1
00:00:00,873 --> 00:00:03,159
Geçenlerde aldığım bir
e-postadan bahsederek

2
00:00:03,159 --> 00:00:04,968
söze başlayacağım.

3
00:00:05,202 --> 00:00:08,127
Benim gelen kutum biraz sıra dışı

4
00:00:08,127 --> 00:00:09,651
çünkü bir terapistim

5
00:00:09,651 --> 00:00:13,095
ve "Sevgili Terapist," adında
bir tavsiye köşesi yazıyorum.

6
00:00:13,095 --> 00:00:15,600
Ne tür e-postalar aldığımı
tahmin edebiliyorsunuzdur.

7
00:00:15,600 --> 00:00:19,298
Öyle ki, dünyanın farklı yerlerinden
tanımadığım insanların

8
00:00:19,298 --> 00:00:22,508
çok özel meselelerini anlattıkları
binlerce mektup okudum.

9
00:00:22,508 --> 00:00:24,718
Bu mektuplar, 
kalp kırıklıkları ve kayıplardan

10
00:00:24,718 --> 00:00:28,238
ebeveynler veya kardeşlerle olan
tartışmalara kadar birçok şey içeriyordu.

11
00:00:28,238 --> 00:00:30,441
Onları bilgisayarımda "Yaşamın Sorunları"

12
00:00:30,441 --> 00:00:32,518
adını verdiğim bir klasörde saklıyorum.

13
00:00:32,518 --> 00:00:35,857
Çokça bu tarz e-posta alıyorum,

14
00:00:35,857 --> 00:00:38,239
size kendi dünyamı göstermek için

15
00:00:38,239 --> 00:00:40,468
bunlardan bir tanesini okumak istiyorum.

16
00:00:40,468 --> 00:00:42,652
Şöyle başlıyor:

17
00:00:46,698 --> 00:00:48,475
"Sevgili Terapist,

18
00:00:48,475 --> 00:00:49,960
ben 10 yıldır evliyim

19
00:00:49,960 --> 00:00:52,642
ve birkaç yıl öncesine kadar
her şey güzel gidiyordu.

20
00:00:52,642 --> 00:00:55,437
Ancak sonra kocam daha az 
seks yapmak istemeye başladı

21
00:00:55,437 --> 00:00:57,444
ve şimdi neredeyse hiç seks yapmıyoruz."

22
00:00:57,444 --> 00:00:59,349
Eminim böyle bir şey beklemiyordunuz.

23
00:00:59,349 --> 00:01:00,398
(Gülüşmeler)

24
00:01:00,398 --> 00:01:03,761
"Geçen gece, son birkaç aydır,
ofisinden bir kadınla,

25
00:01:03,761 --> 00:01:06,202
geç saatlerde 
gizlice uzun telefon görüşmeleri

26
00:01:06,206 --> 00:01:08,016
yaptığını öğrendim.

27
00:01:08,016 --> 00:01:10,472
Kadını Google'da arattım, kadın çok güzel.

28
00:01:10,472 --> 00:01:12,290
Bunun olduğuna inanamıyorum.

29
00:01:12,294 --> 00:01:15,288
Ben küçükken babamın da 
iş arkadaşıyla gizli bir ilişkisi vardı

30
00:01:15,288 --> 00:01:17,309
ve bu yüzden bizim ailemiz parçalanmıştı.

31
00:01:17,309 --> 00:01:19,504
Fazla söze gerek yok, yıkıldım.

32
00:01:19,504 --> 00:01:20,889
Eğer bu evliliği sürdürürsem

33
00:01:20,889 --> 00:01:23,000
kocama bir daha asla güvenemeyeceğim.

34
00:01:23,000 --> 00:01:25,413
Ama çocuklarımızı boşanma,
üvey anne gibi durumlara

35
00:01:25,413 --> 00:01:27,302
maruz bırakmak da istemiyorum.

36
00:01:27,302 --> 00:01:29,102
Ne yapmalıyım?"

37
00:01:30,743 --> 00:01:33,901
Peki, sizce ne yapmalı?

38
00:01:34,617 --> 00:01:36,219
Bu mektup size gelmiş olsaydı

39
00:01:36,219 --> 00:01:39,752
aldatılmanın ne kadar acı verici
olduğunu düşünebilirdiniz.

40
00:01:39,752 --> 00:01:43,387
Veya belki özellikle küçükken
babasının da yaptıklarından dolayı

41
00:01:43,387 --> 00:01:45,887
durumun daha da
acı verici olduğunu düşünürdünüz.

42
00:01:46,040 --> 00:01:48,902
Muhtemelen benim gibi, 
bu kadına empati duyardınız,

43
00:01:48,902 --> 00:01:50,338
hatta biraz da,

44
00:01:50,338 --> 00:01:51,960
bunu nasıl güzelce söyleyebilirim,

45
00:01:51,960 --> 00:01:55,108
kocası için "çok da olumlu olmayan"
duygular beslerdiniz.

46
00:01:55,108 --> 00:01:58,088
Bunlar, gelen kutumdaki
bu mektupları okurken

47
00:01:58,088 --> 00:02:00,096
benim de aklımdan geçen şeyler.

48
00:02:00,096 --> 00:02:03,199
Ama bu mektuplara cevap verirken
çok dikkatli olmalıyım

49
00:02:03,199 --> 00:02:06,968
çünkü aldığım her mektubun aslında
bir hikâye olduğunu biliyorum,

50
00:02:06,968 --> 00:02:09,274
belirli bir yazar tarafından
yazılmış bir hikâye.

