[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:00.12,0:00:07.95,Default,,0000,0000,0000,,[nagbibilang ang kanta: 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1] Ang \NInternet: Mga Packet, Pag-route at Pagiging Maaasahan Dialogue: 0,0:00:07.95,0:00:13.65,Default,,0000,0000,0000,,Kumusta, ako si Lynn. Ako ay software engineer\Ndito sa Spotify at ako ang unang aamin Dialogue: 0,0:00:13.65,0:00:18.97,Default,,0000,0000,0000,,na madalas kong ipagwalang-bahala ang pagiging maaasahan ng internet. Ang sobrang dami ng impormasyon Dialogue: 0,0:00:18.97,0:00:23.17,Default,,0000,0000,0000,,na napakabilis na pagtingin sa internet ay kamangha-mangha.\NPero paano maaari na ang bawat isa sa Dialogue: 0,0:00:23.17,0:00:29.08,Default,,0000,0000,0000,,mga datos ay maihahatid sa iyo nang maaasahan? Sabihing\Ngusto mong magpatugtog ng isang kanta mula sa Spotify. Tila Dialogue: 0,0:00:29.08,0:00:33.99,Default,,0000,0000,0000,,ang computer mo ay direktang kumokonekta sa mga server\Nng Spotify at ipinapadala ng Spotify sa iyo ang kanta sa isang Dialogue: 0,0:00:33.99,0:00:39.41,Default,,0000,0000,0000,,direktang nakatuong linya. Pero sa totoo lang, hindi iyan\Nkung paano gumagana ang internet. Kung ang internet Dialogue: 0,0:00:39.41,0:00:43.64,Default,,0000,0000,0000,,ay gawa sa mga direktang nakatuong koneksiyon\Nimposible na panatilihin ang mga bagay na gumagana Dialogue: 0,0:00:43.64,0:00:48.05,Default,,0000,0000,0000,,habang sumasali ang milyon-milyong gumagamit. Lalo dahil\Nwalang garantiya na ang bawat kawad at Dialogue: 0,0:00:48.05,0:00:53.35,Default,,0000,0000,0000,,computer ay nagtatrabaho sa lahat ng panahon. Sa halip,\Nnaglalakbay ang mga datos sa internet sa hindi gaanong Dialogue: 0,0:00:53.35,0:01:01.21,Default,,0000,0000,0000,,direktang paraan. Maraming taon ang nakalipas, sa maagang 1970s ang partner ko na si Bob Kahn at ako ay nagsimulang Dialogue: 0,0:01:01.21,0:01:06.87,Default,,0000,0000,0000,,magtrabaho sa disenyo kung ano ang tinatawag ngayon na\Ninternet. Si Bob at ako ay may responsibilidad Dialogue: 0,0:01:06.87,0:01:14.79,Default,,0000,0000,0000,,at oportunidad na idisenyo ang mga protocol ng internet\Nat ang arkitektura nito. Kaya nagtuloy-tuloy kami Dialogue: 0,0:01:14.79,0:01:20.00,Default,,0000,0000,0000,,sa pakikilahok sa paglago ng internet\Nat ebolusyon sa lahat ng panahong ito hanggang sa at Dialogue: 0,0:01:20.00,0:01:25.50,Default,,0000,0000,0000,,kasama ang kasalukuyan. Ang paraan kung paano\Nnaililipat ang impormasyon mula sa isang computer papunta sa isa pa Dialogue: 0,0:01:25.50,0:01:30.90,Default,,0000,0000,0000,,ay medyo interesante. Kailangan nito na hindi sumunod\Nsa isang nakapirmeng landas, sa katunayan, maaaring mabago ang landas Dialogue: 0,0:01:30.90,0:01:36.10,Default,,0000,0000,0000,,sa gitna ng pakikipag-usap ng isang computer sa isa pa.