0:00:01.436,0:00:03.079
Lieve Abuelita,

0:00:03.103,0:00:05.357
ik weet dat ik al even[br]niet thuis ben geweest.

0:00:05.381,0:00:07.688
Jij bent in ons prachtige huis in Mexico

0:00:07.712,0:00:10.061
en ik ben hier, in de VS,

0:00:10.085,0:00:11.754
aan het vechten voor onze toekomst.

0:00:11.754,0:00:14.299
Jij bent waarschijnlijk de rozen[br]water aan het geven,

0:00:14.323,0:00:16.171
de perziken aan het verzorgen

0:00:16.195,0:00:18.995
en je zorgt ervoor dat de schildpadden[br]genoeg eten hebben.

0:00:19.474,0:00:22.259
Dat is een van de dingen[br]die ik het meest mis aan thuis --

0:00:22.283,0:00:24.267
tijd doorbrengen met de bloemen

0:00:24.291,0:00:26.773
terwijl jij me verhalen vertelt[br]over je jeugd.

0:00:28.004,0:00:31.988
Zoals je weet, wonen we[br]in New York sinds 2015.

0:00:32.385,0:00:35.734
Maar het leven is compleet veranderd[br]in het afgelopen jaar.

0:00:36.243,0:00:39.561
In het begin ging New York om musea

0:00:39.585,0:00:40.783
en parken

0:00:40.807,0:00:42.487
en school en vrienden.

0:00:42.830,0:00:45.393
Nu is het een web

0:00:45.417,0:00:47.673
dat me verbindt met alle andere mensen

0:00:47.697,0:00:49.896
die zich inzetten om de planeet te redden.

0:00:50.790,0:00:52.957
Weet je hoe het begon voor mij?

0:00:52.981,0:00:54.885
Het was papa en zijn wijsheid.

0:00:55.950,0:00:59.537
Hij nam alles dat jij hem leerde,[br]en leerde het aan de wereld.

0:00:59.561,0:01:04.450
Al zijn woorden over de plicht[br]die wij als mensen hebben

0:01:04.474,0:01:06.514
om in balans te leven met de natuur

0:01:06.538,0:01:08.106
zijn aan mij doorgegeven.

0:01:08.489,0:01:11.991
Ik zag de universele kloof [br]tussen ons en de planeet

0:01:12.015,0:01:14.879
en herinnerde me[br]wat jij mij eens vertelde:

0:01:14.903,0:01:17.769
"Laat alles beter achter [br]dan hoe je het vond."

0:01:18.625,0:01:21.650
Ik weet dat je de afwas bedoelde,

0:01:21.674,0:01:24.447
maar natuurlijk gaat dat [br]ook op voor de planeet.

0:01:24.967,0:01:26.853
Ik wist eerst niet wat ik moest doen.

0:01:27.198,0:01:28.514
De wereld is zo groot

0:01:28.538,0:01:30.744
en er zijn zoveel slechte gewoontes.

0:01:30.768,0:01:35.085
Ik wist niet hoe een 15-jarige[br]voor verandering zou moeten zorgen,

0:01:35.109,0:01:36.730
maar ik moest het proberen.

0:01:37.181,0:01:39.257
Om deze filosofie [br]in de praktijk te brengen

0:01:39.257,0:01:41.919
werd ik lid van de milieuclub [br]op mijn middelbare school.

0:01:41.919,0:01:46.588
Maar ik merkte dat mijn klasgenoten[br]praatten over recyclen

0:01:46.612,0:01:48.509
en films keken over de oceaan.

0:01:48.947,0:01:51.362
Het was een opvatting van milieuactivisme

0:01:51.386,0:01:55.839
die zo gericht was op een ineffectieve[br]manier van klimaatactivisme,

0:01:55.863,0:01:59.279
die de consument de schuld geeft[br]van de klimaatcrisis,

0:01:59.303,0:02:01.839
en volhoudt dat de temperaturen stijgen

0:02:01.863,0:02:05.293
omdat wij vergeten een herbruikbare tas[br]mee te nemen naar de winkel.

