[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:01.08,0:00:03.84,Default,,0000,0000,0000,,Uzay, ulaşabileceğimiz son nokta. Dialogue: 0,0:00:05.88,0:00:09.34,Default,,0000,0000,0000,,Bunu ilk duyduğumda 6 yaşındaydım Dialogue: 0,0:00:09.36,0:00:11.62,Default,,0000,0000,0000,,ve tamamen etkilenmiştim. Dialogue: 0,0:00:11.64,0:00:14.02,Default,,0000,0000,0000,,Yabancı dünyaları keşfetmek istiyordum. Dialogue: 0,0:00:14.04,0:00:15.54,Default,,0000,0000,0000,,Yeni bir hayatın peşindeydim. Dialogue: 0,0:00:15.56,0:00:18.75,Default,,0000,0000,0000,,Evrenin bize sunduğu her şeyi \Ngörmek istiyordum. Dialogue: 0,0:00:19.63,0:00:23.54,Default,,0000,0000,0000,,İşte bu hayaller, bu kelimeler \Nbeni bir yolculuğa sürükledi. Dialogue: 0,0:00:23.56,0:00:24.62,Default,,0000,0000,0000,,Bir keşif yolculuğu, Dialogue: 0,0:00:24.62,0:00:27.39,Default,,0000,0000,0000,,okul yılları, üniversite yılları,\Nhatta doktora yaparken Dialogue: 0,0:00:27.39,0:00:30.68,Default,,0000,0000,0000,,ve en sonunda profesyonel bir astronom\Nolduğumda dahi süren bir yolculuk. Dialogue: 0,0:00:31.92,0:00:34.94,Default,,0000,0000,0000,,İki harika şeyin farkına vardım, Dialogue: 0,0:00:34.96,0:00:36.58,Default,,0000,0000,0000,,birisi biraz talihsiz bir şekilde Dialogue: 0,0:00:36.58,0:00:38.58,Default,,0000,0000,0000,,doktora yaptığım döneme denk geldi. Dialogue: 0,0:00:38.60,0:00:41.02,Default,,0000,0000,0000,,Şu gerçeğin farkına vardım: Dialogue: 0,0:00:41.04,0:00:44.49,Default,,0000,0000,0000,,Yakın gelecekte bir uzay gemisi kullanmam \Npek mümkün değildi. Dialogue: 0,0:00:45.34,0:00:50.06,Default,,0000,0000,0000,,Ancak, bunun yanında evrenin tuhaf, \Nmuhteşem ve engin olduğunu da fark ettim. Dialogue: 0,0:00:50.08,0:00:52.88,Default,,0000,0000,0000,,Bir uzay gemisiyle\Nkeşfedilemeyecek kadar uçsuz bucaksızdı. Dialogue: 0,0:00:53.72,0:00:57.08,Default,,0000,0000,0000,,Ben de ilgimi astronomiye,\Nteleskop kullanmaya yönelttim. Dialogue: 0,0:00:57.75,0:01:01.06,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi size gece çekilmiş \Nbir gökyüzü görüntüsü göstermek istiyorum. Dialogue: 0,0:01:01.06,0:01:03.71,Default,,0000,0000,0000,,Bunu dünyanın herhangi bir yerinden\Ngörebilirsiniz. Dialogue: 0,0:01:03.71,0:01:07.05,Default,,0000,0000,0000,,Bütün bu yıldızlar galaksimiz\NSamanyolu'nun bir parçası. Dialogue: 0,0:01:07.50,0:01:10.26,Default,,0000,0000,0000,,Eğer gökyüzünün daha karanlık \Nbir bölgesine giderseniz Dialogue: 0,0:01:10.28,0:01:12.82,Default,,0000,0000,0000,,güzel karanlık bir bölgede,\Nbelki bir çöldeyken, Dialogue: 0,0:01:12.84,0:01:15.26,Default,,0000,0000,0000,,etrafınıza yayılmış yüz binlerce yıldızı, Dialogue: 0,0:01:15.28,0:01:18.24,Default,,0000,0000,0000,,Samanyolu'nun merkezini görebilirsiniz. Dialogue: 0,0:01:18.84,0:01:20.42,Default,,0000,0000,0000,,Bu harika bir görüntüdür. Dialogue: 0,0:01:20.44,0:01:21.78,Default,,0000,0000,0000,,Renklidir. Dialogue: 0,0:01:21.80,0:01:25.42,Default,,0000,0000,0000,,Ve tekrar söylüyorum, bu sadece\Nevrenin küçük bir köşesi. Dialogue: 0,0:01:25.44,0:01:28.74,Default,,0000,0000,0000,,Tuhaf, karanlık bir tozun üstünde\Nyayıldığını görebilirsiniz. Dialogue: 0,0:01:28.76,0:01:30.74,Default,,0000,0000,0000,,Bu toz, yıldızların ışığını gizleyen Dialogue: 0,0:01:30.76,0:01:33.31,Default,,0000,0000,0000,,bölgesel bir toz. Dialogue: 0,0:01:33.35,0:01:35.02,Default,,0000,0000,0000,,Ama biz iyi bir iş yapabiliyoruz. Dialogue: 0,0:01:35.04,0:01:38.50,Default,,0000,0000,0000,,Sadece gözlerimizle, evrenin \Nküçük bir bölgesini keşfedebiliyoruz. Dialogue: 0,0:01:38.52,0:01:39.86,Default,,0000,0000,0000,,Daha iyi yapma imkanımız var Dialogue: 0,0:01:39.88,0:01:43.64,Default,,0000,0000,0000,,Hubble Uzay Teleskobu gibi\Nmuhteşem teleskoplar kullanabilirsiniz. Dialogue: 0,0:01:44.20,0:01:46.38,Default,,0000,0000,0000,,Astronomlar bu resmi bir araya getirdi. Dialogue: 0,0:01:46.40,0:01:48.01,Default,,0000,0000,0000,,Buna Hubble Derin Alanı deniyor. Dialogue: 0,0:01:48.01,0:01:51.97,Default,,0000,0000,0000,,Astronomlar, sadece küçücük bir bölgeyi\Ngözlemlemek için yüzlerce saat çalıştılar. Dialogue: 