1
00:00:00,730 --> 00:00:03,490
Vũ trụ, biên giới cuối cùng.

2
00:00:05,880 --> 00:00:09,336
Tôi nghe những từ này lần đầu tiên 
vào năm tôi sáu tuổi,

3
00:00:09,360 --> 00:00:11,616
và tôi hoàn toàn bị thu hút.

4
00:00:11,640 --> 00:00:14,016
Tôi muốn khám phá những thế giới mới lạ.

5
00:00:14,040 --> 00:00:15,536
Muốn tìm sự sống chưa từng có.

6
00:00:15,560 --> 00:00:18,760
Tôi khao khát nhìn thấy mọi thứ 
mà vũ trụ mang đến.

7
00:00:19,840 --> 00:00:23,536
Những giấc mơ và lời mời gọi đó
đã khiến tôi dấn thân vào một hành trình,

8
00:00:23,560 --> 00:00:25,040
một hành trình khám phá,

9
00:00:25,040 --> 00:00:27,236
từ lúc còn là học sinh,
rồi sinh viên đại học,

10
00:00:27,236 --> 00:00:31,000
rồi khi là một tiến sỹ, và cuối cùng là 
một nhà thiên văn chuyên nghiệp.

11
00:00:31,920 --> 00:00:34,940
Tôi đã nhận ra hai điều đáng ngạc nhiên,

12
00:00:34,940 --> 00:00:36,500
một trong số đó hơi không may,

13
00:00:36,520 --> 00:00:38,576
khi tôi đang làm luận án Tiến sĩ.

14
00:00:38,600 --> 00:00:41,016
Tôi nhận ra rằng trên thực tế

15
00:00:41,040 --> 00:00:44,200
tôi sẽ không cầm lái 
một con tàu vũ trụ nào trong tương lai.

16
00:00:45,440 --> 00:00:49,816
Nhưng tôi cũng nhận ra 
sự kì thú và rộng lớn của vũ trụ;

17
00:00:50,080 --> 00:00:52,880
thực tế là vũ trụ quá lớn 
so với tầm bay của các con tàu.

18
00:00:53,720 --> 00:00:57,080
Vậy nên tôi chuyển hướng sang
thiên văn học, để sử dụng kính viễn vọng.

19
00:00:57,840 --> 00:01:00,616
Giờ thì tôi sẽ cho các bạn xem 
một bức ảnh bầu trời đêm.

20
00:01:00,640 --> 00:01:02,770
Bạn có thể thấy
ở bất kì đâu trên địa cầu.

21
00:01:03,040 --> 00:01:07,000
Mọi ngôi sao này đều là một phần của 
thiên hà của chúng ta - dải Ngân hà.

22
00:01:07,560 --> 00:01:10,256
Nếu bạn đến một nơi có bầu trời tối hơn,

23
00:01:10,280 --> 00:01:12,816
ở một nơi tối tăm thú vị, 
như sa mạc chẳng hạn,

24
00:01:12,840 --> 00:01:15,276
bạn có thể thấy phần 
trung tâm của dải Ngân hà

25
00:01:15,276 --> 00:01:18,240
với hàng trăm triệu vì tinh tú 
trải ra trước mắt bạn.

26
00:01:18,840 --> 00:01:20,416
Đó là một bức tranh tuyệt đẹp.

27
00:01:20,440 --> 00:01:21,776
Rất nhiều màu sắc trong đó.

28
00:01:21,800 --> 00:01:25,416
Xin nhắc lại rằng đây chỉ là 
một góc vũ trụ của chúng ta.

29
00:01:25,440 --> 00:01:28,736
Các bạn có thể thấy một vệt bụi tối 
kì lạ vắt ngang qua nó.

30
00:01:28,760 --> 00:01:30,736
Đó là bụi của phần vũ trụ đó

31
00:01:30,760 --> 00:01:33,416
đã làm mờ đi ánh sáng của các ngôi sao.

32
00:01:33,440 --> 00:01:35,016
Nhưng chúng ta vẫn làm khá tốt.

33
00:01:35,040 --> 00:01:38,496
Chỉ bằng mắt thường, chúng ta có thể 
khám phá một góc nhỏ vũ trụ.

34
00:01:38,520 --> 00:01:39,856
Chúng ta có thể làm hơn thế.

35
00:01:39,880 --> 00:01:43,640
Bạn có thể dùng kính viễn vọng tuyệt hảo
như Kính Viễn vọng Không gian Hubble.

36
00:01:44,200 --> 00:01:46,376
Các nhà thiên văn học đã
ghép nên bức ảnh này.

37
00:01:46,400 --> 00:01:48,296
Nó được gọi là Vùng sâu Hubble,

38
00:01:48,320 --> 00:01:52,656
và họ đã dành hàng trăm giờ 
chỉ để quan sát một khoảng trời nhỏ

39
00:01:52,680 --> 00:01:55,320
không lớn hơn móng tay cái
đặt cách mắt một cánh tay.