0:02:05.665,0:02:08.744
Jij hebt me geleerd[br]dat zorgen voor Moeder Aarde

0:02:08.768,0:02:11.888
te maken heeft met elke beslissing[br]die wij gezamenlijk nemen.

0:02:13.109,0:02:15.369
Ik ben blij te kunnen zeggen, Abuelita,

0:02:15.393,0:02:18.364
dat ik iedereen in de club [br]van gedachten heb doen veranderen.

0:02:18.388,0:02:20.936
In plaats van praten over recyclen,

0:02:20.960,0:02:23.730
begonnen we brieven[br]te schrijven aan politici,

0:02:23.754,0:02:26.079
om zacht plastic volledig te verbieden.

0:02:26.498,0:02:29.266
En toen gebeurde het onverwachte:

0:02:29.871,0:02:32.213
we begonnen een staking op school.

0:02:32.998,0:02:35.848
Ik weet dat je het waarschijnlijk[br]op het nieuws gezien hebt

0:02:35.872,0:02:37.917
en misschien is het [br]niet meer zo bijzonder.

0:02:38.420,0:02:41.372
Maar het was toen [br]echt uitzonderlijk, Abuelita.

0:02:41.372,0:02:43.653
Stel je voor dat kinderen [br]niet naar school gaan,

0:02:43.653,0:02:45.753
omdat we willen[br]dat mensen de wereld redden.

0:02:45.753,0:02:48.798
Menigte: Een betere wereld is mogelijk![br]Wij zijn niet te stoppen!

0:02:48.798,0:02:51.614
Xiye Bastida: Tijdens de eerste [br]wereldwijde klimaatstaking,

0:02:51.614,0:02:53.346
die door Greta Thunberg was ingezet,

0:02:53.346,0:02:57.018
kreeg ik 600 klasgenoten zover[br]om met mij naar buiten te gaan.

0:02:58.474,0:03:01.999
Greta Thunberg is een tiener[br]die als eerste begon met klimaatstakingen.

0:03:02.252,0:03:04.642
Haar lef inspireerde me

0:03:04.666,0:03:07.555
en ik was geschokt door het besef

0:03:07.579,0:03:11.598
dat de jeugd de publieke opinie[br]over sociale problemen kon veranderen.

0:03:12.196,0:03:13.635
De beweging explodeerde.

0:03:14.087,0:03:16.809
En ik werd een van de[br]belangrijkste initiatiefnemers,

0:03:16.809,0:03:19.431
voor New York, de VS en de wereld.

0:03:21.300,0:03:25.620
Ik begon me uit te spreken[br]over klimaatgerechtigheid en mensenrechten

0:03:25.620,0:03:28.156
en samenwerking tussen generaties.

0:03:28.980,0:03:31.117
Maar dat was nog maar het begin.

0:03:31.141,0:03:32.760
De drukste week van mijn leven

0:03:32.784,0:03:36.764
zal altijd de week[br]van 20 september 2019 zijn.

0:03:37.470,0:03:41.495
Mijn vrienden en ik kregen[br]300.000 mensen zover

0:03:41.495,0:03:43.595
om actie te voeren in New York.

0:03:43.963,0:03:45.680
Ik wou dat je erbij had kunnen zijn.

0:03:45.680,0:03:48.613
We liepen over Wall Street[br]en eisten klimaatgerechtigheid.

0:03:50.299,0:03:54.525
Diezelfde maand ging ik naar de klimaattop[br]van de Verenigde Naties.

0:03:54.525,0:03:57.053
Ik sprak in een panel samen met Al Gore.

0:03:57.664,0:04:01.535
Ik ontmoette Jay Inslee,[br]Naomi Klein en Bill McKibben,

0:04:01.559,0:04:04.159
en de voorzitter van de Verenigde Naties.

0:04:04.742,0:04:07.035
Het was de geweldigste week [br]van mijn leven,

0:04:07.059,0:04:09.517
omdat iedereen die ik kende samenkwam --

0:04:10.171,0:04:12.757
al mijn leraren, al mijn klasgenoten ...

