0:00:00.730,0:00:03.490
Vũ trụ, biên giới cuối cùng.

0:00:05.880,0:00:09.336
Tôi nghe những từ này lần đầu tiên [br]vào năm tôi sáu tuổi,

0:00:09.360,0:00:11.616
và tôi hoàn toàn bị thu hút.

0:00:11.640,0:00:14.016
Tôi muốn khám phá những thế giới mới lạ.

0:00:14.040,0:00:15.536
Muốn tìm sự sống chưa từng có.

0:00:15.560,0:00:18.760
Tôi khao khát nhìn thấy mọi thứ [br]mà vũ trụ mang đến.

0:00:19.840,0:00:23.536
Những giấc mơ và lời mời gọi đó[br]đã khiến tôi dấn thân vào một hành trình,

0:00:23.560,0:00:25.040
một hành trình khám phá,

0:00:25.040,0:00:27.236
từ lúc còn là học sinh,[br]rồi sinh viên đại học,

0:00:27.236,0:00:31.000
rồi khi là một tiến sỹ, và cuối cùng là [br]một nhà thiên văn chuyên nghiệp.

0:00:31.920,0:00:34.940
Tôi đã nhận ra hai điều đáng ngạc nhiên,

0:00:34.940,0:00:36.500
một trong số đó hơi không may,

0:00:36.520,0:00:38.576
khi tôi đang làm luận án Tiến sĩ.

0:00:38.600,0:00:41.016
Tôi nhận ra rằng trên thực tế

0:00:41.040,0:00:44.200
tôi sẽ không cầm lái [br]một con tàu vũ trụ nào trong tương lai.

0:00:45.440,0:00:49.816
Nhưng tôi cũng nhận ra [br]sự kì thú và rộng lớn của vũ trụ;

0:00:50.080,0:00:52.880
thực tế là vũ trụ quá lớn [br]so với tầm bay của các con tàu.

0:00:53.720,0:00:57.080
Vậy nên tôi chuyển hướng sang[br]thiên văn học, để sử dụng kính viễn vọng.

0:00:57.840,0:01:00.616
Giờ thì tôi sẽ cho các bạn xem [br]một bức ảnh bầu trời đêm.

0:01:00.640,0:01:02.770
Bạn có thể thấy[br]ở bất kì đâu trên địa cầu.

0:01:03.040,0:01:07.000
Mọi ngôi sao này đều là một phần của [br]thiên hà của chúng ta - dải Ngân hà.

0:01:07.560,0:01:10.256
Nếu bạn đến một nơi có bầu trời tối hơn,

0:01:10.280,0:01:12.816
ở một nơi tối tăm thú vị, [br]như sa mạc chẳng hạn,

0:01:12.840,0:01:15.276
bạn có thể thấy phần [br]trung tâm của dải Ngân hà

0:01:15.276,0:01:18.240
với hàng trăm triệu vì tinh tú [br]trải ra trước mắt bạn.

0:01:18.840,0:01:20.416
Đó là một bức tranh tuyệt đẹp.

0:01:20.440,0:01:21.776
Rất nhiều màu sắc trong đó.

0:01:21.800,0:01:25.416
Xin nhắc lại rằng đây chỉ là [br]một góc vũ trụ của chúng ta.

0:01:25.440,0:01:28.736
Các bạn có thể thấy một vệt bụi tối [br]kì lạ vắt ngang qua nó.

0:01:28.760,0:01:30.736
Đó là bụi của phần vũ trụ đó

0:01:30.760,0:01:33.416
đã làm mờ đi ánh sáng của các ngôi sao.

0:01:33.440,0:01:35.016
Nhưng chúng ta vẫn làm khá tốt.

0:01:35.040,0:01:38.496
Chỉ bằng mắt thường, chúng ta có thể [br]khám phá một góc nhỏ vũ trụ.

0:01:38.520,0:01:39.856
Chúng ta có thể làm hơn thế.

0:01:39.880,0:01:43.640
Bạn có thể dùng kính viễn vọng tuyệt hảo[br]như Kính Viễn vọng Không gian Hubble.

0:01:44.200,0:01:46.376
Các nhà thiên văn học đã[br]ghép nên bức ảnh này.

0:01:46.400,0:01:48.296
Nó được gọi là Vùng sâu Hubble,

0:01:48.320,0:01:52.656
và họ đã dành hàng trăm giờ [br]chỉ để quan sát một khoảng trời nhỏ

0:01:52.680,0:01:55.320
không lớn hơn móng tay cái[br]đặt cách mắt một cánh tay.