51
00:02:09,274 --> 00:02:12,222
Ve bu hikâyenin 
başka bir versiyonu da bulunuyor.

52
00:02:12,222 --> 00:02:13,666
Her zaman bulunur.

53
00:02:13,916 --> 00:02:15,326
Bundan eminim

54
00:02:15,326 --> 00:02:17,486
çünkü terapist olarak
öğrendiğim bir şey varsa

55
00:02:17,486 --> 00:02:21,526
o da her birimizin, kendi hayatlarımızın 
güvenilmez hikâye anlatıcıları olduğumuz.

56
00:02:21,526 --> 00:02:22,816
Ben öyleyim.

57
00:02:22,973 --> 00:02:24,343
Siz de öylesiniz.

58
00:02:24,437 --> 00:02:26,730
Tanıdığınız herkes de öyle.

59
00:02:26,730 --> 00:02:28,374
Bunu belki de size söylememeliydim

60
00:02:28,374 --> 00:02:30,842
çünkü şimdi TED konuşmama
inanmayacaksınız.

61
00:02:30,842 --> 00:02:33,875
Bakın, insanları kasten 
yanlış yönlendirdiğimizi söylemiyorum.

62
00:02:33,875 --> 00:02:37,191
İnsanların bana anlattığı şeylerin 
büyük bir kısmı kesinlikle gerçek

63
00:02:37,191 --> 00:02:39,536
ancak kendilerinin 
şu anki bakış açılarına göre.

64
00:02:39,536 --> 00:02:41,744
Neleri vurguladıkları 
veya vurgulamadıkları,

65
00:02:41,744 --> 00:02:43,347
neyi dahil edip, neyi attıkları,

66
00:02:43,347 --> 00:02:45,928
kendi gördükleri ve 
bana gösterdiklerine bağlı olarak,

67
00:02:45,928 --> 00:02:48,379
hikâyelerini belirli 
bir şekilde anlatırlar.

68
00:02:48,379 --> 00:02:50,828
Psikolog Jerome Bruner
bunu çok güzel tarif etti -

69
00:02:50,828 --> 00:02:55,601
“Bir hikâyeyi anlatmak, kaçınılmaz olarak
ahlaki bir duruş almaktır.”

70
00:02:55,966 --> 00:02:58,601
Hepimiz hayatlarımızla ilgili
hikâyelerle dolaşıyoruz.

71
00:02:58,601 --> 00:03:00,971
Tercihler neden yapıldı?
Neden işler ters gitti?

72
00:03:00,971 --> 00:03:03,112
Neden birine o şekilde davrandık? --

73
00:03:03,112 --> 00:03:04,975
çünkü tabii ki, bunu hak ettiler --

74
00:03:04,975 --> 00:03:06,791
neden birisi bize o şekilde davrandı?-

75
00:03:06,791 --> 00:03:08,873
çünkü tabii ki, 
biz hak etmemiştik.

76
00:03:08,873 --> 00:03:11,675
Hikâyeler, hayatlarımızı 
anlamlandırma yolumuzdur.

77
00:03:11,675 --> 00:03:14,389
Ama anlattığımız hikâyeler

78
00:03:14,389 --> 00:03:17,936
yanıltıcı, eksik veya 
yanlış olduğunda ne olur?

79
00:03:18,929 --> 00:03:21,063
O zaman hikâyeler, 
açıklık sağlamak yerine,

80
00:03:21,063 --> 00:03:22,491
çıkmaza girmemize yol açarlar.

81
00:03:22,491 --> 00:03:25,827
Koşullarımızın hikâyelerimizi 
şekillendirdiğini varsayıyoruz.

82
00:03:26,230 --> 00:03:28,353
Fakat işimde tekrar tekrar 
fark ettiğim şey,

83
00:03:28,353 --> 00:03:30,238
bunun tam tersinin gerçekleştiği.

84
00:03:30,242 --> 00:03:33,857
Hikâyeleme biçimimiz,
hayatlarımızı şekillendiriyor.

85
00:03:34,799 --> 00:03:36,612
Hikâyelerimizin tehlikesi de burada

86
00:03:36,612 --> 00:03:38,768
çünkü her şeyi 
berbat hale de getirebilirler.

87
00:03:38,768 --> 00:03:40,468
Ancak aynı zamanda bu onların gücü.

88
00:03:40,468 --> 00:03:41,906
Çünkü bu şu anlama geliyor:

89
00:03:41,906 --> 00:03:45,085
Hikâyelerimizi değiştirebilirsek,
hayatlarımızı değiştirebiliriz.

90
00:03:45,085 --> 00:03:48,174
Ve bugün size, bunu nasıl 
yapabileceğimizi göstermek istiyorum.

91
00:03:48,174 --> 00:03:50,041
Size terapist olduğumu söylemiştim.

92
00:03:50,041 --> 00:03:53,348
Gerçekten öyleyim, bunu söylerken
güvenilmez bir anlatıcı değilim.

93
00:03:53,348 --> 00:03:54,388
Ancak mesela,

94
00:03:54,388 --> 00:03:56,489
uçaktayken birisi ne yaptığımı sorarsa

95
00:03:56,489 --> 00:03:58,637
genellikle editör olduğumu söylerim.

96
00:03:59,017 --> 00:04:01,589
Çünkü terapist olduğumu söylediğimde,

97
00:04:01,589 --> 00:04:04,597
daima garip olan şöyle tepkiler alıyorum:

98
00:04:04,621 --> 00:04:06,300
"Terapist mi?