\NAng impormasyon sa internet ay pumupunta mula sa isang Dialogue: 0,0:01:36.10,0:01:42.05,Default,,0000,0000,0000,,computer papunta sa isa pa sa kung ano ang tinatawag nating\Nisang packet ng impormasyon at naglalakbay ang isang packet mula sa isang Dialogue: 0,0:01:42.05,0:01:46.36,Default,,0000,0000,0000,,lugar papunta sa isa pa sa internet katulad na katulad kung\Npaano ka maaaring makarating mula sa isang lugar papunta sa isa pa Dialogue: 0,0:01:46.36,0:01:51.42,Default,,0000,0000,0000,,sa isang kotse. Depende sa pagsikip ng trapiko\No mga kondisyon ng kalsada, maaari mong piliin o mapuwersa Dialogue: 0,0:01:51.42,0:01:59.00,Default,,0000,0000,0000,,ka na dumaan sa naiibang ruta upang marating\Nang parehong lugar sa bawat pagkakataong naglalakbay ka. At Dialogue: 0,0:01:59.00,0:02:03.98,Default,,0000,0000,0000,,yamang makakapagbiyahe ka ng lahat ng uri ng bagay sa loob\Nng kotse, maraming uri ng digital na impormasyon ay maaaring Dialogue: 0,0:02:03.98,0:02:10.36,Default,,0000,0000,0000,,ipadala na may mga IP packet pero may ilang limitasyon.\NPaano kung halimbawa kailangan mong lumipat Dialogue: 0,0:02:10.36,0:02:14.20,Default,,0000,0000,0000,,sa isang space shuttle kung saan ginawa ito \Nsa lugar na paglulunsaran nito. Hindi kakasya Dialogue: 0,0:02:14.20,0:02:18.78,Default,,0000,0000,0000,,ang shuttle sa isang trak kaya kailangan nito na\Nmaibiyahe sa maraming bahagi, na ibabiyahe gamit ang plota Dialogue: 0,0:02:18.78,0:02:23.10,Default,,0000,0000,0000,,ng mga trak. Maaari silang dumaan sa lahat ng iba't ibang ruta\Nat makakarating sa patutunguhan sa iba't ibang oras. Dialogue: 0,0:02:23.10,0:02:28.11,Default,,0000,0000,0000,,Pero sa sandaling ang lahat ng mga bahagi ay naroon,\Nmaaari mong buuing muli ang mga bahagi para maging ganap Dialogue: 0,0:02:28.11,0:02:34.33,Default,,0000,0000,0000,,na shuttle at magiging handa ito sa paglulunsad. Sa \Ninternet ang mga detalye ay nagtatrabaho sa katulad na paraan. Kung Dialogue: 0,0:02:34.33,0:02:40.09,Default,,0000,0000,0000,,may napakalaking imahen ka na gusto mong\Nipadala sa isang kaibigan o i-upload sa isang website, Dialogue: 0,0:02:40.09,0:02:44.82,Default,,0000,0000,0000,,ang imaheng iyan ay maaaring buuin ng mga 10 ng milyon-milyong bit na mga 1 at 0, napakarami na ipapadala Dialogue: 0,0:02:44.82,0:02:49.81,Default,,0000,0000,0000,,sa isang packet. Yamang mga datos ito sa isang computer,\Nang computer na nagpapadala ng imahen ay maaaring mabilis Dialogue: 0,0:02:49.81,0:02:55.72,Default,,0000,0000,0000,,na hatiin ito sa daan-daan o kahit na libo-libong\Nmas maliliit na bahagi na tinatawag na mga packet. Di tulad ng mga kotse Dialogue: 0,0:02:55.72,0:03:00.23,Default,,0000,0000,0000,,o trak ang mga packet na ito ay walang mga driver\Nat hindi nila pinipili ang kanilang ruta. Bawat packet Dialogue: 0,0:03:00.23,0:03:04.65,Default,,0000,0000,0000,,ay may internet address kung saan ito