WEBVTT

00:00:00.733 --> 00:00:06.665
Buradan yaklaşık iki km uzakta,
Edinburgh'nın Old Town kısmında

00:00:06.689 --> 00:00:08.647
Panmure House var.

00:00:09.775 --> 00:00:11.270
Panmure House...

00:00:11.294 --> 00:00:17.605
dünyanın tanıdığı İskoç ekonomist

00:00:17.629 --> 00:00:18.779
Adam Smith'in eviydi.

00:00:19.761 --> 00:00:25.169
"Ulusların Zenginliği" isimli
önemli çalışmasında

00:00:25.193 --> 00:00:29.016
Adam Smith pek çok şeyin yanında

00:00:29.040 --> 00:00:32.017
bir ülkenin zenginlik ölçütünün

00:00:32.041 --> 00:00:36.459
yalnızca altın ve gümüş rezervlerinden
ibaret olmadığını savundu.

00:00:36.483 --> 00:00:42.236
Ona göre ölçüt,
ülkenin üretim ve ticaret toplamıydı.

00:00:42.260 --> 00:00:48.529
Sanırım bu, bugün gayrisafi
yurt içi hasıla olarak bildiğimiz şeyin

00:00:48.553 --> 00:00:52.363
en erken tanımlarından biriydi.

NOTE Paragraph

00:00:53.176 --> 00:00:56.278
Elbette o zamandan bu yana geçen senelerde

00:00:56.302 --> 00:01:01.715
üretim ve ticaret ölçümü, yani GSYİH

00:01:01.739 --> 00:01:04.680
çok daha önemli hâle geldi,

00:01:04.704 --> 00:01:05.985
öyle ki bugün --

00:01:06.009 --> 00:01:09.946
Adam Smith'in amacının
bu olduğunu da düşünmüyorum --

00:01:09.970 --> 00:01:15.165
GSYİH, bir ülkenin genel başarısında

00:01:15.189 --> 00:01:17.644
en önemli ölçüt olarak görülüyor.

00:01:18.242 --> 00:01:23.686
Benim görüşüm ise
bunun artık değişmesi gerektiği.

NOTE Paragraph

00:01:24.853 --> 00:01:29.830
Ülke olarak ölçmek istediğimiz şey
önemli olan şeydir.

00:01:29.854 --> 00:01:34.345
Asıl önemli olan bu,
çünkü bu siyasete yön verir,

00:01:34.369 --> 00:01:38.371
kamu faaliyetlerine yön verir.

00:01:38.395 --> 00:01:40.473
Böylesi bir içerikte de

00:01:40.497 --> 00:01:47.013
bir ülkenin başarısını ölçmede
GSYİH kısıtlamaları

00:01:47.037 --> 00:01:50.276
fazla bariz.

00:01:50.300 --> 00:01:55.487
GSYİH tüm işimizin verimini ölçüyor

00:01:55.511 --> 00:01:58.937
ama bu işlerin doğası hakkında
hiçbir bilgi vermiyor,

00:01:58.961 --> 00:02:03.393
bu işin faydalı veya tatmin edici
olup olmadığı gibi.

00:02:03.417 --> 00:02:09.956
Örneğin yasa dışı uyuşturucu tüketimi
üzerine değer koyabiliyor

00:02:09.980 --> 00:02:12.592
ama ödemesiz sağlık hizmetine değil.

00:02:13.708 --> 00:02:18.398
Kısa vadeli faaliyete değer veriyor,

00:02:18.422 --> 00:02:25.067
ekonomiye güç veren faaliyetlere,
bu faaliyetler uzun vadede

00:02:25.091 --> 00:02:29.852
gezegenimizin sürdürülebilirliğine
çok büyük zarar veriyor olsa da.

NOTE Paragraph

00:02:30.533 --> 00:02:34.225
Son on yıl içinde yansıttığımız

00:02:34.249 --> 00:02:37.657
siyasi ve ekonomik yükselme,

00:02:37.681 --> 00:02:40.684
büyüyen eşitsizlik,

00:02:40.708 --> 00:02:46.060
iklim krizinin zorluklarına bakış açımız,

00:02:46.084 --> 00:02:48.350
giderek artan otomasyon,

00:02:48.374 --> 00:02:51.663
yaşlanan bir nüfus...