0:01:55.520,0:01:56.776
Và trong bức ảnh này

0:01:56.800,0:01:58.456
bạn có thể thấy hàng ngàn thiên hà

0:01:58.480,0:02:01.936
và chúng ta biết rằng có hàng trăm triệu,[br]hàng trăm tỉ thiên hà

0:02:01.960,0:02:03.336
trong toàn bộ vũ trụ,

0:02:03.360,0:02:06.016
một số giống của chúng ta,[br]một số thì không.

0:02:06.040,0:02:08.696
Rồi bạn nghĩ: "Được, ta có thể [br]tiếp tục hành trình này"

0:02:08.720,0:02:11.416
Dễ mà. Ta chỉ cần dùng [br]một kính viễn vọng thật mạnh

0:02:11.440,0:02:13.240
và nhìn lên trời, không vấn đề gì."

0:02:13.960,0:02:17.976
Thật ra thì chúng ta sẽ bỏ sót nhiều thứ[br]nếu chỉ làm như vậy.

0:02:18.000,0:02:20.736
Vì mọi thứ tôi đã đề cập[br]từ đầu đến giờ

0:02:20.760,0:02:24.656
chỉ đều dính đến dải quang phổ khả kiến,[br]chỉ những thứ mắt chúng ta thấy được,

0:02:24.680,0:02:26.096
và đó là một phần rất nhỏ,

0:02:26.120,0:02:29.480
một phần bé tí ti của những gì [br]vũ trụ cho chúng ta thấy.

0:02:30.160,0:02:34.896
Có hai vấn đề rất quan trọng với [br]việc dùng ánh sáng khả kiến.

0:02:34.920,0:02:37.656
Không chỉ việc chúng ta bỏ sót [br]mọi quá trình còn lại

0:02:37.680,0:02:40.856
vốn phát ra những loại ánh sáng khác,

0:02:40.880,0:02:42.296
mà có đến hai vấn đề.

0:02:42.320,0:02:45.696
Thứ nhất là đám bụi tôi đã đề cập trước đó

0:02:45.720,0:02:48.656
Bụi ngăn ánh sáng khả kiến [br]đến mắt chúng ta.

0:02:48.680,0:02:53.376
Nên khi ta càng nhìn sâu vào vũ trụ, [br]ta càng thấy ít ánh sáng.

0:02:53.400,0:02:54.960
Bụi đã cản chúng đến mắt ta.

0:02:55.520,0:02:58.936
Nhưng còn một vấn đề kì cục nữa[br]với việc sử dụng ánh sáng khả kiến

0:02:58.960,0:03:00.920
để tìm hiểu và khám phá không gian.

0:03:01.640,0:03:03.896
Giờ chúng ta tạm dừng một chút.

0:03:03.920,0:03:06.600
Giả sử bạn đang đứng ở một [br]góc phố đông đúc.

0:03:07.080,0:03:08.576
Xe cộ qua lại tấp nập.

0:03:08.600,0:03:10.590
Một xe cứu thương lao đến rất nhanh.

0:03:10.840,0:03:12.236
Còi hụ chói tai.

0:03:12.240,0:03:15.976
(Giả tiếng xe cứu thương ngang qua)

0:03:16.000,0:03:18.336
Tiếng còi hụ dường như thay đổi cao độ

0:03:18.360,0:03:20.440
khi chiếc xe đi ngang qua bạn và xa dần.

0:03:20.960,0:03:24.840
Người tài xế không hề thay đổi cao độ[br]còi hụ để đùa với bạn.

0:03:26.040,0:03:28.616
Đó chỉ là những gì bạn cảm thấy.

0:03:28.640,0:03:31.376
Sóng âm, khi xe cứu thương đến gần,

0:03:31.400,0:03:32.616
bị nén lại,

0:03:32.640,0:03:34.576
và cao độ tăng lên.

0:03:34.600,0:03:37.376
Khi xe cứu thương đi xa dần,[br]sóng âm giãn ra,

0:03:37.400,0:03:39.456
và cao độ giảm xuống.

0:03:39.480,0:03:41.480
Điều tương tự cũng xảy ra với ánh sáng.

0:03:42.040,0:03:44.416
Khi vật thể tiến gần đến chúng ta,

0:03:44.440,0:03:47.616
sóng ánh sáng của chúng bị nén lại [br]và trông chúng xanh hơn.

0:03:47.640,0:03:49.856
Khi vật thể rời xa chúng ta,

0:03:49.880,0:03:52.556
sóng ánh sáng của chúng bị kéo ra [br]và chúng trông đỏ hơn.

