0:00:00.915,0:00:06.246
Plum Village, Frankrijk, zenmeester[br]Thich Nhat Hanh beantwoord vragen.

0:00:09.582,0:00:16.944
Hoe kan ik voorkomen dat mijn woede ontploft[br]en anderen pijn doet?

0:00:27.236,0:00:29.020
Geachte Thay, beste Sangha

0:00:35.400,0:00:38.704
Soms komt er veel woede in me op.

0:00:38.704,0:00:43.469
Ik probeer ze onder controle te houden,[br]tot ze plots onploft.

0:00:43.475,0:00:45.048
Alles komt er ineens uit.

0:00:45.173,0:00:49.307
Ik weet niet waarom en[br]ik kan het niet controleren.

0:00:49.557,0:00:56.660
Wanneer mijn woede ontploft,[br]kan ik anderen erg kwetsen.

0:00:59.639,0:01:03.500
Ik heb geen medelijden met de ander.

0:01:06.697,0:01:13.407
Nadat ik gekalmeerd ben[br]en al mijn woede eruit is,

0:01:13.470,0:01:17.070
dan pas heb ik medelijden,[br]en weet ik dat ik de ander gekwetst heb.

0:01:17.098,0:01:19.802
Op het moment zelf echter,[br]ben ik machteloos.

0:01:20.479,0:01:22.129
Wat kan ik hieraan doen?

0:01:24.783,0:01:26.603
Geachte Thay,[br]onze vriend...

0:01:26.603,0:01:30.099
stelt ook een vraag over woede.

0:01:30.099,0:01:33.595
Soms voelt ze veel woede opkomen.

0:01:34.081,0:01:36.760
En ze wil die niet uiten.

0:01:36.760,0:01:41.176
Dus probeert ze de woede te controleren,[br]te onderdrukken,

0:01:41.176,0:01:44.498
tot op het punt[br]dat de woede ontploft.

0:01:44.498,0:01:48.489
Dan kwetst ze anderen.

0:01:48.489,0:01:50.882
En daar heeft ze spijt van.

0:01:50.882,0:01:54.739
Ze voelt medelijden vanwege[br]het lijden dat ze veroorzaakt heeft.

0:01:54.959,0:02:00.227
Ze wil weten hoe ze dit[br]beter kan doen.

0:02:02.669,0:02:07.080
Is ze in staat om het lijden[br]in de ander te zien?

0:02:09.592,0:02:15.245
Kan ze het lijden in de ander zien?

0:02:15.681,0:02:20.760
En wanneer?[br]Voor of na de ontploffing?

0:02:39.822,0:02:42.685
Ik zie hun lijden niet.

0:02:42.685,0:02:46.817
De emotie blijft hevig.

0:02:46.817,0:02:48.830
Wat kan ik doen?

0:02:56.037,0:02:57.987
Onder controle houden is niet genoeg.

0:02:59.240,0:03:02.749
Onder controle houden is onderdrukken.

0:03:03.561,0:03:05.505
Onderdrukken is niet goed.

0:03:06.256,0:03:10.200
Het gaat niet weg.[br]Je pint het vast.

0:03:10.200,0:03:12.161
Het is er nog steeds.

0:03:12.677,0:03:16.922
Onderdrukken is niet goed.

0:03:16.922,0:03:20.193
We moeten het omvormen.

0:03:23.212,0:03:28.516
En daarvoor heb je medelijden nodig.

0:03:30.320,0:03:35.171
Het enige tegengif voor woede[br]en geweld is medelijden.

0:03:37.424,0:03:39.406
Dat is de enige mogelijkheid.

0:03:40.368,0:03:44.486
Maar hoe krijg je medelijden?

0:03:44.486,0:03:46.600
Hoe de kracht van medelijden te scheppen?

0:03:46.600,0:03:49.264
Dat is de hamvraag.

0:03:49.264,0:03:53.640
Tijdens deze retraite hebben we geleerd

0:03:54.379,0:03:56.960
ons lijden te herkennen.

