0:00:03.473,0:00:13.349
Ten szkic to moja pierwsza analiza[br]miejsca projekcji

0:00:13.349,0:00:14.840
To posąg

0:00:15.880,0:00:17.699
stojący na piedestale

0:00:18.240,0:00:20.680
Bardzo ważnym było dla mnie

0:00:20.680,0:00:25.605
zobaczyć oczami wyobraźni [br]posąg ożywiony przez projektor

0:00:26.960,0:00:30.700
[Krzysztof Wodiczko: Pomnik dla żywych]

0:00:32.136,0:00:34.980
Ludzie zawsze gromadzą się przy[br]monumentach.

0:00:36.320,0:00:39.839
Wydarzenia, protesty

0:00:39.839,0:00:44.050
Czasem wspinamy się na nie,[br]machamy flagami

0:00:44.050,0:00:46.660
Ubarwiamy je nowymi narracjami

0:00:48.120,0:00:51.539
Te monumenty były wcześniej [br]świadkami wydarzeń

0:00:51.540,0:00:53.500
niektóre, niezmiernie ważnych wydarzeń.

0:00:54.520,0:00:59.639
Chcemy aby pomniki obserwowały[br]i utrwalały,

0:00:59.640,0:01:02.300
obserwowały co dziś robimy,

0:01:02.300,0:01:03.220
znów.

0:01:05.200,0:01:09.640
Od wielu lat próbuję[br]oddać głos

0:01:09.640,0:01:13.240
czy też nagłośnić głosy niesłyszane

0:01:13.240,0:01:14.920
czy zagłuszane. [br]--Widziałam mnóstwo

0:01:14.920,0:01:18.300
martwych czy umierających dzieci.[br]To było straszne.

0:01:18.300,0:01:23.500
--Wskoczyły nie wiedząc, że to było[br]zatrute, napromieniowane

0:01:23.560,0:01:26.500
Mamy ponad 70 mln. uchodźców

0:01:26.940,0:01:32.240
ludzi zmuszonych porzucić [br]swoje ojczyste kraje

0:01:32.240,0:01:36.930
ogarnięte wojną

0:01:36.930,0:01:38.500
przeważnie wojna domową.

0:01:39.620,0:01:43.770
W parku Madison Square[br]stoją cztery różne pomniki

0:01:43.770,0:01:46.210
Ten jest najbardziej wyeksponowany.

0:01:46.210,0:01:50.440
I oczywiście związany[br]z wojną secesyjną

0:01:51.240,0:01:54.220
Właściwie nie mamy pomników[br]upamiętniających uchodźców

0:01:57.440,0:01:59.320
[GŁOS Z PROJEKTORA][br]-Zostawiłam rodziców

0:01:59.320,0:02:00.700
-Zostawiłam mamę

0:02:00.700,0:02:02.410
-I rodzeństwo

0:02:02.410,0:02:04.370
bez pożegnania

0:02:04.370,0:02:06.160
Uciekłam tak jak mnie tu widzisz

0:02:06.520,0:02:08.880
[INNY GŁOS Z PROJEKTORA][br]-Już od 10 lat

0:02:08.890,0:02:10.780
śpimy w namiocie

0:02:10.780,0:02:11.920
budzimy się

0:02:11.920,0:02:14.130
z obawą co przyniesie dzień

0:02:14.130,0:02:16.240
nie będąc w stanie kierować swoim życiem

0:02:16.900,0:02:18.760
[KOLEJNY GŁOS] [br]To była udręka

0:02:18.760,0:02:22.200
Żadnych szans na lepsze życie

0:02:23.080,0:02:27.690
Przepadło mi 19 lat życia, mojej młodości.

0:02:28.420,0:02:32.240
[WODICZKO][br]Spotkanie przemawiającego uchodźcy

0:02:32.240,0:02:35.880
jest u nas praktycznie niemożliwe.

0:02:36.620,0:02:39.900
[GŁOS Z PROJEKTORA][br]-To było okropne, zostawić własne dziecko

0:02:39.900,0:02:43.879
-Jeśli można w ogóle wyobrazić sobie [br]porzucenie własnego dziecka

0:02:43.879,0:02:49.469
-Nie sądzę, że ktoś mógłby wyobrazić sobie[br]porzucenie dziecka nawet na dzień czy dwa

0:02:49.469,0:02:54.800
-Ja musiałam zostawić moje na 10 lat

0:02:55.500,0:02:56.620
10 lat!

0:02:57.740,0:03:05.020
[WODICZKO] Aby poradzić sobie z tak[br]traumatycznymi wspomnieniami

0:03:05.020,0:03:07.930
bardzo ważna jest możliwość rozmowy,

0:03:07.930,0:03:09.599
komunikacji z innymi.

0:03:09.599,0:03:13.170
CI, którzy zawodowo zajmują się [br]urazami psychicznymi

0:03:13.170,0:03:17.159
wiedzą bardzo dobrze[br]że nie ma nic gorszego niż

0:03:17.160,0:03:21.860
przytłaczające doświadczenie[br]którym nie można się podzielić.

0:03:21.860,0:03:23.440
Podzielenie się nim z innymi

0:03:23.440,0:03:28.220
otwiera drogę do zdrowszego życia.

0:03:33.020,0:03:37.540
I takie jest moje podejście do pomników.

0:03:39.940,0:03:43.620
Musimy sprawić aby mogły być użyteczne [br]dla współczesnych

0:03:43.629,0:03:47.430
aby miały dla nas znaczenie

0:03:47.430,0:03:50.969
tak abyśmy mogli budować przyszłość

0:03:50.969,0:03:51.969
lepszą przyszłość

0:03:51.969,0:03:56.650
może taką przyszłość, w której [br]niektóre z tych pomników

0:03:56.650,0:03:58.180
jak np. te upamiętniające wojny

0:03:58.180,0:04:00.769
nigdy nie będą musiały być postawione

0:04:00.769,0:04:02.879
bo nie będzie na świecie ani wojen

0:04:02.880,0:04:04.300
ani uchodźców.