40
00:01:55,520 --> 00:01:56,776
Và trong bức ảnh này

41
00:01:56,800 --> 00:01:58,456
bạn có thể thấy hàng ngàn thiên hà

42
00:01:58,480 --> 00:02:01,936
và chúng ta biết rằng có hàng trăm triệu,
hàng trăm tỉ thiên hà

43
00:02:01,960 --> 00:02:03,336
trong toàn bộ vũ trụ,

44
00:02:03,360 --> 00:02:06,016
một số giống của chúng ta,
một số thì không.

45
00:02:06,040 --> 00:02:08,696
Rồi bạn nghĩ: "Được, ta có thể 
tiếp tục hành trình này"

46
00:02:08,720 --> 00:02:11,416
Dễ mà. Ta chỉ cần dùng 
một kính viễn vọng thật mạnh

47
00:02:11,440 --> 00:02:13,240
và nhìn lên trời, không vấn đề gì."

48
00:02:13,960 --> 00:02:17,976
Thật ra thì chúng ta sẽ bỏ sót nhiều thứ
nếu chỉ làm như vậy.

49
00:02:18,000 --> 00:02:20,736
Vì mọi thứ tôi đã đề cập
từ đầu đến giờ

50
00:02:20,760 --> 00:02:24,656
chỉ đều dính đến dải quang phổ khả kiến,
chỉ những thứ mắt chúng ta thấy được,

51
00:02:24,680 --> 00:02:26,096
và đó là một phần rất nhỏ,

52
00:02:26,120 --> 00:02:29,480
một phần bé tí ti của những gì 
vũ trụ cho chúng ta thấy.

53
00:02:30,160 --> 00:02:34,896
Có hai vấn đề rất quan trọng với 
việc dùng ánh sáng khả kiến.

54
00:02:34,920 --> 00:02:37,656
Không chỉ việc chúng ta bỏ sót 
mọi quá trình còn lại

55
00:02:37,680 --> 00:02:40,856
vốn phát ra những loại ánh sáng khác,

56
00:02:40,880 --> 00:02:42,296
mà có đến hai vấn đề.

57
00:02:42,320 --> 00:02:45,696
Thứ nhất là đám bụi tôi đã đề cập trước đó

58
00:02:45,720 --> 00:02:48,656
Bụi ngăn ánh sáng khả kiến 
đến mắt chúng ta.

59
00:02:48,680 --> 00:02:53,376
Nên khi ta càng nhìn sâu vào vũ trụ, 
ta càng thấy ít ánh sáng.

60
00:02:53,400 --> 00:02:54,960
Bụi đã cản chúng đến mắt ta.

61
00:02:55,520 --> 00:02:58,936
Nhưng còn một vấn đề kì cục nữa
với việc sử dụng ánh sáng khả kiến

62
00:02:58,960 --> 00:03:00,920
để tìm hiểu và khám phá không gian.

63
00:03:01,640 --> 00:03:03,896
Giờ chúng ta tạm dừng một chút.

64
00:03:03,920 --> 00:03:06,600
Giả sử bạn đang đứng ở một 
góc phố đông đúc.

65
00:03:07,080 --> 00:03:08,576
Xe cộ qua lại tấp nập.

66
00:03:08,600 --> 00:03:10,590
Một xe cứu thương lao đến rất nhanh.

67
00:03:10,840 --> 00:03:12,236
Còi hụ chói tai.

68
00:03:12,240 --> 00:03:15,976
(Giả tiếng xe cứu thương ngang qua)

69
00:03:16,000 --> 00:03:18,336
Tiếng còi hụ dường như thay đổi cao độ

70
00:03:18,360 --> 00:03:20,440
khi chiếc xe đi ngang qua bạn và xa dần.

71
00:03:20,960 --> 00:03:24,840
Người tài xế không hề thay đổi cao độ
còi hụ để đùa với bạn.

72
00:03:26,040 --> 00:03:28,616
Đó chỉ là những gì bạn cảm thấy.

73
00:03:28,640 --> 00:03:31,376
Sóng âm, khi xe cứu thương đến gần,

74
00:03:31,400 --> 00:03:32,616
bị nén lại,

75
00:03:32,640 --> 00:03:34,576
và cao độ tăng lên.

76
00:03:34,600 --> 00:03:37,376
Khi xe cứu thương đi xa dần,
sóng âm giãn ra,

77
00:03:37,400 --> 00:03:39,456
và cao độ giảm xuống.

78
00:03:39,480 --> 00:03:41,480
Điều tương tự cũng xảy ra với ánh sáng.

79
00:03:42,040 --> 00:03:44,416
Khi vật thể tiến gần đến chúng ta,

80
00:03:44,440 --> 00:03:47,616
sóng ánh sáng của chúng bị nén lại 
và trông chúng xanh hơn.

81
00:03:47,640 --> 00:03:49,856
Khi vật thể rời xa chúng ta,

82
00:03:49,880 --> 00:03:52,556
sóng ánh sáng của chúng bị kéo ra 
và chúng trông đỏ hơn.

