte dünyadaki sınıf farkı şimdilik böyle.

0:36:43.343,0:36:48.400
Ekonomistlerin açlık sınırı diye bahsettiği[br]çizgi ise...

0:36:48.450,0:36:49.900
1$'ın hemen üstünde bir yerlerde.

0:36:50.000,0:36:56.357
Bu çizgi ailenin karnını ancak doyurabildiği,[br]ve bazı günler yemeksiz kalabileceği yer.

0:36:56.558,0:36:58.595
1 milyar insan hala bu çizginin altında.

0:36:58.635,0:37:02.672
Sınır ikinci bir milyarı ise kabaca ikiye bölüyor.

0:37:02.874,0:37:05.263
Geri kalanlar ise sınırın üzerinde.

0:37:05.600,0:37:10.202
En fakir olanlar neredeyse ayakkabı bile [br]alamayacak durumda.

0:37:10.220,0:37:14.979
Ayakkabı aldıklarında bir sonraki istekleri[br]bisiklet almak.

0:37:14.999,0:37:17.327
İşte Andre ve Olivia tam da bu noktada.

0:37:17.350,0:37:20.600
Bisikletten sonra ise bir moped isteyecekler.

0:37:20.610,0:37:24.486
Daha sonra da bir araba.

0:37:24.572,0:37:29.425
Ailemin ilk araba aldığı zamanı hatırlıyorum.[br]Küçük gri bir Volkswagen'dı.

0:37:29.511,0:37:35.255
İlk yaptığımız şey tatile Norveç'e gitmek olmuştu.[br]Norveç, İsveçle kıyaslandığında harike bir yer.

0:37:35.310,0:37:39.089
Çok güzel bir yolculuktu!

0:37:39.175,0:37:45.052
Şimdi ben bu gruptayım. En zenginler gibi [br]ben de tatile uçakla gidiyorum.

0:37:45.057,0:37:48.452
Tabii ki uçak kullananlardan çok daha zengin[br]insanlar da var.

0:37:48.538,0:37:54.929
Bazısı o kadar zengin ki turist olarak [br]uzaya gitmek istiyor.

0:37:54.935,0:37:59.999
Ve uçak kullananlarla bu insalar [br]arasındaki fark,

0:38:00.010,0:38:05.019
neredeyse burda uçak kullananlarla,

0:38:05.030,0:38:08.095
şuradaki en fakirler kadar büyük.

0:38:08.200,0:38:13.925
Velhasıl, bu grafiğin en önemli noktası şu.

0:38:13.963,0:38:18.135
Bunu göstermek için bir merdivene [br]ihtiyacım olacak.

0:38:18.335,0:38:22.999
Bazen sağlam eski teknolojiye de [br]ihtiyacım oluyor.

0:38:23.274,0:38:26.250
İşte geldi.

0:38:29.023,0:38:33.114
Hele bir çıkayım. Tamam, şimdi tepedeyim.

0:38:33.152,0:38:39.834
Bizim gibi günde 100$'la yaşayan [br]insanların sorunu, aşağı baktığımızda

0:38:39.953,0:38:44.773
10$ kazananla 1$ kazananın aynı derecede[br]fakir gözükmesi.

0:38:44.900,0:38:46.800
Farkı göremiyoruz.

0:38:46.850,0:38:50.767
Sanki herkez aynı miktarda parayla yaşıyor gibi.

0:38:50.802,0:38:52.710
Sonra "vah vah, hepsi fakir" diyoruz.

0:38:52.826,0:38:59.592
Fakat emin olun ki, aşağıdaki insanlarla [br]konuştum.

0:38:59.708,0:39:04.693
Oradaki insanlar 1$'dan [br]10$'a geçtiklerinde

0:39:04.700,0:39:10.999
hayat kalitelerinin ne kadar değişeceğinin[br]çok iyi biliyorlar.

0:39:11.000,0:39:13.147
10 kat fazla gelir.

0:39:13.148,0:39:16.594
Ciddi bir fark.

0:39:16.620,0:39:22.667
Şöyle anlatayım. Olivia ve Andre şu anda[br]bunu yapıyor.

0:39:22.741,0:39:27.162
Her attıkları küçücük adım onları

0:39:27.200,0:39:30.362
ayakkabıdan bisiklete giden[br]şu çizgide ilerletiyor.

0:39:30.390,0:39:36.435
Fark uzaktan küçük gözükse de,[br]onların hayatlarında büyük bir fark yaratacak.

