1
00:00:00,733 --> 00:00:06,665
Buradan yaklaşık iki km uzakta,
Edinburgh'nın Old Town kısmında

2
00:00:06,689 --> 00:00:08,647
Panmure House var.

3
00:00:09,775 --> 00:00:11,270
Panmure House...

4
00:00:11,294 --> 00:00:17,605
dünyanın tanıdığı İskoç ekonomist

5
00:00:17,629 --> 00:00:18,779
Adam Smith'in eviydi.

6
00:00:19,761 --> 00:00:25,169
"Ulusların Zenginliği" isimli
önemli çalışmasında

7
00:00:25,193 --> 00:00:29,016
Adam Smith pek çok şeyin yanında

8
00:00:29,040 --> 00:00:32,017
bir ülkenin zenginlik ölçütünün

9
00:00:32,041 --> 00:00:36,459
yalnızca altın ve gümüş rezervlerinden
ibaret olmadığını savundu.

10
00:00:36,483 --> 00:00:42,236
Ona göre ölçüt,
ülkenin üretim ve ticaret toplamıydı.

11
00:00:42,260 --> 00:00:48,529
Sanırım bu, bugün gayri safi
yurtiçi hasıla olarak bildiğimiz şeyin

12
00:00:48,553 --> 00:00:52,363
en erken tanımlarından biriydi.

13
00:00:53,176 --> 00:00:56,278
Elbette o zamandan bu yana geçen senelerde

14
00:00:56,302 --> 00:01:01,715
üretim ve ticaret ölçümü, yani GSYİH

15
00:01:01,739 --> 00:01:04,680
çok daha önemli hâle geldi,

16
00:01:04,704 --> 00:01:05,985
öyle ki bugün --

17
00:01:06,009 --> 00:01:09,946
Adam Smith'in amacının
bu olduğunu da düşünmüyorum --

18
00:01:09,970 --> 00:01:15,165
GSYİH, bir ülkenin genel başarısında

19
00:01:15,189 --> 00:01:17,644
en önemli ölçüt olarak görülüyor.

20
00:01:18,242 --> 00:01:23,686
Benim görüşüm ise
bunun artık değişmesi gerektiği.

21
00:01:24,853 --> 00:01:29,830
Ülke olarak ölçmek istediğimiz şey
önemli olan şeydir.

22
00:01:29,854 --> 00:01:34,345
Asıl önemli olan bu,
çünkü bu siyasete yön verir,

23
00:01:34,369 --> 00:01:38,371
kamu faaliyetlerine yön verir.

24
00:01:38,395 --> 00:01:40,473
Böylesi bir içerikte de

25
00:01:40,497 --> 00:01:47,013
bir ülkenin başarısını ölçmede
GSYİH kısıtlamaları

26
00:01:47,037 --> 00:01:50,276
fazla bariz.

27
00:01:50,300 --> 00:01:55,487
GSYİH tüm işimizin verimini ölçüyor

28
00:01:55,511 --> 00:01:58,937
ama bu işlerin doğası hakkında
hiçbir bilgi vermiyor,

29
00:01:58,961 --> 00:02:03,393
bu işin faydalı veya tatmin edici
olup olmadığı gibi.

30
00:02:03,417 --> 00:02:09,956
Örneğin yasa dışı uyuşturucu tüketimi
üzerine değer koyabiliyor

31
00:02:09,980 --> 00:02:12,592
ama ödemesiz sağlık hizmetine değil.

32
00:02:13,708 --> 00:02:18,398
Kısa vadeli faaliyete değer veriyor,

33
00:02:18,422 --> 00:02:25,067
ekonomiye güç veren faaliyetlere,
bu faaliyetler uzun vadede

34
00:02:25,091 --> 00:02:29,852
gezegenimizin sürdürülebilirliğine
çok büyük zarar veriyor olsa da.

35
00:02:30,533 --> 00:02:34,225
Son on yıl içinde yansıttığımız

36
00:02:34,249 --> 00:02:37,657
siyasi ve ekonomik yükselme,

37
00:02:37,681 --> 00:02:40,684
büyüyen eşitsizlik,

38
00:02:40,708 --> 00:02:46,060
iklim krizinin zorluklarına bakış açımız,

39
00:02:46,084 --> 00:02:48,350
giderek artan otomasyon,

40
00:02:48,374 --> 00:02:51,663
yaşlanan bir nüfus...

