1
00:00:00,793 --> 00:00:04,696
Zacznę od przytoczenia wiadomości,
którą ostatnio dostałam.

2
00:00:05,252 --> 00:00:08,053
Moja skrzynka odbiorcza
jest dość nietypowa,

3
00:00:08,077 --> 00:00:09,567
ponieważ jestem terapeutką

4
00:00:09,591 --> 00:00:13,035
odpowiedzialną za kolumnę porad
"Drogi terapeuto",

5
00:00:13,059 --> 00:00:15,453
więc wyobraźcie sobie,
jakie wiadomości dostaję.

6
00:00:15,477 --> 00:00:19,731
Przeczytałam tysiące
bardzo osobistych listów

7
00:00:19,755 --> 00:00:22,396
od nieznajomych z całego świata.

8
00:00:22,420 --> 00:00:24,689
Tematy są różne,
od złamanych serc i straty

9
00:00:24,713 --> 00:00:27,172
po kłótnie z rodzicami albo z rodzeństwem.

10
00:00:27,196 --> 00:00:29,558
Wszystkie przechowuję w folderze,

11
00:00:29,582 --> 00:00:31,925
który nazwałam "Trudy życia".

12
00:00:32,428 --> 00:00:35,753
Dostaję takich wiadomości bardzo dużo

13
00:00:35,777 --> 00:00:37,692
i chcę zaprosić was do mojego świata,

14
00:00:37,716 --> 00:00:39,595
aby przeczytać jedną z nich.

15
00:00:40,412 --> 00:00:41,566
Oto ona.

16
00:00:46,578 --> 00:00:47,970
"Drogi terapeuto,

17
00:00:48,379 --> 00:00:49,866
jestem mężatką od 10 lat

18
00:00:49,890 --> 00:00:52,222
i jeszcze parę lat temu
wszystko szło świetnie.

19
00:00:52,530 --> 00:00:55,167
Ale mąż zaczął się ze mną
coraz rzadziej kochać

20
00:00:55,191 --> 00:00:57,239
i teraz prawie w ogóle
nie uprawiamy seksu".

21
00:00:57,263 --> 00:00:59,318
Założę się, że nie tego
się spodziewaliście.

22
00:00:59,342 --> 00:01:00,374
(Śmiech)

23
00:01:00,398 --> 00:01:03,547
"Wczoraj wieczorem odkryłam,
że od paru miesięcy

24
00:01:03,571 --> 00:01:06,055
w tajemnicy odbywa długie,
nocne rozmowy telefoniczne

25
00:01:06,079 --> 00:01:07,229
z kobietą z pracy.

26
00:01:07,916 --> 00:01:10,352
Wyguglałam ją i jest przepiękna.

27
00:01:10,376 --> 00:01:12,146
Nie mogę uwierzyć, że to się dzieje.

28
00:01:12,170 --> 00:01:14,875
Ojciec miał romans
z kobietą z pracy, gdy byłam młoda,

29
00:01:14,899 --> 00:01:16,753
i rozbiło to naszą rodzinę.

30
00:01:17,059 --> 00:01:19,402
Chyba nie muszę mówić, że jestem załamana.

31
00:01:19,426 --> 00:01:20,760
Jeśli zostanę w tym związku,

32
00:01:20,784 --> 00:01:22,790
nigdy nie będę w stanie zaufać mężowi,

33
00:01:22,814 --> 00:01:26,863
ale nie chcę, żeby dzieci
musiały znosić rozwód, miały macochę...

34
00:01:27,302 --> 00:01:28,762
Co powinnam zrobić?".

35
00:01:30,743 --> 00:01:34,101
Co, waszym zdaniem, powinna zrobić?

36
00:01:34,631 --> 00:01:35,965
Gdybyście dostali taki list,

37
00:01:35,989 --> 00:01:39,227
pewnie byście myśleli o tym,
jak bolesna jest zdrada.

38
00:01:39,602 --> 00:01:42,895
Albo o tym, jak bolesna
jest w tym szczególnym przypadku,

39
00:01:42,919 --> 00:01:45,387
ze względu na doświadczenia
autorki z ojcem.

40
00:01:45,891 --> 00:01:48,511
I, jak ja, pewnie byście czuli
empatię wobec tej kobiety

41
00:01:48,535 --> 00:01:51,924
i mieli, jak by to ładnie powiedzieć,

42
00:01:51,948 --> 00:01:53,996
"niezbyt pozytywne" odczucia
wobec jej męża.

43
00:01:54,968 --> 00:01:57,680
Tego typu myśli pojawiają się
również w mojej głowie,

44
00:01:57,704 --> 00:01:59,686
gdy czytam takie listy.

45
00:01:59,710 --> 00:02:03,129
Ale muszę być bardzo ostrożna,
kiedy na nie odpowiadam,

46
00:02:03,153 --> 00:02:07,108
bo wiem, że każdy list jest historią

47
00:02:07,132 --> 00:02:09,080
opowiedzianą tylko z jednej strony.