0,0:01:51.97,0:01:55.37,Default,,0000,0000,0000,,Somutlaştırmak gerekirse, kolunuza \Noranla baş parmağınızın büyüklüğü. Dialogue: 0,0:01:55.52,0:01:56.78,Default,,0000,0000,0000,,Ve bu görüntüde, Dialogue: 0,0:01:56.80,0:01:58.26,Default,,0000,0000,0000,,binlerce galaksi görüyorsunuz. Dialogue: 0,0:01:58.26,0:02:01.24,Default,,0000,0000,0000,,Biliyoruz ki, evrenin geri kalanında Dialogue: 0,0:02:01.24,0:02:03.51,Default,,0000,0000,0000,,bazıları bizimkine benzer Dialogue: 0,0:02:03.51,0:02:06.17,Default,,0000,0000,0000,,bazıları farklı olmak üzere\Nmilyonlarca galaksi olmalı. Dialogue: 0,0:02:06.17,0:02:09.13,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi düşünüyorsunuz ki,\Nbu yolculuğa devam edebilirim. Dialogue: 0,0:02:09.13,0:02:11.42,Default,,0000,0000,0000,,Kolay bir iş. Güçlü bir teleskop kullanıp Dialogue: 0,0:02:11.44,0:02:13.24,Default,,0000,0000,0000,,gökyüzüne bakabilirim, sorun yok. Dialogue: 0,0:02:13.96,0:02:17.98,Default,,0000,0000,0000,,Eğer sadece bunu yaparsak,\Nbir şeyler eksik kalır. Dialogue: 0,0:02:18.00,0:02:20.74,Default,,0000,0000,0000,,Şuana kadar konuştuklarımız, Dialogue: 0,0:02:20.76,0:02:24.66,Default,,0000,0000,0000,,sadece görünür spekturumda, \Ngözümüzle görebildiğimiz kadarı. Dialogue: 0,0:02:24.68,0:02:26.10,Default,,0000,0000,0000,,Evrenin bize sunduğu Dialogue: 0,0:02:26.12,0:02:29.48,Default,,0000,0000,0000,,ufacık bir kısım. Dialogue: 0,0:02:30.16,0:02:34.90,Default,,0000,0000,0000,,Görünür ışık kullanımıyla ilgili \Niki önemli problem var. Dialogue: 0,0:02:34.92,0:02:37.66,Default,,0000,0000,0000,,Farklı türden ışık yayan Dialogue: 0,0:02:37.68,0:02:40.29,Default,,0000,0000,0000,,kısımları göremiyor olmak dışında Dialogue: 0,0:02:40.29,0:02:42.30,Default,,0000,0000,0000,,iki tane daha sorun teşkil eden konu var. Dialogue: 0,0:02:42.32,0:02:45.70,Default,,0000,0000,0000,,Birincisi az önce bahsettiğim\Ntoz ile ilgili. Dialogue: 0,0:02:45.72,0:02:48.66,Default,,0000,0000,0000,,Toz bulutları \Nbize gelen görünür ışığı engelliyor. Dialogue: 0,0:02:48.68,0:02:53.38,Default,,0000,0000,0000,,Bu yüzden uzayın derinliklerine baktıkça\Ndaha az ışık görüyoruz. Dialogue: 0,0:02:53.40,0:02:54.96,Default,,0000,0000,0000,,Toz bize ulaşmasını durduruyor. Dialogue: 0,0:02:55.52,0:02:58.94,Default,,0000,0000,0000,,Fakat evreni keşfederken\Ngörünür ışık kullanmanın Dialogue: 0,0:02:58.96,0:03:00.92,Default,,0000,0000,0000,,çok tuhaf bir sorunu daha var. Dialogue: 0,0:03:01.64,0:03:03.90,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi bir dakika ara verelim. Dialogue: 0,0:03:03.92,0:03:06.60,Default,,0000,0000,0000,,İşlek bir caddenin köşesinde\Ndurduğunuzu farz edin. Dialogue: 0,0:03:07.08,0:03:08.58,Default,,0000,0000,0000,,Arabalar geçiyor. Dialogue: 0,0:03:08.60,0:03:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Bir ambulans geliyor. Dialogue: 0,0:03:10.84,0:03:12.22,Default,,0000,0000,0000,,Tiz bir sireni var. Dialogue: 0,0:03:12.24,0:03:15.98,Default,,0000,0000,0000,,(Siren sesini taklit ediyor) Dialogue: 0,0:03:16.00,0:03:18.34,Default,,0000,0000,0000,,Ambulans hareket ettikçe \N Dialogue: 0,0:03:18.36,0:03:20.44,Default,,0000,0000,0000,,sesin şiddeti de değişiyor. Dialogue: 0,0:03:20.96,0:03:24.84,Default,,0000,0000,0000,,Şoför sizle dalga geçmek için\Nsesi azaltıp yükseltmiyor. Dialogue: 0,0:03:26.04,0:03:28.62,Default,,0000,0000,0000,,İşte bu algınızın bir ürünü. Dialogue: 0,0:03:28.64,0:03:31.38,Default,,0000,0000,0000,,Ambulans yaklaştıkça Dialogue: 0,0:03:31.40,0:03:32.62,Default,,0000,0000,0000,,ses dalgaları sıkışıyor Dialogue: 0,0:03:32.64,0:03:34.58,Default,,0000,0000,0000,,ve tizliği artıyor. Dialogue: 0,0:03:34.60,0:03:37.38,Default,,0000,0000,0000,,Ambulans uzaklaştığında ise\Ndalgalar geriliyor Dialogue: 0,0:03:37.40,0:03:39.46,Default,,0000,0000,0000,,ve tizliği azalıyor. Dialogue: 0,0:03:39.48,0:03:41.48,Default,,0000,0000,0000,,Aynı olay ışıkta da oluyor. Dialogue: 0,0:03:42.04,0:03:44.42,Default,,0000,0000,0000,,Bize doğru gelen cisimlerin Dialogue: 0,0:03:44.44,0:03:47.62,Default,,0000,0000,0000,,ışık dalgaları sıkışıyor \Nve daha mavi bir hâl alıyor. Dialogue: 