83
00:03:52,560 --> 00:03:55,440
Ta có thể gọi các hiệu ứng này là 
pha xanh và pha đỏ.

84
00:03:56,440 --> 00:03:59,376
Vũ trụ của chúng ta đang rộng ra,

85
00:03:59,400 --> 00:04:03,576
nên mọi thứ dịch chuyển cách ra xa nhau,

86
00:04:03,600 --> 00:04:06,280
đồng nghĩa với việc mọi thứ 
trở nên đỏ hơn.

87
00:04:07,040 --> 00:04:10,776
Cũng lạ lùng như vậy, khi bạn nhìn 
sâu hơn vào vũ trụ,

88
00:04:10,800 --> 00:04:15,096
những thiên thể cách rất xa đang 
dịch chuyển xa dần và nhanh dần,

89
00:04:15,120 --> 00:04:16,839
nên chúng trở nên đỏ hơn.

90
00:04:17,560 --> 00:04:20,495
Vì vậy, nếu tôi quay lại với 
Vùng sâu Hubble

91
00:04:20,519 --> 00:04:23,216
và chúng ta tiếp tục khám phá 
vũ trụ sâu thẳm

92
00:04:23,240 --> 00:04:24,776
chỉ bằng Kính Hubble,

93
00:04:24,800 --> 00:04:27,496
khi chúng ta nhìn đến một khoảng cách 
xa nhất định,

94
00:04:27,520 --> 00:04:29,120
mọi thứ trở nên đỏ rực,

95
00:04:29,920 --> 00:04:31,896
và điều đó sẽ dẫn đến một vấn đề.

96
00:04:31,920 --> 00:04:33,976
Cuối cùng, chúng ta đạt khoảng cách xa

97
00:04:34,000 --> 00:04:36,976
đến mức mọi thứ chuyển sang
vùng hồng ngoại

98
00:04:37,000 --> 00:04:39,000
và chúng ta chẳng thể nhìn thấy gì.

99
00:04:39,680 --> 00:04:41,376
Cần có cách khắc phục vấn đề này.

100
00:04:41,400 --> 00:04:43,216
Hoặc là hành trình của tôi bị cản trở.

101
00:04:43,240 --> 00:04:45,136
Tôi muốn khám phá toàn bộ không gian,

102
00:04:45,160 --> 00:04:49,080
chứ không chỉ những thứ tôi có thể thấy,
bạn biết đấy, trước khi pha đỏ xuất hiện.

103
00:04:50,160 --> 00:04:51,416
Có một kĩ thuật.

104
00:04:51,440 --> 00:04:52,836
Đó là thiên văn vô tuyến.

105
00:04:52,836 --> 00:04:55,196
Giới thiên văn đã sử dụng nó
trong nhiều thập kỉ.

106
00:04:55,196 --> 00:04:56,496
Một kĩ thuật phi thường.

107
00:04:56,520 --> 00:05:00,036
Trong hình là Kính Viễn vọng 
Vô tuyến Parkes, thường gọi là "Cái Đĩa".

108
00:05:00,040 --> 00:05:01,816
Các bạn có lẽ đã xem qua bộ phim này.

109
00:05:01,840 --> 00:05:03,416
Sóng vô tuyến thật sự tuyệt vời.

110
00:05:03,440 --> 00:05:05,976
Nó cho phép chúng ta khám phá 
sâu hơn rất nhiều.

111
00:05:06,000 --> 00:05:08,696
Bụi không cản được sóng vô tuyến,

112
00:05:08,720 --> 00:05:10,976
nên các bạn có thể thấy mọi thứ
trong vũ trụ,

113
00:05:11,000 --> 00:05:12,856
và pha đỏ không còn là vấn đề

114
00:05:12,880 --> 00:05:16,080
vì chúng ta có thể thiết lập máy thu
nhận được qua dải tần số rộng.

115
00:05:16,600 --> 00:05:20,536
Vậy Kính Vô tuyến Parkes nhìn thấy gì khi
ta hướng nó vào trung tâm dải Ngân hà?

116
00:05:20,560 --> 00:05:23,160
Chúng ta hẳn phải thấy gì đó 
tuyệt diệu, đúng không?

117
00:05:23,160 --> 00:05:26,056
Chúng ta đúng là có nhìn thấy
một điều thú vị.

118
00:05:26,080 --> 00:05:27,736
Tất cả bụi đã biến mất.

119
00:05:27,760 --> 00:05:31,200
Như tôi đã nói, sóng vô tuyến 
xuyên qua bụi, bụi không phải là vấn đề.

120
00:05:31,840 --> 00:05:33,736
Nhưng cảnh tượng thật khác lạ.

121
00:05:33,760 --> 00:05:37,576
Chúng ta có thể thấy phần tâm 
rực sáng của dải Ngân hà,

122
00:05:37,600 --> 00:05:39,280
và đó không phải ánh sao.

123
00:05:39,960 --> 00:05:43,096
Ánh sáng đó được gọi là 
bức xạ tăng tốc điện tử,

124
00:05:43,120 --> 00:05:47,720
và nó được tạo nên từ các điện tử xoáy
xung quanh từ trường vũ trụ.

