WEBVTT 00:00:00.000 --> 00:00:03.000 Bu chaqaloqqa e'tiboringizni qarating. 00:00:03.000 --> 00:00:06.000 Sizning e'tiboringizni jalb qilgan narsa chaqaloqning ko'zlari 00:00:06.000 --> 00:00:09.000 va siz ushlashni yaxshi ko'radigan terisi. 00:00:09.000 --> 00:00:12.000 Bugun esa, sizlar ko'ra olmaydigan narsa haqida gapirmoqchiman, 00:00:12.000 --> 00:00:15.000 bu chaqaloqning kichkina miyasida nimalar sodir bo'layotgani haqida gapiraman. 00:00:16.000 --> 00:00:18.000 Bu miyada sodir bo'laytigan narsalar 00:00:18.000 --> 00:00:21.000 raketashunoslik ilmidan hech ham kam emasligini 00:00:21.000 --> 00:00:24.000 bizga nevrologiyaning zamonaviy asboblari ko'rsatib beryapdi. 00:00:24.000 --> 00:00:26.000 Va biz o'rganayotganimiz 00:00:26.000 --> 00:00:28.000 romantik yozuvchi va shoirlar 00:00:28.000 --> 00:00:31.000 bolaning fikridagi "samoviy yorqinlik" 00:00:31.000 --> 00:00:34.000 deb tasvirlagan holat haqida 00:00:34.000 --> 00:00:36.000 tushuncha beradi. NOTE Paragraph 00:00:36.000 --> 00:00:38.000 Ko'rib turganingiz 00:00:38.000 --> 00:00:40.000 Hindistondagi ona, 00:00:40.000 --> 00:00:42.000 u yangi kashf qilingan til - 00:00:42.000 --> 00:00:44.000 Koro tilida gapiryapdi. 00:00:44.000 --> 00:00:46.000 Va u chaqalog'iga gapiryapdi. 00:00:46.000 --> 00:00:48.000 Bu ona va 00:00:48.000 --> 00:00:51.000 Koro tilida gapiradigan dunyodagi 800 ta odamlar -- 00:00:51.000 --> 00:00:54.000 bu tilni saqlab qolish uchun chaqaloqlariga shu 00:00:54.000 --> 00:00:57.000 tilda gapirish kerakligini biladilar. 00:00:57.000 --> 00:01:00.000 Bunda dolzarb jumboq bor. 00:01:00.000 --> 00:01:02.000 Nima uchun siz o'zingizga va menga, ya'ni o'smirlarga, 00:01:02.000 --> 00:01:05.000 gapirish orqali tilni saqlay olmaysiz? 00:01:05.000 --> 00:01:08.000 Ho'p, bu miyangizga bog'liqdir. 00:01:08.000 --> 00:01:10.000 Tilni o'rganish uchun dolzarb davr 00:01:10.000 --> 00:01:13.000 borligini bu yerda ko'rib turibmiz. 00:01:13.000 --> 00:01:16.000 Bu sahifani o'qish usuli gorizontal chziqdagi yoshingizga qarashdir. 00:01:16.000 --> 00:01:19.000 (Kulgi) 00:01:19.000 --> 00:01:21.000 Va vertikal chiziqda ikkinchi tilni 00:01:21.000 --> 00:01:23.000 o'rganishga bo'lgan qobiliyatingizni ko'rasiz. 00:01:23.000 --> 00:01:25.000 Chaqaloqlar va yosh bolalar yetti yoshga 00:01:25.000 --> 00:01:27.000 chiqquncha dahodirlar, 00:01:27.000 --> 00:01:30.000 undan so'ngra muntazam ravishda sustlashish bo'ladi. 00:01:30.000 --> 00:01:32.000 Yetuklikdan so'ng, mashhurlikni yo'qotamiz. 00:01:32.000 --> 00:01:35.000 Hech qaysi olimlar bu qiyalik haqida bahs qilmaydi, 00:01:35.000 --> 00:01:37.000 ammo butun dunyodagi laboratoriyalar 00:01:37.000 --> 00:01:40.000 buning nima uchun bunday usulda ishlashini aniqlashga harakat qilmoqdalar. NOTE Paragraph 00:01:40.000 --> 00:01:42.000 Mening laboratoriyamdagi ish rivojlanishdagi 00:01:42.000 --> 00:01:44.000 birinchi dolzarb davrga e'tibor beradi -- 00:01:44.000 --> 00:01:46.000 va ayni o'sha davrda chaqaloqlar 00:01:46.000 --> 00:01:49.000 o'zlarining tilida qaysi tovushlar ishlatilishini o'rganishga harakat qiladilar. 