0:00:02.150,0:00:05.129 Kto zabił wzrost gospodarczy 0:00:05.129,0:00:09.119 Tekst i narracja: 0:00:09.119,0:00:23.570 Produkcja: 0:00:23.570,0:00:37.720 Reżyseria: 0:00:37.720,0:00:38.770 Słyszałeś ich, 0:00:38.770,0:00:42.430 Polityków, ekonomistów, prezesów - wszystkich mówiących to samo: 0:00:42.430,0:00:44.480 Gospodarka wraca do siebie! 0:00:44.480,0:00:46.060 To znaczy do czego? 0:00:46.060,0:00:49.170 Do swojego normalnego stanu nieprzerwanego wzrostu. 0:00:49.170,0:00:53.260 W ciągu następnych pięciu minut zobaczymy dlaczego się mylą, 0:00:53.260,0:00:56.720 Dlaczego wzrost gospodarczy w praktyce się skończył 0:00:56.720,0:00:59.680 i co to znaczy dla gospodarki, dla Ciebie 0:00:59.680,0:01:02.360 i dla Twojej rodziny. 0:01:02.360,0:01:07.230 Zaczęło się to kilka wieków temu. Ekspansja ekonomiczna zdarzała się już wcześniej 0:01:07.230,0:01:09.460 ale była powolna i cykliczna. 0:01:09.460,0:01:15.060 Imperia rodziły się i upadały. 0:01:15.060,0:01:17.160 Ale wraz z nastaniem rewolucji przemysłowej 0:01:17.160,0:01:20.620 błyskawiczny wzrost stał się normą. 0:01:20.620,0:01:23.610 Ekonomiści mówią, że stało się tak z powodu innowacji, 0:01:23.610,0:01:26.540 podziału pracy, ekspandującego handlu, 0:01:26.540,0:01:29.820 ale było tak przede wszystkim z powodu taniej energii. 0:01:29.820,0:01:33.110 Energia jest niezbędna do każdego działania a dzięki taniemu węglowi i ropie ludzie mogli 0:01:33.110,0:01:38.210 nagle zrobić więcej niż kiedykolwiek wcześniej. Najpierw węgiel, potem ropa, przyśpieszyły handel, 0:01:38.210,0:01:40.750 zasilając nasze cenne wynalazki: 0:01:40.750,0:01:41.870 koleje, 0:01:41.870,0:01:44.470 samochody i samoloty. 0:01:44.470,0:01:45.210 Ekonomiści 0:01:45.210,0:01:49.280 założyli, że wzrost może trwać w nieskończoność. 0:01:49.280,0:01:51.160 Absurdalne założenie. 0:01:51.160,0:01:54.660 Nikt nie przestał myśleć, że ten wzrost odbywał się 0:01:54.660,0:01:58.590 na maleńkiej planecie z określoną ilością ropy i gleby, 0:01:58.590,0:02:01.110 z określoną ilością lasów i ryb. 0:02:01.110,0:02:03.820 Rośliśmy w czasie pożyczonym 0:02:03.820,0:02:06.660 i wszyscy uzależniliśmy się od wzrostu. 0:02:06.660,0:02:11.479 Rosnący PKB stał się dla nas podstawową miarą sukcesu. 0:02:11.479,0:02:14.979 Więcej i szybciej oznaczało lepiej. 0:02:14.979,0:02:18.169 Pierwsze ostrzeżenia pojawiły się w latach 70-tych. 0:02:18.169,0:02:22.189 Grupa naukowców wprowadziła do komputera dane dotyczące wzrostu populacji, 0:02:22.189,0:02:24.340 rosnącej konsumpcji 0:02:24.340,0:02:26.069 i wyczerpywania się surowców. 0:02:26.069,0:02:27.459 Doszli do wnioski, że 0:02:27.459,0:02:30.089 istnieją granice wzrostu. 0:02:30.089,0:02:31.619 Ekonomiści głównego nurtu 0:02:31.619,0:02:37.150 atakowali te spostrzeżenia, używając oszukańczych chwytów retorycznych ale czterdzieści lat później 0:02:37.150,0:02:39.519 te same spostrzeżenia wciąż są aktualne. 0:02:39.519,0:02:43.299 W rzeczywistości gospodarki krajów rozwiniętych 0:02:43.299,0:02:48.749 weszły w okres stagnacji całe lata temu, w momencie kiedy surowce zaczęły się wyczerpywać. 0:02:48.749,0:02:52.260 Rządy, przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe zadłużały się po uszy 0:02:52.260,0:02:56.799 dzięki łatwej dostępności kredytu. W systemie finansowym powstawały 0:02:56.799,0:03:01.979 coraz bardziej skomplikowane papiery wartościowe i instrumenty pochodne po to by wchłonąć cały ten dług 0:03:01.979,0:03:09.180 i rozmnażać w nieskończoność wydumane zyski z wydumanych aktywów. 