125
00:05:48,280 --> 00:05:51,376
Mặt phẳng dải Ngân hà sáng rực với 
loại ánh sáng này.

126
00:05:51,400 --> 00:05:54,696
Chúng ta còn có thể thấy 
những khoáng chất kì dị xuất hiện từ đó,

127
00:05:54,720 --> 00:05:57,216
và những thiên thể 
không xuất hiện để xếp thành hàng

128
00:05:57,240 --> 00:05:59,560
với bất cứ thứ gì chúng ta thấy 
bằng mắt thường.

129
00:06:00,520 --> 00:06:02,676
Dù vậy, rất khó để thực sự
hiểu bức ảnh này,

130
00:06:02,680 --> 00:06:05,456
vì như bạn có thể thấy, 
độ phân giải của nó rất thấp.

131
00:06:05,480 --> 00:06:07,656
Sóng vô tuyến có bước sóng dài,

132
00:06:07,680 --> 00:06:09,976
khiến độ phân giải kém đi.

133
00:06:10,000 --> 00:06:12,056
Đây còn là ảnh đen trắng,

134
00:06:12,080 --> 00:06:15,840
nên chúng ta không thực sự biết được 
màu sắc của mọi thứ trong ảnh.

135
00:06:16,640 --> 00:06:18,016
Chà, chuyển đến hôm nay.

136
00:06:18,040 --> 00:06:19,496
Ta có thể tạo kính viễn vọng

137
00:06:19,520 --> 00:06:22,136
có thể khắc phục những trở ngại này.

138
00:06:22,160 --> 00:06:25,496
Giờ tôi đang cho các bạn xem ảnh 
Đài Quan sát Vô tuyến Murchison,

139
00:06:25,520 --> 00:06:28,296
một nơi thích hợp để dựng nên
các kính viễn vọng vô tuyến.

140
00:06:28,320 --> 00:06:30,616
Bằng phẳng, khô ráo,

141
00:06:30,640 --> 00:06:33,616
và quan trọng nhất là 
không có sóng vô tuyến:

142
00:06:33,640 --> 00:06:36,736
không điện thoại di động, không Wi-Fi,
không gì cả,

143
00:06:36,760 --> 00:06:39,256
hoàn toàn vắng bóng sóng vô tuyến,

144
00:06:39,280 --> 00:06:42,000
một nơi hoàn hảo để dựng 
một kính viễn vọng vô tuyến.

145
00:06:42,880 --> 00:06:45,736
Chiếc kính mà tôi đang giúp dựng nên 
trong vài năm nay

146
00:06:45,760 --> 00:06:47,716
gọi là Dàn Vô tuyến Diện rộng Murchison,

147
00:06:47,720 --> 00:06:50,736
và tôi sắp cho các bạn thấy một chút 
quá trình dựng nên nó.

148
00:06:50,760 --> 00:06:54,016
Đây là một nhóm các sinh viên
và nghiên cứu sinh

149
00:06:54,040 --> 00:06:55,296
sinh sống ở Perth.

150
00:06:55,320 --> 00:06:57,056
Chúng tôi gọi là Quân đoàn Sinh viên

151
00:06:57,080 --> 00:06:59,896
họ tình nguyện dành thì giờ 
tạo kính viễn vọng vô tuyến.

152
00:06:59,920 --> 00:07:01,560
Không tín chỉ cho hoạt động này.

153
00:07:02,320 --> 00:07:05,216
Và họ đang lắp ráp những 
ăng-ten lưỡng cực này.

154
00:07:05,240 --> 00:07:10,200
Chúng chỉ nhận sóng tần số thấp, 
kiểu như đài FM hay TV của bạn.

155
00:07:11,000 --> 00:07:14,096
Chúng tôi triển khai chúng tại đây, 
trên khắp sa mạc.

156
00:07:14,120 --> 00:07:16,536
Chiếc kính cuối cùng phủ 
một diện tích 10 km vuông

157
00:07:16,560 --> 00:07:18,696
ở sa mạc Tây Úc.

158
00:07:18,720 --> 00:07:21,696
Điểm thú vị là,
không có phần nào dịch chuyển.

159
00:07:21,720 --> 00:07:23,976
Về cơ bản, chúng tôi chỉ lắp
những ăng-ten nhỏ

160
00:07:24,000 --> 00:07:25,856
trên những tấm lưới làm chuồng gà.

161
00:07:25,880 --> 00:07:27,296
Chúng tương đối rẻ.

162
00:07:27,320 --> 00:07:29,296
Dây cáp nhận tín hiệu

163
00:07:29,320 --> 00:07:31,376
từ các ăng-ten

164
00:07:31,400 --> 00:07:33,936
rồi chuyển tín hiệu 
đến các bộ xử lí trung tâm.