99
00:04:06,300 --> 00:04:08,468
Bana psikanaliz mi yapacaksın?"

100
00:04:08,468 --> 00:04:10,080
Ben de düşünüyorum: "A: Hayır,

101
00:04:10,080 --> 00:04:12,484
B: Neden burada böyle bir şey yapayım?

102
00:04:12,484 --> 00:04:14,032
Jinekolog olduğumu söyleseydim,

103
00:04:14,032 --> 00:04:16,699
pelvis muayenesi yapıp 
yapmayacağımı mı sorardınız?"

104
00:04:16,723 --> 00:04:18,698
(Gülüşmeler)

105
00:04:19,207 --> 00:04:21,469
Ama editör olduğumu
söylememin asıl sebebi,

106
00:04:21,469 --> 00:04:22,457
bunun doğru olması.

107
00:04:22,457 --> 00:04:26,186
Bütün terapistlerin işi, insanların 
hikâyelerini düzenlemelerine yardım etmek.

108
00:04:26,186 --> 00:04:29,090
Ancak benim "Sevgili Terapist" rolümle
ilgili ilginç olan şey,

109
00:04:29,090 --> 00:04:31,925
düzenleme yaptığımda bunu 
sadece bir kişi için yapmıyorum.

110
00:04:31,925 --> 00:04:34,453
Her hafta farklı bir mektubu
örnek olarak kullanarak

111
00:04:34,453 --> 00:04:36,958
okuyuculara hikâye düzenlemeyi
öğretmeye çalışıyorum.

112
00:04:36,958 --> 00:04:37,932
Şunları düşünüyorum:

113
00:04:37,932 --> 00:04:39,869
"Hikâyenin hangi parçası konu dışı?"

114
00:04:39,869 --> 00:04:42,560
"Ana karakter ileri mi gidiyor, 
olduğu yerde mi sayıyor,

115
00:04:42,560 --> 00:04:46,074
yan karakterler önemli mi,
yoksa dikkat mi dağıtıyorlar?"

116
00:04:46,074 --> 00:04:48,529
"Hikâyenin ana noktaları
bir tema oluşturuyor mu?"

117
00:04:48,529 --> 00:04:50,254
Şunu fark ettim ki,

118
00:04:50,254 --> 00:04:54,278
birçok kişinin hikâyesi
iki ana tema etrafında toplanıyor.

119
00:04:54,282 --> 00:04:55,778
İlki özgürlük,

120
00:04:55,778 --> 00:04:57,579
diğeri değişim.

121
00:04:57,579 --> 00:04:58,857
Düzenleme yaptığımda

122
00:04:58,857 --> 00:05:00,949
bu temalarla başlıyorum.

123
00:05:00,949 --> 00:05:03,671
Şimdi özgürlüğe bir göz atalım.

124
00:05:03,695 --> 00:05:06,449
Özgürlükle ilgili hikâyelerimiz
şu şekilde:

125
00:05:06,449 --> 00:05:08,358
Genellikle, müthiş bir özgürlüğe

126
00:05:08,358 --> 00:05:11,750
sahip olduğumuzu düşünüyoruz.

127
00:05:11,817 --> 00:05:14,137
Ta ki, hayatımızdaki problem
ortaya çıkana kadar.

128
00:05:14,137 --> 00:05:17,422
O zaman birdenbire, sanki hiç 
özgürlüğümüz yokmuş gibi hissediyoruz.

129
00:05:17,422 --> 00:05:20,427
Hikâyelerimizin birçoğu sıkışmış 
hissetmekle alakalı, değil mi?

130
00:05:20,427 --> 00:05:23,236
Ailelerimiz, işlerimiz,
ilişkilerimiz, geçmişimiz tarafından

131
00:05:23,236 --> 00:05:24,699
hapsedilmiş gibi hissediyoruz.

132
00:05:24,699 --> 00:05:28,570
Bazen, kendi kendimizi adeta kırbaçlayan
hikâyelerimizle kendimizi hapsediyoruz --

133
00:05:28,570 --> 00:05:30,163
Bu hikâyeleri hepiniz bilirsiniz.

134
00:05:30,163 --> 00:05:32,216
"Herkesin hayatı
benimkinden iyi" hikâyesi

135
00:05:32,216 --> 00:05:33,436
sosyal medyanın azizliği.

136
00:05:33,436 --> 00:05:36,352
"Ben bir düzenbazım",
"Ben sevilmeye layık değilim" hikâyesi,

137
00:05:36,352 --> 00:05:38,734
"Hayatımda hiçbir şey
yolunda gitmeyecek" hikâyesi.

138
00:05:38,734 --> 00:05:41,315
"Ben, 'Hey Siri' diyorum,
bana cevap vermiyor,

139
00:05:41,315 --> 00:05:43,561
demek ki benden nefret ediyor" hikâyesi.

140
00:05:43,561 --> 00:05:45,426
Sizi görüyorum, yalnız değilim.

141
00:05:45,532 --> 00:05:47,461
Bana o mektubu yazan kadın da

142
00:05:47,461 --> 00:05:49,349
kendini sıkışmış hissediyor.

143
00:05:49,349 --> 00:05:52,222
Eğer kocasıyla kalırsa
bir daha ona asla güvenemeyecek,

144
00:05:52,222 --> 00:05:54,651
eğer ondan ayrılırsa
çocukları sıkıntı çekecek.