0:03:52.560,0:03:55.440
Ta có thể gọi các hiệu ứng này là [br]pha xanh và pha đỏ.

0:03:56.440,0:03:59.376
Vũ trụ của chúng ta đang rộng ra,

0:03:59.400,0:04:03.576
nên mọi thứ dịch chuyển cách ra xa nhau,

0:04:03.600,0:04:06.280
đồng nghĩa với việc mọi thứ [br]trở nên đỏ hơn.

0:04:07.040,0:04:10.776
Cũng lạ lùng như vậy, khi bạn nhìn [br]sâu hơn vào vũ trụ,

0:04:10.800,0:04:15.096
những thiên thể cách rất xa đang [br]dịch chuyển xa dần và nhanh dần,

0:04:15.120,0:04:16.839
nên chúng trở nên đỏ hơn.

0:04:17.560,0:04:20.495
Vì vậy, nếu tôi quay lại với [br]Vùng sâu Hubble

0:04:20.519,0:04:23.216
và chúng ta tiếp tục khám phá [br]vũ trụ sâu thẳm

0:04:23.240,0:04:24.776
chỉ bằng Kính Hubble,

0:04:24.800,0:04:27.496
khi chúng ta nhìn đến một khoảng cách [br]xa nhất định,

0:04:27.520,0:04:29.120
mọi thứ trở nên đỏ rực,

0:04:29.920,0:04:31.896
và điều đó sẽ dẫn đến một vấn đề.

0:04:31.920,0:04:33.976
Cuối cùng, chúng ta đạt khoảng cách xa

0:04:34.000,0:04:36.976
đến mức mọi thứ chuyển sang[br]vùng hồng ngoại

0:04:37.000,0:04:39.000
và chúng ta chẳng thể nhìn thấy gì.

0:04:39.680,0:04:41.376
Cần có cách khắc phục vấn đề này.

0:04:41.400,0:04:43.216
Hoặc là hành trình của tôi bị cản trở.

0:04:43.240,0:04:45.136
Tôi muốn khám phá toàn bộ không gian,

0:04:45.160,0:04:49.080
chứ không chỉ những thứ tôi có thể thấy,[br]bạn biết đấy, trước khi pha đỏ xuất hiện.

0:04:50.160,0:04:51.416
Có một kĩ thuật.

0:04:51.440,0:04:52.836
Đó là thiên văn vô tuyến.

0:04:52.836,0:04:55.196
Giới thiên văn đã sử dụng nó[br]trong nhiều thập kỉ.

0:04:55.196,0:04:56.496
Một kĩ thuật phi thường.

0:04:56.520,0:05:00.036
Trong hình là Kính Viễn vọng [br]Vô tuyến Parkes, thường gọi là "Cái Đĩa".

0:05:00.040,0:05:01.816
Các bạn có lẽ đã xem qua bộ phim này.

0:05:01.840,0:05:03.416
Sóng vô tuyến thật sự tuyệt vời.

0:05:03.440,0:05:05.976
Nó cho phép chúng ta khám phá [br]sâu hơn rất nhiều.

0:05:06.000,0:05:08.696
Bụi không cản được sóng vô tuyến,

0:05:08.720,0:05:10.976
nên các bạn có thể thấy mọi thứ[br]trong vũ trụ,

0:05:11.000,0:05:12.856
và pha đỏ không còn là vấn đề

0:05:12.880,0:05:16.080
vì chúng ta có thể thiết lập máy thu[br]nhận được qua dải tần số rộng.

0:05:16.600,0:05:20.536
Vậy Kính Vô tuyến Parkes nhìn thấy gì khi[br]ta hướng nó vào trung tâm dải Ngân hà?

0:05:20.560,0:05:23.160
Chúng ta hẳn phải thấy gì đó [br]tuyệt diệu, đúng không?

0:05:23.160,0:05:26.056
Chúng ta đúng là có nhìn thấy[br]một điều thú vị.

0:05:26.080,0:05:27.736
Tất cả bụi đã biến mất.

0:05:27.760,0:05:31.200
Như tôi đã nói, sóng vô tuyến [br]xuyên qua bụi, bụi không phải là vấn đề.

0:05:31.840,0:05:33.736
Nhưng cảnh tượng thật khác lạ.

0:05:33.760,0:05:37.576
Chúng ta có thể thấy phần tâm [br]rực sáng của dải Ngân hà,

0:05:37.600,0:05:39.280
và đó không phải ánh sao.