48
00:02:09,104 --> 00:02:12,144
I że jej druga wersja również istnieje.

49
00:02:12,168 --> 00:02:13,588
Zawsze.

50
00:02:14,130 --> 00:02:17,136
Mówię o tym, bo jako terapeutka
zrozumiałam przynajmniej jedno:

51
00:02:17,160 --> 00:02:20,787
że wszyscy jesteśmy
nierzetelnymi narratorami naszych żyć.

52
00:02:21,206 --> 00:02:22,446
Ja jestem.

53
00:02:22,863 --> 00:02:24,013
Wy jesteście.

54
00:02:24,365 --> 00:02:26,574
I każdy, kogo znacie, też jest.

55
00:02:26,598 --> 00:02:28,075
Pewnie nie powinnam tego mówić,

56
00:02:28,099 --> 00:02:30,052
bo teraz nie uwierzycie w moją prelekcję.

57
00:02:30,076 --> 00:02:31,091
(Śmiech)

58
00:02:31,115 --> 00:02:33,536
Nie mówię, że specjalnie ściemniamy.

59
00:02:33,560 --> 00:02:36,633
Większość tego, co opowiadają
mi ludzie, jest prawdą,

60
00:02:36,657 --> 00:02:38,982
ale pokazaną z ich obecnego
punktu widzenia.

61
00:02:39,006 --> 00:02:41,390
W zależności od tego,
na czym się skupiają,

62
00:02:41,414 --> 00:02:42,948
co uwzględniają, a co pomijają,

63
00:02:42,972 --> 00:02:45,247
co widzą i co chcą, abym ja widziała,

64
00:02:45,271 --> 00:02:47,615
opowiadają swoje historie
w odpowiedni sposób.

65
00:02:48,009 --> 00:02:50,807
Pięknie opisał to psycholog Jerome Bruner,

66
00:02:50,831 --> 00:02:55,140
"Opowiadając historię, nieuchronnie
zajmujemy stanowisko moralne".

67
00:02:55,826 --> 00:02:58,427
Każde z nas nosi w sobie
historie ze swojego życia.

68
00:02:58,451 --> 00:03:00,975
Czemu podjęto jakieś decyzje,
czemu coś się nie udało,

69
00:03:00,999 --> 00:03:02,999
czemu traktowaliśmy kogoś
w pewien sposób -

70
00:03:03,023 --> 00:03:04,652
no bo przecież mu się należało --

71
00:03:04,676 --> 00:03:06,676
czemu ktoś traktował nas
w pewien sposób...

72
00:03:06,700 --> 00:03:08,699
mimo tego, że nam się nie należało.

73
00:03:08,723 --> 00:03:11,635
Dzięki historiom
nadajemy sens swojemu życiu.

74
00:03:11,659 --> 00:03:14,325
Ale co, jeśli historie, które opowiadamy,

75
00:03:14,349 --> 00:03:17,872
wprowadzają w błąd, są niepełne
albo po prostu niesłuszne?

76
00:03:18,929 --> 00:03:20,609
Zamiast iść do przodu,

77
00:03:20,633 --> 00:03:22,417
stajemy się więźniami tych opowieści.

78
00:03:22,441 --> 00:03:25,777
Zakładamy, że to okoliczności
kreują nasze historie.

79
00:03:26,100 --> 00:03:28,150
Moja praca za każdym razem udowadnia mi,

80
00:03:28,174 --> 00:03:30,174
że jest dokładnie na odwrót.

81
00:03:30,198 --> 00:03:33,857
To, jak przedstawiamy nasze życie,
kształtuje to, jakie ono będzie.

82
00:03:34,891 --> 00:03:36,463
Nasze opowieści są niebezpieczne,

83
00:03:36,487 --> 00:03:37,823
ponieważ mogą nas zniszczyć,

84
00:03:37,847 --> 00:03:39,134
ale mają też w sobie siłę.

85
00:03:39,158 --> 00:03:42,528
Oznacza to, że jeśli możemy
zmienić swoje historie,

86
00:03:42,552 --> 00:03:44,541
możemy też zmienić swoje życie.

87
00:03:44,565 --> 00:03:46,692
Dzisiaj chcę wam pokazać, jak.

88
00:03:47,494 --> 00:03:49,414
Powiedziałam wam, że jestem terapeutką,

89
00:03:49,438 --> 00:03:52,284
taką prawdziwą - w tym jestem
wiarygodną narratorką.

90
00:03:52,308 --> 00:03:54,554
Ale jeśli, powiedzmy, jestem w samolocie

91
00:03:54,578 --> 00:03:56,465
i ktoś pyta się, czym się zajmuję,

92
00:03:56,489 --> 00:03:58,637
to zazwyczaj mówię, że jestem redaktorką.