0:39:36.550,0:39:46.152
Ve Andre ve Olivia o bisikleti aldıklarında,[br]bisiklet onların yükselişini de hızlandıracak.

0:39:47.356,0:39:53.900
Bugün, Andre ve Olivia aylardır yetiştirdikleri [br]susam hasatlarını satmaya hazırlanıyorlar.

0:39:54.500,0:39:58.200
Fiyat geçen sene 25 metical'di.

0:39:58.600,0:40:01.500
Bu sene daha iyi.

0:40:02.000,0:40:05.300
40-45 metical'e satmayı ümit ediyoruz.

0:40:05.985,0:40:11.901
Fakat Andre ve Olivia'nın doğru fiyattan [br]satmak için dikkatli olması gerek.

0:40:12.400,0:40:19.800
Bazı alıcılar terazilerle oynuyor diye duyduk.

0:40:20.100,0:40:25.800
Mesela biz tarttığımızda 10 kilo gelen mal

0:40:26.000,0:40:35.500
alıcı tartınca yedi ve sekiz kilo çıkabiliyor.

0:40:36.183,0:40:38.865
Satışı Andre yapacak.

0:40:38.936,0:40:44.900
Ve son kez olduğunu ümit ederek malı[br]yaşımak için yardıma ihtiyacı olacak.

0:40:48.005,0:40:51.400
Andre'nin şu anda uyanık olması gerek.

0:40:53.000,0:40:57.400
Şşt arkadaşım. Hesabı düzgün yap!

0:40:57.974,0:41:02.713
Satış tamam. Andre aldığı fiyattan memnun.

0:41:06.300,0:41:08.800
Şimdi gidip bu parayı harcayacağım.

0:41:10.354,0:41:15.021
İşte ailenin canına dişine takarak [br]beklediği o an geldi.

0:41:32.974,0:41:37.722
Andre'nin pazara yürümesi bütün sabahını aldı.

0:41:37.800,0:41:42.661
Şimdi bir saatten kısa sürede [br]bisikletle dönecek.

0:41:49.700,0:41:52.000
Bisikleti almışsın!

0:41:52.300,0:41:54.000
Evet tatlım, bisikleti aldım!

0:42:02.043,0:42:05.496
Bisiklet vakit geçirmeden işe koşuluyor.

0:42:05.520,0:42:08.399
Çocuklar su getirmeye gidiyor.

0:42:08.440,0:42:11.813
Andre pazara geri kalan mallarını taşıyor.

0:42:11.900,0:42:17.724
ve bir o kadar önemlisi, Olivia ve Andre [br]yetişkin okuluna kolayca ulaşabiliyorlar.

0:42:17.750,0:42:23.149
böylece okuma yazma ve matematik öğrenebilecekler.

0:42:24.700,0:42:30.700
Şimdi karım ve çocuklarımı taşımak için [br]bir moped almak istiyorum.

0:42:32.400,0:42:34.100
Bir sonraki herdefim bu.

0:42:39.372,0:42:45.741
Olivia ve Andreyi fakirlikten pedal basarak[br]uzaklaşırken görmek bir harika.

0:42:45.850,0:42:49.465
Okuma yazma derslerine de bisikletle[br]gidiyorlar.

0:42:49.500,0:42:54.647
Eğitim halkların ve ülkelerin ilerlemesi için [br]çok önemli.

0:42:55.249,0:43:00.558
Peki kaç kişi dünyada eğitimin [br]ne durumda olduğundan haberdar?

0:43:00.600,0:43:04.768
Yine İngiliz cehalet anketi zamanı.

0:43:04.810,0:43:05.739
Başlıyoruz.

0:43:05.774,0:43:11.163
Dünyadaki insanların yüzde kaçının okuma[br]yazma bildiğini sorduk.

0:43:11.685,0:43:17.700
Size de sorabilir miyim? Kimler %20 diyor?[br]Ellerinizi kaldırın.

0:43:18.000,0:43:20.394
Yüzde 40?

0:43:21.700,0:43:23.962
Yüzde 60?

0:43:23.963,0:43:26.923
Peki ya yüzde 80? Ya, ya...

0:43:27.121,0:43:30.647
İngiltere anketinin sonuçları şöyle.

0:43:35.947,0:43:42.955
Zaten artık İngiliz anketinin sonuçlarını [br]kullanarak doğru cevabı kestirebilirsiniz.

