WEBVTT

00:00:11.760 --> 00:00:13.976
Šest ujutro je,

00:00:14.000 --> 00:00:15.320
mrkli mrak napolju.

00:00:16.040 --> 00:00:19.256
Moj 14-godišnji sin 
čvrsto spava u svom krevetu,

00:00:19.280 --> 00:00:22.360
spava nemirnim i dubokim snom 
jednog tinejdžera.

00:00:23.400 --> 00:00:27.376
Palim svetlo i fizički prodrmam 
jadnog dečaka da se probudi,

00:00:27.400 --> 00:00:30.016
jer znam da je,
kao kada odlepljujete flaster,

00:00:30.040 --> 00:00:31.976
bolje to brzo uraditi.

NOTE Paragraph

00:00:32.000 --> 00:00:33.656
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:00:33.680 --> 00:00:38.416
Imam prijateljicu koja viče: „Požar!"
samo da probudi svog uspavanog tinejdžera.

00:00:38.440 --> 00:00:40.416
I još jednu kojoj je sve dozlogrdilo

00:00:40.440 --> 00:00:43.296
da je morala da poliva 
hladnu vodu na sinovu glavu

00:00:43.320 --> 00:00:45.240
samo da bi ga izvukla iz kreveta.

00:00:46.000 --> 00:00:47.736
Zvuči surovo...

00:00:47.760 --> 00:00:49.560
ali možda poznato?

NOTE Paragraph

00:00:51.000 --> 00:00:53.856
Svakog jutra se pitam:

00:00:53.880 --> 00:00:55.456
„Kako mogu,

00:00:55.480 --> 00:00:57.216
znajući ono što znam

00:00:57.240 --> 00:00:59.656
i radeći svoj posao,

00:00:59.680 --> 00:01:01.680
ovo da radim svom rođenom sinu?"

00:01:02.440 --> 00:01:03.736
Vidite,

00:01:03.760 --> 00:01:05.456
ja istražujem san.

NOTE Paragraph

00:01:05.480 --> 00:01:07.656
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:01:07.680 --> 00:01:09.496
Tako da znam jako puno o snu

00:01:09.520 --> 00:01:12.216
i posledicama nedostatka sna.

00:01:12.240 --> 00:01:16.335
Znam da svom sinu uskraćujem san
koji mu je kao tinejdžeru koji brzo raste

00:01:16.359 --> 00:01:18.240
očajnički potreban.

00:01:18.760 --> 00:01:21.016
Takođe znam da mu buđenjem

00:01:21.040 --> 00:01:25.696
satima pre nego što mu 
njegov biološki sat kaže da je spreman

00:01:25.720 --> 00:01:28.120
bukvalno kradem snove,

00:01:28.800 --> 00:01:34.576
vrstu sna najviše povezanu
sa učenjem, konsolidacijom pamćenja

00:01:34.600 --> 00:01:36.440
i obradom osećanja.

NOTE Paragraph

00:01:37.160 --> 00:01:40.040
Ali nije samo mom detetu uskraćen san.

00:01:41.160 --> 00:01:44.920
Epidemija uskraćivanja sna vlada
među američkim tinejdžerima.

00:01:45.760 --> 00:01:50.256
Samo jedan od deset dobija 
8 - 10 sati sna svake noći

00:01:50.280 --> 00:01:53.480
kao što preporučuju naučnici i pedijatri.

00:01:54.680 --> 00:01:56.416
Ako mislite u sebi:

00:01:56.440 --> 00:01:59.696
„Dobro je, moje dete dobija osam sati",

00:01:59.720 --> 00:02:00.936
zapamtite,

00:02:00.960 --> 00:02:04.456
osam sati je proporučeni minimum.

00:02:04.480 --> 00:02:06.536
Jedva da ste položili.

00:02:06.560 --> 00:02:09.400
Osam sati je kao trojka u đačkoj knjižici.

NOTE Paragraph

00:02:10.360 --> 00:02:13.200
Mnogi faktori doprinose ovoj epidemiji,

00:02:14.000 --> 00:02:18.536
ali glavni faktor koji sprečava
tinejdžere da dobiju potreban san

00:02:18.560 --> 00:02:20.879
je, u stvari, stvar javne politike.

00:02:21.560 --> 00:02:25.440
Ne hormona,
društvenog života ili Snepčeta.

00:02:26.920 --> 00:02:28.176
Širom države,

00:02:28.200 --> 00:02:33.056
mnoge škole počinju oko 7:30 ili ranije,

00:02:33.080 --> 00:02:37.176
uprkos činjenici da 
glavne medicinske organizacije preporučuju

00:02:37.200 --> 00:02:41.640
da nastava od šestog razreda
do kraja srednje škole ne kreće pre 8:30.

