0:00:00.120,0:00:07.950
[nhạc đếm ngược: 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1][br]Internet: Gói tin, Định tuyến & Độ ổn định

0:00:07.950,0:00:13.650
Xin chào, tôi là Lynn, kỹ sư phần mềm[br]tại Spotify và tôi thừa nhận trước rằng

0:00:13.650,0:00:18.970
tôi thường coi thường độ ổn định[br]của Internet. Lượng thông tin khổng lồ

0:00:18.970,0:00:23.170
có trên Internet thực sự đáng kinh ngạc.[br]Nhưng làm thế nào để chắc chắn từng mẩu

0:00:23.170,0:00:29.080
dữ liệu sẽ được truyền đến bạn?[br]Nếu muốn phát nhạc trên Spotify, dường như

0:00:29.080,0:00:33.989
máy tính nối thẳng đến máy chủ Spotify[br]rồi Spotify gửi bài hát cho bạn qua

0:00:33.989,0:00:39.410
đường dẫn trực tiếp, riêng biệt. Thực ra,[br]Internet không hoạt động thế. Nếu Internet

0:00:39.410,0:00:43.640
cấu thành từ kết nối riêng, trực tiếp[br]thì sẽ chẳng thể nào hoạt động được

0:00:43.640,0:00:48.050
khi hàng triệu người cùng tham gia.[br]Nhất là khi không gì đảm bảo mọi đường dẫn

0:00:48.050,0:00:53.350
và máy tính luôn hoạt động. Thay vào đó,[br]dữ liệu sẽ di chuyển trên Internet kiểu

0:00:53.350,0:01:01.210
gián tiếp hơn. Cách đây rất lâu, vào đầu[br]những năm 1970, tôi và cộng sự Bob Kahn

0:01:01.210,0:01:06.870
bắt đầu nghiên cứu thiết kế tiền thân của[br]Internet ngày nay. Bob và tôi có nhiệm vụ

0:01:06.870,0:01:14.790
và cơ hội thiết kế các giao thức và[br]cấu trúc Internet. Rồi chúng tôi kiên trì

0:01:14.790,0:01:20.000
tham gia phát triển và cải tiến[br]Internet suốt từ thời đó cho đến tận

0:01:20.000,0:01:25.500
bây giờ. Cách thức truyền tải thông tin[br]từ máy tính này qua máy tính khác

0:01:25.500,0:01:30.900
cũng rất thú vị, không cần theo đường dẫn[br]cố định, thực ra đường dẫn có thể thay đổi

0:01:30.900,0:01:36.100
ngay khi hai máy đang trao đổi với nhau.[br]Thông tin trên Internet đi từ máy tính

0:01:36.100,0:01:42.050
này sang máy tính kia dưới dạng gọi là[br]gói tin và cách gói tin di chuyển từ nơi này

0:01:42.050,0:01:46.360
đến nơi khác trên Internet cũng rất giống với[br]cách chúng ta di chuyển giữa các nơi

0:01:46.360,0:01:51.420
bằng xe hơi. Tùy thuộc vào mật độ giao thông[br]hay tình trạng đường sá, bạn có thể chọn hoặc

0:01:51.420,0:01:59.000
buộc phải chọn tuyến đường khác để đi đến[br]nơi đó cho mỗi lần di chuyển. Và cũng giống

0:01:59.000,0:02:03.980
việc bạn có thể vận chuyển mọi thứ đồ bên trong[br]xe hơi, cũng có rất nhiều loại thông tin số có thể

0:02:03.980,0:02:10.359
được gửi đi bằng gói tin IP tuy nhiên, cũng có vài[br]hạn chế. Ví dụ giả sử bạn cần di chuyển

0:02:10.359,0:02:14.200
tàu con thoi từ nơi xây dựng[br]đến nơi phóng tàu. Tàu sẽ không

0:02:14.200,0:02:18.780
để vừa trong xe tải nên cần phải tách nó ra[br]thành nhiều phần và vận chuyển bằng cả đoàn

0:02:18.780,0:02:23.099
xe tải. Các xe tải có thể đi các tuyến đường khác nhau[br]và đến điểm đích vào những thời điểm

0:02:23.099,0:02:28.109
khác nhau. Nhưng một khi tất cả đã đến đó,[br]bạn có thể lắp ráp các phần thành

0:02:28.109,0:02:34.329
con tàu con thoi hoàn chỉnh và có thể phóng nó lên.[br]Thông tin trên Internet cũng hoạt động tương tự.

0:02:34.329,0:02:40.090
Nếu bạn muốn gửi một bức ảnh dung lượng lớn[br]cho bạn bè hoặc đăng lên trang web,

0:02:40.090,0:02:44.819
bức ảnh đó có thể bao gồm cả hàng chục triệu[br]bit 1 và 0, quá nặng để gửi cùng

0:02:44.819,0:02:49.810
trong một gói tin. Vì đó là dữ liệu trên máy tính,[br]máy tính gửi bức ảnh đó có thể nhanh chóng

0:02:49.810,0:02:55.719
chia nhỏ nó ra thành hàng trăm hoặc thậm chí hàng nghìn[br]phần nhỏ hơn gọi là gói tin. Không giống như xe hơi

0:02:55.719,0:03:00.230
hay xe tải, những gói tin này không cần tài xế[br]và chúng không tự chọn đường đi cho mình. Mỗi gói tin

0:03:00.230,0:03:04.650
sẽ có địa chỉ Internet của nơi nó đi[br]và nơi nó đến. Các máy tính đặc biệt

0:03:04.650,0:03:09.430
trên Internet mang tên định tuyến đóng vai trò như[br]viên quản lý giao thông, đảm bảo cho các gói tin di chuyển

0:03:09.430,0:03:15.239
thông suốt trên mạng. Nếu một định tuyến bị nghẽn,[br]các gói tin đơn lẻ có thể đi đường khác

0:03:15.239,0:03:20.370
trên Internet và có thể sẽ đến[br]điểm đích vào thời gian hơi lệch một chút

0:03:20.370,0:03:26.569
hoặc thậm chí là bị hư. Cùng tìm hiểu xem nó[br]diễn ra thế nào nào. Là một phần trong giao thức Internet,

0:03:26.569,0:03:31.169
mỗi định tuyến sẽ theo dõi nhiều đường dẫn[br]để gửi gói tin và chọn đường dẫn phù hợp

0:03:31.169,0:03:37.079
rẻ nhất cho từng mẩu dữ liệu dựa trên[br]địa chỉ IP của điểm đến cho gói tin.