00:01:49.000 --> 00:01:52.000 Bizning fikrimizcha, chaqaloqlar tovushlarni qanday o'rganishini 00:01:52.000 --> 00:01:54.000 o'rganishimiz oqrali tilning boshqa rivojlanishiga nushamiz bo'ladi. 00:01:54.000 --> 00:01:57.000 Balki, shu bilan birga muomala, hissiyot va ong rivojlanishi uchun bolalikdagi 00:01:57.000 --> 00:01:59.000 dolzarb 00:01:59.000 --> 00:02:01.000 davrlarga ham nushamiz bo'ladi. 00:02:01.000 --> 00:02:03.000 Shunday qilib, biz butun dunyoda qo'llayotgan usul bilan 00:02:03.000 --> 00:02:05.000 chaqaloqlarni va hamma tillardagi 00:02:05.000 --> 00:02:07.000 tovushlarni o'rganyapmiz. 00:02:07.000 --> 00:02:09.000 Chaqaloq ota yoki onasining tizzasida o'tiradi 00:02:09.000 --> 00:02:11.000 va biz ularni tovush o'zgarganda, masalan, "ah" dan "ee" ga, -- 00:02:11.000 --> 00:02:13.000 masalan, "ah" dan "ee" 00:02:13.000 --> 00:02:15.000 Agar ular o'z vaqtida shunday boshini burishsa, 00:02:15.000 --> 00:02:17.000 qora quti yorib ketadi 00:02:17.000 --> 00:02:19.000 va panda ayig'i baraban chaladi. 00:02:19.000 --> 00:02:21.000 Olti oylik chaqaloq bu vazifani juda sevadi. NOTE Paragraph 00:02:21.000 --> 00:02:23.000 Ho'sh, bundan nima o'rgandik? 00:02:23.000 --> 00:02:25.000 Butun dunyodagi chaqaloqlar, 00:02:25.000 --> 00:02:27.000 mening tasvirlashimcha, 00:02:27.000 --> 00:02:29.000 dunyo fuqarolaridir; 00:02:29.000 --> 00:02:32.000 biz buni qaysi davlatda tekshirayotganimiz va qaysi tilni ishlatayotganimizdan qat'iy nazar 00:02:32.000 --> 00:02:35.000 chaqaloqlar hamma tillardagi hamma tovushlarni ajrata oladilar. 00:02:35.000 --> 00:02:38.000 Bu juda ham hayratlanarli, chunki siz va men buni bajara olmaymiz. 00:02:38.000 --> 00:02:40.000 Bizlar madaniyatga bo'glanib tinglaguvchilarmiz. 00:02:40.000 --> 00:02:42.000 Bizlar chet tillaridagi tovushlarni emas, 00:02:42.000 --> 00:02:44.000 faqat o'z tilimizdagi tovushlarni ajarata olamiz. 00:02:44.000 --> 00:02:46.000 Ho'sh, shunday savol keladi: 00:02:46.000 --> 00:02:48.000 dunyoning shu fuqarolari qachon tilga bog'liq 00:02:48.000 --> 00:02:51.000 tinglovchilarga aylanadi? 00:02:51.000 --> 00:02:54.000 Javob esa bunday: birinchi tug'ilgan kunlaridan avval. 00:02:54.000 --> 00:02:57.000 Mana bu ko'rib turganingiz Tokyo va AQSH dagi Seattle shahrida, 00:02:57.000 --> 00:02:59.000 yapon tili emas, balki ingliz tili uchun muhim bo'lgan 00:02:59.000 --> 00:03:01.000 "ra" va "la" tovushlarini tinglaganda, 00:03:01.000 --> 00:03:03.000 chaqaloqlarning boshni burish bo'yicha 00:03:03.000 --> 00:03:06.000 bajargan vazifasi. 