41
00:02:51,687 --> 00:02:58,687
bir ülke ve bir toplum olarak
başarılı olmaya yönelik

42
00:02:58,711 --> 00:03:03,346
çok daha kapsamlı
bir tanıma olan gereksinim

43
00:03:03,370 --> 00:03:06,682
adeta zorunlu ve giderek artıyor da.

44
00:03:07,253 --> 00:03:10,079
Bu yüzden de İskoçya 2018'de

45
00:03:10,103 --> 00:03:14,984
önder olarak ilk adımı attı
ve yeni bir ağ kurdu:

46
00:03:15,008 --> 00:03:20,912
Wellbeing Economy Governments grubu,

47
00:03:20,936 --> 00:03:23,216
İskoçya, İzlanda ve Yeni Zelanda'yı

48
00:03:23,240 --> 00:03:29,812
malum sebeplerden dolayı
kurucu üyeler olarak bir araya getirdi.

49
00:03:29,836 --> 00:03:33,415
Bazen SIN ülkeler olarak anılıyoruz,

50
00:03:33,439 --> 00:03:37,407
oysa odak noktamız ortak fayda.

51
00:03:38,445 --> 00:03:41,773
Bu grubun amacı,

52
00:03:41,797 --> 00:03:44,496
GSYİH'nin dar çerçeveli ölçümüne
meydan okumak.

53
00:03:44,520 --> 00:03:48,250
Ekonomik büyüme önemli,

54
00:03:48,274 --> 00:03:50,171
evet önemli,

55
00:03:50,195 --> 00:03:53,916
ancak önemli olan tek şey değil.

56
00:03:53,940 --> 00:04:00,199
Ve GSYİH büyümesi için
başka hiçbir şeyden ödün verilmemeli.

57
00:04:00,903 --> 00:04:03,633
Oluşturduğumuz bu grubun amacı,

58
00:04:03,657 --> 00:04:08,308
ekonomik politikanın amacı

59
00:04:08,332 --> 00:04:11,441
toplu olarak refah olmalı:

60
00:04:11,465 --> 00:04:15,353
Bir nüfusun ne kadar
mutlu ve sağlıklı olduğu,

61
00:04:15,377 --> 00:04:18,743
yalnızca ne kadar zengin olduğu değil.

62
00:04:18,767 --> 00:04:22,350
Birazdan bu politikanın
etkilerine değineceğim.

63
00:04:22,374 --> 00:04:25,295
Ama öyle sanıyorum ki
bugün yaşadığımız dünyada,

64
00:04:25,319 --> 00:04:27,501
çok daha derin bir etkisi var.

65
00:04:27,525 --> 00:04:30,065
Refah konusuna yöneldiğimizde

66
00:04:30,089 --> 00:04:32,924
bir sohbet başlatıyoruz,

67
00:04:32,948 --> 00:04:36,909
bu sohbette çok derin
ve çok temel sorular ortaya çıkıyor.

68
00:04:36,933 --> 00:04:40,197
Hayatta bizim için önemli olan ne?

69
00:04:40,935 --> 00:04:45,317
Yaşadığımız topluluklarda
neye önem veriyoruz?

70
00:04:45,341 --> 00:04:49,086
Asıl olmak istediğimiz...

71
00:04:49,110 --> 00:04:51,496
...ne tür bir ülke? Ne tür bir toplum?

72
00:04:51,885 --> 00:04:55,195
İnsanları bu sorulara yönelterek

73
00:04:55,219 --> 00:04:57,285
onlardan cevap bulmalarını istediğimizde

74
00:04:57,309 --> 00:04:59,571
şuna inanıyorum ki
bugün gelişen dünyada

75
00:04:59,571 --> 00:05:01,388
pek çok ülkede hâkim olan

76
00:05:01,388 --> 00:05:09,126
siyasetin yabancılaştıran
ve tatminsiz etkisini düzeltmede

77
00:05:09,150 --> 00:05:11,567
çok daha fazla şansımız var.