93
00:03:58,947 --> 00:04:01,439
Mówię tak między innym dlatego,
że na "terapeutkę"

94
00:04:01,463 --> 00:04:04,227
zwykle dostaję dziwną odpowiedź w stylu

95
00:04:04,531 --> 00:04:06,256
"O, terapeutka.

96
00:04:06,280 --> 00:04:08,379
Będziesz mnie pani psychoanalizować?".

97
00:04:08,403 --> 00:04:09,936
A ja myślę sobie, "A: nie,

98
00:04:09,960 --> 00:04:12,414
i B: niby czemu miałabym to tutaj robić?

99
00:04:12,438 --> 00:04:13,884
Gdybym była ginekolożką,

100
00:04:13,908 --> 00:04:16,379
też byś zapytała,
czy zrobię ci teraz badanie?".

101
00:04:16,403 --> 00:04:18,378
(Śmiech)

102
00:04:19,200 --> 00:04:21,406
Ale, przede wszystkim, mówię tak,

103
00:04:21,430 --> 00:04:23,037
bo jest to po prostu prawda.

104
00:04:23,061 --> 00:04:25,722
Zadaniem terapeuty
jest pomóc ludziom w redagowaniu,

105
00:04:25,746 --> 00:04:28,394
ale, co ciekawe, w mojej roli
jako Drogi terapeuta,

106
00:04:28,418 --> 00:04:31,227
redagując nie robię tego
tylko dla jednej osoby,

107
00:04:31,251 --> 00:04:33,378
ale uczę wszystkich czytelników,

108
00:04:33,402 --> 00:04:35,981
za pomocą jednego listu tygodniowo.

109
00:04:36,005 --> 00:04:37,528
Rozważam następujące kwestie:

110
00:04:37,552 --> 00:04:39,630
"Co jest nieistotne?"

111
00:04:39,654 --> 00:04:42,960
"Czy protagonista idzie do przodu,
czy zatacza koła,

112
00:04:42,984 --> 00:04:45,913
czy bohaterowie poboczni
są istotni, czy przeszkadzają?",

113
00:04:45,937 --> 00:04:48,124
Czy elementy fabuły ukazują motyw?".

114
00:04:48,630 --> 00:04:50,161
Zauważyłam,

115
00:04:50,185 --> 00:04:54,183
że opowieści większości osób skupiają się
na dwóch kluczowych motywach.

116
00:04:54,207 --> 00:04:55,729
Pierwszym jest wolność,

117
00:04:55,753 --> 00:04:57,469
a drugim - zmiana.

118
00:04:57,493 --> 00:05:00,839
To od nich zaczynam proces redakcji.

119
00:05:00,863 --> 00:05:03,571
Skupmy się przez chwilę na wolności.

120
00:05:03,595 --> 00:05:05,639
Nasze opowieści brzmią mniej więcej tak:

121
00:05:06,473 --> 00:05:08,286
na ogół wierzymy,

122
00:05:08,310 --> 00:05:11,750
że nasza wolność jest nieograniczona.

123
00:05:12,217 --> 00:05:14,283
Do czasu, gdy pojawia się problem

124
00:05:14,307 --> 00:05:16,841
i nagle tej wolności nie mamy wcale.

125
00:05:16,865 --> 00:05:19,493
Wiele z tych opowieści mówi
o byciu w potrzasku, prawda?

126
00:05:19,517 --> 00:05:22,102
Czujemy się uwięzieni
przez rodzinę, miejsce pracy,

127
00:05:22,126 --> 00:05:24,238
związki czy przeszłość.

128
00:05:24,599 --> 00:05:27,726
Nieraz sami więzimy się
w narracji samobiczowania...

129
00:05:27,750 --> 00:05:29,327
Doskonale znacie te historie.

130
00:05:29,351 --> 00:05:31,232
Motyw "Wszyscy maja lepiej ode mnie",

131
00:05:31,256 --> 00:05:33,126
kreowany przez media społecznościowe.

132
00:05:33,150 --> 00:05:35,711
A także "jestem pozerem",
"jestem odstręczający",

133
00:05:35,735 --> 00:05:37,648
czy "nigdy mi się nie ułoży".

134
00:05:37,672 --> 00:05:41,130
"Gdy mówię 'Cześć, Siri', a ona
nie odpowiada, więc mnie nienawidzi".

135
00:05:41,936 --> 00:05:44,277
Widzę, że nie tylko ja tak mam.

136
00:05:45,482 --> 00:05:49,209
Kobieta, która napisała ten list,
również czuje się uwięziona.

137
00:05:49,233 --> 00:05:51,828
Jeśli zostanie z mężem,
już nigdy mu nie zaufa,

138
00:05:51,852 --> 00:05:54,297
ale jeśli odejdzie,
to ucierpią na tym dzieci.