0,0:03:47.64,0:03:49.86,Default,,0000,0000,0000,,Uzaklaşan cisimlerin ışık dalgaları Dialogue: 0,0:03:49.88,0:03:52.54,Default,,0000,0000,0000,,ise genişliyor ve daha kırmızı görünüyor. Dialogue: 0,0:03:52.56,0:03:55.86,Default,,0000,0000,0000,,Bu etkiye maviye kayma \Nve kırmızıya kayma diyoruz. Dialogue: 0,0:03:56.53,0:03:59.38,Default,,0000,0000,0000,,Evrenimiz genişlediğine göre, Dialogue: 0,0:03:59.40,0:04:03.58,Default,,0000,0000,0000,,her şey birbirinden uzaklaşıyor Dialogue: 0,0:04:03.60,0:04:06.59,Default,,0000,0000,0000,,ve bu da her şeyin kırmızı\Ngöründüğü anlamına geliyor. Dialogue: 0,0:04:07.04,0:04:10.78,Default,,0000,0000,0000,,İşin garip yanı\Nevrenin derinliklerine indikçe Dialogue: 0,0:04:10.80,0:04:14.69,Default,,0000,0000,0000,,daha uzak cisimlerin, daha hızlı bir \Nşekilde ileri gittiğini görüyoruz. Dialogue: 0,0:04:14.69,0:04:16.84,Default,,0000,0000,0000,,Ve daha kırmızı göründüklerini\Ngözlemliyoruz. Dialogue: 0,0:04:17.56,0:04:20.50,Default,,0000,0000,0000,,Hubble Derin Alanı'na dönersek Dialogue: 0,0:04:20.52,0:04:22.64,Default,,0000,0000,0000,,sadece Hubble'ı kullanarak Dialogue: 0,0:04:22.64,0:04:24.78,Default,,0000,0000,0000,,evrenin derinliklerini bakmaya\Ndevam edersek Dialogue: 0,0:04:24.80,0:04:27.50,Default,,0000,0000,0000,,belli bir mesafe uzaklaştığımızda Dialogue: 0,0:04:27.52,0:04:29.12,Default,,0000,0000,0000,,her şey kırmızı olacak, Dialogue: 0,0:04:29.92,0:04:31.90,Default,,0000,0000,0000,,bu da bize bir problemi işaret ediyor. Dialogue: 0,0:04:31.92,0:04:33.98,Default,,0000,0000,0000,,Çok uzaklara gittikçe Dialogue: 0,0:04:34.00,0:04:36.98,Default,,0000,0000,0000,,zamanla her şey kızılötesine doğru kayar Dialogue: 0,0:04:37.00,0:04:39.00,Default,,0000,0000,0000,,ve artık hiçbir şey göremez hâle geliriz. Dialogue: 0,0:04:39.68,0:04:41.38,Default,,0000,0000,0000,,Bu sorunun bir çözümü olmalı. Dialogue: 0,0:04:41.40,0:04:43.22,Default,,0000,0000,0000,,Yoksa yolculuğumda kısıtlanmış olurum. Dialogue: 0,0:04:43.24,0:04:45.14,Default,,0000,0000,0000,,Ben bütün evreni keşfetmek istemiştim, Dialogue: 0,0:04:45.16,0:04:49.08,Default,,0000,0000,0000,,kızıla kayma olayı başlamadan önce\Ngörebildiğim kadarını değil. Dialogue: 0,0:04:50.16,0:04:51.42,Default,,0000,0000,0000,,Radyo astronomi adında Dialogue: 0,0:04:51.44,0:04:52.82,Default,,0000,0000,0000,,bir teknik var. Dialogue: 0,0:04:52.84,0:04:55.18,Default,,0000,0000,0000,,Astronomlar bu tekniği \Non yıllardır kullanıyor. Dialogue: 0,0:04:55.20,0:04:56.50,Default,,0000,0000,0000,,Harika bir yöntem. Dialogue: 0,0:04:56.52,0:05:00.01,Default,,0000,0000,0000,,Bu, Parkes Radyo Gözlemevi.\NEtkileyici ismiyle "Çanak". Dialogue: 0,0:05:00.04,0:05:01.82,Default,,0000,0000,0000,,Filmi izlemiş olabilirsiniz. Dialogue: 0,0:05:01.84,0:05:03.42,Default,,0000,0000,0000,,Ve radyo gerçekten çok iyi. Dialogue: 0,0:05:03.44,0:05:05.98,Default,,0000,0000,0000,,Daha derinlere inmemizi sağlıyor. Dialogue: 0,0:05:06.00,0:05:08.70,Default,,0000,0000,0000,,Toz onun için bir engel değil, Dialogue: 0,0:05:08.72,0:05:10.98,Default,,0000,0000,0000,,böylece evrendeki\Nher şeyi görebiliyorsunuz Dialogue: 0,0:05:11.00,0:05:12.86,Default,,0000,0000,0000,,ve kızıla kayma da o kadar sorun değil Dialogue: 0,0:05:12.88,0:05:16.08,Default,,0000,0000,0000,,çünkü daha geniş alanı görebilen\Nalgılayıcılar kurabiliyoruz. Dialogue: 0,0:05:16.60,0:05:20.54,Default,,0000,0000,0000,,Peki Samanyolu'nun merkezine \Ndoğrulttuğumuz zaman Parkes ne görür? Dialogue: 0,0:05:20.56,0:05:22.52,Default,,0000,0000,0000,,Muhteşem bir şey görüyor olmalı değil mi? Dialogue: 0,0:05:23.16,0:05:26.06,Default,,0000,0000,0000,,Yani, ilginç bir şey görüyoruz. Dialogue: 0,0:05:26.08,0:05:27.74,Default,,0000,0000,0000,,Bütün tozlar gitmiş. Dialogue: 0,0:05:27.76,0:05:31.20,Default,,0000,0000,0000,,Dediğim gibi, radyo, tozu\Ngörmezden geliyor yani sorun yok. Dialogue: 0,0:05:31.84,0:05:33.74,Default,,0000,0000,0000,,Ama görüntü oldukça farklı. Dialogue: 0,0:05:33.76,0:05:37.58,Default,,0000,0000,0000,,Gördüğünüz gibi \NSamanyolu'nun merkezi çok parlak Dialogue: 0,0:05:37.60,0:05:39.28,Default,,0000,0000,0000,,fakat bu yıldız ışığı değil. Dialogue: 