145
00:05:55,040 --> 00:05:56,610
Bir çizgi film var,

146
00:05:56,610 --> 00:06:00,068
bu hikâyelere 
mükemmel bir örnek oluşturuyor.

147
00:06:00,068 --> 00:06:02,458
Bu çizgi film, dışarı çıkmak için

148
00:06:02,458 --> 00:06:05,208
çaresizce demir çubuklara
asılan bir mahkumu gösteriyor

149
00:06:05,208 --> 00:06:07,183
Ancak sağ ve sol kısım aslında açıkta.

150
00:06:07,183 --> 00:06:08,944
Çubuk yok.

151
00:06:08,944 --> 00:06:11,334
Mahkum hapishanenin içerisinde değil.

152
00:06:11,527 --> 00:06:13,112
Bu hikâye çoğumuzu anlatıyor.

153
00:06:13,112 --> 00:06:14,539
Tamamen sıkışmış hissediyoruz,

154
00:06:14,539 --> 00:06:17,402
duygusal hapishane hücrelerimizin
içerisinde takılı kalmışız.

155
00:06:17,402 --> 00:06:19,605
Ama çubukların etrafından
özgürlüğe yürümüyoruz

156
00:06:19,605 --> 00:06:21,513
çünkü biliyoruz ki,
dikkat etmek gerekir.

157
00:06:21,513 --> 00:06:23,562
Özgürlük sorumluluk ister.

158
00:06:23,562 --> 00:06:27,361
Hikâyemizdeki rolümüzün
sorumluluğunu almak,

159
00:06:27,361 --> 00:06:29,754
değişmemizi gerektirebilir.

160
00:06:29,754 --> 00:06:32,836
Bu da, hikâyelerdeki
bir diğer ortak tema: değişim.

161
00:06:32,836 --> 00:06:34,296
Bu tür hikâyeler şöyle oluyor:

162
00:06:34,296 --> 00:06:36,666
Bir kişi, "değişmek istiyorum", diyor

163
00:06:36,666 --> 00:06:38,587
ancak aslında demek istediği,

164
00:06:38,587 --> 00:06:42,024
"Ben hikayedeki başka bir kişinin 
değişmesini istiyorum."

165
00:06:42,024 --> 00:06:44,140
Terapistler bu ikilemi 
şu şekilde açıklıyor:

166
00:06:44,140 --> 00:06:46,892
"Eğer kraliçenin hayaları olsaydı,
kraliçe kral olurdu."

167
00:06:46,892 --> 00:06:47,921
Demek istiyorum ki --

168
00:06:47,921 --> 00:06:48,969
(Gülüşmeler)

169
00:06:48,969 --> 00:06:51,353
Çok saçma, değil mi?

170
00:06:51,923 --> 00:06:53,907
Neden ana karakterin,

171
00:06:53,907 --> 00:06:56,360
ki hikayenin kahramanı o,
değişmesini istemiyoruz?

172
00:06:56,360 --> 00:06:57,787
Çünkü değişim

173
00:06:57,787 --> 00:06:59,765
gerçekten pozitif bir değişim olsa bile,

174
00:06:59,765 --> 00:07:02,207
şaşırtıcı derecede büyük kayıplar içerir.

175
00:07:02,207 --> 00:07:03,792
Alışıldık olanın kaybı.

176
00:07:03,792 --> 00:07:07,099
Alışıldık olan, hiç memnuniyet vermese de,
çok kötü bir durum da olsa,

177
00:07:07,099 --> 00:07:10,061
en azından oradaki karakterleri,
sahneyi ve hikâyeyi biliyoruz.

178
00:07:10,061 --> 00:07:12,294
Sürekli tekrarlanan
şu diyalogda bile biliyoruz:

179
00:07:12,294 --> 00:07:14,010
"Hiçbir zaman çamaşır yıkamıyorsun!"

180
00:07:14,010 --> 00:07:15,017
"En son ben yıkadım!"

181
00:07:15,017 --> 00:07:15,971
"Öyle mi, ne zaman?"

182
00:07:15,971 --> 00:07:17,476
Her seferinde

183
00:07:17,476 --> 00:07:19,770
hikâyenin nasıl gelişeceğini
tam olarak bilmenin

184
00:07:19,770 --> 00:07:21,946
tuhaf bir rahatlatıcı yanı var.

185
00:07:22,170 --> 00:07:25,686
Yeni bir sayfa açmak,
bilinmeyene doğru bir yolculuk.

186
00:07:25,686 --> 00:07:27,526
Boş sayfaya öylece bakmak demek.

187
00:07:27,526 --> 00:07:29,503
Herhangi bir yazarın söyleyeceği gibi,

188
00:07:29,503 --> 00:07:32,098
boş bir sayfadan 
daha korkutucu bir şey yoktur.

189
00:07:32,476 --> 00:07:33,793
Ancak şöyle bir şey var:

190
00:07:33,793 --> 00:07:35,960
Hikâyemizde düzenlemeler yaptığımızda,

191
00:07:35,960 --> 00:07:39,118
bir sonraki bölümü yazmak
çok daha kolay hale geliyor.

192
00:07:39,299 --> 00:07:42,623
Kültürümüzde kendimizi tanımaktan
çok fazla bahsediyoruz.

193
00:07:42,623 --> 00:07:46,388
Ancak kendini tanıyabilmenin bir kısmı da
kendin hakkında bildiklerini unutmak.