0:05:39.960,0:05:43.096
Ánh sáng đó được gọi là [br]bức xạ tăng tốc điện tử,

0:05:43.120,0:05:47.720
và nó được tạo nên từ các điện tử xoáy[br]xung quanh từ trường vũ trụ.

0:05:48.280,0:05:51.376
Mặt phẳng dải Ngân hà sáng rực với [br]loại ánh sáng này.

0:05:51.400,0:05:54.696
Chúng ta còn có thể thấy [br]những khoáng chất kì dị xuất hiện từ đó,

0:05:54.720,0:05:57.216
và những thiên thể [br]không xuất hiện để xếp thành hàng

0:05:57.240,0:05:59.560
với bất cứ thứ gì chúng ta thấy [br]bằng mắt thường.

0:06:00.520,0:06:02.676
Dù vậy, rất khó để thực sự[br]hiểu bức ảnh này,

0:06:02.680,0:06:05.456
vì như bạn có thể thấy, [br]độ phân giải của nó rất thấp.

0:06:05.480,0:06:07.656
Sóng vô tuyến có bước sóng dài,

0:06:07.680,0:06:09.976
khiến độ phân giải kém đi.

0:06:10.000,0:06:12.056
Đây còn là ảnh đen trắng,

0:06:12.080,0:06:15.840
nên chúng ta không thực sự biết được [br]màu sắc của mọi thứ trong ảnh.

0:06:16.640,0:06:18.016
Chà, chuyển đến hôm nay.

0:06:18.040,0:06:19.496
Ta có thể tạo kính viễn vọng

0:06:19.520,0:06:22.136
có thể khắc phục những trở ngại này.

0:06:22.160,0:06:25.496
Giờ tôi đang cho các bạn xem ảnh [br]Đài Quan sát Vô tuyến Murchison,

0:06:25.520,0:06:28.296
một nơi thích hợp để dựng nên[br]các kính viễn vọng vô tuyến.

0:06:28.320,0:06:30.616
Bằng phẳng, khô ráo,

0:06:30.640,0:06:33.616
và quan trọng nhất là [br]không có sóng vô tuyến:

0:06:33.640,0:06:36.736
không điện thoại di động, không Wi-Fi,[br]không gì cả,

0:06:36.760,0:06:39.256
hoàn toàn vắng bóng sóng vô tuyến,

0:06:39.280,0:06:42.000
một nơi hoàn hảo để dựng [br]một kính viễn vọng vô tuyến.

0:06:42.880,0:06:45.736
Chiếc kính mà tôi đang giúp dựng nên [br]trong vài năm nay

0:06:45.760,0:06:47.716
gọi là Dàn Vô tuyến Diện rộng Murchison,

0:06:47.720,0:06:50.736
và tôi sắp cho các bạn thấy một chút [br]quá trình dựng nên nó.

0:06:50.760,0:06:54.016
Đây là một nhóm các sinh viên[br]và nghiên cứu sinh

0:06:54.040,0:06:55.296
sinh sống ở Perth.

0:06:55.320,0:06:57.056
Chúng tôi gọi là Quân đoàn Sinh viên

0:06:57.080,0:06:59.896
họ tình nguyện dành thì giờ [br]tạo kính viễn vọng vô tuyến.

0:06:59.920,0:07:01.560
Không tín chỉ cho hoạt động này.

0:07:02.320,0:07:05.216
Và họ đang lắp ráp những [br]ăng-ten lưỡng cực này.

0:07:05.240,0:07:10.200
Chúng chỉ nhận sóng tần số thấp, [br]kiểu như đài FM hay TV của bạn.

0:07:11.000,0:07:14.096
Chúng tôi triển khai chúng tại đây, [br]trên khắp sa mạc.

0:07:14.120,0:07:16.536
Chiếc kính cuối cùng phủ [br]một diện tích 10 km vuông

0:07:16.560,0:07:18.696
ở sa mạc Tây Úc.

0:07:18.720,0:07:21.696
Điểm thú vị là,[br]không có phần nào dịch chuyển.

0:07:21.720,0:07:23.976
Về cơ bản, chúng tôi chỉ lắp[br]những ăng-ten nhỏ

0:07:24.000,0:07:25.856
trên những tấm lưới làm chuồng gà.

0:07:25.880,0:07:27.296
Chúng tương đối rẻ.

0:07:27.320,0:07:29.296
Dây cáp nhận tín hiệu

0:07:29.320,0:07:31.376
từ các ăng-ten

0:07:31.400,0:07:33.936
rồi chuyển tín hiệu [br]đến các bộ xử lí trung tâm.