139
00:05:54,900 --> 00:06:00,308
Jest rysunek, który świetnie przedstawia
sedno takich sytuacji.

140
00:06:00,332 --> 00:06:02,824
Jest tam więzień szarpiący kratami,

141
00:06:02,848 --> 00:06:04,824
który desperacko próbuje się wydostać.

142
00:06:04,848 --> 00:06:07,039
Ale po lewej i prawej stronie nic nie ma.

143
00:06:07,063 --> 00:06:08,894
Żadnych krat.

144
00:06:08,918 --> 00:06:11,174
Więzień nie jest w więzieniu.

145
00:06:11,877 --> 00:06:13,058
Tak jak większość z nas.

146
00:06:13,082 --> 00:06:14,602
Czujemy się przytłoczeni,

147
00:06:14,626 --> 00:06:16,898
uwięzieni w emocjonalnej celi więziennej.

148
00:06:16,922 --> 00:06:18,898
Ale nie wychodzimy bokiem na wolność,

149
00:06:18,922 --> 00:06:20,819
bo wiemy, że jest w tym pewien haczyk.

150
00:06:21,122 --> 00:06:23,648
Wolność wiąże się z odpowiedzialnością.

151
00:06:23,672 --> 00:06:27,191
A jeśli weźmiemy odpowiedzialność
za naszą część historii,

152
00:06:27,595 --> 00:06:29,690
może okazać się, że musimy się zmienić.

153
00:06:29,714 --> 00:06:32,686
Zmiana jest drugim motywem
typowym dla naszych opowieści.

154
00:06:32,710 --> 00:06:34,176
Wygląda to mniej więcej tak:

155
00:06:34,200 --> 00:06:36,693
dana osoba mówi, "chcę się zmienić".

156
00:06:36,717 --> 00:06:38,685
A tak naprawdę kryje się za tym

157
00:06:38,709 --> 00:06:42,024
"chcę, aby inny bohater
tej historii się zmienił".

158
00:06:42,336 --> 00:06:44,158
Terapeuci opisują to następująco:

159
00:06:44,182 --> 00:06:46,628
"Gdyby babcia miała wąsy,
to by była dziadkiem".

160
00:06:46,652 --> 00:06:47,811
No cóż.

161
00:06:47,835 --> 00:06:48,836
(Śmiech)

162
00:06:48,860 --> 00:06:50,924
Nie ma to sensu, prawda?

163
00:06:51,841 --> 00:06:54,916
Niby czemu protagonista,
będący główną postacią w historii,

164
00:06:54,940 --> 00:06:56,336
miałby się zmienić?

165
00:06:56,360 --> 00:06:57,869
Być może dlatego, że zmiana,

166
00:06:57,893 --> 00:06:59,657
nawet bardzo pozytywna,

167
00:06:59,681 --> 00:07:02,227
niesie za sobą
zaskakujące poczucie straty.

168
00:07:02,251 --> 00:07:03,992
Starty tego, co znajome.

169
00:07:04,016 --> 00:07:07,298
Nawet jeśli znajome
jest nieprzyjemne albo żałosne,

170
00:07:07,322 --> 00:07:09,454
to znamy bohaterów,
miejsce akcji i fabułę,

171
00:07:09,478 --> 00:07:12,084
aż do powtarzającego się
w historii dialogu.

172
00:07:12,108 --> 00:07:13,402
"Nigdy nie robisz prania!".

173
00:07:13,426 --> 00:07:14,587
"Ostatnio zrobiłem!".

174
00:07:14,611 --> 00:07:15,812
"Tak? Niby kiedy?".

175
00:07:15,836 --> 00:07:17,646
Jest coś dziwnie pocieszającego w tym,

176
00:07:17,670 --> 00:07:21,486
że doskonale wiemy,
jak za każdym razem potoczy się historia.

177
00:07:22,050 --> 00:07:25,623
Napisanie nowego rozdziału
wiąże się z wyprawą w nieznane.

178
00:07:25,647 --> 00:07:27,856
To niczym patrzenie na pustą kartkę.

179
00:07:27,880 --> 00:07:31,905
Każdy pisarz wam powie,
że nie ma nic gorszego od pustej strony.

180
00:07:32,356 --> 00:07:33,833
Sprawa jest prosta.

181
00:07:33,857 --> 00:07:35,856
Gdy już zredagujemy swoją historię,

182
00:07:35,880 --> 00:07:38,936
kolejny rozdział będzie pisać się
znacznie łatwiej.

183
00:07:39,289 --> 00:07:42,637
W naszej kulturze tak wiele mówi się
o poznawaniu samego siebie.

184
00:07:42,661 --> 00:07:46,304
Ale żeby się poznać,
najpierw musimy się "odznać".