00:02:51.687 --> 00:02:58.687
bir ülke ve bir toplum olarak
başarılı olmaya yönelik

00:02:58.711 --> 00:03:03.346
çok daha kapsamlı
bir tanıma olan gereksinim

00:03:03.370 --> 00:03:06.682
adeta zorunlu ve giderek artıyor da.

NOTE Paragraph

00:03:07.253 --> 00:03:10.079
Bu yüzden de İskoçya 2018'de

00:03:10.103 --> 00:03:14.984
önder olarak ilk adımı attı
ve yeni bir ağ kurdu:

00:03:15.008 --> 00:03:20.912
Wellbeing Economy Governments grubu,

00:03:20.936 --> 00:03:23.216
İskoçya, İzlanda ve Yeni Zelanda'yı

00:03:23.240 --> 00:03:29.812
malum sebeplerden dolayı
kurucu üyeler olarak bir araya getirdi.

00:03:29.836 --> 00:03:33.415
Bazen SIN ülkeler olarak anılıyoruz,

00:03:33.439 --> 00:03:37.407
oysa odak noktamız ortak fayda.

00:03:38.445 --> 00:03:41.773
Bu grubun amacı,

00:03:41.797 --> 00:03:44.496
GSYİH'nin dar çerçeveli ölçümüne
meydan okumak.

00:03:44.520 --> 00:03:48.250
Ekonomik büyüme önemli,

00:03:48.274 --> 00:03:50.171
evet önemli,

00:03:50.195 --> 00:03:53.916
ancak önemli olan tek şey değil.

00:03:53.940 --> 00:04:00.199
Ve GSYİH büyümesi için
başka hiçbir şeyden ödün verilmemeli.

00:04:00.903 --> 00:04:03.633
Oluşturduğumuz bu grubun amacı,

00:04:03.657 --> 00:04:08.308
ekonomik politikanın amacı

00:04:08.332 --> 00:04:11.441
toplu olarak refah olmalı:

00:04:11.465 --> 00:04:15.353
Bir nüfusun ne kadar
mutlu ve sağlıklı olduğu,

00:04:15.377 --> 00:04:18.743
yalnızca ne kadar zengin olduğu değil.

NOTE Paragraph

00:04:18.767 --> 00:04:22.350
Birazdan bu politikanın
etkilerine değineceğim.

00:04:22.374 --> 00:04:25.295
Ama öyle sanıyorum ki
bugün yaşadığımız dünyada,

00:04:25.319 --> 00:04:27.501
çok daha derin bir etkisi var.

00:04:27.525 --> 00:04:30.065
Refah konusuna yöneldiğimizde

00:04:30.089 --> 00:04:32.924
bir sohbet başlatıyoruz,

00:04:32.948 --> 00:04:36.909
bu sohbette çok derin
ve çok temel sorular ortaya çıkıyor.

00:04:36.933 --> 00:04:40.197
Hayatta bizim için önemli olan ne?

00:04:40.935 --> 00:04:45.317
Yaşadığımız topluluklarda
neye önem veriyoruz?

00:04:45.341 --> 00:04:49.086
Asıl olmak istediğimiz...

00:04:49.110 --> 00:04:51.496
...ne tür bir ülke? Ne tür bir toplum?

00:04:51.885 --> 00:04:55.195
İnsanları bu sorulara yönelterek

00:04:55.219 --> 00:04:57.285
onlardan cevap bulmalarını istediğimizde

00:04:57.309 --> 00:04:59.571
şuna inanıyorum ki
bugün gelişen dünyada

00:04:59.571 --> 00:05:01.388
pek çok ülkede hâkim olan

00:05:01.388 --> 00:05:09.126
siyasetin yabancılaştıran
ve tatminsiz etkisini düzeltmede

00:05:09.150 --> 00:05:11.567
çok daha fazla şansımız var.