0,0:05:39.96,0:05:43.10,Default,,0000,0000,0000,,Sinkrotron radyasyonu \Nadını verdiğimiz bir ışık var Dialogue: 0,0:05:43.12,0:05:47.72,Default,,0000,0000,0000,,ve bu ışık elektronların kozmik manyetik \Nalanın etrafında dönmesiyle oluşur. Dialogue: 0,0:05:48.28,0:05:51.38,Default,,0000,0000,0000,,Ve bu parlayan düzlem oluşur. Dialogue: 0,0:05:51.40,0:05:54.70,Default,,0000,0000,0000,,Ayrıca bu çizgiden değişik fışkırmalar Dialogue: 0,0:05:54.72,0:05:57.22,Default,,0000,0000,0000,,ve gözlerimizle görebileceğimiz \N Dialogue: 0,0:05:57.24,0:06:00.05,Default,,0000,0000,0000,,bir çizginin parçası olmayan \Nnesneler de görebiliriz. Dialogue: 0,0:06:00.52,0:06:02.66,Default,,0000,0000,0000,,Ama bu resmi yorumlamak\Ngerçekten zor, Dialogue: 0,0:06:02.68,0:06:05.46,Default,,0000,0000,0000,,çünkü görebildiğiniz üzere\Nçok düşük çözünürlükte. Dialogue: 0,0:06:05.48,0:06:07.66,Default,,0000,0000,0000,,Radyo dalgalarının dalgaboyları çok uzun, Dialogue: 0,0:06:07.68,0:06:09.98,Default,,0000,0000,0000,,bu da çözünürlüğü düşürüyor. Dialogue: 0,0:06:10.00,0:06:12.06,Default,,0000,0000,0000,,Ve ayrıca görüntü siyah beyaz, Dialogue: 0,0:06:12.08,0:06:15.84,Default,,0000,0000,0000,,o yüzden buradaki şeylerin renklerini\Nde bilemiyoruz. Dialogue: 0,0:06:16.64,0:06:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Bugüne geri dönelim. Dialogue: 0,0:06:18.00,0:06:19.53,Default,,0000,0000,0000,,Bu sorunların üstesinden gelen Dialogue: 0,0:06:19.53,0:06:22.14,Default,,0000,0000,0000,,teleskoplar yapabiliyoruz. Dialogue: 0,0:06:22.16,0:06:25.50,Default,,0000,0000,0000,,Karşınızda Murchison Radyo Gözlemevi'nin\Nbir görüntüsü, Dialogue: 0,0:06:25.52,0:06:28.30,Default,,0000,0000,0000,,radyo teleskopları inşa etmek için\Nmükemmel bir yer. Dialogue: 0,0:06:28.32,0:06:30.62,Default,,0000,0000,0000,,Düz, kuru Dialogue: 0,0:06:30.64,0:06:33.62,Default,,0000,0000,0000,,ve en önemlisi, radyo dalgaları yok: Dialogue: 0,0:06:33.64,0:06:36.74,Default,,0000,0000,0000,,telefon yok, wi-fi yok, hiçbir şey yok, Dialogue: 0,0:06:36.76,0:06:39.26,Default,,0000,0000,0000,,çok, çok radyosuz Dialogue: 0,0:06:39.28,0:06:42.00,Default,,0000,0000,0000,,ve bu yüzden de radyo teleskobu\Nkoymak için mükemmel. Dialogue: 0,0:06:42.88,0:06:45.74,Default,,0000,0000,0000,,Birkaç yıldır üzerinde çalıştığım \Nteleskobun adı Dialogue: 0,0:06:45.76,0:06:47.70,Default,,0000,0000,0000,,Murchison Widefield Dizisi Dialogue: 0,0:06:47.72,0:06:50.74,Default,,0000,0000,0000,,ve şimdi size inşa sürecinin\Nzaman çizelgesini göstereceğim. Dialogue: 0,0:06:50.76,0:06:53.31,Default,,0000,0000,0000,,Bu Perth'de bulunan Dialogue: 0,0:06:53.31,0:06:55.30,Default,,0000,0000,0000,,bir grup lisans ve lisansüstü öğrencisi. Dialogue: 0,0:06:55.32,0:06:57.06,Default,,0000,0000,0000,,Onlara Öğrenci Ordusu diyoruz Dialogue: 0,0:06:57.08,0:06:59.90,Default,,0000,0000,0000,,ve onlar vakitlerini\Nradyo teleskobu inşasına adadılar. Dialogue: 0,0:06:59.92,0:07:01.56,Default,,0000,0000,0000,,Bundan puan almıyorlar. Dialogue: 0,0:07:02.32,0:07:05.22,Default,,0000,0000,0000,,Ve bu radyo dipollerini birleştiriyorlar. Dialogue: 0,0:07:05.24,0:07:10.20,Default,,0000,0000,0000,,Sadece düşük frekansları algılıyorlar,\Nevinizdeki radyo ve televizyon gibi. Dialogue: 0,0:07:11.00,0:07:14.10,Default,,0000,0000,0000,,Ve bunları çöllere yayıyoruz. Dialogue: 0,0:07:14.12,0:07:16.54,Default,,0000,0000,0000,,Son teleskop Batı Avustralya Çölü'nde Dialogue: 0,0:07:16.56,0:07:18.70,Default,,0000,0000,0000,,10 km kare alan kaplıyor. Dialogue: 0,0:07:18.84,0:07:21.51,Default,,0000,0000,0000,,İşin ilginç yanı, \Nhareket eden parçası yok. Dialogue: 0,0:07:21.72,0:07:23.98,Default,,0000,0000,0000,,Bu küçük antenleri\N Dialogue: 0,0:07:24.00,0:07:25.86,Default,,0000,0000,0000,,özellikle tavuk ağlarına kuruyoruz. Dialogue: 0,0:07:25.88,0:07:27.30,Default,,0000,0000,0000,,Yeterince ucuz.