185
00:07:46,328 --> 00:07:49,818
Uwolnić się od naszej wersji historii,
którą sobie powtarzaliśmy,

186
00:07:49,842 --> 00:07:51,746
aby móc cieszyć się życiem,

187
00:07:51,770 --> 00:07:55,330
a nie zamartwiać tym,
co wmawialiśmy sobie na jego temat.

188
00:07:55,827 --> 00:07:58,733
Właśnie tak możemy wydostać się zza krat.

189
00:07:59,197 --> 00:08:02,518
Wróćmy więc do listu
tej kobiety od zdrady.

190
00:08:02,542 --> 00:08:04,654
Zapytała mnie, co powinna zrobić.

191
00:08:04,678 --> 00:08:07,162
W moim gabinecie widnieje takie słowo:

192
00:08:07,186 --> 00:08:09,194
ultrakrepidarianizm.

193
00:08:09,218 --> 00:08:13,763
Wyrażanie opinii i rad w sprawach będących
poza obszarem wiedzy danej osoby.

194
00:08:13,787 --> 00:08:15,041
Świetne słowo, prawda?

195
00:08:15,065 --> 00:08:16,690
Pasuje do wielu sytuacji,

196
00:08:16,714 --> 00:08:19,417
więc po tej prelekcji
pewnie też będziecie go używać.

197
00:08:19,441 --> 00:08:22,420
Używam go, ponieważ jako terapeutka

198
00:08:22,444 --> 00:08:24,772
mogę pomóc ludziom uporządkować problemy,

199
00:08:24,796 --> 00:08:27,264
ale nie mogę za nich
podejmować życiowych decyzji.

200
00:08:27,644 --> 00:08:30,293
Tylko sami możemy napisać swoje historie,

201
00:08:30,317 --> 00:08:32,508
ale potrzebujemy do tego
odpowiednich narzędzi.

202
00:08:32,532 --> 00:08:36,338
Chciałabym, żebyśmy wspólnie
zredagowali list tej kobiety,

203
00:08:36,362 --> 00:08:39,564
celem pokazania, w jaki sposób sami
możemy poprawiać swoje historie.

204
00:08:39,928 --> 00:08:42,236
Na początek poproszę was,

205
00:08:42,260 --> 00:08:45,512
abyście pomyśleli o historii,
którą sobie powtarzacie,

206
00:08:45,536 --> 00:08:47,697
a która być może wam nie służy.

207
00:08:47,721 --> 00:08:50,865
Może to być historia o jakiejś sytuacji,
której doświadczacie,

208
00:08:50,889 --> 00:08:53,317
jakiejś osobie w waszym życiu,

209
00:08:53,341 --> 00:08:55,309
a może nawet o was samych.

210
00:08:55,793 --> 00:08:58,648
Skupcie się też na bohaterach pobocznych.

211
00:08:58,672 --> 00:09:03,677
Kim są ludzie, którzy pomagają wam
pielęgnować negatywną wersję tej historii?

212
00:09:04,109 --> 00:09:07,412
Na przykład, jeżeli autorka listu
powiedziała znajomym, co się stało,

213
00:09:07,436 --> 00:09:11,101
zapewne okazali jej tak zwane
"współczucie idioty".

214
00:09:11,125 --> 00:09:13,995
Oznacza to przytakiwanie
danej historii słowami:

215
00:09:14,019 --> 00:09:15,924
"masz rację, to bardzo niesprawiedliwe",

216
00:09:15,948 --> 00:09:18,472
gdy znajomy nie dostał awansu,
na który miał nadzieję,

217
00:09:18,496 --> 00:09:20,872
choć wiemy, że było tak już parę razy,

218
00:09:20,896 --> 00:09:23,787
ponieważ tak naprawdę się nie przykłada

219
00:09:23,811 --> 00:09:25,988
i zapewne kradnie też akcesoria biurowe.

220
00:09:26,012 --> 00:09:27,095
(Śmiech)

221
00:09:27,119 --> 00:09:29,624
Mówimy "masz rację, ale z niego dupek",

222
00:09:29,648 --> 00:09:32,664
kiedy koleżanka mówi nam,
że zerwał z nią chłopak,

223
00:09:32,688 --> 00:09:34,588
choć wiemy, że są pewne zachowania,

224
00:09:34,612 --> 00:09:36,380
które powtarza w związkach,

225
00:09:36,404 --> 00:09:39,432
jak ciągłe wysyłanie wiadomości
czy przeszukiwanie jego szafek,

226
00:09:39,456 --> 00:09:41,337
które prowadzą do takiego zakończenia.

227
00:09:41,361 --> 00:09:43,055
Sęk w tym,

228
00:09:43,079 --> 00:09:45,413
że jeżeli każda wizyta w barze
kończy się kłótnią,

229
00:09:45,437 --> 00:09:46,923
to zapewne problemem jesteś ty.