0:43:43.072,0:43:46.922
Tabii ki de yüzde 80 doğru yanıt.

0:43:46.950,0:43:50.808
En azından buradakiler İngilizler'den[br]bariz şekilde iyiydi.

0:43:51.492,0:43:55.300
Evet nüfusun %80'i bugün okuma yazma[br]biliyor.

0:43:55.310,0:43:59.834
Okuma yazma oranı %80... Aslında [br]son verilerde biraz daha yüksek.

0:43:59.912,0:44:04.530
Yine şempanzelerle karşılaştırmam [br]gerekirse...

0:44:04.542,0:44:08.300
yine şempanzeler rastgele yanıt veriyor.

0:44:08.340,0:44:12.834
Ama İngilizlerden 3 kat fazla [br]doğru yanıt var.

0:44:13.352,0:44:17.125
Şimdi de üniversiteliler.

0:44:17.189,0:44:20.364
Belki onlar biliyordur... Öf, daha da berbat.

0:44:20.477,0:44:24.250
İngiliz ünivertsitelerinde ne [br]öğretiyorlar Allah aşkına?

0:44:24.282,0:44:31.132
İnsanlar dünya görüşü birkaç on yıl geriden [br]geliyor. Medya bunları aktarmayı başaramadı.

0:44:31.488,0:44:35.423
Belki de dünya çok hızlı geliştiği için bu böyle.

0:44:35.430,0:44:37.366
Baylar, bayanlar!

0:44:37.398,0:44:41.171
Sizlere en sevdiğim grafiği göstereceğim.

0:44:41.190,0:44:48.863
1 dakikanın kısa sürede size 200 ülkenin, [br]200 yıllık tarihini anlatacağım.

0:44:48.880,0:44:55.179
Gelir eksenim var, ömür eksenim var.

0:44:55.190,0:44:59.551
1800'den başlıyorum. İşte tüm ülkeler.

0:44:59.580,0:45:04.409
1800lerde herkes fakir ve hasta köşesinde[br]görüyor musunuz?

0:45:04.420,0:45:06.595
Kısa hayatlar, az para.

0:45:06.708,0:45:08.265
Ve işte sanayi devriminin etkisi geliyor.

0:45:09.265,0:45:11.265
Tabii ki, Batı Avrupa'daki ülkeler daha yüksek sağlık seviyesine ulaşıyordu, fakat başlangıçta o kadar da hızlı bir şekilde değil

0:45:15.291,0:45:18.202
Ve kolonyal bölgelerdekiler bundan yararlanmıyordu,

0:45:18.202,0:45:19.202
ikinci en fakir bölgede yer alıyorlardı.

0:45:21.202,0:45:27.243
Ve şimdi sağlık bu bölgede yavaşça iyileşiyor, buraya geliyor ve yeni yüzyıla giriyoruz.

0:45:27.243,0:45:30.243
Ve berbat Birinci Dünya Savaşı ve sonrasındaki ekonomik durgunluk.

0:45:31.800,0:45:34.200
Ve İkinci Dünya Savaşı.

0:45:34.500,0:45:36.858
Oo. Ve şimdi bağımsızlıklar.

0:45:36.900,0:45:41.473
Ve bağımsızlıkla beraber bu diğer ülkelerde sağlık daha öncesinden daha hızlı gelişiyor.

0:45:41.520,0:45:47.384
Ve Çin'in ve diğer Latin Amerika ülkelerinin hızlı ekonomik yakalayışı.

0:45:47.593,0:45:49.003
Buraya ulaşıyorlar.

0:45:49.050,0:45:53.213
Ve Hindistan buradan takip ediyor ve Afrika ülkeleri de takipte.

0:45:53.260,0:45:56.500
Dünyada gerçekleşen şaşırtıcı bir değişim.

0:45:56.550,0:46:02.800
Bildiğiniz gibi, burada en önde ABD ve Britanya, ama artık hızlı ilerlemiyorlar.

0:46:02.801,0:46:05.406
Hızlılar artık ortadakiler.

0:46:05.450,0:46:08.968
Çin yakalamak için çok hızlı geliyor. Ve Bangladeş...

0:46:09.000,0:46:14.750
Bakın, Bangladeş şimdiden burada, artık oldukça sağlıklı ve hızlı ekonomik büyümeye başlıyor.

0:46:15.010,0:46:20.499
Ve Mozambik... Evet, Mozambik tekrar burada, ama artık doğru yönde daha hızlı hareket ediyor.