00:03:06.000 --> 00:03:09.000 Olti oylikdan sakkiz oylikkacha bo'lgan chaqaloqlar butunlay bir xil. 00:03:09.000 --> 00:03:12.000 Ikki oy keyin hayratlanarli narsa sodir bo'ladi. 00:03:12.000 --> 00:03:14.000 AQSH dagi chaqaloqlar bu vazifani ancha yaxshi bajara boshlaydilar, 00:03:14.000 --> 00:03:16.000 Yaponiyadagi chaqaloqlar esa ancha yomon bajaradilar, 00:03:16.000 --> 00:03:18.000 lekin chaqaloqlarning bu ikkala guruhi ham 00:03:18.000 --> 00:03:21.000 ayni o'zlari o'rganmoqchi bo'lgan tilga tayyorlanyar. NOTE Paragraph 00:03:21.000 --> 00:03:24.000 Ho'sh, savol bunday, bu muhim 00:03:24.000 --> 00:03:26.000 ikki oy mobaynida nima sodir bo'lyapdi? 00:03:26.000 --> 00:03:28.000 Bu tovush rivojlanishi uchun juda dolzarb davr, 00:03:28.000 --> 00:03:30.000 ammo u yerda nima sodir bo'lyapdi? 00:03:30.000 --> 00:03:32.000 U yerda ikkita narsa sodir bo'lyapdi. 00:03:32.000 --> 00:03:35.000 Birinchisi chaqaloqlar bizlarni biror maqsad bilan tinglayapdi, 00:03:35.000 --> 00:03:38.000 ular bizlarning gapirishimizni tinglab, statistik ma'lumot olyapdilar -- 00:03:38.000 --> 00:03:40.000 ha, ular statistic ma'lumot olyapdilar. 00:03:40.000 --> 00:03:43.000 Chaqaloqlarning tilida gapirayotgan ikkita onaning gapini eshiting -- 00:03:43.000 --> 00:03:46.000 bu biz yosh bolalar bilan gaplashadigan umumiy til -- 00:03:46.000 --> 00:03:49.000 birinchisi ingliz tilida va keyingisi yapon tilida. NOTE Paragraph 00:03:49.000 --> 00:03:52.000 (Video) Ingliz ona: Oh, sening katta moviy ko'zlaringni sevaman -- 00:03:52.000 --> 00:03:55.000 naqadar go'zal va ajoyib, NOTE Paragraph 00:03:56.000 --> 00:04:02.000 yapon ona: (yaponchada) NOTE Paragraph 00:04:02.000 --> 00:04:04.000 Patricia Kuhl: Nutq hosil qilish paytida, 00:04:04.000 --> 00:04:06.000 chaqaloqlar tinglaganida, 00:04:06.000 --> 00:04:08.000 ular eshitayotgan tili haqida 00:04:08.000 --> 00:04:11.000 statistic ma'lumotlar olyapdilar. 00:04:11.000 --> 00:04:14.000 Bu masofalar ortib boraveradi. 00:04:14.000 --> 00:04:16.000 Biz chaqaloqlarning statistik ma'lumotga 00:04:16.000 --> 00:04:19.000 e'tiborchan ekanligini anglab yetdik, 00:04:19.000 --> 00:04:22.000 yapon va ingliz tillarining statistikasi esa bir biridadn juda, juda farq qiladi. 00:04:22.000 --> 00:04:25.000 Bu chizma-masofa ko'rsatishi bo'yicha 00:04:25.000 --> 00:04:27.000 ingliz tilida ko'p R va L tovushlari bor. 00:04:27.000 --> 00:04:29.000 Yapon tilidagi tovushlarning tarqalishi butunlay boshqacha, 00:04:29.000 --> 00:04:32.000 Yaponcha R deb ma'lum bo'lgan, 00:04:32.000 --> 00:04:35.000 bir necha o'rta tovushlar borligini ko'rib turibmiz. 00:04:35.000 --> 00:04:37.000 Shunday qilib, chaqaloqlar tilning 00:04:37.000 --> 00:04:39.000 statistikasini ongiga singdirib oladilar 00:04:39.000 --> 00:04:41.000 va bu ularning miyalarini o'zgartiradi; 00:04:41.000 --> 00:04:43.000 ularni dunyo fuqarolaridan huddi biz kabi 00:04:43.000 --> 00:04:46.000 madaniyatga bog'langan tinglovchilarga aylantiradi. 00:04:46.000 --> 00:04:48.000 Ammo, biz o'smirlar ana o'sha 00:04:48.000 --> 00:04:50.000 statistikani bundan buyon ongimizga singdirmayapmiz. 00:04:50.000 --> 00:04:53.000 Chunki ongimizda rivojlanishning ilk davrida shakllangan 00:04:53.000 --> 00:04:56.000 tushunchalar bizlarni boshqaradi. NOTE Paragraph 00:04:56.000 --> 00:04:58.000 Mana bu ko'rib turganimiz esa til rivojlanishi uchun dolzarb 00:04:58.000 --> 00:05:01.000 davr nima haqidaligi bo'yicha modelimizni o'zgartiryapdi. 