\N Dialogue: 0,0:07:27.32,0:07:29.30,Default,,0000,0000,0000,,Kablolar antenlerden Dialogue: 0,0:07:29.32,0:07:31.38,Default,,0000,0000,0000,,sinyal alıyorlar \N Dialogue: 0,0:07:31.40,0:07:33.78,Default,,0000,0000,0000,,ve merkezi işlem ünitelerine\Ngönderiyorlar. Dialogue: 0,0:07:33.78,0:07:35.74,Default,,0000,0000,0000,,Ve bu teleskobun büyüklüğü, Dialogue: 0,0:07:35.76,0:07:38.42,Default,,0000,0000,0000,,onu bütün çöle kurmuş olmamız Dialogue: 0,0:07:38.44,0:07:41.24,Default,,0000,0000,0000,,bize Parkes'ten \Ndaha yüksek bir çözünürlük sağlıyor. Dialogue: 0,0:07:41.88,0:07:45.42,Default,,0000,0000,0000,,Bütün bu kablolar en sonunda verileri Dialogue: 0,0:07:45.44,0:07:48.98,Default,,0000,0000,0000,,Perth'de bulunan \Nbir süper bilgisayara gönderirler Dialogue: 0,0:07:49.00,0:07:50.53,Default,,0000,0000,0000,,ve bu noktada ben işe giriyorum. Dialogue: 0,0:07:51.32,0:07:52.54,Default,,0000,0000,0000,,(Derin nefes) Dialogue: 0,0:07:52.56,0:07:53.78,Default,,0000,0000,0000,,Radyo verisi. Dialogue: 0,0:07:53.80,0:07:55.62,Default,,0000,0000,0000,,Son beş yılımı Dialogue: 0,0:07:55.64,0:07:58.50,Default,,0000,0000,0000,,daha önce kimsenin görmediği\Nçok zor verilerle Dialogue: 0,0:07:58.52,0:08:00.50,Default,,0000,0000,0000,,çalışarak geçirdim. Dialogue: 0,0:08:00.52,0:08:02.66,Default,,0000,0000,0000,,Onu hesaplamakla \Nçok uzun zaman harcadım, Dialogue: 0,0:08:02.68,0:08:06.58,Default,,0000,0000,0000,,süper bilgisayarlarda milyonlarca \NCPU saati harcadım Dialogue: 0,0:08:06.60,0:08:08.80,Default,,0000,0000,0000,,ve o veriyi gerçekten anlamaya çalıştım. Dialogue: 0,0:08:09.36,0:08:11.30,Default,,0000,0000,0000,,Ve bu teleskopla, Dialogue: 0,0:08:11.32,0:08:12.58,Default,,0000,0000,0000,,bu veri ile, Dialogue: 0,0:08:12.60,0:08:16.54,Default,,0000,0000,0000,,bütün güney gökyüzünde\Nbir inceleme yaptık, Dialogue: 0,0:08:16.56,0:08:21.66,Default,,0000,0000,0000,,GaLactic ve Extregalactic \NAll-sky MWA İncelemesi Dialogue: 0,0:08:21.68,0:08:23.56,Default,,0000,0000,0000,,ya da benim deyişimle GLEAM. Dialogue: 0,0:08:24.44,0:08:25.90,Default,,0000,0000,0000,,Ve çok heyecanlıyım. Dialogue: 0,0:08:25.92,0:08:29.30,Default,,0000,0000,0000,,Bu inceleme yayınlanmak üzere\Nfakat henüz gösterime açılmadı, Dialogue: 0,0:08:29.32,0:08:31.48,Default,,0000,0000,0000,,yani siz bu güney gökyüzünün incelemesini Dialogue: 0,0:08:31.48,0:08:34.08,Default,,0000,0000,0000,,görecek olan ilk insanlarsınız. Dialogue: 0,0:08:34.80,0:08:38.12,Default,,0000,0000,0000,,Size bu incelemeden birkaç görüntü\Ngöstermekten mutluluk duyuyorum. Dialogue: 0,0:08:38.88,0:08:40.77,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi, Murchison'a gittiğinizi, Dialogue: 0,0:08:40.77,0:08:42.65,Default,,0000,0000,0000,,yıldızların altında kamp yaptığınızı Dialogue: 0,0:08:42.65,0:08:44.54,Default,,0000,0000,0000,,ve güneye doğru baktığınızı hayal edin. Dialogue: 0,0:08:44.56,0:08:46.23,Default,,0000,0000,0000,,Güneyin göksel kutbunu gördünüz, Dialogue: 0,0:08:46.25,0:08:47.46,Default,,0000,0000,0000,,galaksi yükseliyor. Dialogue: 0,0:08:47.48,0:08:50.10,Default,,0000,0000,0000,,Eğer radyo ışığını düşürürsem, Dialogue: 0,0:08:50.12,0:08:52.78,Default,,0000,0000,0000,,incelememizde bunu görürüz. Dialogue: 0,0:08:52.80,0:08:55.86,Default,,0000,0000,0000,,Artık galaksi düzleminin toz ile\Nkapanmadığını görebilirsiniz. Dialogue: 0,0:08:55.88,0:08:58.30,Default,,0000,0000,0000,,Sinkrotron radyasyonu ile parlıyor Dialogue: 0,0:08:58.32,0:09:00.82,Default,,0000,0000,0000,,ve gökyüzünde binlerce nokta var. Dialogue: 0,0:09:00.84,0:09:04.14,Default,,0000,0000,0000,,Geniş Macellan bulutları,\Nen yakın galaktik komşumuz, Dialogue: 0,0:09:04.16,0:09:07.38,Default,,0000,0000,0000,,bizim bildiğimiz mavi-beyaz\Nyerine aslında turuncu. Dialogue: 0,0:09:07.40,0:09:10.78,Default,,0000,0000,0000,,Yani burada çok fazla şey oluyor.