0:46:20.856,0:46:24.952
Ama bütün bu gösterdiklerim ülke ortalamaları.

0:46:25.066,0:46:29.648
Peki insanlar hakkında durum ne? İnsanların da daha iyi yaşamları var mı?

0:46:29.681,0:46:34.263
Bir istatistikçi olarak beni heyecanlandıran birşey göstermek istiyorum.

0:46:34.377,0:46:39.000
Gelir dağılımını göstereceğim. İnsanlar arasındaki farkları.

0:46:39.100,0:46:42.359
Ve bunu yapmak için balonları 50 yıl öncesine götürelim

0:46:42.380,0:46:45.354
ve sadece paraya bakalım.

0:46:45.380,0:46:52.074
Ve bunu yapmak için eksenleri genişletiyor ve düzeltiyoruz, çünkü en zengin o kadar zengin ve en fakir o kadar fakir ki,

0:46:52.100,0:46:55.231
bu ülkeler arasındaki farklardan daha büyük fark olacak.

0:46:55.265,0:47:00.332
Ve ülkenin aşağıya düşmesine izin verelim. Bu Amerika Birleşik Devletleri,

0:47:00.332,0:47:03.332
ve ülke içindeki dağılımı göstermek için yayalım.

0:47:03.450,0:47:06.484
Ve Amerika'daki bütün ülkeleri alıyorum.

0:47:06.490,0:47:10.370
Ve şimdi en zenginden en fakire kadar hepsini görebiliyorsunuz.

0:47:10.486,0:47:15.228
Ve burada yükseklik her gelir seviyesinde kaç kişi olduğunu gösteriyor.

0:47:15.263,0:47:18.800
Ve şimdi Avrupa'ya bakalım.

0:47:19.000,0:47:22.900
Ve üzerine Afrika'yı koyalım.

0:47:23.278,0:47:29.500
Ve son olarak, en fazla insanın yaşadığı yer, hepsinin üstüne, Asya.

0:47:29.990,0:47:36.100
Şimdi, 1963'te dünya iki hörgüçten oluşuyordu.

0:47:36.144,0:47:40.075
ilk olarak, zengin hörgüç, deve gibi değil mi?

0:47:40.111,0:47:44.042
İlk hörgüç genel olarak en zengin Avrupa ve Amerika.

0:47:44.060,0:47:49.062
Ve fakir hörgüç temel olarak Asya ve Afrika.

0:47:49.423,0:47:50.423
Ve yoksulluk çizgisi burada idi.

0:47:52.137,0:47:52.852
50 yıl önce aşırı fakirlik içerisinde ne kadar fazla insan olduğunu görüyor musunuz?

0:47:58.087,0:48:00.074
Ve çoğu Asya'da idi.

0:48:00.110,0:48:06.147
Ve insanlar diyordu ki Asya hiçbir zaman fakirlikten kurtulamayacak, şimdi bazı insanların Afrika için dediği gibi.

0:48:06.160,0:48:07.160
Şimdi peki ne oldu?

0:48:07.941,0:48:08.722
Dünyayı oynatıyorum.

0:48:09.503,0:48:15.053
Ve gördüğünüz gibi birçok insanın burada fakirlik içinde doğmuş olmasına rağmen, Asya yüksek gelire doğru hareket ediyor

0:48:15.090,0:48:19.101
ve 1 milyar insan aşırı fakirlikten bu şekilde kurtuluyor

0:48:19.300,0:48:24.121
ve bütün dünyanın biçimi değişiyor, artık deve öldü.

0:48:24.150,0:48:27.360
Tek hörgüçlü olarak yeniden doğuyor.

0:48:27.640,0:48:30.518
Ve gördüğünüz gibi,

0:48:30.636,0:48:36.024
bu en zenginden itibaren dağılım, en fazla insanın ortada yer aldığı,

0:48:36.142,0:48:40.963
ve artık dünyanın çok daha az bir bölümü aşırı fakirlikte.

0:48:41.000,0:48:46.307
ama dikkatli olun, hala çok sayıda insan var: 1 milyardan fazla insan aşırı fakir.

0:48:46.668,0:48:52.866
Şimdi soru şu: bu 'aşırı fakirlikten çıkış' devam edecek mi

0:48:52.867,0:48:57.238
Afrika ve Afrika'da gelecek yeni milyarlar için?