0:04:12.781,0:04:17.487
en zelfs enkele van mijn favoriete winkels[br]sloten hun deuren om actie te voeren.

0:04:18.643,0:04:21.180
Als je me zou vragen [br]waarom ik dat allemaal deed,

0:04:21.204,0:04:23.142
dan zou mijn enige antwoord zijn:

0:04:23.166,0:04:24.606
"Hoe kan ik het niet doen?"

0:04:25.847,0:04:29.172
Er is nu een jaar voorbij[br]sinds het allemaal begon voor mij,

0:04:29.196,0:04:31.195
en het kan soms wat vermoeiend zijn.

0:04:31.688,0:04:33.956
Maar als er één ding is[br]dat jij me geleerd hebt,

0:04:33.956,0:04:35.428
dan is het veerkracht.

0:04:35.919,0:04:40.207
Ik weet nog dat je naar Mexico Stad ging,[br]elke dag, 30 jaar lang,

0:04:40.231,0:04:42.152
om geld te verdienen voor de familie.

0:04:42.176,0:04:45.971
En ik weet dat Abuelito [br]20 jaar lang op pad is geweest

0:04:45.971,0:04:47.439
om heilig land te beschermen

0:04:47.439,0:04:49.632
tegen grote bedrijven[br]die het wilden innemen.

0:04:50.081,0:04:51.485
Een jaar is niets

0:04:51.509,0:04:54.437
vergeleken met de strijd[br]die onze familie heeft doorstaan.

0:04:54.855,0:04:58.109
En als onze strijd[br]de wereld een betere plek maakt,

0:04:58.133,0:05:00.304
dan maakt het van ons betere mensen.

0:05:00.673,0:05:03.117
Er zijn wat moeilijkheden[br]geweest, Abuelita.

0:05:03.141,0:05:04.547
In de buitenwereld

0:05:04.571,0:05:07.807
verwachten mensen[br]dat wij kinderen alles weten,

0:05:07.831,0:05:09.544
of dat willen ze tenminste.

0:05:09.568,0:05:12.391
Ze stellen vragen en ik geef antwoord

0:05:12.415,0:05:14.950
alsof ik echt wist hoe [br]de wereld in elkaar zit.

0:05:14.974,0:05:17.111
Ze willen hoop en wij geven het.

0:05:18.620,0:05:23.903
Ik heb het afgelopen jaar bijna iedere dag[br]georganiseerd, geschreven, gesproken

0:05:23.927,0:05:26.260
en gelezen over het klimaat en beleid.

0:05:27.204,0:05:28.950
En ik maak me een beetje zorgen

0:05:28.974,0:05:31.365
dat ik niet genoeg kan doen, Abuelita.

0:05:32.484,0:05:36.299
Voor mij, als 18-jarige de wereld[br]proberen te redden,

0:05:36.323,0:05:38.228
betekent dat ik een klimaatactivist ben.

0:05:38.357,0:05:41.164
Eerder betekende het misschien[br]studeren om dokter te worden,

0:05:41.188,0:05:43.482
of een politicus of onderzoeker.

0:05:43.800,0:05:46.997
Maar ik kan niet wachten met opgroeien[br]en een van die dingen worden.

0:05:47.514,0:05:49.345
De planeet lijdt

0:05:49.369,0:05:51.861
en tijd is een luxe[br]die we niet meer hebben.

0:05:53.469,0:05:57.204
Als tiener de wereld redden[br]betekent goed zijn met woorden,

0:05:57.228,0:06:00.093
de wetenschap achter [br]de klimaatcrisis begrijpen,

0:06:00.117,0:06:03.704
een uniek perspectief op het probleem[br]inbrengen om op te vallen,

0:06:03.728,0:06:06.614
en bijna al het andere vergeten.

0:06:07.193,0:06:10.347
Maar soms zou ik me ook weer[br]met andere dingen bezig willen houden.