0:07:33.960,0:07:35.736
Và đây là kích cỡ của chiếc kính này,

0:07:35.760,0:07:38.416
thực tế là chúng tôi triển khai nó[br]trên khắp sa mạc,

0:07:38.440,0:07:41.240
khiến nó có độ phân giải [br]tốt hơn kính Parkes.

0:07:41.880,0:07:45.416
Sau cùng, dây cáp [br]mang tín hiệu đến bộ xử lí

0:07:45.440,0:07:48.976
vốn sẽ chuyển tín hiệu [br]về một siêu máy tính đặt tại Perth,

0:07:49.000,0:07:51.036
và đó là nơi tôi làm việc của mình.

0:07:51.320,0:07:52.536
(Thở dài)

0:07:52.560,0:07:53.776
Dữ liệu vô tuyến.

0:07:53.800,0:07:55.616
Tôi đã dành năm năm qua

0:07:55.640,0:07:58.496
xử lí những dữ liệu rất phức tạp [br]nhưng cũng cực kì thu hút

0:07:58.520,0:08:00.496
mà chưa ai thực sự để mắt đến bao giờ.

0:08:00.520,0:08:02.656
Tôi dành nhiều thời gian tinh chỉnh nó,

0:08:02.680,0:08:06.576
tiến hành hàng triệu giờ xử lí CPU[br]trên siêu máy tính

0:08:06.600,0:08:08.800
và thực sự cố gắng thấu hiểu [br]những dữ liệu đó.

0:08:09.360,0:08:11.296
Với chiếc kính này,

0:08:11.320,0:08:12.576
với dữ liệu này,

0:08:12.600,0:08:16.536
chúng tôi đã tiến hành khảo sát [br]khắp thiên cầu nam,

0:08:16.560,0:08:21.656
Khảo sát Thiên cầu trong và ngoài Ngân hà [br]của Dàn Vô tuyến Diện rộng Murchison,

0:08:21.680,0:08:23.560
hay GLEAM, như tôi vẫn thường gọi.

0:08:24.440,0:08:25.896
Tôi cực kì phấn khích.

0:08:25.920,0:08:29.301
Khảo sát này sắp được xuất bản,[br]nhưng nó vẫn chưa được công bố,

0:08:29.325,0:08:31.276
nên các bạn là những người đầu tiên

0:08:31.280,0:08:34.290
nhìn thấy bản khảo sát trên[br]toàn bộ thiên cầu nam này.

0:08:34.799,0:08:38.120
Vì thế tôi rất vui mừng chia sẻ [br]vài bức ảnh từ khảo sát với các bạn.

0:08:38.880,0:08:40.775
Hãy tưởng tượng bạn đến Murchison,

0:08:40.799,0:08:42.895
bạn cắm trại dưới bầu trời sao

0:08:42.919,0:08:44.536
và dõi mắt về hướng nam.

0:08:44.560,0:08:46.227
Bạn nhìn thấy thiên cực nam,

0:08:46.251,0:08:47.456
dải Ngân hà xuất hiện.

0:08:47.480,0:08:50.096
Nếu tôi tăng dần ánh sáng vô tuyến,

0:08:50.120,0:08:52.776
đây là thứ mà ta thấy trong khảo sát.

0:08:52.800,0:08:55.856
Các bạn có thể thấy mặt phẳng thiên hà [br]không còn tối vì bụi.

0:08:55.880,0:08:58.296
Nó sáng lên nhờ bức xạ tăng tốc điện tử,

0:08:58.320,0:09:00.816
và có hàng ngàn chấm nhỏ trên bầu trời.

0:09:00.840,0:09:04.136
Đám mây Magellan Lớn, thiên hà gần với [br]dải Ngân hà nhất,

0:09:04.160,0:09:07.376
có màu cam thay vì màu xanh trắng [br]quen thuộc.

0:09:07.400,0:09:10.776
Vậy nên có rất nhiều thứ xảy ra ở đây.[br]Chúng ta hãy cùng nhìn kĩ hơn.

0:09:10.800,0:09:13.216
Nếu ta nhìn lại [br]phần trung tâm dải Ngân hà,

0:09:13.240,0:09:16.456
trong bức ảnh của kính Parkes mà [br]tôi đã cho các bạn xem trước đó,

0:09:16.480,0:09:18.856
bức ảnh trắng đen có độ phân giải thấp,

0:09:18.880,0:09:20.960
sau đó ta chuyển qua chế độ của GLEAM,

0:09:22.200,0:09:26.056
các bạn có thể thấy độ phân giải [br]đã tăng lên cả trăm lần.