0:48:59.380,0:49:06.630
Bence bu mümkün, hatta olası, Afrika'daki birçok ülke fakirlikten çıkacak.

0:49:06.630,0:49:12.298
Bilgece davranış ve büyük yatırım gerektirecek, ama olabilir.

0:49:14.427,0:49:19.735
Afrika'daki birçok ülke aynı hızda iyileşmiyor.

0:49:20.000,0:49:24.350
Az bir kısmı hızlı gidiyor, diğerleri kargaşa içinde takılı kalmış durumda.

0:49:24.351,0:49:28.722
Ama çoğu, Mozambik gibi, artık yavaş bir ilerleme içinde.

0:49:30.910,0:49:35.281
Ve peki gelecekte bütün yeni Afrikalıların beslenmesi ne olacak?

0:49:35.363,0:49:41.600
Evet, bugün kıtlık var, ama burada daha fazla potansiyel var.

0:49:42.002,0:49:49.400
Afrika'daki tarımsal üretim, daha iyi teknolojiyle olabileceklerin sadece bir bölümü.

0:49:53.095,0:49:57.386
Ve Afrika'nın nehirleri halihazırda sulama için çok az kullanılıyor.

0:49:57.399,0:50:05.483
Bir gün Afrika çiftçi ve traktörlerle beraber harekete geçebilir ve daha fazla milyarlar için yiyecek üretebilir.

0:50:05.888,0:50:10.989
Ve lütfen, Afrika'nın bunu gerçekleştirebileceğini düşünenin sadece ben olmadığımı bilin.

0:50:10.999,0:50:20.463
Birleşmiş Milletler kendisine yeni bir resmi hedef koymakta: aşırı fakirliğin 20 yıl içerisinde bitirilmesi.

0:50:21.030,0:50:26.698
Herkes bunun büyük bir sorun olduğunu anlıyor, fakat ben ciddi olarak bunun mümkün olduğunu düşünüyorum.

0:50:27.993,0:50:29.937
Bunun gerçekleştiğini hayal edin.

0:50:30.017,0:50:34.957
Şimdi, bugüne kadar gördüklerimiz zengin kısmın hareketi...

0:50:34.990,0:50:40.949
ve orta kesimin... hareket ettiği. Ama fakir kısım takılmış durumda.

0:50:41.919,0:50:46.860
Burada aşırı fakir kısımda okuma yazma bilmeyen nüfusun neredeyse tamamını görüyoruz.

0:50:46.990,0:50:51.394
Burada yüksek çocuk ölümleri ve kadın başına en yüksek çocuk oranını görüyoruz.

0:50:51.558,0:50:58.927
Eğer hızlıca bitmezse, aşırı fakirlik kendisini tekrar üretebilir.

0:50:58.928,0:51:05.200
Ama Andre ve Olivia, ve onlar gibi insanlar, bundan kurtulmak için çok çalışıyorlar,

0:51:05.220,0:51:10.992
ve eğer ancak onlar hükümetten ve dünyanın geri kalanından doğru yardımı alabilirse

0:51:10.999,0:51:18.884
okul, sağlık, aşılar, yollar, elektrik, doğum kontrolleri gibi,

0:51:19.015,0:51:25.443
sonuç olarak başarabilecekler, ama en çok da kendi zor çabalarıyla başaracaklar.

0:51:25.493,0:51:31.921
Buradan devam ediyoruz... Andre ve Olivia'yı çizgi boyunca takip edin.

0:51:31.950,0:51:36.698
Birkaç on yıl içinde mümkün... Evet!

0:51:36.800,0:51:40.660
Ama fakirlikten çıkış sadece başlangıç.

0:51:40.664,0:51:46.333
İnsanlar bu yoldan devam etmek ve daha iyi bir yaşama sahip olmak istiyorlar.

0:51:46.384,0:51:49.225
Peki daha iyi bir yaşam ne demek?

0:51:50.756,0:51:57.727
İnsanların çoğu için iyi yaşam, daha fazla makine ve daha fazla enerji tüketimi demek.

0:51:58.043,0:52:06.715
İşte burada bir sorun var. Çünkü bu gelecek için en büyük tehditlere ek yük getiriyor: ciddi küresel iklim değişimi.

0:52:06.950,0:52:11.816
Dünyanın kullandığı enerjinin yüzde 80'i hala fosil yakıtlar,

0:52:11.970,0:52:17.160
ve bilim diyor ki gelecekte küresel ısınma daha da kötüye gidebilir

0:52:17.190,0:52:24.800
bu fosil yakıtların kullanımından yayılan karbon dioksit sonucu.