nanggaling\Nat saan ito pupunta. Ang mga espesyal na computer Dialogue: 0,0:03:04.65,0:03:09.43,Default,,0000,0000,0000,,sa internet na tinatawag na mga router ay kumikilos na tulad ng \Nmga tagapangasiwa ng trapiko upang panatilihin ang mga packet na gumagalaw Dialogue: 0,0:03:09.43,0:03:15.24,Default,,0000,0000,0000,,sa mga network nang walang gusot. Kung masikip ang isang ruta, ang mga indibidwal na packet ay maaaring bumiyahe sa iba't ibang ruta Dialogue: 0,0:03:15.24,0:03:20.37,Default,,0000,0000,0000,,sa pamamagitan ng internet at maaaring makarating sa\Npatutunguhan sa mga medyo naiibang oras Dialogue: 0,0:03:20.37,0:03:26.57,Default,,0000,0000,0000,,o kahit na wala sa ayos. Pag-usapan natin kung paano\Ngumagana ito. Bilang bahagi ng internet protocol, Dialogue: 0,0:03:26.57,0:03:31.17,Default,,0000,0000,0000,,sinusubaybayan ng bawat router ang maraming landas\Nsa pagpapadala ng mga packet, at pinipili nito ang pinakamura Dialogue: 0,0:03:31.17,0:03:37.08,Default,,0000,0000,0000,,na landas na mayroon para sa bawat piraso ng mga datos base\Nsa patutunguhang IP address ng packet. Dialogue: 0,0:03:37.08,0:03:42.12,Default,,0000,0000,0000,,Pinakamura hindi ibig sabihin ang gastos, pero\Noras at mga salik na hindi teknikal tulad ng politika Dialogue: 0,0:03:42.12,0:03:47.50,Default,,0000,0000,0000,,at relasyon sa pagitan ng mga kompanya. Madalas\Nang pinakamagaling na ruta na paglalakbayan ng mga datos ay hindi kinakailangang Dialogue: 0,0:03:47.50,0:03:53.15,Default,,0000,0000,0000,,ang pinakadirekta. Ang pagkakaroon ng mga opsiyon sa mga landas ang gumagawa sa network fault na mapagparaya. Na ibig sabihin nito Dialogue: 0,0:03:53.15,0:03:57.70,Default,,0000,0000,0000,,ang network ay maaaring magpadala ng mga packet kahit\Nna kung may isang bagay na magiging maling-mali. Dialogue: 0,0:03:57.70,0:04:04.85,Default,,0000,0000,0000,,Ito ang batayan ng susing saligan ng\Ninternet: pagiging maaasahan. Ngayon ano kung gusto mong Dialogue: 0,0:04:04.85,0:04:09.35,Default,,0000,0000,0000,,humiling ng ilang datos at hindi lahat ay \Nnaihatid? Sabihin nating gusto mong makinig sa isang kanta. Dialogue: 0,0:04:09.35,0:04:14.83,Default,,0000,0000,0000,,Paano ka magiging 100% sigurado na ang lahat ng mga datos ay\Nmaihahatid para perpektong tutugtugin ang kanta? Dialogue: 0,0:04:14.83,0:04:21.44,Default,,0000,0000,0000,,Ipinapakilala ang bagong best friend mo, TCP (transmission\Ncontrol protocol). Pinangangasiwaan ng TCP ang pagpapadala Dialogue: 0,0:04:21.44,0:04:26.53,Default,,0000,0000,0000,,at pagtanggap ng lahat ng mga datos mo bilang mga packet.