165
00:07:33,960 --> 00:07:35,736
Và đây là kích cỡ của chiếc kính này,

166
00:07:35,760 --> 00:07:38,416
thực tế là chúng tôi triển khai nó
trên khắp sa mạc,

167
00:07:38,440 --> 00:07:41,240
khiến nó có độ phân giải 
tốt hơn kính Parkes.

168
00:07:41,880 --> 00:07:45,416
Sau cùng, dây cáp 
mang tín hiệu đến bộ xử lí

169
00:07:45,440 --> 00:07:48,976
vốn sẽ chuyển tín hiệu 
về một siêu máy tính đặt tại Perth,

170
00:07:49,000 --> 00:07:51,036
và đó là nơi tôi làm việc của mình.

171
00:07:51,320 --> 00:07:52,536
(Thở dài)

172
00:07:52,560 --> 00:07:53,776
Dữ liệu vô tuyến.

173
00:07:53,800 --> 00:07:55,616
Tôi đã dành năm năm qua

174
00:07:55,640 --> 00:07:58,496
xử lí những dữ liệu rất phức tạp 
nhưng cũng cực kì thu hút

175
00:07:58,520 --> 00:08:00,496
mà chưa ai thực sự để mắt đến bao giờ.

176
00:08:00,520 --> 00:08:02,656
Tôi dành nhiều thời gian tinh chỉnh nó,

177
00:08:02,680 --> 00:08:06,576
tiến hành hàng triệu giờ xử lí CPU
trên siêu máy tính

178
00:08:06,600 --> 00:08:08,800
và thực sự cố gắng thấu hiểu 
những dữ liệu đó.

179
00:08:09,360 --> 00:08:11,296
Với chiếc kính này,

180
00:08:11,320 --> 00:08:12,576
với dữ liệu này,

181
00:08:12,600 --> 00:08:16,536
chúng tôi đã tiến hành khảo sát 
khắp thiên cầu nam,

182
00:08:16,560 --> 00:08:21,656
Khảo sát Thiên cầu trong và ngoài Ngân hà 
của Dàn Vô tuyến Diện rộng Murchison,

183
00:08:21,680 --> 00:08:23,560
hay GLEAM, như tôi vẫn thường gọi.

184
00:08:24,440 --> 00:08:25,896
Tôi cực kì phấn khích.

185
00:08:25,920 --> 00:08:29,301
Khảo sát này sắp được xuất bản,
nhưng nó vẫn chưa được công bố,

186
00:08:29,325 --> 00:08:31,276
nên các bạn là những người đầu tiên

187
00:08:31,280 --> 00:08:34,290
nhìn thấy bản khảo sát trên
toàn bộ thiên cầu nam này.

188
00:08:34,799 --> 00:08:38,120
Vì thế tôi rất vui mừng chia sẻ 
vài bức ảnh từ khảo sát với các bạn.

189
00:08:38,880 --> 00:08:40,775
Hãy tưởng tượng bạn đến Murchison,

190
00:08:40,799 --> 00:08:42,895
bạn cắm trại dưới bầu trời sao

191
00:08:42,919 --> 00:08:44,536
và dõi mắt về hướng nam.

192
00:08:44,560 --> 00:08:46,227
Bạn nhìn thấy thiên cực nam,

193
00:08:46,251 --> 00:08:47,456
dải Ngân hà xuất hiện.

194
00:08:47,480 --> 00:08:50,096
Nếu tôi tăng dần ánh sáng vô tuyến,

195
00:08:50,120 --> 00:08:52,776
đây là thứ mà ta thấy trong khảo sát.

196
00:08:52,800 --> 00:08:55,856
Các bạn có thể thấy mặt phẳng thiên hà 
không còn tối vì bụi.

197
00:08:55,880 --> 00:08:58,296
Nó sáng lên nhờ bức xạ tăng tốc điện tử,

198
00:08:58,320 --> 00:09:00,816
và có hàng ngàn chấm nhỏ trên bầu trời.

199
00:09:00,840 --> 00:09:04,136
Đám mây Magellan Lớn, thiên hà gần với 
dải Ngân hà nhất,

200
00:09:04,160 --> 00:09:07,376
có màu cam thay vì màu xanh trắng 
quen thuộc.

201
00:09:07,400 --> 00:09:10,776
Vậy nên có rất nhiều thứ xảy ra ở đây.
Chúng ta hãy cùng nhìn kĩ hơn.

202
00:09:10,800 --> 00:09:13,216
Nếu ta nhìn lại 
phần trung tâm dải Ngân hà,

203
00:09:13,240 --> 00:09:16,456
trong bức ảnh của kính Parkes mà 
tôi đã cho các bạn xem trước đó,

204
00:09:16,480 --> 00:09:18,856
bức ảnh trắng đen có độ phân giải thấp,

205
00:09:18,880 --> 00:09:20,960
sau đó ta chuyển qua chế độ của GLEAM,

206
00:09:22,200 --> 00:09:26,056
các bạn có thể thấy độ phân giải 
đã tăng lên cả trăm lần.