194
00:07:46,388 --> 00:07:49,976
Hikâyenin kendine anlattığın
versiyonunu bırakabilmek,

195
00:07:50,000 --> 00:07:51,826
ki böylelikle hayatına dair

196
00:07:51,850 --> 00:07:53,936
kendine anlatıp durduğun 
hikâyeyi değil de,

197
00:07:53,936 --> 00:07:55,841
kendi hayatını yaşayabilesin.

198
00:07:55,841 --> 00:07:58,733
Bu şekilde o çubukların 
etrafından dolanabiliyoruz.

199
00:07:59,067 --> 00:08:02,812
Şimdi o kadından gelen mektuba geri 
dönmek istiyorum, ilişkisiyle ilgili olan.

200
00:08:02,812 --> 00:08:04,663
Bana ne yapması gerektiğini sormuştu.

201
00:08:04,663 --> 00:08:06,966
Şu kelimeyi ofisime astım:

202
00:08:06,966 --> 00:08:09,254
ultrakrepidaryanizm.

203
00:08:09,278 --> 00:08:13,233
Kişinin bilgisi veya yeterliliği dışında
öğüt verme veya fikir sunma alışkanlığı.

204
00:08:13,233 --> 00:08:14,675
Mükemmel bir kelime, değil mi?

205
00:08:14,675 --> 00:08:16,760
Birçok farklı bağlamda kullanabilirsiniz.

206
00:08:16,760 --> 00:08:19,829
Bu TED konuşmasından sonra
bu kelimeyi kullanacağınızdan eminim.

207
00:08:19,829 --> 00:08:22,200
Ben kullanıyorum çünkü 
bir terapist olarak bana,

208
00:08:22,200 --> 00:08:25,400
yapmak istedikleri şeyi bulmalarında 
insanlara yardım edebileceğimi

209
00:08:25,400 --> 00:08:28,824
ancak hayatlarındaki seçimleri benim 
yapamayacağımı bana hatırlatıyor.

210
00:08:28,824 --> 00:08:30,877
Sadece siz, 
kendi hikâyenizi yazabilirsiniz

211
00:08:30,877 --> 00:08:32,864
ve tek ihtiyacınız olan şey bazı araçlar.

212
00:08:32,864 --> 00:08:33,939
O yüzden şimdi burada,

213
00:08:33,939 --> 00:08:34,896
bu kadının mektubunu

214
00:08:34,896 --> 00:08:36,326
beraber düzenleyelim istiyorum

215
00:08:36,326 --> 00:08:38,300
böylelikle, hikâyelerimizi gözden geçirip

216
00:08:38,300 --> 00:08:40,023
nasıl düzenleyebileceğimizi görelim.

217
00:08:40,023 --> 00:08:42,192
Sizden şunu istiyorum:

218
00:08:42,196 --> 00:08:45,172
Kendinize anlatıyor olduğunuz

219
00:08:45,172 --> 00:08:47,737
ancak size iyi hizmet etmeyen
bir hikâye düşünün.

220
00:08:47,737 --> 00:08:50,475
İçinden geçiyor olduğunuz 
bir durum hakkında olabilir,

221
00:08:50,475 --> 00:08:53,047
hayatınızdaki birisi hakkında olabilir,

222
00:08:53,047 --> 00:08:55,659
kendiniz hakkında bile olabilir.

223
00:08:55,793 --> 00:08:58,665
Buradaki yardımcı karakterlere bir bakın.

224
00:08:58,665 --> 00:09:00,574
Bu hikâyenin yanlış versiyonuna

225
00:09:00,598 --> 00:09:04,047
tutunmanızı sağlayan kişiler kimler?

226
00:09:04,202 --> 00:09:05,905
Mesela, bana o mektubu yazan kadın,

227
00:09:05,905 --> 00:09:08,486
olayı arkadaşlarına anlatsaydı,
arkadaşları muhtemelen

228
00:09:08,486 --> 00:09:11,115
ona "aptal merhameti" diye tabir
edilen şeyi sunarlardı.

229
00:09:11,115 --> 00:09:13,939
"Aptal merhameti"nde, bize 
anlatılan hikâyeye sadık kalırız

230
00:09:13,939 --> 00:09:16,159
ve deriz ki, 
"Haklısın, çok büyük haksızlık."

231
00:09:16,159 --> 00:09:19,033
Bir arkadaşımız istediği terfiyi 
alamadığını söylediğinde,

232
00:09:19,033 --> 00:09:21,415
çok kereler aynı şey olmuş olsa da

233
00:09:21,415 --> 00:09:23,607
gerçekten çabalamadığını bilmemize rağmen,

234
00:09:23,607 --> 00:09:26,188
ve ofis gereçlerini 
çalıyor da olmasına rağmen...

235
00:09:26,212 --> 00:09:27,022
(Gülüşmeler)

236
00:09:27,022 --> 00:09:29,562
Deriz ki, "Evet, haklısın, 
tam bir pislik",

237
00:09:29,562 --> 00:09:32,663
bir arkadaşımız sevgilisinin
kendisinden ayrıldığını söylediğinde,

238
00:09:32,663 --> 00:09:35,727
arkadaşımızın ilişki içerisinde
belirli bir şekilde davrandığını

239
00:09:35,727 --> 00:09:36,841
bilmemize rağmen,

240
00:09:36,865 --> 00:09:39,731
mesela sürekli mesaj atma 
veya çekmeceleri karıştırma gibi,

241
00:09:39,731 --> 00:09:42,174
bu durum böyle bir sonuca
yol açma eğilimindedir.

242
00:09:42,174 --> 00:09:43,603
Aslında problem şu şekilde,

243
00:09:43,603 --> 00:09:45,508
gittiğin her barda bir kavga çıkıyorsa

244
00:09:45,508 --> 00:09:46,707
sorun belki de sendedir.