0:52:26.416,0:52:31.281
İklim değişikliğinin sonucunun ne kadar kötü olabileceğini söyleyebilecek en iyi kişi ben değilim

0:52:31.355,0:52:34.358
ya da bunun nasıl önlenebileceğini.

0:52:34.513,0:52:42.212
Benim yapabileceğim, karbon dioksidi salanın kim olduğunu daha iyi anlayabilmeniz için size veri göstermek.

0:52:42.250,0:52:44.641
Ve bunu göstereceğim.

0:52:44.670,0:52:49.350
En fakir milyardan en zengin milyara çubuğunu hatırlıyorsunuz değil mi?

0:52:49.411,0:52:53.884
ayakkabılarını zor alabilenden havayollarında uçabilene

0:52:53.945,0:53:02.548
Şimdi bu dünyadaki bir yılda tüketilen toplam fosil yakıt miktarını gösteriyor

0:53:02.690,0:53:05.301
kömür, petrol ve doğal gaz.

0:53:05.362,0:53:09.187
Ve bu kabaca bütün karbon dioksit salınımını temsil ediyor.

0:53:09.250,0:53:13.154
Şimdi bunun ne kadarı en zengin milyar tarafından kullanılıyor?

0:53:14.105,0:53:16.150
Yarısı.

0:53:16.291,0:53:18.903
Şimdi ikinci en zengin milyar.

0:53:18.950,0:53:21.332
Kalanın yarısı.

0:53:21.392,0:53:24.004
Ve üçüncünün ne kadar kullandığını görüyorsunuz.

0:53:24.226,0:53:28.214
Kalanın yarısı. Ve diğerleri neredeyse hiçbir şey kullanmıyor.

0:53:28.250,0:53:37.687
Bunlar yuvarlak rakamlar, ama açıkça gösteriyor ki bütün fosil yakıtlar 1.,2., 3. zengin milyar tarafından kullanılıyor

0:53:37.688,0:53:40.197
yüzde 85'ten fazlasını kullanıyorlar.

0:53:40.200,0:53:47.646
En zengin milyar en azından artırmayı kesti, ama azaltıp azaltamayacaklarını görmeyi bekliyoruz.

0:53:47.649,0:53:52.909
Ve gelen onyıllarda bu 2 milyarın ekonomik büyümesi

0:53:52.950,0:53:57.443
karbon dioksit salınımını daha da artıracak

0:53:57.527,0:54:03.273
Buradakiler aşırı fakirlikten çıkıp motorsiklete doğru zenginliğe yol alsalar bile

0:54:03.276,0:54:07.807
karbon dioksit salınımına çok fazla katkı yapmayacaklar.

0:54:07.810,0:54:15.013
Ve nüfus büyümesini göz önünde bulundurursak, sonraki 40 yıldaki ek milyarlar burada bu grup içinden olacak.

0:54:15.078,0:54:19.999
Ama hala daha, en zengin tarafa sorarsanız herşeyi yanlış anlıyor gibi görünüyorlar.

0:54:20.017,0:54:24.709
Yüksek tüketimlerinden dünyaya aşağıya doğru bakıyor ve şunu söylüyorlar:

0:54:24.750,0:54:30.296
"Oo, siz oradakiler, bizim gibi yaşayamazsınız, dünyayı yok edeceksiniz."

0:54:30.866,0:54:37.907
Görüyorsunuz, burada yakalamaya çalışanların yorumlarını daha doğru ve mantıklı buluyorum.

0:54:38.072,0:54:42.846
Onlar diyor ki: "Hah! Siz kimsiniz ki sizin gibi yaşayamayacağımızı bize söylüyorsunuz?

0:54:43.335,0:54:48.109
Önce kendinizi değiştirin, bizim de farklı davranmamızı istiyorsanız."

0:54:50.460,0:54:56.125
Bugün dünyadaki milyarların henüz sahip olmadığı iyi yaşam için gereken birçok temel gereksinim var.

0:54:56.128,0:55:02.926
Andre'nin köyü ve evi, ve birçok benzerleri, henüz elektriğe bile sahip değil.

0:55:03.577,0:55:06.893
Mozambik'in büyük kömür rezervleri var.