207
00:09:26,080 --> 00:09:28,936
Giờ chúng ta đã có góc nhìn 
đầy màu sắc về vũ trụ,

208
00:09:28,960 --> 00:09:30,316
một góc nhìn rực rỡ.

209
00:09:30,316 --> 00:09:33,296
Đây không phải góc nhìn có màu bị sai.

210
00:09:33,320 --> 00:09:35,720
Đây là những màu vô tuyến thực.

211
00:09:36,600 --> 00:09:39,416
Điều tôi đã làm là tô màu đỏ 
cho nhóm tần số thấp nhất,

212
00:09:39,440 --> 00:09:41,056
màu xanh biển cho nhóm cao nhất,

213
00:09:41,080 --> 00:09:42,656
và màu xanh lá cho nhóm ở giữa.

214
00:09:42,680 --> 00:09:44,896
Điều đó khiến chúng ta 
thấy được sắc cầu vồng.

215
00:09:44,920 --> 00:09:47,176
Và đó không đơn thuần là lỗi màu.

216
00:09:47,200 --> 00:09:50,136
Màu sắc trong những bức ảnh này 
thể hiện các quá trình vật lí

217
00:09:50,160 --> 00:09:51,400
diễn ra trong vũ trụ.

218
00:09:51,974 --> 00:09:54,736
Ví dụ, nếu các bạn nhìn
dọc theo mặt phẳng dải Ngân hà,

219
00:09:54,760 --> 00:09:56,216
nó sáng nhờ tăng tốc điện tử,

220
00:09:56,240 --> 00:09:58,616
vốn có màu cam đỏ,

221
00:09:58,640 --> 00:10:01,760
nhưng nếu ta nhìn kĩ hơn, 
ta sẽ thấy những chấm xanh nhỏ xíu.

222
00:10:02,320 --> 00:10:03,896
Bây giờ, nếu ta phóng to ảnh,

223
00:10:03,920 --> 00:10:06,456
những chấm xanh này là 
thể plasma bị ion hóa

224
00:10:06,480 --> 00:10:08,120
xung quanh những sao siêu sáng,

225
00:10:08,680 --> 00:10:11,456
chuyện xảy ra là 
các thể plasma này chặn ánh sáng đỏ,

226
00:10:11,480 --> 00:10:13,120
thành ra chúng có màu xanh.

227
00:10:13,880 --> 00:10:16,816
Chúng có thể cho chúng ta biết 
những vùng hình thành sao

228
00:10:16,840 --> 00:10:18,096
trong dải Ngân hà.

229
00:10:18,120 --> 00:10:19,736
Và ta thấy chúng ngay lập tức.

230
00:10:19,760 --> 00:10:22,816
Ta nhìn vào dải Ngân hà, 
và màu sắc cho ta biết rằng chúng ở đó.

231
00:10:22,840 --> 00:10:24,416
Bạn có thể thấy đám bong bóng nhỏ

232
00:10:24,440 --> 00:10:27,856
những hình tròn tí ti 
dọc mặt phẳng dải Ngân hà,

233
00:10:27,880 --> 00:10:29,880
chúng là tàn dư siêu tân tinh.

234
00:10:30,600 --> 00:10:32,296
Khi một ngôi sao phát nổ,

235
00:10:32,320 --> 00:10:34,776
vỏ ngoài của nó vỡ tung ra

236
00:10:34,800 --> 00:10:38,096
và ngôi sao sẽ di chuyển trong vũ trụ 
rồi thu hút vật chất,

237
00:10:38,120 --> 00:10:40,080
qua đó nó tạo nên một lớp vỏ nhỏ.

238
00:10:40,800 --> 00:10:44,176
Một bí ẩn có từ lâu đời 
đối với các nhà thiên văn học

239
00:10:44,200 --> 00:10:46,280
là các tàn dư siêu tân tinh nằm ở đâu.

240
00:10:46,960 --> 00:10:51,296
Chúng tôi biết rằng hẳn có rất nhiều 
điện tử nhiều năng lượng trong mặt phẳng

241
00:10:51,320 --> 00:10:53,976
để tạo nên bức xạ 
tăng tốc điện tử mà ta thấy,

242
00:10:54,000 --> 00:10:56,576
và chúng tôi nghĩ chúng 
đến từ tàn dư siêu tân tinh,

243
00:10:56,600 --> 00:10:58,376
nhưng như thế dường như chưa đủ.

244
00:10:58,400 --> 00:11:02,296
Thật may, trên thực tế thì GLEAM dò tìm 
các tàn dư siêu tân tinh rất tốt,

245
00:11:02,320 --> 00:11:05,300
nên chúng tôi hi vọng sẽ sớm có 
báo cáo về vấn đề đó.

246
00:11:05,800 --> 00:11:07,056
Giờ thì vậy là ổn rồi.

247
00:11:07,080 --> 00:11:09,416
Chúng ta đã tìm hiểu 
thiên hà của chúng ta,

248
00:11:09,440 --> 00:11:11,816
nhưng tôi muốn đi sâu hơn và xa hơn.