00:02:42.640 --> 00:02:46.776
Politike o ranom početku 
imaju direktan uticaj na koliko -

00:02:46.800 --> 00:02:50.800
ili zaista na koliko malo sna 
američki tinejdžeri dobijaju.

NOTE Paragraph

00:02:51.920 --> 00:02:55.816
One takođe dovode tinejdžere
i njihove roditelje

00:02:55.840 --> 00:02:59.920
u bitku sa njihovim sopstvenim telima
koju u osnovi ne mogu dobiti.

00:03:00.760 --> 00:03:02.576
Oko puberteta,

00:03:02.600 --> 00:03:06.336
tinejdžeri doživljavaju 
odlaganje svog biološkog sata,

00:03:06.360 --> 00:03:10.040
koji određuje kada se osećamo 
najbudniji i najpospaniji.

00:03:10.920 --> 00:03:14.560
Na ovo delimično utiče promena 
u oslobađanju hormona melatonina.

00:03:15.480 --> 00:03:21.016
Tela tinejdžera čekaju da počnu 
oslobađanje melatonina do oko 23:00,

00:03:21.040 --> 00:03:25.360
što je dva sata kasnije nego što vidimo
kod odraslih ili mlađe dece.

00:03:27.240 --> 00:03:33.256
Ovo znači da je buđenje tinejdžera 
u 6:00 biološki isto

00:03:33.280 --> 00:03:36.240
buđenju odrasle osobe u 4:00.

00:03:37.160 --> 00:03:41.136
Onim nesrećnim danima 
kada ja moram da ustanem u 4:00,

00:03:41.160 --> 00:03:42.496
zombi sam.

00:03:42.520 --> 00:03:44.256
Funkcionalno beskorisna.

00:03:44.280 --> 00:03:45.896
Ne mogu pravilno da razmišljam,

00:03:45.920 --> 00:03:47.416
razdražljiva sam,

00:03:47.440 --> 00:03:49.880
i verovatno ne bih trebala da vozim auto.

00:03:51.080 --> 00:03:55.200
Ali američki tinejdžeri se ovako osećaju
svakog školskog dana.

00:03:55.680 --> 00:03:58.696
U stvari, mnoge, recimo,

00:03:58.720 --> 00:04:03.056
neprijatne osobine 
koje pripisujemo tinejdžerskom dobu:

00:04:03.080 --> 00:04:06.496
ćudljivost, razdražljivost,
lenjost, depresija

00:04:06.520 --> 00:04:09.400
su možda posledica 
hroničnog uskraćivanja sna.

00:04:10.480 --> 00:04:13.416
Za mnoge tinejdžere koji se bore
sa hroničnim nedostatkom sna,

00:04:13.416 --> 00:04:18.736
način na koji to nadoknađuju je 
unošenje velikih količina kofeina

00:04:18.760 --> 00:04:20.936
u obliku velikih frapućina,

00:04:20.960 --> 00:04:22.800
ili energetskih napitaka i žestine.

00:04:23.480 --> 00:04:24.696
U suštini,

00:04:24.720 --> 00:04:30.720
imamo celu populaciju
umorne ali prestimulisane omladine.

NOTE Paragraph

00:04:33.000 --> 00:04:35.600
Pobornici početka nastave 
koji omogućava duži san

00:04:35.620 --> 00:04:40.176
znaju da je mladost period 
dramatičnog razvoja mozga,

00:04:40.200 --> 00:04:42.256
naročito onih delova mozga

00:04:42.280 --> 00:04:45.816
koji su odgovorni
za procese razmišljanja na višem nivou,

00:04:45.840 --> 00:04:50.120
uključujući rasuđivanje, rešavanje 
problema i dobro prosuđivanje.

00:04:50.720 --> 00:04:53.856
Drugim rečima, baš ona vrsta 
moždane aktivnosti koja je odgovorna

00:04:53.880 --> 00:04:58.456
za zauzdavanje onih impulsivnih
i često rizičnih ponašanja

00:04:58.480 --> 00:05:01.416
koja su toliko karakteristična za mladost

00:05:01.440 --> 00:05:05.200
i toliko zastrašujuća za nas, 
roditelje tinejdžera.

00:05:06.000 --> 00:05:07.896
Oni znaju, kao i svi mi,

00:05:07.920 --> 00:05:10.336
da kada tinejdžeri ne dobiju potreban san,

00:05:10.360 --> 00:05:13.496
njihovi mozgovi, njihova tela
i ponašanje trpe

00:05:13.520 --> 00:05:16.160
i trenutne i trajne posledice.

00:05:16.680 --> 00:05:18.496
Ne mogu da se koncentrišu,

00:05:18.520 --> 00:05:20.416
pažnja im drastično opada

00:05:20.440 --> 00:05:24.200
i mnogi će čak pokazivati znake ponašanja
slične hipekinetskom poremećaju.