\NIsipin ito na tulad ng serbisyo sa koreo na garantisado. Dialogue: 0,0:04:26.53,0:04:31.67,Default,,0000,0000,0000,,Kapag humihiling ka ng isang kanta sa device mo, nagpapadala\Nang Spotify ng kanta na hinahati-hati sa maraming packet. Dialogue: 0,0:04:31.67,0:04:37.21,Default,,0000,0000,0000,,Kapag dumarating ang mga packet mo, ginagawa ng TCP\Nang ganap na imbentaryo at ipinapadala pabalik ang mga pagkilala Dialogue: 0,0:04:37.21,0:04:42.84,Default,,0000,0000,0000,,na tinanggap ang bawat packet. Kung ang lahat ng packet ay\Nnaroon. pinipirmahan ng TCP ang paghahatid sa iyo at tapos na. Dialogue: 0,0:04:42.84,0:04:54.82,Default,,0000,0000,0000,,(pinapatugtog ang kanta) Kung nakita ng TCP ang ilang packet\Nna nawawala, hindi nito pipirmahan, kung hindi ang kanta Dialogue: 0,0:04:54.82,0:04:59.93,Default,,0000,0000,0000,,mo ay hindi mabuting pakinggan o ang mga bahagi ng\Nkanta ay nawawala. Para sa bawat nawawala o Dialogue: 0,0:04:59.93,0:05:05.93,Default,,0000,0000,0000,,hindi kumpletong packet, ipapadala silang muli ng Spotify.\NSa sandaling naberipika ng TCP ang paghahatid ng maraming packet Dialogue: 0,0:05:05.93,0:05:13.37,Default,,0000,0000,0000,,para sa hiling na isang kanta, magsisimulang tutugtog\Nang kanta. Ang magaling sa TCP Dialogue: 0,0:05:13.37,0:05:19.22,Default,,0000,0000,0000,,at mga router system ay masusukat sila. Maaari silang\Ngumana sa 8 aparato o 8 bilyong aparato. Sa katunayan, Dialogue: 0,0:05:19.22,0:05:23.45,Default,,0000,0000,0000,,dahil sa mga saligang ito ng pagpaparaya at pag-uulit sa pagkakasala, kapag nagdagdag tayo ng mas maraming router Dialogue: 0,0:05:23.45,0:05:28.07,Default,,0000,0000,0000,,mas maaasahan ang internet. Isa pang magaling\Nang maaari nating palakihin at sukatin ang internet Dialogue: 0,0:05:28.07,0:05:34.38,Default,,0000,0000,0000,,nang hindi ginagambala ang serbisyo sa sinumang gumagamit\Nnito. Ang internet ay gawa sa daan-daang libo-libong Dialogue: 0,0:05:34.38,0:05:39.28,Default,,0000,0000,0000,,network at bilyon-bilyong computer at aparato\Nna konektado nang pisikal. Ang iba't ibang Dialogue: 0,0:05:39.28,0:05:44.36,Default,,0000,0000,0000,,sistemang ito na bumubuo sa internet ay kumokonekta\Nsa bawat isa, nag-uusap sa isa't isa, Dialogue: 0,0:05:44.36,0:05:51.29,Default,,0000,0000,0000,,at nagtatrabaho na magkasama dahil sa mga pamantayan na sinang-ayunan kung paano ipapadala ang mga datos sa internet. Dialogue: 0,0:05:51.29,0:05:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Ang mga computing device, o router sa internet, ay tumutulong\Nsa lahat ng packet na makarating sa Dialogue: 0,0:05:56.00,0:06:02.79,Default,,0000,0000,0000,,patutunguhan kung saan bubuuin muli sila, kung\Nkinakailangan, nang nasa ayos. Nangyayari ito bilyon-bilyong Dialogue: 0,0:06:02.79,0:06:08.89,Default,,0000,0000,0000,,beses sa isang araw, maging ikaw at iba ay nagpapadala\Nng isang email, bumibisita sa isang web page, nagbi-video Dialogue: 0,0:06:08.89,0:06:13.87,Default,,0000,0000,0000,,chat, gumagamit ng mobile app o kapag ang mga sensor\No aparato sa internet ay nag-uusap sa Dialogue: 0,0:06:13.87,0:06:14.91,Default,,0000,0000,0000,,isa't isa.