00:05:01.000 --> 00:05:04.000 Matematik nuqtai nazardan muhokama qilishimiz bo'yicha 00:05:04.000 --> 00:05:07.000 bu chizmadagi masofamiz bir tekis bo'lganda 00:05:07.000 --> 00:05:09.000 til o'rganish sekinlashishi mumkin. 00:05:09.000 --> 00:05:12.000 Bu esa ikki tilda gapiruvchi insonlar haqida ko'p savollarni keltirib chiqaradi. 00:05:12.000 --> 00:05:16.000 Ikki tilda gapiruvchi insonlar bir paytning o'zida ikkita statistikani onglarida saqlashi shart 00:05:16.000 --> 00:05:19.000 va kim bilan gaplashayotganligiga qarab, 00:05:19.000 --> 00:05:21.000 bitta statistikadan keyin boshqasini almashtirishlari kerak. NOTE Paragraph 00:05:21.000 --> 00:05:23.000 Biz o'zimizga shunday savol berdik, 00:05:23.000 --> 00:05:26.000 chaqaloqlar butunlay yangi tilning statistikasini qabul qila oladilarmi? 00:05:26.000 --> 00:05:28.000 Buni hech qachon ikkinchi til eshitmagan 00:05:28.000 --> 00:05:30.000 Amerikalik chaqaloqlarni til rivojlanishining dolzarb paytida 00:05:30.000 --> 00:05:33.000 ilk bor Mandarin tilini eshittirish orqali sinab ko'rdik. 00:05:33.000 --> 00:05:35.000 Taipei va Seattleda Mandarin tilining tovushlari bo'yicha 00:05:35.000 --> 00:05:38.000 bir tilda gapiruvchilarni tekshirganimizda 00:05:38.000 --> 00:05:40.000 ular huddi shunday nusxani ko'rsatdi. 00:05:40.000 --> 00:05:42.000 6-8 oyliklar butunlay bir xil. 00:05:42.000 --> 00:05:45.000 Ikki oy so'ngra, g'aroyib narsa sodir bo'ladi. 00:05:45.000 --> 00:05:48.000 Amerikalik chaqaloqlar emas, balki taiwanlik chaqaloqlar tovushlarni ancha yaxshi ajratyapdi. 00:05:48.000 --> 00:05:51.000 Shu davrda Amerikalik chaqaloqlarga Mandarin 00:05:51.000 --> 00:05:53.000 tilini eshitdirdik. 00:05:53.000 --> 00:05:56.000 Bu huddi mandarin tilida gapiruvchi qarindoshlarning sizni ko'rishga bir oyga kelib, 00:05:56.000 --> 00:05:58.000 uyingizga ko'chib kelib, 00:05:58.000 --> 00:06:00.000 chaqaloqlarga 12 dars mobaynida gapirishi kabidir. 00:06:00.000 --> 00:06:02.000 Mana bu laboratoriyadagi ko'rinishi. NOTE Paragraph 00:06:02.000 --> 00:06:24.000 (Video) Mandarin tilida gapiruvchi: (Mandarin) NOTE Paragraph 00:06:24.000 --> 00:06:26.000 PK: Ho'sh, chaqaloqlarning kichkina miyalariga nima qildik> 00:06:26.000 --> 00:06:29.000 (Kulgi) 00:06:29.000 --> 00:06:31.000 Shunchaki laboratoriyaga kelish 00:06:31.000 --> 00:06:33.000 Mandarin tiliga bo'lgan qobiliyatingizni rivojlantirmayotganligiga 00:06:33.000 --> 00:06:35.000 ishonch hosil qilish uchun qiyosiy nazorat guruhini ham sinab ko'rdik. 00:06:35.000 --> 00:06:37.000 Bir guruh chaqaloqlar kelib, ingliz tilini tinglashdi. 00:06:37.000 --> 00:06:39.000 Bu chizmadan ko'rib turganimizdek 00:06:39.000 --> 00:06:41.000 ingliz tilini eshitish ularning mandarin tilini rivojlantirmadi. 