NOTE Paragraph

00:05:12.360 --> 00:05:16.162
İskoçya'nın bu yola baş koyması
2007 yılına dayanıyor,

00:05:16.186 --> 00:05:20.063
o zaman kendi ulusal performans
altyapımızı yayımlamıştık,

00:05:20.087 --> 00:05:23.945
bugün kendimizi ölçtüğümüz
göstergelere bakıyorduk.

00:05:23.969 --> 00:05:28.278
O çeşitli göstergeler arasında
gelir eşitsizliği vardı,

00:05:28.302 --> 00:05:30.144
çocukların mutluluğu,

00:05:30.168 --> 00:05:33.906
yeşil alanlara erişim, konutlar.

00:05:33.930 --> 00:05:37.841
Bunların hiçbiri
GSYİH istatistiklerinde yok

00:05:37.865 --> 00:05:44.063
ama sağlıklı ve mutlu bir toplum için
her biri temel.

NOTE Paragraph

00:05:44.087 --> 00:05:49.721
(Alkışlar)

NOTE Paragraph

00:05:49.745 --> 00:05:53.316
İşte bu geniş çerçeveli yaklaşım
ekonomik stratejimizin merkezinde,

00:05:53.340 --> 00:05:57.199
ekonomik rekabette yaptığımız gibi

00:05:57.223 --> 00:06:00.471
eşitsizlik konusuna da
eşit önemi veriyoruz.

00:06:00.495 --> 00:06:02.339
Adil çalışmaya bir bağlılığımız var,

00:06:02.339 --> 00:06:05.234
çalışmanın tatmin edici
ve iyi maaşlı olduğundan emin olmaya.

00:06:05.258 --> 00:06:09.401
Bir Adil Geçiş Komisyonu oluşturma
kararını zaten verdik,

00:06:09.425 --> 00:06:13.403
sıfır karbon ekonomisine giden
yolumuzda bize rehberlik edecek.

00:06:13.427 --> 00:06:16.792
Geçmişteki ekonomik
dönüşümlerden biliyoruz ki

00:06:16.816 --> 00:06:20.553
eğer dikkatli olmazsak
kazanandan çok kaybeden olacak.

00:06:20.577 --> 00:06:24.545
İklim değişikliği ve otomasyon
zorluklarıyla yüzleşirken de

00:06:24.569 --> 00:06:27.926
bu hataları tekrar yapmamalıyız.

NOTE Paragraph

00:06:28.608 --> 00:06:31.689
Bence burada,
İskoçya'da yaptığımız iş çok önemli

00:06:31.713 --> 00:06:34.931
ama diğer ülkelerden öğrenecek
çok ama çok şeyimiz var.

00:06:34.955 --> 00:06:38.154
Biraz önce Wellbeing ağındaki

00:06:38.178 --> 00:06:40.815
partner uluslardan bahsettim:

00:06:40.839 --> 00:06:42.697
İzlanda ve Yeni Zelanda.

00:06:42.721 --> 00:06:46.904
Bunun konuyla ilgili olup olmadığı
kararını size bırakacağım;

00:06:46.928 --> 00:06:50.698
bu ülkelerin üçü de şu anda
bir kadın tarafından yönetiliyor.

NOTE Paragraph

00:06:50.722 --> 00:06:57.722
(Alkışlar)

NOTE Paragraph

00:07:02.001 --> 00:07:03.930
Onlar da harika iş çıkarıyorlar.

00:07:03.954 --> 00:07:08.781
2019 yılında Yeni Zelanda
ilk Wellbeing Bütçesini yayımladı,

00:07:08.805 --> 00:07:11.407
merkezinde akıl sağlığı vardı;

00:07:11.431 --> 00:07:16.684
İzlanda eşit ödeme, çocuk yardımı
ve ebeveyn haklarına önderlik ediyor,

00:07:16.708 --> 00:07:20.169
refah bir ekonomi
yaratma konusunu açılınca

00:07:20.193 --> 00:07:23.018
hemen aklımıza gelmeyen konular

00:07:23.042 --> 00:07:27.620
ama sağlıklı bir ekonomi
ve mutlu bir toplum için

00:07:27.644 --> 00:07:29.676
çok temel konular.