0:09:26.080,0:09:28.936
Giờ chúng ta đã có góc nhìn [br]đầy màu sắc về vũ trụ,

0:09:28.960,0:09:30.316
một góc nhìn rực rỡ.

0:09:30.316,0:09:33.296
Đây không phải góc nhìn có màu bị sai.

0:09:33.320,0:09:35.720
Đây là những màu vô tuyến thực.

0:09:36.600,0:09:39.416
Điều tôi đã làm là tô màu đỏ [br]cho nhóm tần số thấp nhất,

0:09:39.440,0:09:41.056
màu xanh biển cho nhóm cao nhất,

0:09:41.080,0:09:42.656
và màu xanh lá cho nhóm ở giữa.

0:09:42.680,0:09:44.896
Điều đó khiến chúng ta [br]thấy được sắc cầu vồng.

0:09:44.920,0:09:47.176
Và đó không đơn thuần là lỗi màu.

0:09:47.200,0:09:50.136
Màu sắc trong những bức ảnh này [br]thể hiện các quá trình vật lí

0:09:50.160,0:09:51.400
diễn ra trong vũ trụ.

0:09:51.974,0:09:54.736
Ví dụ, nếu các bạn nhìn[br]dọc theo mặt phẳng dải Ngân hà,

0:09:54.760,0:09:56.216
nó sáng nhờ tăng tốc điện tử,

0:09:56.240,0:09:58.616
vốn có màu cam đỏ,

0:09:58.640,0:10:01.760
nhưng nếu ta nhìn kĩ hơn, [br]ta sẽ thấy những chấm xanh nhỏ xíu.

0:10:02.320,0:10:03.896
Bây giờ, nếu ta phóng to ảnh,

0:10:03.920,0:10:06.456
những chấm xanh này là [br]thể plasma bị ion hóa

0:10:06.480,0:10:08.120
xung quanh những sao siêu sáng,

0:10:08.680,0:10:11.456
chuyện xảy ra là [br]các thể plasma này chặn ánh sáng đỏ,

0:10:11.480,0:10:13.120
thành ra chúng có màu xanh.

0:10:13.880,0:10:16.816
Chúng có thể cho chúng ta biết [br]những vùng hình thành sao

0:10:16.840,0:10:18.096
trong dải Ngân hà.

0:10:18.120,0:10:19.736
Và ta thấy chúng ngay lập tức.

0:10:19.760,0:10:22.816
Ta nhìn vào dải Ngân hà, [br]và màu sắc cho ta biết rằng chúng ở đó.

0:10:22.840,0:10:24.416
Bạn có thể thấy đám bong bóng nhỏ

0:10:24.440,0:10:27.856
những hình tròn tí ti [br]dọc mặt phẳng dải Ngân hà,

0:10:27.880,0:10:29.880
chúng là tàn dư siêu tân tinh.

0:10:30.600,0:10:32.296
Khi một ngôi sao phát nổ,

0:10:32.320,0:10:34.776
vỏ ngoài của nó vỡ tung ra

0:10:34.800,0:10:38.096
và ngôi sao sẽ di chuyển trong vũ trụ [br]rồi thu hút vật chất,

0:10:38.120,0:10:40.080
qua đó nó tạo nên một lớp vỏ nhỏ.

0:10:40.800,0:10:44.176
Một bí ẩn có từ lâu đời [br]đối với các nhà thiên văn học

0:10:44.200,0:10:46.280
là các tàn dư siêu tân tinh nằm ở đâu.

0:10:46.960,0:10:51.296
Chúng tôi biết rằng hẳn có rất nhiều [br]điện tử nhiều năng lượng trong mặt phẳng

0:10:51.320,0:10:53.976
để tạo nên bức xạ [br]tăng tốc điện tử mà ta thấy,

0:10:54.000,0:10:56.576
và chúng tôi nghĩ chúng [br]đến từ tàn dư siêu tân tinh,

0:10:56.600,0:10:58.376
nhưng như thế dường như chưa đủ.

0:10:58.400,0:11:02.296
Thật may, trên thực tế thì GLEAM dò tìm [br]các tàn dư siêu tân tinh rất tốt,

0:11:02.320,0:11:05.300
nên chúng tôi hi vọng sẽ sớm có [br]báo cáo về vấn đề đó.

0:11:05.800,0:11:07.056
Giờ thì vậy là ổn rồi.

0:11:07.080,0:11:09.416
Chúng ta đã tìm hiểu [br]thiên hà của chúng ta,

0:11:09.440,0:11:11.816
nhưng tôi muốn đi sâu hơn và xa hơn.