00:06:41.000 --> 00:06:43.000 Lekin 12 martalik muddatda mandarin tilini eshitgan 00:06:43.000 --> 00:06:45.000 chaqaloqlarga nima bo'lganiga e'tibor bering. 00:06:45.000 --> 00:06:47.000 Ular Taiwan (Taivan) dagi 10 yarim oy mobaynida mandarin tilini 00:06:47.000 --> 00:06:50.000 eshitayotgan chaqaloqlardek yaxshi bilardi. 00:06:50.000 --> 00:06:52.000 Bu esa chaqaloqlarning yangi til 00:06:52.000 --> 00:06:54.000 statistikasini o'zlashtirib olishini ko'rsatib berdi. 00:06:54.000 --> 00:06:58.000 Chaqaloqlarning oldiga nima qo'ysangiz ham, ular narsalarning statistikasini o'zlashtirib oladi. NOTE Paragraph 00:06:58.000 --> 00:07:00.000 Ammo, bu o'rganish jarayonida 00:07:00.000 --> 00:07:02.000 inson qanday vazifa bajarganligi 00:07:02.000 --> 00:07:04.000 bizni qiziqtirdi. 00:07:04.000 --> 00:07:06.000 Buni bilish uchun, boshqa bir guruh chaqaloqlar 00:07:06.000 --> 00:07:09.000 bir xil miqdordagi, ya'ni huddi avalgidek 12 martalik muddatda 00:07:09.000 --> 00:07:11.000 televizor ko'rib, tilni eshitishdi 00:07:11.000 --> 00:07:14.000 va boshqa bir guruh chaqaloqlar esa faqatgina tovushlarni o'zini eshitdi va ekrandagi 00:07:14.000 --> 00:07:16.000 ayiqchani tomosha qilishdi. 00:07:16.000 --> 00:07:19.000 Biz ularning miyasiga nima qildik? 00:07:19.000 --> 00:07:22.000 Ko'rib turganingiz faqat tinglashning natijasi -- 00:07:22.000 --> 00:07:24.000 hech qanday o'rganish sodir bo'lmadi -- 00:07:24.000 --> 00:07:27.000 va video bilan eshitish natijasi -- 00:07:27.000 --> 00:07:29.000 hech qanday o'rganish sodir bo'lmadi. 00:07:29.000 --> 00:07:31.000 Chaqaloqlar statistikani anglab yetishlari uchun 00:07:31.000 --> 00:07:33.000 insonning hizmati kerak. 00:07:33.000 --> 00:07:35.000 Chaqaloqlar statistikani o'zlashtirayotganlarida 00:07:35.000 --> 00:07:37.000 ijtimoiy miya boshqarib turadi. NOTE Paragraph 00:07:37.000 --> 00:07:39.000 Chaqaloqlar televizorning oldida bo'lganlarida, 00:07:39.000 --> 00:07:41.000 so'ngra insonlarning oldida bo'lgan paytida 00:07:41.000 --> 00:07:43.000 chaqaloqlarning miyasini tekshirib, 00:07:43.000 --> 00:07:45.000 u yerda bu narsaning sodir bo'layotganini ko'ramiz. 00:07:45.000 --> 00:07:47.000 Yaxhsiyamki, bizga bu ishni bajarimizga imkon beradigan 00:07:47.000 --> 00:07:49.000 yangi asbob, 00:07:49.000 --> 00:07:51.000 magnitoensefalograf bor. 00:07:51.000 --> 00:07:53.000 Bu Marsdan kelgan soch qurituvchi asbobga o'xshaydi. 00:07:53.000 --> 00:07:55.000 Lekin bu umuman xavfsiz, 00:07:55.000 --> 00:07:58.000 kesuvchi emas va shovqinsiz. 00:07:58.000 --> 00:08:00.000 Biz masofaga nisbatan 00:08:00.000 --> 00:08:02.000 millimetrning aniqligiga 00:08:02.000 --> 00:08:04.000 va 306 SQUID dan foydalangan holda 00:08:04.000 --> 00:08:06.000 millisoniya aniqligiga qaraypamiz, 00:08:06.000 --> 00:08:08.000 bular (ya'ni SQUID) - yuzadan o'tuvchi kvantum 00:08:08.000 --> 00:08:10.000 interferensiya asboblari -- 00:08:10.000 --> 00:08:12.000 bular biz o'ylagan sayin o'zgaradigan 00:08:12.000 --> 00:08:14.000 magnit sohalarini aniqlab oladi. 