78
00:05:12,360 --> 00:05:16,162
İskoçya'nın bu yola baş koyması
2007 yılına dayanıyor,

79
00:05:16,186 --> 00:05:20,063
o zaman kendi ulusal performans
altyapımızı yayımlamıştık,

80
00:05:20,087 --> 00:05:23,945
bugün kendimizi ölçtüğümüz
göstergelere bakıyorduk.

81
00:05:23,969 --> 00:05:28,278
O çeşitli göstergeler arasında
gelir eşitsizliği vardı,

82
00:05:28,302 --> 00:05:30,144
çocukların mutluluğu,

83
00:05:30,168 --> 00:05:33,906
yeşil alanlara erişim, konutlar.

84
00:05:33,930 --> 00:05:37,841
Bunların hiçbiri
GSYİH istatistiklerinde yok

85
00:05:37,865 --> 00:05:44,063
ama sağlıklı ve mutlu bir toplum için
her biri temel.

86
00:05:44,087 --> 00:05:49,721
(Alkışlar)

87
00:05:49,745 --> 00:05:53,316
İşte bu geniş çerçeveli yaklaşım
ekonomik stratejimizin merkezinde,

88
00:05:53,340 --> 00:05:57,199
ekonomik rekabette yaptığımız gibi

89
00:05:57,223 --> 00:06:00,471
eşitsizlik konusuna da
eşit önemi veriyoruz.

90
00:06:00,495 --> 00:06:02,339
Adil çalışmaya bir bağlılığımız var,

91
00:06:02,339 --> 00:06:05,234
çalışmanın tatmin edici
ve iyi maaşlı olduğundan emin olmaya.

92
00:06:05,258 --> 00:06:09,401
Bir Adil Geçiş Komisyonu oluşturma
kararını zaten verdik,

93
00:06:09,425 --> 00:06:13,403
sıfır karbon ekonomisine giden
yolumuzda bize rehberlik edecek.

94
00:06:13,427 --> 00:06:16,792
Geçmişteki ekonomik
dönüşümlerden biliyoruz ki

95
00:06:16,816 --> 00:06:20,553
eğer dikkatli olmazsak
kazanandan çok kaybeden olacak.

96
00:06:20,577 --> 00:06:24,545
İklim değişikliği ve otomasyon
zorluklarıyla yüzleşirken de

97
00:06:24,569 --> 00:06:27,926
bu hataları tekrar yapmamalıyız.

98
00:06:28,608 --> 00:06:31,689
Bence burada,
İskoçya'da yaptığımız iş çok önemli

99
00:06:31,713 --> 00:06:34,931
ama diğer ülkelerden öğrenecek
çok ama çok şeyimiz var.

100
00:06:34,955 --> 00:06:38,154
Biraz önce Wellbeing ağındaki

101
00:06:38,178 --> 00:06:40,815
partner uluslardan bahsettim:

102
00:06:40,839 --> 00:06:42,697
İzlanda ve Yeni Zelanda.

103
00:06:42,721 --> 00:06:46,904
Bunun konuyla ilgili olup olmadığı
kararını size bırakacağım;

104
00:06:46,928 --> 00:06:50,698
bu ülkelerin üçü de şu anda
bir kadın tarafından yönetiliyor.

105
00:06:50,722 --> 00:06:57,722
(Alkışlar)

106
00:07:02,001 --> 00:07:03,930
Onlar da harika iş çıkarıyorlar.

107
00:07:03,954 --> 00:07:08,781
2019 yılında Yeni Zelanda
ilk Wellbeing Bütçesini yayımladı,

108
00:07:08,805 --> 00:07:11,407
merkezinde akıl sağlığı vardı;

109
00:07:11,431 --> 00:07:16,684
İzlanda eşit ödeme, çocuk yardımı
ve ebeveyn haklarına önderlik ediyor,

110
00:07:16,708 --> 00:07:20,169
refah bir ekonomi
yaratma konusunu açılınca

111
00:07:20,193 --> 00:07:23,018
hemen aklımıza gelmeyen konular

112
00:07:23,042 --> 00:07:27,620
ama sağlıklı bir ekonomi
ve mutlu bir toplum için

113
00:07:27,644 --> 00:07:29,676
çok temel konular.