0:06:10.371,0:06:13.763
Ik wil kunnen zingen en dansen[br]en gymnastiek kunnen doen.

0:06:14.214,0:06:18.084
Ik geloof echt dat als wij allemaal[br]voor de aarde zorgen,

0:06:18.108,0:06:19.418
uit gewoonte,

0:06:19.442,0:06:21.244
als cultuur,

0:06:21.268,0:06:24.611
dan zou niemand full-time[br]klimaatactivist hoeven zijn.

0:06:25.360,0:06:27.363
Als bedrijven duurzaam worden,

0:06:27.387,0:06:30.625
het energienet op groene energie loopt,

0:06:30.649,0:06:33.661
en als scholen ons leren

0:06:33.685,0:06:36.919
dat voor de aarde zorgen[br]onderdeel is van onze menselijkheid,

0:06:38.008,0:06:40.619
dan kan ik misschien weer gymnastiek doen.

0:06:40.942,0:06:42.441
Denk je niet, Abuelita?

0:06:42.966,0:06:44.116
We kunnen dit.

0:06:44.399,0:06:46.157
Het enige dat ik probeer te bereiken,

0:06:46.181,0:06:49.189
is andere mensen[br]deze positieve instelling geven.

0:06:49.659,0:06:51.425
Maar het is wel wat moeilijk geweest.

0:06:51.870,0:06:53.047
Er is hebzucht,

0:06:53.071,0:06:54.490
er is trots,

0:06:54.514,0:06:55.766
er is geld,

0:06:55.790,0:06:57.291
en er is materialisme.

0:06:57.315,0:07:00.478
Mensen maken het zo gemakkelijk[br]voor mij om met ze te praten,

0:07:00.502,0:07:03.961
maar ze maken het zo moeilijk[br]voor me om ze iets te leren.

0:07:04.502,0:07:07.834
Ik wil dat ze het vertrouwen hebben[br]om altijd hun best te doen.

0:07:08.236,0:07:10.800
Ik wil dat ze het hart en de moed hebben

0:07:10.800,0:07:12.084
om van de wereld te houden,

0:07:12.768,0:07:14.530
zoals jij me geleerd hebt.

0:07:14.530,0:07:16.765
Ik heb deze brief geschreven [br]om je te bedanken.

0:07:16.895,0:07:19.672
Bedankt dat je me vroeg[br]om van de wereld houden,

0:07:19.696,0:07:21.439
vanaf het moment dat ik geboren was.

0:07:21.947,0:07:23.836
Bedankt dat je om alles lacht.

0:07:23.860,0:07:25.348
Bedankt dat je me hebt geleerd

0:07:25.372,0:07:29.727
dat hoop en optimisme[br]de sterkste middelen zijn die we hebben

0:07:29.727,0:07:31.581
om welk probleem dan ook aan te pakken.

0:07:31.767,0:07:34.855
Ik doe dit werk[br]omdat jij me hebt laten zien

0:07:34.855,0:07:36.872
dat doorzettingsvermogen, [br]liefde en kennis

0:07:36.872,0:07:38.658
genoeg zijn om een verschil te maken.

0:07:39.260,0:07:41.847
Ik wil terug naar Mexico[br]om je te bezoeken.

0:07:41.871,0:07:45.137
Ik wil je de foto's laten zien[br]van de dingen die ik gedaan heb.

0:07:45.161,0:07:47.482
Ik wil je de klimaatwetgeving laten zien

0:07:47.506,0:07:49.233
die door ons is aangenomen.

0:07:49.257,0:07:50.964
Ik wil de bloemen ruiken,

0:07:50.988,0:07:52.805
en vechten voor klimaatgerechtigheid,

0:07:52.805,0:07:53.960
samen met jou.

0:07:54.179,0:07:55.361
Te quiero mucho.

0:07:55.385,0:07:56.551
Ik houd van je.

0:07:56.575,0:07:57.734
Xiye.

0:07:58.273,0:08:01.777
[Te quiero mucho. Xiye.]