245
00:09:46,707 --> 00:09:48,968
(Gülüşmeler)

246
00:09:48,968 --> 00:09:52,691
İyi hikâye düzenleyicileri olabilmek için
bilgelikle şefkat sunmamız gerekiyor.

247
00:09:52,715 --> 00:09:54,896
Sadece arkadaşlarımıza değil, 
kendimize de.

248
00:09:54,896 --> 00:09:57,897
Şöyle diyebiliriz -- teknik olarak
şu şekilde tanımlanabilir --

249
00:09:57,897 --> 00:10:00,684
"şefkatli gerçeklik bombaları atmak"

250
00:10:00,844 --> 00:10:02,953
Bu gerçeklik bombaları şefkat içeriyor

251
00:10:02,953 --> 00:10:06,110
çünkü hikâyenin dışında bıraktığımız
şeyleri görmemizi sağlıyorlar.

252
00:10:06,110 --> 00:10:07,040
Gerçek şu ki,

253
00:10:07,040 --> 00:10:09,636
bu kadının kocası gerçekten 
bir ilişki içerisinde mi

254
00:10:09,636 --> 00:10:12,558
veya seks hayatlarında iki sene önce 
neden değişiklik olmuş

255
00:10:12,558 --> 00:10:15,853
veya gece geç saatteki konuşmalar 
neyle ilgili, bunları bilmiyoruz.

256
00:10:15,853 --> 00:10:17,844
Belki de kendi geçmişinden dolayı

257
00:10:17,868 --> 00:10:20,479
tekil bir ihanet hikâyesi yazıyordur

258
00:10:20,479 --> 00:10:22,405
ancak muhtemelen başka bir şey olmuştur

259
00:10:22,409 --> 00:10:25,373
ve mektubunda bundan bana bahsetmiyordur

260
00:10:25,373 --> 00:10:27,927
veya kendisi de farkında değildir.

261
00:10:28,143 --> 00:10:30,452
Tıpkı Rorschach testi yapan kişiler gibi.

262
00:10:30,452 --> 00:10:32,326
Rorschach testini bilir misiniz?

263
00:10:32,326 --> 00:10:35,428
Bir psikolog size bazı
mürekkep lekeleri gösterir,

264
00:10:35,428 --> 00:10:38,287
bu lekeler şuna benzerler
ve sonra sorar, "Ne görüyorsun?"

265
00:10:38,287 --> 00:10:40,763
Adam mürekkep lekesine bakar ve der ki,

266
00:10:40,787 --> 00:10:44,724
"Kan görmediğim kesin."

267
00:10:45,675 --> 00:10:47,358
Gözlemci der ki,

268
00:10:47,358 --> 00:10:51,542
"Tamam, peki kesin olarak görmediğin
başka ne var, anlat bana"

269
00:10:51,622 --> 00:10:53,932
Yazı dilinde buna bakış açısı denir.

270
00:10:53,956 --> 00:10:56,709
Hikâyeyi anlatanın görmek istemediği
şey nedir?

271
00:10:56,733 --> 00:11:00,349
Size bir mektup daha okumak istiyorum.

272
00:11:00,797 --> 00:11:03,042
Şöyle diyor:

273
00:11:04,860 --> 00:11:06,503
"Sevgili Terapist,

274
00:11:07,701 --> 00:11:09,597
Karımla ilgili yardıma ihtiyacım var.

275
00:11:09,597 --> 00:11:11,899
Son zamanlarda yaptığım her şey,
onu kızdırıyor,

276
00:11:11,899 --> 00:11:14,826
küçük şeyler bile,
mesela bir şey çiğnerken çıkardığım ses.

277
00:11:14,964 --> 00:11:16,421
Kahvaltıda fark ettim ki,

278
00:11:16,421 --> 00:11:19,291
tahıl gevreğime gizlice süt ekliyor

279
00:11:19,291 --> 00:11:21,041
ki daha az gevrek olsun."

280
00:11:21,041 --> 00:11:22,469
(Gülüşmeler)

281
00:11:22,469 --> 00:11:26,580
"Babam iki sene önce öldükten sonra 
bana eleştiri yapmaya başladı.

282
00:11:26,580 --> 00:11:27,906
Babamla çok yakındım.

283
00:11:27,906 --> 00:11:29,794
Onun babası ise gençken vefat etmişti.

284
00:11:29,818 --> 00:11:32,381
O yüzden içinden geçtiğim 
durumu anlayamadı.

285
00:11:32,381 --> 00:11:35,312
İş yerimde bir arkadaşın da babası 
birkaç ay önce vefat etti.

286
00:11:35,312 --> 00:11:36,952
O benim yasımı anlıyor.

287
00:11:36,952 --> 00:11:40,064
Keşke arkadaşımla konuşabildiğim
gibi eşimle de konuşabilsem.

288
00:11:40,064 --> 00:11:42,842
Ancak karım şu aralar
bana zor tahammül ediyor gibi.

289
00:11:42,842 --> 00:11:44,968
Eşimi nasıl geri alabilirim?"

290
00:11:45,318 --> 00:11:46,468
Tamam.

291
00:11:46,961 --> 00:11:49,326
Fark etmiş olabileceğiniz gibi

292
00:11:49,350 --> 00:11:52,278
bu size daha önce okumuş olduğum
hikâyenin aynısı.