00:08:14.000 --> 00:08:16.000 Dunyoda eng avval biz 00:08:16.000 --> 00:08:18.000 magnitoensefalograf asbobi yordamida 00:08:18.000 --> 00:08:20.000 chaqaloqlarni o'rganayotgan paytida 00:08:20.000 --> 00:08:22.000 tekshiryapmiz. NOTE Paragraph 00:08:22.000 --> 00:08:24.000 Mana bu jajji Emma. 00:08:24.000 --> 00:08:26.000 U olti oylik. 00:08:26.000 --> 00:08:28.000 U qulog'iga taqib olgan eshitish asboblari bilan 00:08:28.000 --> 00:08:31.000 har xil tillarni eshityapdi. 00:08:31.000 --> 00:08:33.000 Ko'rib turganingizdek, u bemalol harakat qila oladi. 00:08:33.000 --> 00:08:35.000 shapkadagi kichkina sharchalar bilan 00:08:35.000 --> 00:08:37.000 uning boshining harakatini kuzatib turibmiz, 00:08:37.000 --> 00:08:40.000 u esa butunlay erkin harakat qilishi mumkin. 00:08:40.000 --> 00:08:42.000 Bu texnologik qobiliyat. 00:08:42.000 --> 00:08:44.000 Nimani ko'ryapmiz? 00:08:44.000 --> 00:08:46.000 Chaqaloqning miyasini ko'ryapmiz. 00:08:46.000 --> 00:08:49.000 Chaqaloq ona tilidagi so'zni eshitishi bilan 00:08:49.000 --> 00:08:51.000 eshitish sohalari ochiladi, 00:08:51.000 --> 00:08:53.000 keyin esa uning atrofidagi sohalar, ya'ni 00:08:53.000 --> 00:08:56.000 miyaning atrofidagi har xil sohalari bilan bog'laydigan 00:08:56.000 --> 00:08:58.000 sohalarini 00:08:58.000 --> 00:09:00.000 va miyaning bir sohasi 00:09:00.000 --> 00:09:03.000 boshqa birini harakatga keltiruvchi qismlarini harakatga keltiradi. NOTE Paragraph 00:09:03.000 --> 00:09:05.000 Biz chaqaloq miyasining 00:09:05.000 --> 00:09:08.000 rivojlanishi haqidagi ilmning 00:09:08.000 --> 00:09:11.000 ulkan va oltin asriga kelyapmiz. 00:09:11.000 --> 00:09:13.000 Chaqaloq his tuyg'u sezgan, 00:09:13.000 --> 00:09:15.000 gapirish va o'qishni o'rgangan, 00:09:15.000 --> 00:09:17.000 matematika masalasini yechgan 00:09:17.000 --> 00:09:19.000 va fikrga ega bo'lgan paytlarida 00:09:19.000 --> 00:09:21.000 biz chaqaloqning miyasini ko'ra olamiz. 00:09:21.000 --> 00:09:24.000 O'rganishga qiynalgan bolalar uchun miyaga asoslangan 00:09:24.000 --> 00:09:27.000 o'rganishga yordam berish usullarini kashf qilishga imkoniyatimiz bo'ladi. 00:09:27.000 --> 00:09:30.000 Huddi shoir va yozuvchilar tasvirlaganidek, 00:09:30.000 --> 00:09:32.000 mening fikrimcha, biz ham bolaning ongidagi 00:09:32.000 --> 00:09:34.000 o'sha ajoyib ochiqlikni, 00:09:34.000 --> 00:09:36.000 mukammal va cheksiz ochiqlikni 00:09:36.000 --> 00:09:39.000 ko'ra olamiz. 00:09:39.000 --> 00:09:41.000 Bolaning miyasini o'rganish bilan, 00:09:41.000 --> 00:09:43.000 biz inson bo'lish nima ekanligi haqidagi 00:09:43.000 --> 00:09:45.000 chuqur haqiqatni bila olamiz, 00:09:45.000 --> 00:09:47.000 shu bilan birga 00:09:47.000 --> 00:09:49.000 butun hayotimiz davomida ongimizni ilm uchun, o'rganish uchun ochiq saqlay olishimizga 00:09:49.000 --> 00:09:51.000 imkoniyatimiz bo'lishi mumkin. NOTE Paragraph 00:09:51.000 --> 00:09:53.000 Rahmat. NOTE Paragraph 00:09:53.000 --> 00:09:56.000 (Qarsaklar)