0:03:37.079,0:03:42.120
Rẻ nhất ở đây không phải chỉ chi phí[br]mà là thời gian và các yếu tố phi kỹ thuật như chính trị

0:03:42.120,0:03:47.499
và quan hệ giữa các công ty. Thông thường,[br]định tuyến di chuyển tốt nhất của dữ liệu không nhất thiết

0:03:47.499,0:03:53.150
phải là cái trực tiếp nhất. Có nhiều đường dẫn để lựa chọn[br]cho phép mạng có thể chấp nhận sai sót. Có nghĩa là

0:03:53.150,0:03:57.700
mạng có thể liên tục gửi gói tin ngay cả khi[br]có lỗi nghiêm trọng ở đâu đó.

0:03:57.700,0:04:04.849
Đây là cơ sở cho nguyên tắc chính của [br]Internet: độ ổn định. Giờ, nếu bạn muốn

0:04:04.849,0:04:09.349
yêu cầu một vài dữ liệu và không phải tất cả được[br]truyền đến thì sao? Giả sử bạn muốn nghe nhạc.

0:04:09.349,0:04:14.829
Làm sao bạn chắc chắn được 100% rằng toàn bộ dữ liệu[br]sẽ được truyền đến để bài hát chạy thật mượt?

0:04:14.829,0:04:21.440
Giới thiệu với bạn một người bạn mới, TCP[br](giao thức điều khiển truyền nhận). TCP quản lý việc gửi

0:04:21.440,0:04:26.530
và nhận toàn bộ dữ liệu của bạn dưới dạng gói tin.[br]Nó như kiểu dịch vụ gửi thư đảm bảo.

0:04:26.530,0:04:31.669
Khi bạn yêu cầu một bài hát trên thiết bị của mình, Spotify[br]sẽ gửi đi một bài hát đã được chia nhỏ thành nhiều gói tin.

0:04:31.669,0:04:37.210
Khi các gói tin của bạn đến nơi, TCP tiến hoàn kiểm định[br]toàn diện và gửi lại xác nhận

0:04:37.210,0:04:42.840
đã nhận từng gói tin. Nếu tất cả các gói tin đều[br]ở đó, TCP sẽ ký nhận giao hàng và thế là

0:04:42.840,0:04:54.819
hoàn tất. (bài hát được phát) Nếu TCP thấy thiếu[br]vài gói tin, nó sẽ không ký hoặc không thì

0:04:54.819,0:04:59.930
bài hát của bạn sẽ nghe chẳng mượt hoặc có thể[br]bị thiếu vài đoạn. Với mỗi gói tin bị thiếu hoặc

0:04:59.930,0:05:05.930
chưa hoàn chỉnh, Spotify sẽ tiến hành gửi lại.[br]Một khi TCP xác thực đã nhận được nhiều gói tin

0:05:05.930,0:05:13.370
của bài hát yêu cầu, bài hát sẽ[br]bắt đầu được phát. TCP và hệ thống

0:05:13.370,0:05:19.220
định tuyến tuyệt vời ở chỗ chúng có thể mở rộng.[br]Chúng có thể kết nối với 8 hoặc 8 tỷ thiết bị. Trên thực tế,

0:05:19.220,0:05:23.449
nhờ những nguyên tắc chấp nhận sai sót[br]và dự phòng này mà chúng ta thêm càng nhiều định tuyến

0:05:23.449,0:05:28.069
thì Internet lại càng ổn định. Điều tuyệt vời[br]nữa là chúng ta có thể phát triển và mở rộng Internet

0:05:28.069,0:05:34.379
mà không làm gián đoạn dịch vụ của bất kỳ ai[br]đang sử dụng. Internet cấu thành từ hàng trăm nghìn

0:05:34.379,0:05:39.280
mạng lưới và hàng tỷ máy tính[br]và thiết bị kết nối với nhau về mặt vật lý.

0:05:39.280,0:05:44.360
Những hệ thống cấu thành nên Internet này[br]kết nối và giao tiếp với nhau

0:05:44.360,0:05:51.289
và phối hợp với nhau nhờ vào những tiêu chuẩn đã[br]được thống nhất về cách thức gửi dữ liệu trên Internet.

0:05:51.289,0:05:56.000
Thiết bị điện toán hay các định tuyến trên Internet[br]giúp tất cả các gói tin tìm được đường

0:05:56.000,0:06:02.789
đến nơi chúng sẽ được tập hợp lại[br]theo thứ tự nếu cần. Việc này diễn ra hàng tỷ

0:06:02.789,0:06:08.889
lần mỗi ngày bất kể khi bạn và[br]mọi người đang gửi email, lướt web

0:06:08.889,0:06:13.870
gọi video, dùng ứng dụng điện thoại hay khi[br]các cảm biến hay thiết bị trên Internet

0:06:13.870,0:06:14.910
giao tiếp với nhau.