0:55:06.999,0:55:13.937
ve eğer onun gibi diğer fakir ülkeler sanayi ve elektrik için kömür yakan karşılanabilir yeni güç istasyonları kurarsa

0:55:14.021,0:55:19.767
daha fazla karbon yayan kimsenin karışmaması gerektiğini düşünüyorum.

0:55:19.770,0:55:26.001
Şimdi, size İsveçli öğrencilerime sık sorduğum iki soru soracağım.

0:55:26.247,0:55:31.479
İlki: kaçınız bu yıl bir uçakla seyahat etmedi?

0:55:33.615,0:55:35.232
Ah-ha.

0:55:35.477,0:55:39.766
Çok azınız uçmadan durabiliyor. Sıradaki soru şu:

0:55:39.768,0:55:45.982
Kaçınız çamaşır makinesinden uzak durabildi ve bütün çarşaflarını,

0:55:45.984,0:55:48.886
giysilerini ve çamaşırlarını bu sene elle yıkadı?

0:55:50.281,0:55:52.870
Beklediğim gibi, kimse.

0:55:53.034,0:55:59.105
Çamaşır makinesini alabilen herkes, hatta en sıkı çevreci hareket içinde yeralanlar bile.

0:55:59.795,0:56:03.437
Ve hala ailemin ilk çamaşır makinesini aldığı zamanı hatırlıyorum.

0:56:03.520,0:56:07.080
1 Kasım 1952 idi.

0:56:07.083,0:56:11.209
Anneannem makineyi ilk yükleyecek olmak üzere davet edilmişti.

0:56:11.455,0:56:15.338
9 kişilik bir aile için bütün ömrü boyunca elde yıkamıştı.

0:56:15.422,0:56:24.002
Ve makineyi yükledikten sonra, ayakları üzerine oturdu ve bir saat boyunca bütün çalışmasını seyretti.

0:56:24.010,0:56:26.269
Büyülenmişti.

0:56:26.300,0:56:32.018
Annem için de başka şeyler yapabilmek için daha çok boş zaman demekti ve büyük anlam ifade ediyordu.

0:56:32.183,0:56:37.119
Bana daha fazla kitap okuyabiliyordu, galiba beni profesör yapan şey bu olmuştu.

0:56:37.200,0:56:40.762
Çelik mil için teşekkür ettiğimize şüphe yok.

0:56:40.800,0:56:45.539
Detarjan fabrikasına teşekkürler, elektrik güç istasyonuna teşekkürler.

0:56:47.566,0:56:49.587
Şimdi...

0:56:49.995,0:56:57.116
Bütün bunların bizi götürdüğü şeyi düşünürken, size ufak bir tavsiyem olacak,

0:56:57.120,0:57:00.922
herşeyin dışında: veriye bakın.

0:57:00.925,0:57:02.865
Dünya hakkındaki gerçeklere bakın.

0:57:02.900,0:57:11.042
Ve bugün nerede olduğumuzu ve bu harika gezegenimizde bütün bu milyarlarla beraber ileriye nasıl gidebileceğimizi göreceksiniz.

0:57:12.342,0:57:16.144
Aşırı fakirliğin bütün zorlukları oldukça azaldı

0:57:16.145,0:57:21.200
ve artık tarihte ilk kez bunu bitirmek bizim elimizde.

0:57:22.625,0:57:27.479
Nüfus büyümesinin sorunları, aslında, halihazırda çözülmekte,

0:57:27.563,0:57:31.100
çocuk sayısı büyümeyi durdurdu.

0:57:31.150,0:57:36.687
Ve iklim değişikliği sorunu için, en kötüyü en azından görmeyebiliriz.

0:57:37.125,0:57:44.226
Ama bu, en zenginlerin, olabildiğince erken,

0:57:44.250,0:57:51.675
kendi enerji tüketimlerini, adım adım, aşağıya çekmek için bir yol bulmalarını gerektiriyor,

0:57:51.690,0:57:54.934
ki bu tüketim 10 milyar veya 11 milyar tarafından yüzyılın sonuna doğru paylaşılabilsin.

0:57:57.934,0:58:01.230
Kendimi hiçbir zaman iyimser olarak adlandırmadım,

0:58:01.334,0:58:03.983
ama ben bir olabilirciyim diyorum.

0:58:03.984,0:58:08.193
Ve diyorum ki dünya çoğunuzun düşündüğünden çok daha iyi durumda.

0:58:08.459,0:58:11.432
Çok teşekkürler!