230
00:09:46,947 --> 00:09:48,848
(Śmiech)

231
00:09:48,872 --> 00:09:52,587
Aby zostać dobrym redaktorem,
musimy zaoferować mądre współczucie

232
00:09:52,611 --> 00:09:55,126
nie tylko naszym znajomym, ale i sobie.

233
00:09:55,150 --> 00:09:57,903
Książkowo nazywa się to chyba

234
00:09:57,927 --> 00:10:00,434
"przekazywanie gorzkiej prawdy
ze współczuciem".

235
00:10:00,894 --> 00:10:02,690
Te prawdy są oznaką współczucia,

236
00:10:02,714 --> 00:10:05,832
ponieważ pomagają nam ujrzeć to,
co pominęliśmy w swojej historii.

237
00:10:05,856 --> 00:10:09,716
Prawda jest taka, że nie wiemy,
czy mąż tej kobiety ma romans,

238
00:10:09,740 --> 00:10:12,550
ani dlaczego ich relacje seksualne
osłabły przed dwoma laty,

239
00:10:12,574 --> 00:10:15,325
ani o czym są te nocne
rozmowy telefoniczne.

240
00:10:15,623 --> 00:10:17,803
Możliwe, że ze względu
na swoją przeszłość,

241
00:10:17,827 --> 00:10:20,319
ona pisze historię o zdradzie,

242
00:10:20,343 --> 00:10:25,373
ale zapewne pomija jakieś fakty,
o których wolałaby, abym nie wiedziała,

243
00:10:25,397 --> 00:10:27,397
a może nawet ukrywa je przed samą sobą.

244
00:10:28,070 --> 00:10:30,683
To jak z tym facetem,
który przechodzi test Rorschacha.

245
00:10:30,707 --> 00:10:32,401
Wiecie, o co w nim chodzi?

246
00:10:32,425 --> 00:10:35,310
Psycholog pokazuje plamy atramentowe,
które wyglądają tak,

247
00:10:35,334 --> 00:10:37,844
i pyta: "Co pan widzi?".

248
00:10:38,167 --> 00:10:40,763
Facet patrzy na tę plamę i mówi:

249
00:10:40,787 --> 00:10:44,304
"No, na pewno nie widzę krwi".

250
00:10:45,625 --> 00:10:47,334
A badający odpowiada:

251
00:10:47,358 --> 00:10:50,812
"Dobrze, a czego jeszcze
na pewno pan nie widzi?"

252
00:10:51,462 --> 00:10:53,932
W literaturze nazywamy to
punktem widzenia.

253
00:10:53,956 --> 00:10:56,399
Czego nie chce zobaczyć narrator?

254
00:10:56,733 --> 00:10:59,709
Chcę wam przeczytać jeszcze jeden list.

255
00:11:00,797 --> 00:11:02,982
Oto on.

256
00:11:04,790 --> 00:11:06,470
"Drogi terapeuto,

257
00:11:07,575 --> 00:11:09,477
potrzebuję rady w sprawie żony.

258
00:11:09,501 --> 00:11:11,525
Ostatnio wszystko, co robię, ją irytuje,

259
00:11:11,549 --> 00:11:14,791
nawet drobnostki, na przykład,
że hałasuję przy jedzeniu.

260
00:11:15,144 --> 00:11:19,098
Zauważyłem, że po kryjomu próbuje
dolewać mi mleka do granoli,

261
00:11:19,122 --> 00:11:21,041
żeby aż tak nie chrupała".

262
00:11:21,065 --> 00:11:22,331
(Śmiech)

263
00:11:22,355 --> 00:11:26,440
"Myślę, że jest wobec mnie krytyczna,
odkąd dwa lata temu zmarł mi ojciec.

264
00:11:26,464 --> 00:11:27,703
Byłem z nim bardzo blisko,

265
00:11:27,727 --> 00:11:29,646
a jej ojciec odszedł, gdy była młoda,

266
00:11:29,670 --> 00:11:32,251
więc nie była w stanie zrozumieć,
przez co przechodzę.

267
00:11:32,275 --> 00:11:34,729
Mam w pracy koleżankę,
która rozumie moją rozpacz,

268
00:11:34,753 --> 00:11:36,848
bo sama kilka miesięcy temu straciła ojca.

269
00:11:36,872 --> 00:11:40,031
Chciałbym móc porozmawiać z żoną tak,
jak robię to z koleżanką,

270
00:11:40,055 --> 00:11:42,738
ale mam wrażenie,
że ona ledwie mnie teraz znosi.

271
00:11:42,762 --> 00:11:44,708
Jak mogę odzyskać żonę?".

272
00:11:45,208 --> 00:11:46,358
Okej.

273
00:11:46,891 --> 00:11:49,193
Pewnie zauważyliście,

274
00:11:49,217 --> 00:11:52,194
że jest to ta sama historia,
którą przeczytałam wam wcześniej,

275
00:11:52,218 --> 00:11:54,812
po prostu opowiedziana
z perspektywy innego narratora.

