0:00:00.000,0:00:03.000
Ես ցանկանում եմ, որ դուք նայեք այս երեխային:

0:00:03.000,0:00:06.000
Ձեզ, իհարկե, գրավում են նրա աչքերը

0:00:06.000,0:00:09.000
և մաշկը, որին այնքան շատ եք ցանկանում դիպչել:

0:00:09.000,0:00:12.000
Բայց այսօր ես պատրաստվում եմ խոսել մի բանի մասին, որը դուք չեք տեսնում,

0:00:12.000,0:00:15.000
այն բանի մասին, թե ինչ է տեղի ունենում նրա փոքրիկ ուղեղում:

0:00:16.000,0:00:18.000
Նյարդաբանության ժամանակակից գործիքները

0:00:18.000,0:00:21.000
ցույց են տալիս մեզ, որ այնտեղ կատարվում են

0:00:21.000,0:00:24.000
բավական բարդ գործողություններ:

0:00:24.000,0:00:26.000
Եվ այն, ինչ մենք ուսումնասիրում ենք,

0:00:26.000,0:00:28.000
որոշ չափով կբացատրի այն,

0:00:28.000,0:00:31.000
ինչը ռոմանտիկ գրողներն ու պոետները

0:00:31.000,0:00:34.000
նկարագրել են որպես երեխայի ուղեղի

0:00:34.000,0:00:36.000
«աստվածային բացություն»:

0:00:36.000,0:00:38.000
Այստեղ մենք տեսնում ենք

0:00:38.000,0:00:40.000
հնդիկ մայր,

0:00:40.000,0:00:42.000
ով խոսում է կորո լեզվով,

0:00:42.000,0:00:44.000
որը նոր բացահայտված լեզու է:

0:00:44.000,0:00:46.000
Եվ նա զրուցում է իր երեխայի հետ:

0:00:46.000,0:00:48.000
Նա մեկն է

0:00:48.000,0:00:51.000
այն 800 մարդկանցից, ովքեր խոսում են կորո լեզվով`

0:00:51.000,0:00:54.000
հասկանալով, որ լեզուն պահպանելու համար

0:00:54.000,0:00:57.000
նրանք պետք է խոսեն այդ լեզվով իրենց երեխաների հետ:

0:00:57.000,0:01:00.000
Եվ ահա այստեղ է թաքնված հիմնական հանելուկը:

0:01:00.000,0:01:02.000
Ինչու՞ հնարավոր չէ պահպանել լեզուն`

0:01:02.000,0:01:05.000
խոսելով մեծերի` իմ ու քո հետ:

0:01:05.000,0:01:08.000
Իրականում այն կապված է մեր ուղեղի հետ:

0:01:08.000,0:01:10.000
Մենք այստեղ տեսնում ենք,

0:01:10.000,0:01:13.000
որ լեզուն ունի սովորելու կրիտիկական ժամանակահատված:

0:01:13.000,0:01:16.000
Այս պատկերը հասկանալու համար, անհրաժեշտ է գտնել ձեր տարիքը հորիզոնական առանցքի վրա:

0:01:16.000,0:01:19.000
(Ծիծաղ)

0:01:19.000,0:01:21.000
Իսկ ուղղահայաց առանցքի վրա կտեսնեք

0:01:21.000,0:01:23.000
երկրորդ լեզու սովորելու կարողությունը:

0:01:23.000,0:01:25.000
Փոքրիկներն ու երեխաները հանճարներ են,

0:01:25.000,0:01:27.000
մինչ կլրանա նրանց 7 տարին,

0:01:27.000,0:01:30.000
որից հետո նկատվում է ունակությունների կանոնավոր անկում:

0:01:30.000,0:01:32.000
Սեռական հասունությունից հետո մենք լրիվ անհույս ենք։

0:01:32.000,0:01:35.000
Ոչ մի գիտնական չի ժխտում այս փաստը,

0:01:35.000,0:01:37.000
բայց լաբորատորիաներն ողջ աշխարհով մեկ

0:01:37.000,0:01:40.000
փորձում են բացահայտել, թե ինչու է այսպես:

0:01:40.000,0:01:42.000
Իմ փորձերը կենտրոնացած էին

0:01:42.000,0:01:44.000
զարգացման առաջին կրիտիկական ժամանակահատվածի վրա,

0:01:44.000,0:01:46.000
դա այն ժամանակահատվածն է,

0:01:46.000,0:01:49.000
երբ փոքրիկները փորձում են հասկանալ, թե ինչ հնչյուններ են օգտագործվում իրենց լեզվում:

0:01:49.000,0:01:52.000
Մենք կարծում ենք, որ իմանալով, թե ինչպես են ուսուցանվում հնչյունները,

0:01:52.000,0:01:54.000
մենք կունենանք լեզուն ամբողջությամբ սովորելու մոդելը,

0:01:54.000,0:01:57.000
հավանաբար նաև մանկության այն ժամանակահատվածների համար,

0:01:57.000,0:01:59.000
որոնք պատասխանատու են սոցիալական, զգայական

0:01:59.000,0:02:01.000
և ճանաչողական զարգացման համար:

0:02:01.000,0:02:03.000
Այսպիսով, մենք սկսեցինք ուսումնասիրել մանուկներին`

0:02:03.000,0:02:05.000
օգտագործելով նույն մեթոդոլոգիան, որը կիրառում ենք ողջ աշխարհում

0:02:05.000,0:02:07.000
և բոլոր լեզուների համար:

0:02:07.000,0:02:09.000
Մանկիկը նստում է ծնողի գրկում,

0:02:09.000,0:02:11.000
իսկ մենք սովորեցնում ենք նրանց պտտել գլուխը հնչյունի փոփոխման ժամանակ,

0:02:11.000,0:02:13.000
օրինակ` «ա»-ից «ե»:

0:02:13.000,0:02:15.000
Եթե նրանք դա անում են ճիշտ ժամանակին,

0:02:15.000,0:02:17.000
սև արկղիկը լուսավորվում է

0:02:17.000,0:02:19.000
և պանդան սկսում է թմբկահարել:

0:02:19.000,0:02:21.000
Վեց ամսական փոքրիկները հրճվանքի մեջ են սրանից:

0:02:21.000,0:02:23.000
Ի՞նչ ենք մենք բացահայտել:

0:02:23.000,0:02:25.000
Աշխարհի բոլոր փոքրիկները,

0:02:25.000,0:02:27.000
ինչպիսին ես նրանց անվանում,

0:02:27.000,0:02:29.000
աշխարհի քաղաքացիներ են,

0:02:29.000,0:02:32.000
նրանք կարող են տարբերակել բոլոր լեզուների հնչյունները,

0:02:32.000,0:02:35.000
անկախ մեր կողմից փորձարկվող երկրից և լեզվից։

0:02:35.000,0:02:38.000
Եվ սա շատ ուշագրավ է, քանի որ դուք և ես դա անել չենք կարող:

0:02:38.000,0:02:40.000
Մենք մշակութային սահմաններ ունեցող լսողներ ենք:

0:02:40.000,0:02:42.000
Մենք կարող ենք տարբերել մեր սեփական լեզվի հնչյունները

0:02:42.000,0:02:44.000
բայց ոչ օտար լեզուների հնչյունները:

0:02:44.000,0:02:46.000
Եվ հարց է ծագում,

0:02:46.000,0:02:48.000
ե՞րբ են աշխարհի այս քաղաքացիները

0:02:48.000,0:02:51.000
վերածվում լեզվական սահմաններ ունեցող ընկալողների, ինչպիսին մենք ենք:

0:02:51.000,0:02:54.000
Եվ դրա պատասխանն է՝ մինչև նրանց առաջին ծննդյան օրը:

0:02:54.000,0:02:57.000
Այստեղ մենք տեսնում ենք գլխի պտույտով փորձի ներկայացումը

0:02:57.000,0:02:59.000
Տոկիոյի և ԱՄՆ-ի փոքրիկների հետ,

0:02:59.000,0:03:01.000
այստեղ Սիեթլում,

0:03:01.000,0:03:03.000
նրանք լսում էին «ռա» և «լա» հնչյունները,

0:03:03.000,0:03:06.000
որոնք շատ կարևոր են անգլերեն լեզվում, բայց ոչ ճապոներենում:

0:03:06.000,0:03:09.000
Այսպիսով, 6-8 ամսական երեխաների ցուցանիշները լիովին համընկնում են:

0:03:09.000,0:03:12.000
Ընդամենը 2 ամիս անց ինչ-որ անհավանական բան է կատարվում:

0:03:12.000,0:03:14.000
ԱՄՆ-ի փոքրիկները սկսում են ավելի լավ տվյալներ ցուցադրել,

0:03:14.000,0:03:16.000
իսկ Ճապոնիայի փոքրիկները` ավելի վատ,

0:03:16.000,0:03:18.000
բայց այդ փոքրիկների երկու խումբն էլ պատրաստվում են

0:03:18.000,0:03:21.000
հենց այն լեզուն սովորելուն, որը նրանք պետք է ապագայում սովորեն:

0:03:21.000,0:03:24.000
Եվ այսպես, հարցը հետևյալն է. ի՞նչ է պատահում

0:03:24.000,0:03:26.000
այդ 2 ամիսների ընթացքում:

0:03:26.000,0:03:28.000
Սա ձայնային զարգացման կրիտիկական զարգացման փուլն է,

0:03:28.000,0:03:30.000
բայց ի՞նչ է կատարվում այդ ընթացքում:

0:03:30.000,0:03:32.000
Երկու բան է կատարվում:

0:03:32.000,0:03:35.000
Առաջին. երեխաները շատ ուշադիր լսում են մեզ,

0:03:35.000,0:03:38.000
և մեր խոսակցության ընթացքում վիճակագրություն են հավաքում,

0:03:38.000,0:03:40.000
այո, վիճակագրություն են հավաքում:

0:03:40.000,0:03:43.000
Ահա լսենք երկու մայրերին, ովքեր խոսում են մայրական լեզվով,

0:03:43.000,0:03:46.000
համընդհանուր լեզու, որը մենք օգտագործում ենք երեխաների հետ խոսելիս,

0:03:46.000,0:03:49.000
առաջինը` անգլերեն և մյուսը` ճապոներեն:

0:03:49.000,0:03:52.000
(Տեսանյութ) Անգլախոս մայր․ Ես սիրում եմ քո մեծ կապույտ աչքերը`

0:03:52.000,0:03:55.000
այնքան գեղեցիկ և հրաշալի:

0:03:56.000,0:04:02.000
Ճապոնացի մայրը. (ճապոներեն)

0:04:02.000,0:04:04.000
Պատրիցիա Քուլ. Խոսքի ստեղծման ընթացքում,

0:04:04.000,0:04:06.000
երբ երեխաները լսում են,

0:04:06.000,0:04:08.000
նրանք վիճակագրական տվյալներ են հավաքում

0:04:08.000,0:04:11.000
այն լեզվի մասին, որը լսում են:

0:04:11.000,0:04:14.000
Եվ այդ տվյալների բազան մեծանում է:

0:04:14.000,0:04:16.000
Մենք հասկացանք,

0:04:16.000,0:04:19.000
որ փոքրիկները շատ զգայուն են այդ վիճակագրության հանդեպ,

0:04:19.000,0:04:22.000
և, որ անգլերենի ու ճապոներենի վիճակագրությունը շատ, շատ տարբեր է:

0:04:22.000,0:04:25.000
Անգլերենն ունի բազում «ռ»-եր և «լ»-եր,

0:04:25.000,0:04:27.000
ինչպես ցույց է տալիս բաշխումը:

0:04:27.000,0:04:29.000
Ճապոներենի բաշխումը լիովին տարբեր է,

0:04:29.000,0:04:32.000
այնտեղ մենք կարող ենք հաճախ հանդիպել միջանկյալ հնչյունների մի խումբ,

0:04:32.000,0:04:35.000
որը հայտնի է, որպես ճապոներեն «ռ»:

0:04:35.000,0:04:37.000
Այսպիսով, երեխաներն ուսումնասիրում են

0:04:37.000,0:04:39.000
լեզվի վիճակագրությունը,

0:04:39.000,0:04:41.000
և դա փոխում է նրանց ուղեղը`

0:04:41.000,0:04:43.000
աշխարհի քաղաքացիից նրանց դարձնելով

0:04:43.000,0:04:46.000
մշակութային սահմաններով լսողների, ինչպիսին մենք ենք:

0:04:46.000,0:04:48.000
Բայց մենք` մեծահասակներս,

0:04:48.000,0:04:50.000
այլևս չենք ընդունում այդ վիճակագրությունը:

0:04:50.000,0:04:53.000
Մենք կառավարվում ենք այն հիշողություններով,

0:04:53.000,0:04:56.000
որոնք ձևավորվել են վաղ զարգացման շրջանում:

0:04:56.000,0:04:58.000
Եվ ահա մենք տեսնում ենք,

0:04:58.000,0:05:01.000
որ այդ կրիտիկական ժամանակահատվածում տեղի է ունենում մոդելների փոփոխություն:

0:05:01.000,0:05:04.000
Քննարկելով խնդիրը մաթեմատիկական տեսանկյունից`

0:05:04.000,0:05:07.000
լեզվի ուսուցումը կարող է դադարել,

0:05:07.000,0:05:09.000
երբ բաշխումը կարգավորվում է:

0:05:09.000,0:05:12.000
Իհարկե այն խնդիրներ է առաջացնում երկլեզու մարդկանց մոտ:

0:05:12.000,0:05:16.000
Նրանք ստիպված են ուղեղում պահել երկու վիճակագրություն միաժամանակ

0:05:16.000,0:05:19.000
և տեղափոխվել մեկից մյուսը`

0:05:19.000,0:05:21.000
կախված նրանից, թե ում հետ են խոսում:

0:05:21.000,0:05:23.000
Մենք հարցրեցինք ինքներս մեզ.

0:05:23.000,0:05:26.000
կարո՞ղ են երեխաները վիճակագրություն հավաքել ամբողջովին նոր լեզուների մասին:

0:05:26.000,0:05:28.000
Եվ մենք սա փորձարկեցինք` առաջարկելով ամերիկացի երեխային,

0:05:28.000,0:05:30.000
ով երբեք չէր լսել ոչ մի օտար լեզու,

0:05:30.000,0:05:33.000
առաջին անգամ լսել չիներեն կրիտիկական ժամանակահատվածում:

0:05:33.000,0:05:35.000
Երբ միալեզու երեխաների հետ ենք փորձարկում,

0:05:35.000,0:05:38.000
Թայպեյում կամ Սիեթլում չիներեն լեզվի հնչյունները,

0:05:38.000,0:05:40.000
նրանք ցուցադրում են նույն արդյունքները:

0:05:40.000,0:05:42.000
6-8 ամսականների արդյունքները լիովին նույնն էին:

0:05:42.000,0:05:45.000
Երկու ամիս անց ինչ-որ անհասկանալի բան է կատարվում:

0:05:45.000,0:05:48.000
Թայվանի երեխաները ավելի լավ արդյունք են ցույց տալիս, իսկ ամերիկացի երեխաները՝ ոչ:

0:05:48.000,0:05:51.000
Եվ մենք տվեցինք ամերիկացի երեխաներին լսել չինարեն

0:05:51.000,0:05:53.000
իրենց կրիտիկական ժամանակահատվածի ընթացքում:

0:05:53.000,0:05:56.000
Դա նման է նրան, որ չինացի բարեկամներ են եկել ձեր տուն

0:05:56.000,0:05:58.000
մի քանի ամսով

0:05:58.000,0:06:00.000
և խոսում են երեխաների հետ 12 դասընթացի ընթացքում:

0:06:00.000,0:06:02.000
Ահա, թե ինչպես էր դա տեղի ունենում:

0:06:02.000,0:06:24.000
(Տեսանյութ) Չինարեն:

0:06:24.000,0:06:26.000
ՊՔ. Այսպիսով, ի՞նչ արեցինք մենք նրանց ուղեղի հետ:

0:06:26.000,0:06:29.000
(Ծիծաղ)

0:06:29.000,0:06:31.000
Մեզ անհրաժեշտ էր վերահսկող խումբ,

0:06:31.000,0:06:33.000
որպեսզի համոզվենք, որ լաբորատորիա գալը

0:06:33.000,0:06:35.000
չի ազդում չինարենի զարգաման աստիճանի վրա:

0:06:35.000,0:06:37.000
Երեխաների մի խումբ գալիս էր և լսում էր անգլերեն:

0:06:37.000,0:06:39.000
Եվ գծապատկերից կարող ենք տեսնել,

0:06:39.000,0:06:41.000
որ անգլերենի իմացությունը չի զարգացրել նրանց չինարենը:

0:06:41.000,0:06:43.000
Բայց տեսեք, թե ինչ է տեղի ունեցել այն երեխաների հետ,

0:06:43.000,0:06:45.000
ովքեր չինարենի 12 դասընթաց են անցել:

0:06:45.000,0:06:47.000
Նրանք նույնքան լավ արդյունք ունեն, որքան Թայվանի երեխաները,

0:06:47.000,0:06:50.000
ովքեր 10.5 ամիս լսել են չինարեն:

0:06:50.000,0:06:52.000
Սա ցույց է տալիս,

0:06:52.000,0:06:54.000
որ երեխաները վերցնում են նաև նոր լեզվի վիճակագրությունը:

0:06:54.000,0:06:58.000
Եվ ինչ էլ նրանց առաջարկեք, նրանք կվերցնեն համապատասխան վիճակագրությունը:

0:06:58.000,0:07:00.000
Բայց մեզ հետաքրքիր էր,

0:07:00.000,0:07:02.000
թե ինչ դեր է խաղում մարդը

0:07:02.000,0:07:04.000
այս ուսուցման ընթացքում:

0:07:04.000,0:07:06.000
Եվ մենք սկսեցինք երեխաների մեկ ուրիշ խմբին

0:07:06.000,0:07:09.000
առաջարկել նույն 12 դասընթացը, բայց արդեն

0:07:09.000,0:07:11.000
հեռուստացույցով

0:07:11.000,0:07:14.000
և երեխաների մի այլ խումբ էլ նույնն անցնում էր միայն աուդիո համակարգով

0:07:14.000,0:07:16.000
և նայում էր էկրանին պատկերված փափուկ արջուկին:

0:07:16.000,0:07:19.000
Ի՞նչ էինք անում մենք նրանց ուղեղների հետ:

0:07:19.000,0:07:22.000
Ահա աուդիո փորձի արդյունքները,

0:07:22.000,0:07:24.000
ոչինչ չի ընկալվել,

0:07:24.000,0:07:27.000
և տեսանյութով փորձը`

0:07:27.000,0:07:29.000
նույնպես ոչ մի արդյունք:

0:07:29.000,0:07:31.000
Երեխաներին անհրաժեշտ են մարդիկ,

0:07:31.000,0:07:33.000
որպեսզի երեխաները վիճակագրություն հավաքեին:

0:07:33.000,0:07:35.000
Վիճակագրության ընդունման ժամանակ

0:07:35.000,0:07:37.000
կարևորագույնը սոցիալական ուղեղն է:

0:07:37.000,0:07:39.000
Մենք ցանկանում ենք մտնել ուղեղի մեջ

0:07:39.000,0:07:41.000
և տեսնել, թե ինչ է կատարվում,

0:07:41.000,0:07:43.000
երբ երեխան նստած է հեռուստացույցի առաջ,

0:07:43.000,0:07:45.000
և երբ նա գտնվում է մարդու առջև:

0:07:45.000,0:07:47.000
Բարեբախտաբար մենք ունենք նոր սարքավորում,

0:07:47.000,0:07:49.000
մագնիսական էնցեֆալոգրաֆ,

0:07:49.000,0:07:51.000
ինչը թույլ է տալիս մեզ դա անել:

0:07:51.000,0:07:53.000
Սա կարծես Մարսից բերված մազերի հարդարիչ լինի:

0:07:53.000,0:07:55.000
Բայց այն լիովին անվտանգ է,

0:07:55.000,0:07:58.000
անլար և անձայն:

0:07:58.000,0:08:00.000
Տարածության մեջ

0:08:00.000,0:08:02.000
միլիմետրի ճշտությամբ

0:08:02.000,0:08:04.000
և միլիվայրկյանի համընկմամբ

0:08:04.000,0:08:06.000
օգտագործելով 306 SQUID.