NOTE Paragraph

00:05:25.720 --> 00:05:30.136
Ali posledice gubitka sna kod tinejdžera
prevazilaze granice učionice,

00:05:30.160 --> 00:05:33.776
i nažalost doprinose mnogim 
problemima duševnog zdravlja

00:05:33.800 --> 00:05:36.496
koji se umnogostručuju u mladosti,

00:05:36.520 --> 00:05:38.336
uključujući narkomaniju, alkoholizam,

00:05:38.360 --> 00:05:40.840
depresiju i samoubistvo.

00:05:41.800 --> 00:05:44.976
U našem radu sa tinejdžerima

00:05:45.000 --> 00:05:47.216
iz Objedinjenog školskog okruga
u Los Anđelesu,

00:05:47.240 --> 00:05:49.140
otkrili smo 55% veću verovatnoću

00:05:49.160 --> 00:05:52.480
da su tinejdžeri sa poremećajima sna
pili alkohol u prethodnom mesecu.

00:05:52.480 --> 00:05:56.376
Drugo istraživanje 
sa preko 30.000 srednjoškolaca

00:05:56.400 --> 00:05:59.976
je otkrilo da je 
za svaki izgubljeni sat sna

00:06:00.000 --> 00:06:03.720
postojalo povećanje od 38% 
u osećanju tuge ili beznadežnosti

00:06:04.800 --> 00:06:08.680
i povećanje od 58%
u pokušajima samoubistva kod tinejdžera.

00:06:10.000 --> 00:06:12.256
I ako to nije dovoljno,

00:06:12.280 --> 00:06:14.816
tinejdžeri koji preskaču san 
imaju povećani rizik

00:06:14.840 --> 00:06:18.896
za mnoštvo fizičkih zdravstvenih problema
koji muče našu državu

00:06:18.920 --> 00:06:23.000
uključujući gojaznost, 
bolesti srca i dijabetes.

00:06:24.160 --> 00:06:27.056
Postoji i rizik stavljanja 
neispavanog tinejdžera

00:06:27.080 --> 00:06:29.616
sa sveže odštampanom vozačkom dozvolom

00:06:29.640 --> 00:06:30.920
za volan.

00:06:31.560 --> 00:06:36.056
Istraživanja su pokazala da je 
pet ili manje sati sna dnevno

00:06:36.080 --> 00:06:41.760
isto kao i voziti sa alkoholom u krvi
iznad zakonske granice.

NOTE Paragraph

00:06:47.600 --> 00:06:50.096
Pobornici početka nastave 
koji omogućava duži san

00:06:50.120 --> 00:06:52.176
i istraživači u ovoj oblasti

00:06:52.200 --> 00:06:54.376
su došli do izvanrednih rezultata

00:06:54.400 --> 00:06:58.296
koji ukazuju na izvanredne prednosti
kasnijeg početka.

00:06:58.320 --> 00:07:00.616
Rezultati su nedvosmisleni,

00:07:00.640 --> 00:07:02.336
i kao stručnjak za san,

00:07:02.360 --> 00:07:05.080
retko mogu da govorim 
sa takvom sigurnošću.

00:07:06.560 --> 00:07:10.376
Tinejdžeri iz okruga 
sa kasnijim početkom dobijaju više sna.

00:07:10.400 --> 00:07:13.896
Za nevernike koji možda misle 
da ako škola počinje kasnije,

00:07:13.920 --> 00:07:16.280
tinejdžeri će jednostavno
ostati duže budni,

00:07:16.320 --> 00:07:17.576
istina je,

00:07:17.600 --> 00:07:19.536
vreme odlaska u krevet ostaje isto,

00:07:19.560 --> 00:07:21.816
ali vreme ustajanja se produžuje

00:07:21.840 --> 00:07:24.000
dovodeći do više sna.

00:07:24.760 --> 00:07:27.136
Veće su šanse da će doći u školu;

00:07:27.160 --> 00:07:31.056
izostanci su se smanjili za 25% 
u jednom okrugu.

00:07:31.080 --> 00:07:33.656
I manje su šanse da
će napustiti školu.

00:07:33.680 --> 00:07:37.176
Ne iznenađuje činjenica
da imaju bolje ocene.

NOTE Paragraph

00:07:37.200 --> 00:07:41.936
Ovo daje stvarne implikacije
za smanjenje razlika u uspehu.

00:07:41.960 --> 00:07:44.676
Rezultati na standardnim testovima
iz matematike i čitanja

00:07:44.680 --> 00:07:47.120
se poboljšavaju za 2 - 3 procentnih poena.

00:07:47.720 --> 00:07:53.296
To je moćno kao i smajenje broja učenika
u razredu za jednu trećinu

00:07:53.320 --> 00:07:56.496
ili zamena osrednjeg nastavnika u učionici

00:07:56.520 --> 00:07:58.680
zaista izuzetnim nastavnikom.