276
00:11:54,836 --> 00:11:57,270
Jej historia opowiada o mężu,
który ją zdradza,

277
00:11:57,294 --> 00:12:00,666
jego historia opowiada o żonie,
która nie rozumie jego bólu.

278
00:12:01,069 --> 00:12:04,387
Godne uwagi jest to, że pomimo różnic,

279
00:12:04,411 --> 00:12:08,405
obie historie opowiadają
o tęsknocie za więzią.

280
00:12:08,754 --> 00:12:11,182
Jeżeli zrezygnujemy
z narracji pierwszoosobowej

281
00:12:11,206 --> 00:12:13,952
i napiszemy historię
z perspektywy drugiego bohatera,

282
00:12:13,976 --> 00:12:16,787
może okazać się, że nagle
będziemy bardziej przychylni,

283
00:12:16,811 --> 00:12:18,674
a fabuła się rozszerzy.

284
00:12:19,262 --> 00:12:22,033
To najtrudniejszy krok
w procesie redagowania,

285
00:12:22,057 --> 00:12:24,682
ale właśnie tam zaczyna się zmiana.

286
00:12:24,706 --> 00:12:28,242
Co by się stało, gdybyście spojrzeli
na swoją historię

287
00:12:28,266 --> 00:12:31,018
i napisali ją, patrząc oczami
drugiej osoby?

288
00:12:31,577 --> 00:12:35,127
Co byście zauważyli
z tej szerszej perspektywy?

289
00:12:35,889 --> 00:12:38,556
Pracując z ludźmi cierpiącymi
na depresję, czasami mówię:

290
00:12:38,580 --> 00:12:41,582
"Nie jesteś jeszcze osobą,
z którą można o tobie porozmawiać",

291
00:12:41,606 --> 00:12:44,826
ponieważ depresja zaburza nasze historie
w pewien szczególny sposób.

292
00:12:44,850 --> 00:12:46,826
Ogranicza naszą perspektywę.

293
00:12:47,130 --> 00:12:50,486
To samo dzieje się, kiedy czujemy się
samotni, zranieni albo odrzuceni.

294
00:12:50,510 --> 00:12:52,077
Wymyślamy przeróżne historie,

295
00:12:52,101 --> 00:12:54,054
które przepuszczamy przez wąską soczewkę,

296
00:12:54,078 --> 00:12:56,100
z której korzystamy nieświadomie.

297
00:12:56,610 --> 00:13:00,364
W ten oto sposób sami
zasypujemy się fake newsami.

298
00:13:01,332 --> 00:13:03,198
Muszę się do czegoś przyznać.

299
00:13:03,908 --> 00:13:06,466
To ja napisałam list
z perspektywy tego męża.

300
00:13:06,890 --> 00:13:08,865
Nie macie pojęcia, jak długo rozmyślałam,

301
00:13:08,889 --> 00:13:11,006
czy wybrać granolę,
czy chipsy z chleba pita.

302
00:13:11,030 --> 00:13:14,358
Napisałam go, bazując
na wszystkich możliwych narracjach,

303
00:13:14,382 --> 00:13:16,002
które poznałam na przestrzeni lat,

304
00:13:16,026 --> 00:13:19,609
nie tylko podczas praktyki,
ale również w swojej kolumnie.

305
00:13:19,633 --> 00:13:20,898
Gdy dochodziło do tego,

306
00:13:20,922 --> 00:13:25,668
że dwie osoby w tej samej sytuacji
napisały do mnie za plecami drugiej,

307
00:13:25,692 --> 00:13:29,422
a ja widzę dwie wersje tej samej historii
czekające w skrzynce odbiorczej.

308
00:13:29,446 --> 00:13:31,104
To naprawdę się wydarzyło.

309
00:13:31,771 --> 00:13:34,688
Nie znam drugiej strony
opowieści tej kobiety,

310
00:13:34,712 --> 00:13:36,226
ale wiem jedno:

311
00:13:36,250 --> 00:13:37,948
to ona musi ją napisać.

312
00:13:37,972 --> 00:13:40,047
Ponieważ po odważnym zredagowaniu

313
00:13:40,071 --> 00:13:43,823
będzie mogła napisać list,
który nie opisuje sprawy tak czarno-biało.

314
00:13:43,847 --> 00:13:46,515
Nawet jeśli jej mąż ma jakiś romans -

315
00:13:46,539 --> 00:13:48,491
a tak może być -

316
00:13:48,515 --> 00:13:51,328
ona niekoniecznie zna całą fabułę.

317
00:13:52,096 --> 00:13:54,916
Sam fakt podjęcia się redakcji sprawi,

318
00:13:54,940 --> 00:13:58,340
że będzie mogła rozwinąć tę fabułę
na wiele sposobów.