0:03:09.180,0:03:14.930 Ale pieniądze i dług zależne są od surowców naturalnych. 0:03:14.930,0:03:20.049 Gromadząc dług rok po roku, podwajając go nieustannie - gromadziliśmy kwity na surowce 0:03:20.049,0:03:22.769 których ilość zmniejszała się w czasie gdy je zużywaliśmy. 0:03:22.769,0:03:24.789 To była piramida finansowa, 0:03:24.789,0:03:26.979 największa ze wszystkich baniek spekulacyjnych 0:03:26.979,0:03:28.579 i w roku 2008 0:03:28.579,0:03:30.519 ta bańka pękła. 0:03:30.519,0:03:34.389 Rządy i banki centralne starały się z powrotem ją napompować, przy użyciu dofinansowań 0:03:34.389,0:03:38.159 i pakietów stymulujących, finansowanych przez dług publiczny. 0:03:38.159,0:03:41.249 Ale istnieją praktyczne granice długu 0:03:41.249,0:03:42.839 i zbliżamy się do nich. 0:03:42.839,0:03:45.939 Istnieją praktyczne granice dla źródeł energii 0:03:45.939,0:03:48.389 i do nich też się zbliżamy. 0:03:48.389,0:03:52.069 Planeta, na której żyjemy może wchłonąć ograniczoną ilość naszych odpadów 0:03:52.069,0:03:54.719 i efektów katastrof przemysłowych 0:03:54.719,0:03:57.109 do tej granicy też się zbliżyliśmy. 0:03:57.109,0:03:59.989 Wmawia nam się, że gospodarka wraca do siebie 0:03:59.989,0:04:03.709 ale po odjęciu nowego długu, zgromadzonego przez rząd od 2008 roku 0:04:03.709,0:04:05.669 w celu ożywienia gospodarki 0:04:05.669,0:04:08.569 nie było żadnego realnego wzrostu. 0:04:08.569,0:04:10.519 Nie ma żadnej poprawy 0:04:10.519,0:04:14.739 są tylko zabiegi powiększające dług. 0:04:14.739,0:04:18.049 Zastawiliśmy już przyszłość naszych wnuków 0:04:18.049,0:04:22.789 ale by uchronić gospodarkę przed recesją, musielibyśmy zadłużyć się jeszcze bardziej. 0:04:22.789,0:04:24.419 Gra skończona. 0:04:24.419,0:04:29.009 osiągnęliśmy granice wzrostu gospodarczego, takiego, jaki znaliśmy do tej pory. 0:04:29.009,0:04:31.020 Okłamują Cię. 0:04:31.020,0:04:32.009 Ale niewiele mogą na to poradzić 0:04:32.009,0:04:33.669 Wszyscy uzależniliśmy się od wzrostu. 0:04:33.669,0:04:37.430 Wszyscy chcemy mieć lepszą pracę i większe zyski z inwestycji 0:04:37.430,0:04:40.639 ale żyjemy na skończonej planecie. 0:04:40.639,0:04:45.360 Koniec wzrostu to nie wina żadnej partii politycznej 0:04:45.360,0:04:49.409 choć niektórzy ludzie zyskali na wzroście więcej niż inni. 0:04:49.409,0:04:54.269 Możemy żyć bez wzrostu gospodarczego ale to wymaga od nas robienia pewnych rzeczy 0:04:54.269,0:04:56.039 inaczej. 0:04:56.039,0:05:00.490 Naszym punktem odniesienia i celem w życiu powinien być taki postęp, który nie wymaga 0:05:00.490,0:05:05.379 zwiększenia konsumpcji paliw kopalnych i innych wyczerpujących się surowców 0:05:05.379,0:05:09.659 albo gromadzenia coraz większego długu. 0:05:09.659,0:05:12.169 Wolność, bycie z ludźmi, których kochamy. 0:05:12.169,0:05:14.400 Dobre zdrowie i czas na to by się nim cieszyć. 0:05:14.400,0:05:17.219 Bezpieczne, szczęśliwe społeczności. 0:05:17.219,0:05:23.379 Musimy wspólnie pracować nad budową lokalnych gospodarek w których możemy żyć i prosperować. 0:05:23.379,0:05:24.969 Ale, i jest to duże ale... 0:05:24.969,0:05:30.469 bez tanich paliw kopalnych i bez pożyczania z przyszłości 0:05:30.469,0:05:32.449 im dłużej będziemy zwlekać 0:05:32.449,0:05:34.669 tym trudniej będzie to osiągnąć. 0:05:34.669,0:05:37.860 Wzrost gospodarczy - to koniec. 0:05:37.860,0:05:40.196 Idźmy naprzód. 0:06:05.479,0:06:19.736 Możemy lepiej 0:06:22.386,0:06:27.634 Treść tego filmu pochodzi z ostatniej książki narratora 0:06:27.634,9:59:59.000 pt. The End of Growth (Koniec Wzrostu) - dostępna w księgarniach