\NDaha yakından bakalım. Dialogue: 0,0:09:10.80,0:09:13.22,Default,,0000,0000,0000,,Eğer galaktik merkeze tekrar bakarsak, Dialogue: 0,0:09:13.24,0:09:16.46,Default,,0000,0000,0000,,size daha önceden gösterdiğim \NParkes görüntüsünün olduğu yere, Dialogue: 0,0:09:16.48,0:09:18.86,Default,,0000,0000,0000,,düşük çözünürlük, siyah beyaz Dialogue: 0,0:09:18.88,0:09:20.96,Default,,0000,0000,0000,,ve eğer GLEAM görüntüsüne geçersek, Dialogue: 0,0:09:22.20,0:09:26.06,Default,,0000,0000,0000,,çözünürlüğün yüz kat arttığını \Ngörebilirsiniz. Dialogue: 0,0:09:26.08,0:09:28.94,Default,,0000,0000,0000,,Artık gökyüzünün \Nrenkli bir görüntüsüne sahibiz, Dialogue: 0,0:09:28.96,0:09:30.30,Default,,0000,0000,0000,,technicolor bir görüntü. Dialogue: 0,0:09:30.32,0:09:33.30,Default,,0000,0000,0000,,Yanlış bir renk görünümü değil. Dialogue: 0,0:09:33.32,0:09:35.72,Default,,0000,0000,0000,,Bunlar gerçek radyo renkleri. Dialogue: 0,0:09:36.60,0:09:39.30,Default,,0000,0000,0000,,Yaptığım şey düşük frekansları kırmızıyla, Dialogue: 0,0:09:39.30,0:09:40.84,Default,,0000,0000,0000,,en yüksek frekansları maviyle Dialogue: 0,0:09:40.84,0:09:42.70,Default,,0000,0000,0000,,ve ortancaları yeşille renklendirmekti. Dialogue: 0,0:09:42.70,0:09:44.90,Default,,0000,0000,0000,,Bu da bize bir gökkuşağı görüntüsü verir. Dialogue: 0,0:09:44.92,0:09:47.16,Default,,0000,0000,0000,,Ve bunlar yanlış renkler değil. Dialogue: 0,0:09:47.16,0:09:50.21,Default,,0000,0000,0000,,Bu görüntüdeki resimler bize\Nevrende gerçekleşen fiziksel olaylar Dialogue: 0,0:09:50.21,0:09:51.43,Default,,0000,0000,0000,,hakkında bilgi verir. Dialogue: 0,0:09:51.97,0:09:54.74,Default,,0000,0000,0000,,Mesela, galaksinin olduğu düzleme bakarsak Dialogue: 0,0:09:54.76,0:09:56.22,Default,,0000,0000,0000,,sinkrotron ile ışıldıyor Dialogue: 0,0:09:56.24,0:09:58.62,Default,,0000,0000,0000,,ve bu da genelde kırmızımsı turuncu Dialogue: 0,0:09:58.64,0:10:01.76,Default,,0000,0000,0000,,ama dikkatli bakarsak \Nmavi noktalar görebiliriz. Dialogue: 0,0:10:02.32,0:10:03.90,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi, eğer yakınlaştırırsak Dialogue: 0,0:10:03.92,0:10:06.46,Default,,0000,0000,0000,,bu mavi noktalar \Nbüyük yıldızların etrafındaki Dialogue: 0,0:10:06.48,0:10:08.12,Default,,0000,0000,0000,,iyonize olmuş plazmadır Dialogue: 0,0:10:08.68,0:10:11.46,Default,,0000,0000,0000,,ve kırmızı ışığı bloke ettikleri için Dialogue: 0,0:10:11.48,0:10:13.12,Default,,0000,0000,0000,,mavi görünüyorlar. Dialogue: 0,0:10:13.88,0:10:16.82,Default,,0000,0000,0000,,Ve bu da bize galaksimizdeki\Nyıldız oluşturan bölgeler Dialogue: 0,0:10:16.84,0:10:18.10,Default,,0000,0000,0000,,hakkında bilgi verir. Dialogue: 0,0:10:18.12,0:10:19.74,Default,,0000,0000,0000,,Ve onları hemen görebiliriz. Dialogue: 0,0:10:19.76,0:10:22.82,Default,,0000,0000,0000,,Galaksiye bakarız ve renkler bize \Nonların yerini söyler. Dialogue: 0,0:10:22.84,0:10:24.42,Default,,0000,0000,0000,,Küçük baloncuklar görüyorsunuz, Dialogue: 0,0:10:24.44,0:10:27.86,Default,,0000,0000,0000,,galaktik düzlemdeki\Nküçük yuvarlak cisimler, Dialogue: 0,0:10:27.88,0:10:29.88,Default,,0000,0000,0000,,bunlar süpernova kalıntıları. Dialogue: 0,0:10:30.60,0:10:32.30,Default,,0000,0000,0000,,Bir yıldız patladığı zaman, Dialogue: 0,0:10:32.32,0:10:34.78,Default,,0000,0000,0000,,dıştaki kabuğu atar Dialogue: 0,0:10:34.80,0:10:38.10,Default,,0000,0000,0000,,ve bu kabuk da materyal toplayarak\Nuzayda yolculuk eder, Dialogue: 0,0:10:38.12,0:10:40.08,Default,,0000,0000,0000,,bu da küçük bir yapı oluşturur. Dialogue: 0,0:10:40.80,0:10:43.82,Default,,0000,0000,0000,,Bütün bu süpernova atıklarının\Nnerede olduğu Dialogue: 0,0:10:43.82,0:10:46.51,Default,,0000,0000,0000,,astronotlar arasında \Nhenüz çözülememiş bir gizemdir. Dialogue: 0,0:10:46.96,0:10:50.47,Default,,0000,0000,0000,,Gördüğümüz sinkroton radyasyonunun\Noluşması için düzlemde Dialogue: 0,0:10:50.47,0:10:53.97,Default,,0000,0000,0000,,çok sayıda yüksek enerji elektronu \Nolması gerektiğini biliyoruz Dialogue: 0,0:10:53.97,0:10:56.83,Default,,0000,0000,0000,,ve bunların süper nova kalıntılarından\Noluştuğunu düşünüyoruz Dialogue: 0,0:10:56.83,0:10:58.41,Default,,0000,0000,0000,,fakat yeterince yok gibi duruyor. Dialogue: 0,0:10:58.41,0:11:01.72,Default,,0000,0000,0000,,Neyseki GLEAM, süpernova kalıntılarını \Nalgılamakta çok iyi, Dialogue: 0,0:11:01.72,0:11:04.80,Default,,0000,0000,0000,,o yüzden yakında bu konu üzerine \Nbir yazı yayınlamayı umuyoruz. Dialogue: 0,0:11:05.80,0:11:07.06,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi, bu iyi. Dialogue: 0,0:11:07.08,0:11:09.42,Default,,0000,0000,0000,,Küçük yerel