0:11:11.840,0:11:13.920
Tôi muốn vươn ra ngoài dải Ngân hà.

0:11:14.520,0:11:18.296
Khi đó, ta có thể thấy một [br]vật thể kì thú ở góc trên bên phải,

0:11:18.320,0:11:20.536
và đó là một thiên hà vô tuyến cục bộ,

0:11:20.560,0:11:21.800
Centaurus A.

0:11:22.240,0:11:23.496
Nếu ta phóng to lên,

0:11:23.520,0:11:26.920
ta có thể thấy có hai chùm sáng lớn [br]tỏa ra không gian.

0:11:27.600,0:11:30.496
Nếu các bạn nhìn ngay [br]phần chính giữa hai chùm sáng,

0:11:30.520,0:11:32.916
các bạn sẽ thấy một thiên hà [br]tương tự dải Ngân hà.

0:11:32.916,0:11:35.376
Nó có dạng xoắn ốc. Nó có một vệt bụi.

0:11:35.400,0:11:37.016
Nó là một thiên hà bình thường.

0:11:37.040,0:11:40.656
Nhưng những thứ này chỉ xuất hiện [br]nhờ sóng vô tuyến.

0:11:40.680,0:11:43.876
Nếu dùng ánh sáng khả kiến, [br]ta thậm chí còn chẳng biết chúng ở đó,

0:11:43.880,0:11:46.920
và chúng lớn hơn thiên hà chủ [br]hàng ngàn lần.

0:11:47.480,0:11:49.880
Chuyện gì xảy ra vậy?[br]Cái gì tạo ra những thứ này?

0:11:51.160,0:11:54.696
Tại tâm của mọi thiên hà [br]mà chúng tôi biết đến

0:11:54.720,0:11:56.976
đều có một lỗ đen siêu khối.

0:11:57.000,0:12:00.416
Lỗ đen thì vô hình, vậy nên chúng [br]mới được gọi là "lỗ đen".

0:12:00.440,0:12:03.456
Những gì các bạn thấy là [br]ánh sáng bị bẻ cong quanh chúng,

0:12:03.480,0:12:07.776
và đôi lúc, khi một ngôi sao hay [br]đám mây nằm trong quỹ đạo của các lỗ đen,

0:12:07.800,0:12:10.536
nó sẽ bị xé tan bởi lực thủy triều,

0:12:10.560,0:12:13.040
qua đó giúp hình thành[br]cái gọi là đĩa tích tụ.

0:12:13.640,0:12:16.856
Đĩa tích tụ sáng rực dưới tia X,

0:12:16.880,0:12:21.296
và từ trường khổng lồ có thể phóng [br]vật chất vào không gian

0:12:21.320,0:12:23.290
ở tốc độ gần bằng tốc độ ánh sáng.

0:12:23.520,0:12:26.680
Vậy nên có thể nhìn thấy [br]những thứ này nhờ sóng vô tuyến

0:12:27.240,0:12:29.550
và đó là điều mà chúng tôi [br]rút ra từ khảo sát.

0:12:30.040,0:12:34.056
Vậy đấy, hay lắm, chúng ta đã nhìn thấy [br]một thiên hà vô tuyến. Thật tuyệt vời.

0:12:34.080,0:12:36.256
Nhưng nếu chỉ nhìn vào phía trên bức ảnh,

0:12:36.280,0:12:38.016
bạn sẽ thấy thiên hà vô tuyến khác.

0:12:38.040,0:12:41.280
Nhỏ hơn một chút, chỉ là vì nó nằm xa hơn.

0:12:41.800,0:12:44.456
Được rồi. Hai thiên hà vô tuyến.

0:12:44.480,0:12:46.056
Ta có thể thấy chúng. Hay lắm.

0:12:46.080,0:12:47.816
Vậy còn những cái chấm khác?

0:12:47.840,0:12:49.400
Có lẽ chúng chỉ là sao.

0:12:49.880,0:12:51.096
Chúng không phải là sao.

0:12:51.120,0:12:52.720
Tất cả đều là thiên hà vô tuyến.

0:12:53.320,0:12:56.216
Từng chấm một trong bức ảnh này

0:12:56.240,0:12:57.976
là một thiên hà cách rất xa,

0:12:58.000,0:13:00.856
đến hàng triệu hàng tỉ năm ánh sáng,

0:13:00.880,0:13:03.496
kèm theo một lỗ đen siêu khối [br]ở vùng trung tâm

0:13:03.520,0:13:07.096
phóng vật chất ra ngoài vũ trụ ở [br]tốc độ gần như ánh sáng.

0:13:07.120,0:13:08.880
Thật không tưởng.