293
00:11:52,302 --> 00:11:54,873
Sadece başka bir anlatıcının 
bakış açısıyla yazılmış.

294
00:11:54,873 --> 00:11:57,294
Kadının hikâyesi 
aldatan kocasıyla ilgiliydi.

295
00:11:57,318 --> 00:12:00,986
Adamın hikâyesi ise
yasını anlayamayan karısı ile ilgili.

296
00:12:01,159 --> 00:12:04,477
Ancak dikkat çekici olan şey,

297
00:12:04,501 --> 00:12:06,135
tüm farklarına rağmen,

298
00:12:06,135 --> 00:12:08,825
iki hikâyenin de bağlantı kurma
özlemine dair olması.

299
00:12:08,825 --> 00:12:11,206
Eeğer ilk kişinin bakış açısını geçip

300
00:12:11,206 --> 00:12:13,952
başka bir karakterin gözünden
hikâyeyi yazarsak

301
00:12:13,952 --> 00:12:16,953
birdenbire diğer karakter 
çok daha fazla sempatik görünebiliyor

302
00:12:16,953 --> 00:12:19,124
ve hikâye açılıyor.

303
00:12:19,342 --> 00:12:22,143
Düzenleme sürecindeki en zor adım bu

304
00:12:22,143 --> 00:12:24,634
ancak aynı zamanda değişimin de 
başladığı nokta.

305
00:12:24,786 --> 00:12:28,326
Eğer kendi hikâyenize başka 
bir kişinin gözünden bakıp

306
00:12:28,350 --> 00:12:31,442
hikâyeyi onun bakış açısına göre
yazsanız nasıl olurdu?

307
00:12:31,667 --> 00:12:35,567
Daha geniş bu bakış açısı ile
ne görüyor olurdunuz?

308
00:12:35,991 --> 00:12:38,230
O yüzden, canı sıkkın
kişileri gördüğümde,

309
00:12:38,254 --> 00:12:39,405
bazen diyorum ki,

310
00:12:39,405 --> 00:12:42,358
"Senin hakkında konuşmak için
şu anda sen en iyi kişi değilsin"

311
00:12:42,358 --> 00:12:44,953
çünkü sıkıntı, 
hikâyeyi belirli şekillerde çarpıtıyor.

312
00:12:44,953 --> 00:12:47,160
Bakış açımızı kısıtlıyor.

313
00:12:47,160 --> 00:12:50,443
Aynısı, yalnız, incinmiş veya
reddedilmiş hissettiğimizde de geçerli.

314
00:12:50,443 --> 00:12:52,250
Kısıtlı bakış açımızla çarpıttığımız

315
00:12:52,250 --> 00:12:54,053
pek çok hikâye yaratıyoruz,

316
00:12:54,053 --> 00:12:57,100
öyle ki, o bakış açısıyla çarpıttığımızın 
farkında bile değiliz.

317
00:12:57,100 --> 00:13:00,804
Sonra da, kendi çarpıttığımız 
haberlerimizi kendimiz servis ediyoruz.

318
00:13:01,482 --> 00:13:03,348
Size bir şey itiraf edeceğim.

319
00:13:03,998 --> 00:13:06,946
Kocasının ağzından yazılmış gibi
görünen mektubu ben yazdım.

320
00:13:06,946 --> 00:13:09,119
Bu arada, tahıl gevreği
ve pita cipsi arasında

321
00:13:09,119 --> 00:13:11,820
ne kadar çok tartışma yaşadığımı
tahmin bile edemezsiniz.

322
00:13:11,820 --> 00:13:14,448
Bu mektubu, seneler içerisinde gördüğüm

323
00:13:14,448 --> 00:13:15,980
çeşitli anlatılara göre yazdım,

324
00:13:15,980 --> 00:13:19,699
sadece terapi seanslarımdan değil,
kendi köşemden de ilham aldım.

325
00:13:19,723 --> 00:13:21,294
Böyle aynı olayın içerisindeki

326
00:13:21,294 --> 00:13:25,720
iki kişinin birbirinden habersizce
bana yazdığı

327
00:13:25,754 --> 00:13:27,746
ve hikâyenin iki farklı versiyonunu

328
00:13:27,746 --> 00:13:29,546
gelen kutumda gördüğüm zamanlar oldu.

329
00:13:29,546 --> 00:13:31,454
Bu gerçekten oldu.

330
00:13:31,881 --> 00:13:34,852
Bu kadının mektubunun öteki
versiyonunun ne olduğunu bilmiyorum

331
00:13:34,852 --> 00:13:36,321
ama şunu biliyorum ki;

332
00:13:36,345 --> 00:13:37,888
o, bu mektubu yazmak zorunda.

333
00:13:38,082 --> 00:13:40,127
Çünkü cesur bir düzenlemeyle,

334
00:13:40,127 --> 00:13:43,953
bana yazdığı mektubun daha incelikli
bir versiyonunu yazması mümkün.

335
00:13:43,977 --> 00:13:46,603
Kocası bir ilişki yaşıyor olsa bile --

336
00:13:46,603 --> 00:13:48,357
ki belki de yaşıyor --

337
00:13:48,357 --> 00:13:51,644
hikâyenin ne olduğunu şu anda 
bilmesine gerek yok.

338
00:13:52,096 --> 00:13:54,984
Çünkü düzenleme yapabilme meziyeti bile

339
00:13:55,008 --> 00:13:58,510
hikâyenin ne olabileceğine dair
çok fazla ihtimali barındırıyor.