evrenimizi keşfettik Dialogue: 0,0:11:09.44,0:11:11.82,Default,,0000,0000,0000,,ama ben daha derine,\Ndaha ileriye gitmek istedim. Dialogue: 0,0:11:11.84,0:11:13.92,Default,,0000,0000,0000,,Samanyolu'nun da ilerisine gitmek istedim. Dialogue: 0,0:11:14.52,0:11:18.30,Default,,0000,0000,0000,,Sağ üstte çok ilginç bir cisim görüyoruz Dialogue: 0,0:11:18.32,0:11:20.54,Default,,0000,0000,0000,,ve bu yerel bir radyo galaksisi, Dialogue: 0,0:11:20.56,0:11:21.80,Default,,0000,0000,0000,,Erboğa A. Dialogue: 0,0:11:22.18,0:11:23.60,Default,,0000,0000,0000,,Eğer oraya yakından bakarsak, Dialogue: 0,0:11:23.60,0:11:26.92,Default,,0000,0000,0000,,uzaya doğru uzanan \Niki bulut görebiliriz. Dialogue: 0,0:11:27.60,0:11:30.50,Default,,0000,0000,0000,,Ve eğer bu iki bulutun\Ntam ortasına bakarsanız, Dialogue: 0,0:11:30.52,0:11:32.90,Default,,0000,0000,0000,,aynı bizimki gibi bir galaksi görürsünüz. Dialogue: 0,0:11:32.92,0:11:35.38,Default,,0000,0000,0000,,Sarmal şekli var. Toz çizgileri var. Dialogue: 0,0:11:35.40,0:11:37.02,Default,,0000,0000,0000,,Bu normal bir galaksi. Dialogue: 0,0:11:37.04,0:11:40.66,Default,,0000,0000,0000,,Ama bunlar sadece radyoda görülebiliyor. Dialogue: 0,0:11:40.68,0:11:43.86,Default,,0000,0000,0000,,Eğer görünürden baksaydık,\Norada olduklarını bile bilemezdik Dialogue: 0,0:11:43.88,0:11:46.92,Default,,0000,0000,0000,,ve ev sahipliği yapan galaksiden\Nbinlerce kat daha genişler. Dialogue: 0,0:11:47.48,0:11:49.88,Default,,0000,0000,0000,,Neler oluyor?\NBu fışkırmaları oluşturan nedir? Dialogue: 0,0:11:51.16,0:11:54.70,Default,,0000,0000,0000,,Bildiğimiz bütün galaksilerin merkezinde Dialogue: 0,0:11:54.72,0:11:56.98,Default,,0000,0000,0000,,devasa bir kara delik bulunur. Dialogue: 0,0:11:57.00,0:12:00.42,Default,,0000,0000,0000,,Karadelikler görünmezdir.\NO yüzden onlara bu isim verilmiştir. Dialogue: 0,0:12:00.44,0:12:03.46,Default,,0000,0000,0000,,Tek görebildiğiniz, etrafında sapan ışık Dialogue: 0,0:12:03.48,0:12:07.78,Default,,0000,0000,0000,,ve bazen de bir yıldız veya gaz bulutu\Nyörüngesine girince oluşan, Dialogue: 0,0:12:07.80,0:12:10.54,Default,,0000,0000,0000,,toplanma diski adını verdiğimiz, Dialogue: 0,0:12:10.56,0:12:13.04,Default,,0000,0000,0000,,gelgit kuvvetinin oluşturduğu yapıdır. Dialogue: 0,0:12:13.64,0:12:16.86,Default,,0000,0000,0000,,Toplanma diski x-ray ışığında\Ngüçlü bir şekilde parlar Dialogue: 0,0:12:16.88,0:12:21.30,Default,,0000,0000,0000,,ve devasa manyetik alan materyali Dialogue: 0,0:12:21.32,0:12:23.35,Default,,0000,0000,0000,,neredeyse ışık hızında uzaya yollayabilir. Dialogue: 0,0:12:23.52,0:12:26.68,Default,,0000,0000,0000,,Yani bu fışkırmalar radyoda görünür Dialogue: 0,0:12:27.03,0:12:29.52,Default,,0000,0000,0000,,ve biz de inceleme yaparken\Nbunları algılarız. Dialogue: 0,0:12:29.84,0:12:34.06,Default,,0000,0000,0000,,Güzel, çok iyi, bir radyo galaksisi\Ngördük. Bu iyi. Dialogue: 0,0:12:34.08,0:12:36.23,Default,,0000,0000,0000,,Ama eğer görüntünün yukarısına bakarsanız, Dialogue: 0,0:12:36.23,0:12:38.06,Default,,0000,0000,0000,,bir radyo galaksisi daha göreceksiniz. Dialogue: 0,0:12:38.06,0:12:41.28,Default,,0000,0000,0000,,Birazcık daha küçük, \Nama bunun sebebi uzakta olması. Dialogue: 0,0:12:41.80,0:12:44.46,Default,,0000,0000,0000,,Tamam. İki radyo galaksisi. Dialogue: 0,0:12:44.48,0:12:46.06,Default,,0000,0000,0000,,Bunu görebiliyoruz. Bu iyi. Dialogue: 0,0:12:46.08,0:12:47.82,Default,,0000,0000,0000,,Peki ya diğer bütün noktalar? Dialogue: 0,0:12:47.84,0:12:49.40,Default,,0000,0000,0000,,Bunlar herhalde yıldızlardır. Dialogue: 0,0:12:49.88,0:12:51.10,Default,,0000,0000,0000,,Hayır, değiller. Dialogue: 0,0:12:51.12,0:12:52.72,Default,,0000,0000,0000,,Hepsi radyo galaksileri. Dialogue: 0,0:12:53.32,0:12:56.22,Default,,0000,0000,0000,,Bu görüntüdeki her bir nokta Dialogue: 0,0:12:56.24,0:12:57.98,Default,,0000,0000,0000,,uzaktaki bir galaksi, Dialogue: 0,0:12:58.00,0:13:00.86,Default,,0000,0000,0000,,milyarlarca ışık yılı uzakta, Dialogue: 0,0:13:00.88,0:13:03.50,Default,,0000,0000,0000,,merkezlerinde etrafa materyalleri\Nışık hızında saçan Dialogue: 