249
00:11:11,840 --> 00:11:13,920
Tôi muốn vươn ra ngoài dải Ngân hà.

250
00:11:14,520 --> 00:11:18,296
Khi đó, ta có thể thấy một 
vật thể kì thú ở góc trên bên phải,

251
00:11:18,320 --> 00:11:20,536
và đó là một thiên hà vô tuyến cục bộ,

252
00:11:20,560 --> 00:11:21,800
Centaurus A.

253
00:11:22,240 --> 00:11:23,496
Nếu ta phóng to lên,

254
00:11:23,520 --> 00:11:26,920
ta có thể thấy có hai chùm sáng lớn 
tỏa ra không gian.

255
00:11:27,600 --> 00:11:30,496
Nếu các bạn nhìn ngay 
phần chính giữa hai chùm sáng,

256
00:11:30,520 --> 00:11:32,916
các bạn sẽ thấy một thiên hà 
tương tự dải Ngân hà.

257
00:11:32,916 --> 00:11:35,376
Nó có dạng xoắn ốc. Nó có một vệt bụi.

258
00:11:35,400 --> 00:11:37,016
Nó là một thiên hà bình thường.

259
00:11:37,040 --> 00:11:40,656
Nhưng những thứ này chỉ xuất hiện 
nhờ sóng vô tuyến.

260
00:11:40,680 --> 00:11:43,876
Nếu dùng ánh sáng khả kiến, 
ta thậm chí còn chẳng biết chúng ở đó,

261
00:11:43,880 --> 00:11:46,920
và chúng lớn hơn thiên hà chủ 
hàng ngàn lần.

262
00:11:47,480 --> 00:11:49,880
Chuyện gì xảy ra vậy?
Cái gì tạo ra những thứ này?

263
00:11:51,160 --> 00:11:54,696
Tại tâm của mọi thiên hà 
mà chúng tôi biết đến

264
00:11:54,720 --> 00:11:56,976
đều có một lỗ đen siêu khối.

265
00:11:57,000 --> 00:12:00,416
Lỗ đen thì vô hình, vậy nên chúng 
mới được gọi là "lỗ đen".

266
00:12:00,440 --> 00:12:03,456
Những gì các bạn thấy là 
ánh sáng bị bẻ cong quanh chúng,

267
00:12:03,480 --> 00:12:07,776
và đôi lúc, khi một ngôi sao hay 
đám mây nằm trong quỹ đạo của các lỗ đen,

268
00:12:07,800 --> 00:12:10,536
nó sẽ bị xé tan bởi lực thủy triều,

269
00:12:10,560 --> 00:12:13,040
qua đó giúp hình thành
cái gọi là đĩa tích tụ.

270
00:12:13,640 --> 00:12:16,856
Đĩa tích tụ sáng rực dưới tia X,

271
00:12:16,880 --> 00:12:21,296
và từ trường khổng lồ có thể phóng 
vật chất vào không gian

272
00:12:21,320 --> 00:12:23,290
ở tốc độ gần bằng tốc độ ánh sáng.

273
00:12:23,520 --> 00:12:26,680
Vậy nên có thể nhìn thấy 
những thứ này nhờ sóng vô tuyến

274
00:12:27,240 --> 00:12:29,550
và đó là điều mà chúng tôi 
rút ra từ khảo sát.

275
00:12:30,040 --> 00:12:34,056
Vậy đấy, hay lắm, chúng ta đã nhìn thấy 
một thiên hà vô tuyến. Thật tuyệt vời.

276
00:12:34,080 --> 00:12:36,256
Nhưng nếu chỉ nhìn vào phía trên bức ảnh,

277
00:12:36,280 --> 00:12:38,016
bạn sẽ thấy thiên hà vô tuyến khác.

278
00:12:38,040 --> 00:12:41,280
Nhỏ hơn một chút, chỉ là vì nó nằm xa hơn.

279
00:12:41,800 --> 00:12:44,456
Được rồi. Hai thiên hà vô tuyến.

280
00:12:44,480 --> 00:12:46,056
Ta có thể thấy chúng. Hay lắm.

281
00:12:46,080 --> 00:12:47,816
Vậy còn những cái chấm khác?

282
00:12:47,840 --> 00:12:49,400
Có lẽ chúng chỉ là sao.

283
00:12:49,880 --> 00:12:51,096
Chúng không phải là sao.

284
00:12:51,120 --> 00:12:52,720
Tất cả đều là thiên hà vô tuyến.

285
00:12:53,320 --> 00:12:56,216
Từng chấm một trong bức ảnh này

286
00:12:56,240 --> 00:12:57,976
là một thiên hà cách rất xa,

287
00:12:58,000 --> 00:13:00,856
đến hàng triệu hàng tỉ năm ánh sáng,

288
00:13:00,880 --> 00:13:03,496
kèm theo một lỗ đen siêu khối 
ở vùng trung tâm

289
00:13:03,520 --> 00:13:07,096
phóng vật chất ra ngoài vũ trụ ở 
tốc độ gần như ánh sáng.