0:08:06.000,0:08:08.000
սա քվանտային փոխանցման

0:08:08.000,0:08:10.000
ամենաարագ փոխադրիչն է,

0:08:10.000,0:08:12.000
մենք կարողանում ենք որսալ մագնիսական դաշտերը,

0:08:12.000,0:08:14.000
որոնք փոփոխվում են մեր մտածելու ժամանակ:

0:08:14.000,0:08:16.000
Մենք առաջինն էինք աշխարհում,

0:08:16.000,0:08:18.000
որ այս սարքի օգնությամբ

0:08:18.000,0:08:20.000
ձայնագրեցինք երեխաներին

0:08:20.000,0:08:22.000
իրենց ուսուցման ընթացքում:

0:08:22.000,0:08:24.000
Ահա փոքրիկ Էմման:

0:08:24.000,0:08:26.000
Նա 6 ամսական է։

0:08:26.000,0:08:28.000
Եվ նա լսում է տարբեր լեզուներ

0:08:28.000,0:08:31.000
իր ականջակալների միջոցով:

0:08:31.000,0:08:33.000
Ահա դուք տեսնում եք, որ նա ազատ շարժվում է:

0:08:33.000,0:08:35.000
մենք հետևում ենք նրա գլխի շարժումներին

0:08:35.000,0:08:37.000
գլխարկի միջի փոքրիկ գնդակների օգնությամբ,

0:08:37.000,0:08:40.000
այնպես որ նա կարողանում է ազատ շարժվել:

0:08:40.000,0:08:42.000
Սա տեխնոլոգիական հմտություն է:

0:08:42.000,0:08:44.000
Ի՞նչ ենք մենք տեսնում:

0:08:44.000,0:08:46.000
Մենք տեսնում ենք երեխայի ուղեղը:

0:08:46.000,0:08:49.000
Երբ երեխան լսում է ինչ-որ բառ հարազատ լեզվով,

0:08:49.000,0:08:51.000
ուղեղի լսողական զգայարանները վառվում են,

0:08:51.000,0:08:53.000
ապա նրանց շրջապատող հատվածը,

0:08:53.000,0:08:56.000
որը, ինչպես մենք ենք կարծում, պատասխանատու է

0:08:56.000,0:08:58.000
ուղեղի տարբեր հատվածների կապակցման

0:08:58.000,0:09:00.000
և պատճառահետևանքային կապերով,

0:09:00.000,0:09:03.000
ուղեղի տարբեր մասերի ակտիվացման համար:

0:09:03.000,0:09:05.000
Մենք թևակոխում ենք

0:09:05.000,0:09:08.000
երեխայի ուղեղի ուսումնասիրման և գիտելիքների

0:09:08.000,0:09:11.000
մի հրաշալի ու ոսկե դարաշրջան:

0:09:11.000,0:09:13.000
Մենք կկարողանանք տեսնել երեխայի ուղեղը,

0:09:13.000,0:09:15.000
մինչ երեխան ինչ-որ բան է զգում,

0:09:15.000,0:09:17.000
մինչ նա սովորում է խոսել և կարդալ,

0:09:17.000,0:09:19.000
կամ լուծում է մաթեմատիկական խնդիրներ,

0:09:19.000,0:09:21.000
և նոր գաղափարներ ունենում:

0:09:21.000,0:09:24.000
Եվ մենք հնարավորություն կունենանք միջամտելու այդ պրոցեսներին

0:09:24.000,0:09:27.000
ընկալման խնդիրներ ունեցող երեխաների դեպքում:

0:09:27.000,0:09:30.000
Ճիշտ այնպես, ինչպես պոետներն ու գրողներն էին նկարագրում,

0:09:30.000,0:09:32.000
կարծում եմ, մենք կկարողանակ տեսնել

0:09:32.000,0:09:34.000
այդ հրաշալի բացությունը,

0:09:34.000,0:09:36.000
երեխայի ուղեղի

0:09:36.000,0:09:39.000
բացարձակ և ամբողջական բացությունը:

0:09:39.000,0:09:41.000
Երեխայի ուղեղի ուսումնասիրման ժամանակ,

0:09:41.000,0:09:43.000
մենք պատրաստվում ենք բացահայտել իրական ճշմարտությունն այն մասին,

0:09:43.000,0:09:45.000
թե ինչ է նշանակում լինել մարդ արարած,

0:09:45.000,0:09:47.000
և այդ ընթացքում,

0:09:47.000,0:09:49.000
մենք հավանաբար ի վիճակի կլինենք անել այնպես, որպեսզի մեր ուղեղի սովորելու հակումը

0:09:49.000,0:09:51.000
բաց մնա ողջ կյանքի ընթացքում:

0:09:51.000,0:09:53.000
Շնորհակալություն։

0:09:53.000,0:09:56.000
(Ծափահարություններ)