0,0:13:03.52,0:13:07.10,Default,,0000,0000,0000,,devasa bir kara delik ile. Dialogue: 0,0:13:07.12,0:13:08.88,Default,,0000,0000,0000,,Bu çok şaşırtıcı. Dialogue: 0,0:13:09.68,0:13:13.42,Default,,0000,0000,0000,,Ve bu inceleme burada gösterdiğimden\Nçok daha geniş. Dialogue: 0,0:13:13.44,0:13:15.98,Default,,0000,0000,0000,,Eğer incelemenin tamamına\Nbakacak olursak, Dialogue: 0,0:13:16.00,0:13:20.10,Default,,0000,0000,0000,,300.000 tane radyo galaksi bulduğumu\Ngörebilirsiniz. Dialogue: 0,0:13:20.12,0:13:23.02,Default,,0000,0000,0000,,Yani bu gerçekten efsanevi bir yolculuk. Dialogue: 0,0:13:23.04,0:13:25.70,Default,,0000,0000,0000,,İlk devasa karadeliklerine kadar Dialogue: 0,0:13:25.72,0:13:29.28,Default,,0000,0000,0000,,bütün bu galaksileri keşfettik. Dialogue: 0,0:13:29.96,0:13:32.74,Default,,0000,0000,0000,,Bununla çok gurur duyuyorum. \NHaftaya yayınlanacak. Dialogue: 0,0:13:33.28,0:13:36.10,Default,,0000,0000,0000,,Ve hepsi bu kadar da değil. Dialogue: 0,0:13:36.12,0:13:40.46,Default,,0000,0000,0000,,Bu incelemeyle birlikte galaksinin\Nuçsuz bucaksız köşelerini keşfettim Dialogue: 0,0:13:40.48,0:13:43.44,Default,,0000,0000,0000,,ama daha da fazlası var. Dialogue: 0,0:13:44.32,0:13:47.62,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi sizi zamanın başlangıcına\Ngeri götüreceğim. Dialogue: 0,0:13:47.64,0:13:51.30,Default,,0000,0000,0000,,Büyük Patlama ile birlikte\Nevren ilk oluştuğunda, Dialogue: 0,0:13:51.32,0:13:55.38,Default,,0000,0000,0000,,evren hidrojen denizine dönüşmüştü, Dialogue: 0,0:13:55.40,0:13:56.90,Default,,0000,0000,0000,,nötr hidrojen. Dialogue: 0,0:13:56.92,0:13:59.70,Default,,0000,0000,0000,,İlk yıldızlar ve ilk galaksiler\Noluşmaya başlayınca, Dialogue: 0,0:13:59.72,0:14:01.82,Default,,0000,0000,0000,,bu hidrojeni iyonize ettiler. Dialogue: 0,0:14:01.84,0:14:05.28,Default,,0000,0000,0000,,Yani evren nötr olmaktan\Niyonize olmaya geçti. Dialogue: 0,0:14:06.16,0:14:09.34,Default,,0000,0000,0000,,Bu da her yere izini bıraktı. Dialogue: 0,0:14:09.36,0:14:11.07,Default,,0000,0000,0000,,Bu, her yere yayıldı Dialogue: 0,0:14:11.07,0:14:12.77,Default,,0000,0000,0000,,aynı Star Wars'daki Güç gibi. Dialogue: 0,0:14:12.77,0:14:16.28,Default,,0000,0000,0000,,Bu çok uzun süre önce gerçekleştiği için, Dialogue: 0,0:14:17.00,0:14:18.80,Default,,0000,0000,0000,,bu sinyal kızıla kaydı Dialogue: 0,0:14:19.56,0:14:22.86,Default,,0000,0000,0000,,ve şuan çok düşük frekanslarda. Dialogue: 0,0:14:22.88,0:14:25.34,Default,,0000,0000,0000,,Benim incelemem ile aynı frekansta Dialogue: 0,0:14:25.36,0:14:26.74,Default,,0000,0000,0000,,ama çok sönük. Dialogue: 0,0:14:26.76,0:14:30.64,Default,,0000,0000,0000,,İncelememdeki herhangi bir nesnenin\Nmilyarlarda biri büyüklüğünde. Dialogue: 0,0:14:31.32,0:14:36.22,Default,,0000,0000,0000,,O yüzden teleskobumuz bunu algılamak için\Nyeterince hassas olmayabilir. Dialogue: 0,0:14:36.24,0:14:38.74,Default,,0000,0000,0000,,Ama, yeni bir radyo teleskobu var. Dialogue: 0,0:14:38.76,0:14:40.42,Default,,0000,0000,0000,,Yani bir uzay gemim olmayabilir Dialogue: 0,0:14:40.44,0:14:41.70,Default,,0000,0000,0000,,ama umarım ki Dialogue: 0,0:14:41.72,0:14:44.58,Default,,0000,0000,0000,,dünyanın en büyük teleskoplarından \Nbirine sahip olabilirim. Dialogue: 0,0:14:44.60,0:14:48.22,Default,,0000,0000,0000,,Kilometre Kilometre Dizisi adı verilen\Nyeni bir radyo teleskobu yapıyoruz Dialogue: 0,0:14:48.24,0:14:50.98,Default,,0000,0000,0000,,ve MWA'dan binlerce kat daha büyük, Dialogue: 0,0:14:51.00,0:14:54.22,Default,,0000,0000,0000,,daha hassas ve daha kaliteli \Nçözünürlükte olacak. Dialogue: 0,0:14:54.24,0:14:56.46,Default,,0000,0000,0000,,Yani on milyonlarca galaksi bulmalıyız. Dialogue: 0,0:14:56.48,0:14:58.82,Default,,0000,0000,0000,,Ve büyük ihtimalle, \No sinyalin derinliklerinde, Dialogue: 0,0:14:58.84,0:15:03.02,Default,,0000,0000,0000,,ilk yıldızların ve galaksilerin oluşumunu\Ngörebileceğim, Dialogue: 0,0:15:03.04,0:15:05.40,Default,,0000,0000,0000,,yani zamanın başlangıcını. Dialogue: 0,0:15:05.92,0:15:07.14,Default,,0000,0000,0000,,Teşekkür ederim. Dialogue: 0,0:15:07.16,0:15:09.92,Default,,0000,0000,0000,,(Alkışlar)