319
00:13:59,224 --> 00:14:02,767
Czasami spotykam się z ludźmi,
którzy naprawdę utknęli,

320
00:14:02,791 --> 00:14:06,022
i robią wszystko,
żeby w tym utknięciu pozostać.

321
00:14:06,046 --> 00:14:08,628
Nazywamy ich nieporadnymi narzekaczami.

322
00:14:08,652 --> 00:14:10,246
Na pewno znacie takie osoby.

323
00:14:10,270 --> 00:14:14,080
Tacy ludzie na każdą sugestię odpowiadają:

324
00:14:14,424 --> 00:14:18,353
"Ta, nic z tego nie będzie, bo...",

325
00:14:18,801 --> 00:14:22,029
"Ta, znając moje szczęście,
to raczej mało prawdopodobne",

326
00:14:22,053 --> 00:14:26,124
"Serio chcę mieć więcej przyjaciół,
ale ludzie są mega irytujący".

327
00:14:26,148 --> 00:14:27,956
(Śmiech)

328
00:14:28,405 --> 00:14:30,108
Tak naprawdę odrzucają

329
00:14:30,132 --> 00:14:33,646
możliwość zredagowania historii,
w której tkwią w beznadziei.

330
00:14:34,210 --> 00:14:37,490
Do takich ludzi zwykle
podchodzę z innej strony.

331
00:14:37,514 --> 00:14:40,173
Mówię im coś innego.

332
00:14:40,197 --> 00:14:41,408
Mówię im:

333
00:14:42,172 --> 00:14:44,148
"Wszyscy umrzemy".

334
00:14:44,724 --> 00:14:47,902
Pewnie się teraz cieszycie,
że to nie do mnie chodzicie na terapię.

335
00:14:47,926 --> 00:14:50,701
Gapią się na mnie tak, jak wy teraz,

336
00:14:50,725 --> 00:14:52,698
takim pełnym zmieszania spojrzeniem.

337
00:14:52,722 --> 00:14:55,152
Wyjaśniam im wtedy, że jest historia,

338
00:14:55,176 --> 00:14:57,597
którą w końcu napiszą o każdym z nas.

339
00:14:58,127 --> 00:14:59,937
Oczywiście chodzi tu o nekrolog.

340
00:15:00,533 --> 00:15:04,336
Mówię, że zamiast pozostać
autorami swojego nieszczęścia,

341
00:15:05,040 --> 00:15:08,325
możemy przekształcić
te historie jeszcze za życia.

342
00:15:08,916 --> 00:15:11,622
Możemy stać się bohaterem,
a nie ofiarą naszej opowieści,

343
00:15:11,646 --> 00:15:14,694
zdecydować, co znajdzie się
na otwartej w naszych myślach stronie

344
00:15:14,718 --> 00:15:16,372
i ukształtuje naszą rzeczywistość.

345
00:15:17,026 --> 00:15:20,869
Mówię im, że życie polega na decydowaniu,
których historii chcemy słuchać,

346
00:15:20,893 --> 00:15:22,565
a które powinniśmy zredagować.

347
00:15:22,589 --> 00:15:25,565
I że zrobienie korekty jest warte zachodu,

348
00:15:25,589 --> 00:15:28,282
ponieważ największy wpływ
na jakość naszego życia

349
00:15:28,306 --> 00:15:30,490
mają historie, które sami
sobie opowiadamy.

350
00:15:30,943 --> 00:15:33,608
Mówię, że pisząc historie naszego życia,

351
00:15:34,340 --> 00:15:37,963
powinniśmy starać się
o osobistą nagrodę Pulitzera.

352
00:15:38,267 --> 00:15:41,205
Większość z nas nie jest
bezradnymi narzekaczami,

353
00:15:41,229 --> 00:15:42,913
a przynajmniej tak nam się wydaje.

354
00:15:43,527 --> 00:15:46,224
Bardzo łatwo przyjąć tę rolę,

355
00:15:46,248 --> 00:15:48,949
gdy czujemy się niespokojni,
źli czy bezbronni.

356
00:15:49,423 --> 00:15:52,077
Następnym razem,
gdy będziecie się z czymś zmagać,

357
00:15:52,101 --> 00:15:55,116
pamiętajcie, wszyscy umrzemy.

358
00:15:55,140 --> 00:15:56,569
(Śmiech)

359
00:15:56,593 --> 00:15:59,117
A następnie wyciągnijcie
swoje redaktorskie narzędzia,

360
00:15:59,141 --> 00:16:00,634
zadajcie sobie pytanie:

361
00:16:00,658 --> 00:16:03,860
"jaką chcę napisać historię?"

362
00:16:04,861 --> 00:16:08,582
i stwórzcie swoje arcydzieło.

363
00:16:08,606 --> 00:16:09,904
Dziękuję.

364
00:16:09,928 --> 00:16:12,311
(Brawa)