NOTE Paragraph

00:07:30.176 --> 00:07:35.113
Konuşmama Adam Smith
ve ''Ulusların Zenginliği''yle başladım.

00:07:35.137 --> 00:07:40.332
Adam Smith'in daha önceki çalışması
''Ahlaki Duygular Kuramı''nda,

00:07:40.356 --> 00:07:42.910
ki aynı derecede önemli diye düşünüyorum,

00:07:42.934 --> 00:07:47.463
şu gözlemi yaptı,
her hükûmetin değeri

00:07:47.487 --> 00:07:49.345
parçalı bir şekilde ölçülür,

00:07:49.369 --> 00:07:52.098
öyle ki bu insanları mutlu eder.

00:07:52.830 --> 00:07:56.497
Bence bu çok güzel temel bir prensip,

00:07:56.521 --> 00:08:02.379
refah konusunu tutundurmaya
çalışan tüm ülke grupları için.

00:08:02.403 --> 00:08:04.991
Hiçbirimiz yanıtları bilmiyoruz,

00:08:05.015 --> 00:08:08.692
hatta Adam Smith'in doğduğu yer,
İskoçya bile.

00:08:08.716 --> 00:08:13.448
Ancak bugün yaşadığımız dünyada,
büyüyen ayrım ve eşitsizliklerle,

00:08:13.472 --> 00:08:16.036
tatminsizlik ve yabancılaşmayla

00:08:16.060 --> 00:08:17.830
bu soruları sorup onlara yanıt aramak

00:08:17.854 --> 00:08:21.924
ve yalnızca zenginlik değil

00:08:21.948 --> 00:08:25.568
merkezinde refah olan
bir toplum vizyonu yaratmak

00:08:25.592 --> 00:08:32.323
daha önce hiç olmadığı kadar önemli.

NOTE Paragraph

00:08:32.347 --> 00:08:37.864
(Alkışlar)

NOTE Paragraph

00:08:37.888 --> 00:08:43.333
Şu anda İskoçya'nın güzel
ve güneşli başkentinde --

NOTE Paragraph

00:08:43.357 --> 00:08:45.103
(Kahkahalar)

NOTE Paragraph

00:08:45.127 --> 00:08:50.453
Aydınlanma döneminde
dünyaya liderlik eden ülkedesiniz,

00:08:50.477 --> 00:08:53.509
sanayi çağında dünyaya önderlik
edilmesine yardım eden ülkede,

00:08:53.533 --> 00:08:56.358
şu anda düşük karbon çağına doğru

00:08:56.382 --> 00:08:58.636
dünyaya önderlik etmeye hazırlanan ülkede.

00:08:58.660 --> 00:09:04.070
Şuna kararlıyım ki İskoçya aynı zamanda

00:09:04.094 --> 00:09:09.091
yaptığımız her şeyde insan refahını
merkezine koyacak şekilde

00:09:09.115 --> 00:09:13.600
dünya çapında ülke ve hükûmetlerin odağını
değiştirmeye yardım eden ülke olacak.

00:09:13.624 --> 00:09:17.506
Bence bunu bu nesle borçluyuz.

00:09:17.530 --> 00:09:19.764
Kesinlikle bunu bir sonraki nesle de

00:09:19.764 --> 00:09:23.578
ve sonrasındaki nesillere de borçlu
olduğumuzu düşünüyorum.

00:09:23.602 --> 00:09:27.467
Bunu yaptığımız takdirde,
Aydınlanma ülkesinden önderlik yaparak

00:09:27.491 --> 00:09:31.785
evimizde daha iyi,
daha sağlıklı, daha adil

00:09:31.809 --> 00:09:34.240
ve daha mutlu bir toplum yaratabiliriz.

00:09:34.264 --> 00:09:36.294
Biz de İskoçya'da üzerimize düşeni yaparak

00:09:36.318 --> 00:09:40.532
daha adil ve daha mutlu
bir dünya yaratıyoruz.

NOTE Paragraph

00:09:40.556 --> 00:09:41.945
Çok teşekkür ederim.

NOTE Paragraph

00:09:41.969 --> 00:09:47.531
(Alkışlar)