00:07:59.840 --> 00:08:02.376
Njihovo duševno
i fizičko zdravlje se poboljšava

00:08:02.400 --> 00:08:04.736
i njihove porodice su čak srećnije.

00:08:04.760 --> 00:08:09.576
Kome ne bi prijalo malo više prijatnosti
od naših tinejdžera

00:08:09.600 --> 00:08:11.560
i malo manje mrzovolje?

00:08:12.440 --> 00:08:14.296
Čak su i njihove zajednice bezbednije

00:08:14.320 --> 00:08:16.856
jer se broj sudara smanjuje,

00:08:16.880 --> 00:08:19.720
smanjenje od 70% u jednom okrugu.

NOTE Paragraph

00:08:20.800 --> 00:08:23.216
S obzirom na ove izvanredne prednosti,

00:08:23.240 --> 00:08:24.576
možda biste pomislili:

00:08:24.600 --> 00:08:27.296
pa, ovo je prosto, zar ne?

00:08:27.320 --> 00:08:31.600
Zašto onda kao društvo
nismo uradili pravu stvar?

00:08:33.080 --> 00:08:36.640
Često razlog protiv kasnijeg početka
izleda otprilike ovako:

00:08:37.300 --> 00:08:39.766
„Zašto bismo odlagali
početak nastave za tinejdžere?

00:08:39.766 --> 00:08:42.960
Moramo ih očvrsnuti
da bi bili spremni za stvaran svet!"

00:08:43.600 --> 00:08:46.496
Ali to je kao da 
roditelju dvogodišnjaka kažete:

00:08:46.520 --> 00:08:48.236
„Ne dajte Džoniju
da spava preko dana

00:08:48.236 --> 00:08:50.456
ili neće biti spreman za obdanište."

NOTE Paragraph

00:08:50.480 --> 00:08:51.680
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:08:53.280 --> 00:08:57.176
Odlaganje početka takođe predstavlja
mnoge logističke probleme.

00:08:57.200 --> 00:08:59.576
Ne samo za đake i njihove porodice

00:08:59.600 --> 00:09:01.976
već i za zajednice u celini.

00:09:02.000 --> 00:09:03.576
Ažuriranje autobuskih linija,

00:09:03.600 --> 00:09:05.656
povećanje troškova prevoza,

00:09:05.680 --> 00:09:07.216
uticaj na sportske aktivnosti,

00:09:07.240 --> 00:09:09.656
briga o deci pre i posle škole.

00:09:09.680 --> 00:09:14.256
Ovo su iste brige koje se iznova javljaju

00:09:14.280 --> 00:09:16.256
u mnogim okruzima širom države

00:09:16.280 --> 00:09:18.620
kada se raspravlja
o vremenu početka nastave.

00:09:19.360 --> 00:09:21.040
Ovo jesu opravdane brige,

00:09:22.040 --> 00:09:24.920
ali ovo su problemi koje moramo rešiti.

00:09:25.520 --> 00:09:27.776
To nisu opravdani izgovori

00:09:27.800 --> 00:09:30.560
da ne bismo uradili
pravu stvar za našu decu,

00:09:31.320 --> 00:09:36.200
da škola od šestog razreda do
kraja srednje škole ne počinje pre 8:30.

00:09:37.160 --> 00:09:39.656
I u velikim i malim okruzima širom države

00:09:39.686 --> 00:09:41.696
koji su napravili ovu promenu,

00:09:41.720 --> 00:09:45.496
zaključili su da su
ovi strahovi često neosnovani

00:09:45.520 --> 00:09:48.680
i da ih daleko premašuju
izvanredne prednosti

00:09:48.700 --> 00:09:51.616
po zdravlje i uspeh učenika

00:09:51.640 --> 00:09:53.600
i našu sveopštu javnu bezbednost.

NOTE Paragraph

00:09:55.560 --> 00:09:57.336
Sutra ujutro

00:09:57.360 --> 00:10:02.080
kada sasvim slučajno pomeramo
satove za jedan sat unazad

00:10:03.160 --> 00:10:07.480
i kada dobijete
taj slatki dodatni sat sna,

00:10:08.680 --> 00:10:10.640
i kada dan izgleda malo duže

00:10:11.480 --> 00:10:13.120
i ispunjen sa malo više nade,

00:10:14.255 --> 00:10:18.080
pomislite na izvanrednu moć sna.

00:10:18.920 --> 00:10:21.496
I pomislite kakav bi poklon to bio

00:10:21.520 --> 00:10:25.536
našoj deci kada bi mogla
da se probude prirodno,

00:10:25.560 --> 00:10:27.800
u skladu sa svojim biološkim satom.

NOTE Paragraph

00:10:28.800 --> 00:10:30.056
Hvala

00:10:30.080 --> 00:10:31.539
i slatki snovi.