114
00:07:30,176 --> 00:07:35,113
Konuşmama Adam Smith
ve ''Ulusların Zenginliği''yle başladım.

115
00:07:35,137 --> 00:07:40,332
Adam Smith'in daha önceki çalışması
''Ahlaki Duygular Kuramı''nda,

116
00:07:40,356 --> 00:07:42,910
ki aynı derecede önemli diye düşünüyorum,

117
00:07:42,934 --> 00:07:47,463
şu gözlemi yaptı,
her hükûmetin değeri

118
00:07:47,487 --> 00:07:49,345
parçalı bir şekilde ölçülür,

119
00:07:49,369 --> 00:07:52,098
öyle ki bu insanları mutlu eder.

120
00:07:52,830 --> 00:07:56,497
Bence bu çok güzel temel bir prensip,

121
00:07:56,521 --> 00:08:02,379
refah konusunu tutundurmaya
çalışan tüm ülke grupları için.

122
00:08:02,403 --> 00:08:04,991
Hiçbirimiz yanıtları bilmiyoruz,

123
00:08:05,015 --> 00:08:08,692
hatta Adam Smith'in doğduğu yer,
İskoçya bile.

124
00:08:08,716 --> 00:08:13,448
Ancak bugün yaşadığımız dünyada,
büyüyen ayrım ve eşitsizliklerle,

125
00:08:13,472 --> 00:08:16,036
tatminsizlik ve yabancılaşmayla

126
00:08:16,060 --> 00:08:17,830
bu soruları sorup onlara yanıt aramak

127
00:08:17,854 --> 00:08:21,924
ve yalnızca zenginlik değil

128
00:08:21,948 --> 00:08:25,568
merkezinde refah olan
bir toplum vizyonu yaratmak

129
00:08:25,592 --> 00:08:32,323
daha önce hiç olmadığı kadar önemli.

130
00:08:32,347 --> 00:08:37,864
(Alkışlar)

131
00:08:37,888 --> 00:08:43,333
Şu anda İskoçya'nın güzel
ve güneşli başkentinde --

132
00:08:43,357 --> 00:08:45,103
(Kahkahalar)

133
00:08:45,127 --> 00:08:50,453
Aydınlanma döneminde
dünyaya liderlik eden ülkedesiniz,

134
00:08:50,477 --> 00:08:53,509
sanayi çağında dünyaya önderlik
edilmesine yardım eden ülkede,

135
00:08:53,533 --> 00:08:56,358
şu anda düşük karbon çağına doğru

136
00:08:56,382 --> 00:08:58,636
dünyaya önderlik etmeye hazırlanan ülkede.

137
00:08:58,660 --> 00:09:04,070
Şuna kararlıyım ki İskoçya aynı zamanda

138
00:09:04,094 --> 00:09:09,091
yaptığımız her şeyde insan refahını
merkezine koyacak şekilde

139
00:09:09,115 --> 00:09:13,600
dünya çapında ülke ve hükûmetlerin odağını
değiştirmeye yardım eden ülke olacak.

140
00:09:13,624 --> 00:09:17,506
Bence bunu bu nesle borçluyuz.

141
00:09:17,530 --> 00:09:19,764
Kesinlikle bunu bir sonraki nesle de

142
00:09:19,764 --> 00:09:23,578
ve sonrasındaki nesillere de borçlu
olduğumuzu düşünüyorum.

143
00:09:23,602 --> 00:09:27,467
Bunu yaptığımız takdirde,
Aydınlanma ülkesinden önderlik yaparak

144
00:09:27,491 --> 00:09:31,785
evimizde daha iyi,
daha sağlıklı, daha adil

145
00:09:31,809 --> 00:09:34,240
ve daha mutlu bir toplum yaratabiliriz.

146
00:09:34,264 --> 00:09:36,294
Biz de İskoçya'da üzerimize düşeni yaparak

147
00:09:36,318 --> 00:09:40,532
daha adil ve daha mutlu
bir dünya yaratıyoruz.

148
00:09:40,556 --> 00:09:41,945
Çok teşekkür ederim.

149
00:09:41,969 --> 00:09:47,531
(Alkışlar)