340
00:13:59,277 --> 00:14:02,362
Bazen insanların bir noktaya
takılıp kaldıklarını

341
00:14:02,362 --> 00:14:03,776
ve bu takılıp kalmışlıklarına

342
00:14:03,776 --> 00:14:06,126
ne kadar çok yatırım yapmış
olduklarını görüyorum.

343
00:14:06,126 --> 00:14:08,702
Bu kişilere yardımı reddeden 
şikayetçiler diyoruz.

344
00:14:08,702 --> 00:14:10,634
Eminim bu tarz kişileri tanıyorsunuzdur.

345
00:14:10,634 --> 00:14:13,480
Bir öneride bulunduğunuzda
şöyle yaklaşırlar:

346
00:14:13,480 --> 00:14:18,353
"Evet, hayır bu işe yaramaz, çünkü",

347
00:14:18,801 --> 00:14:22,039
"Hayır, bu imkansız, bunu yapamam."

348
00:14:22,039 --> 00:14:26,573
"Evet, daha fazla arkadaşım olsun 
istiyorum ama insanlar çok yorucu."

349
00:14:26,573 --> 00:14:28,421
(Gülüşmeler)

350
00:14:28,421 --> 00:14:30,246
Orada aslında reddettikleri şey

351
00:14:30,246 --> 00:14:33,816
takılı kaldıkları acı dolu hikâyelerinde
bir düzenleme.

352
00:14:34,300 --> 00:14:37,514
O yüzden, bu tarz insanlara
başka türlü yaklaşıyorum.

353
00:14:37,514 --> 00:14:40,197
Onlara başka bir şey söylüyorum.

354
00:14:40,211 --> 00:14:42,228
Diyorum ki,

355
00:14:42,252 --> 00:14:44,518
"Hepimiz öleceğiz."

356
00:14:44,834 --> 00:14:47,603
Eminim şu an sizin terapistiniz
olmadığıma memnun oldunuz.

357
00:14:47,816 --> 00:14:49,579
Çünkü bana öyle bir bakıyorlar ki,

358
00:14:49,579 --> 00:14:51,500
aynı şu an sizin baktığınız gibi,

359
00:14:51,500 --> 00:14:53,207
son derece şaşırmış bir biçimde.

360
00:14:53,207 --> 00:14:55,302
Ben de onlara açıklıyorum,

361
00:14:55,326 --> 00:14:58,103
eninde sonunda, her birimiz için
yazılacak bir hikâye var.

362
00:14:58,127 --> 00:15:00,147
Buna ölüm ilanı deniyor.

363
00:15:00,603 --> 00:15:05,016
Diyorum ki, kendi mutsuzluğumuzun
yazarları olmak yerine,

364
00:15:05,040 --> 00:15:08,325
bu hikâyelere hâlâ hayattayken 
şekil verebiliyoruz.

365
00:15:08,486 --> 00:15:11,997
Hikâyelerimizde kurban olmak yerine
hikâyelerimizin kahramanı olabiliriz,

366
00:15:11,997 --> 00:15:15,136
zihnimizde yaşattığımız sayfalarda 
nelerin yazdığını biz seçiyoruz

367
00:15:15,136 --> 00:15:17,406
ve bunlar bizim gerçekliğimizi
şekillendiriyor.

368
00:15:17,406 --> 00:15:20,279
Onlara diyorum ki,
hayat hangi hikâyelere kulak verdiğimiz

369
00:15:20,279 --> 00:15:23,669
ve hangilerini düzenleyeceğimize 
dair verdiğimiz kararlardan ibarettir.

370
00:15:23,669 --> 00:15:25,969
Gözden geçirmek için
gösterilen çabaya değer

371
00:15:25,969 --> 00:15:29,159
çünkü hayat kalitemiz için
kendimize anlattığımız hikâyelerden

372
00:15:29,159 --> 00:15:30,953
daha önemli bir şey yok.

373
00:15:30,953 --> 00:15:34,468
Kendi hayat hikâyelerimizi yazarken

374
00:15:34,468 --> 00:15:38,373
kendi Pulitzer Ödülümüzü
kazanmayı hedeflemeliyiz.

375
00:15:38,397 --> 00:15:41,266
Birçoğumuz yardıma direnç gösteren
şikayetçilerden değiliz

376
00:15:41,290 --> 00:15:43,643
ya da en azından 
öyle olduğumuza inanmıyoruz.

377
00:15:43,667 --> 00:15:46,718
Ancak endişeli, öfkeli veya kırılgan
hissettiğimiz zamanlarda

378
00:15:46,718 --> 00:15:49,009
bu role kaymak çok kolay.

379
00:15:49,329 --> 00:15:52,500
O yüzden, zor bir durumun içerisinde
olduğunuz bir sonraki seferde,

380
00:15:52,500 --> 00:15:53,569
hatırlayın,

381
00:15:53,593 --> 00:15:55,140
hepimiz öleceğiz.

382
00:15:55,140 --> 00:15:56,569
(Gülüşmeler)

383
00:15:56,593 --> 00:15:59,101
Sonra da düzenleme gereçlerinizi çıkarın

384
00:15:59,125 --> 00:16:00,744
ve kendinize şunu sorun:

385
00:16:00,768 --> 00:16:04,380
Ben hikâyemin nasıl olmasını istiyorum?

386
00:16:04,929 --> 00:16:08,395
Sonra da gidin ve 
kendi şaheserinizi yazın.

387
00:16:08,716 --> 00:16:09,899
Teşekkürler.

388
00:16:09,899 --> 00:16:12,526
(Alkışlar)