0:13:09.680,0:13:13.416
Bản khảo sát này còn nhiều thông tin hơn [br]những gì tôi trình bày ở đây.

0:13:13.440,0:13:15.976
Nếu chúng ta phóng to đến [br]quy mô chuẩn của khảo sát,

0:13:16.000,0:13:20.096
các bạn có thể thấy tôi phát hiện ra [br]300.000 thiên hà vô tuyến.

0:13:20.120,0:13:23.016
Quả thực đó là một [br]hành trình cực kì ấn tượng.

0:13:23.040,0:13:25.696
Chúng tôi đã tìm ra tất cả [br]những thiên hà vô tuyến này

0:13:25.720,0:13:29.280
cùng lúc với những [br]lỗ đen siêu khối đầu tiên.

0:13:29.960,0:13:33.280
Tôi rất tự hào về công trình này, [br]nó sẽ được xuất bản vào tuần sau.

0:13:33.280,0:13:36.096
Như vậy vẫn chưa hết.

0:13:36.120,0:13:40.456
Tôi đã khám phá những rìa xa nhất [br]của dải Ngân hà qua bản khảo sát này,

0:13:40.480,0:13:43.440
nhưng có gì đó hơn thế nữa [br]trong bức ảnh này.

0:13:44.320,0:13:47.616
Tôi sẽ đưa các bạn trở về thuở sơ khai.

0:13:47.640,0:13:51.296
Khi vũ trụ hình thành, chính vụ nổ lớn

0:13:51.320,0:13:55.376
đã biến vũ trụ thành [br]một đại dương khí hydro,

0:13:55.400,0:13:56.896
khí hydro trung tính.

0:13:56.920,0:13:59.696
Khi các ngôi sao và các thiên hà [br]đầu tiên xuất hiện,

0:13:59.720,0:14:01.816
chúng ion hóa khí hydro.

0:14:01.840,0:14:05.280
Vì vậy mà trạng thái của vũ trụ chuyển từ [br]trung tính sang ion hóa.

0:14:06.160,0:14:09.336
Điều đó ghi dấu một tín hiệu xung quanh ta

0:14:09.360,0:14:11.096
Nó tràn ngập quanh ta ở mọi nơi

0:14:11.120,0:14:12.536
chẳng khác gì Thần Lực.

0:14:12.560,0:14:16.280
Vì chuyện đó đã xảy ra từ rất rất lâu rồi,

0:14:17.000,0:14:18.800
tín hiệu đã có pha đỏ,

0:14:19.560,0:14:22.856
hiện tại tín hiệu đó ở tần số rất thấp.

0:14:22.880,0:14:25.336
Cùng tần số như trong khảo sát của tôi,

0:14:25.360,0:14:26.736
nhưng rất mờ nhạt.

0:14:26.760,0:14:30.640
Nó chỉ bằng một phần tỉ tín hiệu của [br]bất kì thiên thể nào trong khảo sát.

0:14:31.320,0:14:36.216
Vì thế kính viễn vọng của chúng tôi có lẽ[br]không đủ nhạy để bắt được tín hiệu đó.

0:14:36.240,0:14:38.736
Tuy nhiên, có một kính viễn vọng mới.

0:14:38.760,0:14:40.436
Vậy, tôi không thể có tàu vũ trụ,

0:14:40.436,0:14:41.696
nhưng mong là tôi sẽ có

0:14:41.720,0:14:44.576
một trong những kính vô tuyến [br]lớn nhất thế giới.

0:14:44.600,0:14:48.216
Chúng tôi đang dựng Dàn Kính Cây số Vuông,[br]một kính viễn vọng vô tuyến mới,

0:14:48.240,0:14:50.976
sẽ lớn hơn Dàn Vô tuyến [br]Diện rộng Murchison cả ngàn lần,

0:14:51.000,0:14:54.216
nhạy hơn cả ngàn lần, [br]và có độ phân giải tốt hơn.

0:14:54.240,0:14:56.456
Chúng tôi sẽ tìm ra [br]hàng chục triệu thiên hà.

0:14:56.480,0:14:58.816
Và có lẽ, sâu thẳm trong tín hiệu đó,

0:14:58.840,0:15:03.016
tôi sẽ nhìn thấy giữa những ngôi sao [br]và các thiên hà xuất hiện đầu tiên,

0:15:03.040,0:15:05.400
chính là sự khởi đầu của thời gian.

0:15:05.920,0:15:07.136
Xin cảm ơn.

0:15:07.160,0:15:09.920
(Tiếng vỗ tay)