290
00:13:07,120 --> 00:13:08,880
Thật không tưởng.

291
00:13:09,680 --> 00:13:13,416
Bản khảo sát này còn nhiều thông tin hơn 
những gì tôi trình bày ở đây.

292
00:13:13,440 --> 00:13:15,976
Nếu chúng ta phóng to đến 
quy mô chuẩn của khảo sát,

293
00:13:16,000 --> 00:13:20,096
các bạn có thể thấy tôi phát hiện ra 
300.000 thiên hà vô tuyến.

294
00:13:20,120 --> 00:13:23,016
Quả thực đó là một 
hành trình cực kì ấn tượng.

295
00:13:23,040 --> 00:13:25,696
Chúng tôi đã tìm ra tất cả 
những thiên hà vô tuyến này

296
00:13:25,720 --> 00:13:29,280
cùng lúc với những 
lỗ đen siêu khối đầu tiên.

297
00:13:29,960 --> 00:13:33,280
Tôi rất tự hào về công trình này, 
nó sẽ được xuất bản vào tuần sau.

298
00:13:33,280 --> 00:13:36,096
Như vậy vẫn chưa hết.

299
00:13:36,120 --> 00:13:40,456
Tôi đã khám phá những rìa xa nhất 
của dải Ngân hà qua bản khảo sát này,

300
00:13:40,480 --> 00:13:43,440
nhưng có gì đó hơn thế nữa 
trong bức ảnh này.

301
00:13:44,320 --> 00:13:47,616
Tôi sẽ đưa các bạn trở về thuở sơ khai.

302
00:13:47,640 --> 00:13:51,296
Khi vũ trụ hình thành, chính vụ nổ lớn

303
00:13:51,320 --> 00:13:55,376
đã biến vũ trụ thành 
một đại dương khí hydro,

304
00:13:55,400 --> 00:13:56,896
khí hydro trung tính.

305
00:13:56,920 --> 00:13:59,696
Khi các ngôi sao và các thiên hà 
đầu tiên xuất hiện,

306
00:13:59,720 --> 00:14:01,816
chúng ion hóa khí hydro.

307
00:14:01,840 --> 00:14:05,280
Vì vậy mà trạng thái của vũ trụ chuyển từ 
trung tính sang ion hóa.

308
00:14:06,160 --> 00:14:09,336
Điều đó ghi dấu một tín hiệu xung quanh ta

309
00:14:09,360 --> 00:14:11,096
Nó tràn ngập quanh ta ở mọi nơi

310
00:14:11,120 --> 00:14:12,536
chẳng khác gì Thần Lực.

311
00:14:12,560 --> 00:14:16,280
Vì chuyện đó đã xảy ra từ rất rất lâu rồi,

312
00:14:17,000 --> 00:14:18,800
tín hiệu đã có pha đỏ,

313
00:14:19,560 --> 00:14:22,856
hiện tại tín hiệu đó ở tần số rất thấp.

314
00:14:22,880 --> 00:14:25,336
Cùng tần số như trong khảo sát của tôi,

315
00:14:25,360 --> 00:14:26,736
nhưng rất mờ nhạt.

316
00:14:26,760 --> 00:14:30,640
Nó chỉ bằng một phần tỉ tín hiệu của 
bất kì thiên thể nào trong khảo sát.

317
00:14:31,320 --> 00:14:36,216
Vì thế kính viễn vọng của chúng tôi có lẽ
không đủ nhạy để bắt được tín hiệu đó.

318
00:14:36,240 --> 00:14:38,736
Tuy nhiên, có một kính viễn vọng mới.

319
00:14:38,760 --> 00:14:40,436
Vậy, tôi không thể có tàu vũ trụ,

320
00:14:40,436 --> 00:14:41,696
nhưng mong là tôi sẽ có

321
00:14:41,720 --> 00:14:44,576
một trong những kính vô tuyến 
lớn nhất thế giới.

322
00:14:44,600 --> 00:14:48,216
Chúng tôi đang dựng Dàn Kính Cây số Vuông,
một kính viễn vọng vô tuyến mới,

323
00:14:48,240 --> 00:14:50,976
sẽ lớn hơn Dàn Vô tuyến 
Diện rộng Murchison cả ngàn lần,

324
00:14:51,000 --> 00:14:54,216
nhạy hơn cả ngàn lần, 
và có độ phân giải tốt hơn.

325
00:14:54,240 --> 00:14:56,456
Chúng tôi sẽ tìm ra 
hàng chục triệu thiên hà.

326
00:14:56,480 --> 00:14:58,816
Và có lẽ, sâu thẳm trong tín hiệu đó,

327
00:14:58,840 --> 00:15:03,016
tôi sẽ nhìn thấy giữa những ngôi sao 
và các thiên hà xuất hiện đầu tiên,

328
00:15:03,040 --> 00:15:05,400
chính là sự khởi đầu của thời gian.

329
00:15:05,920 --> 00:15:07,136
Xin cảm ơn.

330
00:15:07,160 --> 00:15:09,920
(Tiếng vỗ tay)