0:03:59.050,0:04:01.861
Iemands lijden is de oorzaak van

0:04:01.868,0:04:07.000
zijn daden of pijnlijke woorden.

0:04:10.560,0:04:14.922
Zijn woede voedt jouw woede.

0:04:16.845,0:04:22.440
Het geweld in hem voedt[br]het geweld in jou.

0:04:25.540,0:04:32.120
Daarom moeten we aandachtig[br]in- en uitademen.

0:04:32.121,0:04:40.291
We moeten zien hoe[br]de ander slachtoffer is

0:04:40.317,0:04:46.288
van zijn eigen geweld, zijn eigen lijden[br]en onbegrip.

0:04:46.288,0:04:48.310
Dit is heel belangrijk.

0:04:49.768,0:04:52.676
Dat is de leer van de Boeddha:

0:04:52.676,0:04:54.732
kijk naar lijden

0:04:54.732,0:04:58.119
en begrijp lijden.

0:04:58.119,0:05:01.200
Pas als je je eigen lijden begrijpt,

0:05:01.200,0:05:06.158
kan je het lijden van de ander begrijpen.

0:05:06.158,0:05:09.436
En begrip voor lijden[br]brengt altijd medelijden.

0:05:09.436,0:05:17.192
Enkel medelijden kan[br]woede en geweld omvormen.

0:05:19.009,0:05:23.581
Sommigen denken dat we

0:05:25.351,0:05:28.958
het blok woede uit onszelf kunnen halen

0:05:30.243,0:05:34.078
als bij een operatie.

0:05:37.929,0:05:40.264
Maar dat gaat helemaal niet met woede.

0:05:40.264,0:05:45.392
Je kan woede niet uit je halen.

0:05:45.392,0:05:48.157
Je kan het enkel omvormen.

0:05:48.157,0:05:52.239
Woede kan omgevormd worden[br]in iets anders.

0:05:52.239,0:05:55.889
Je kan woede omvormen[br]in begrip en medelijden.

0:05:56.530,0:06:02.000
En dat is het werk van een beoefenaar:

0:06:02.000,0:06:04.120
in lijden kijken,

0:06:04.120,0:06:07.437
in je eigen lijden[br]en dat van de ander,

0:06:07.437,0:06:11.890
en proberen de oorzaak[br]ervan te begrijpen.

0:06:11.890,0:06:16.498
Zo creëer je

0:06:16.498,0:06:19.395
de kracht van medelijden.

0:06:19.395,0:06:21.840
En als er medelijden is,

0:06:21.840,0:06:23.960
kan dat woede omvormen.

0:06:23.960,0:06:28.507
Je moet woede er niet uithalen.

0:06:29.317,0:06:33.452
Sommigen proberen dat.

0:06:33.842,0:06:36.451
Sommigen raden aan

0:06:36.451,0:06:42.462
het eruit te halen door middel van[br]zogenaamde 'ventilatie'.

0:06:42.462,0:06:46.116
Het is alsof er rook in je kamer is

0:06:46.116,0:06:50.481
en je wil de rook eruit ventileren.

0:06:50.481,0:06:57.242
Dus je gaat naar je kamer[br]en doet je de deur op slot.

0:06:57.242,0:07:04.355
En je probeert je kussen te slaan,

0:07:04.928,0:07:10.812
tien, vijftien minuten lang.

0:07:10.812,0:07:13.199
Ze geloven dat je zo

0:07:13.199,0:07:20.067
de woede uit je kan halen.

0:07:21.107,0:07:23.569
"Ik ben me bewust dat er woede is.

0:07:23.569,0:07:26.598
'Ik wil ze eruit halen."

0:07:27.458,0:07:30.445
Ze denken dat het veiliger is[br]je kussen te slaan,

0:07:30.445,0:07:33.880
dan de ander direct te slaan.

0:07:33.880,0:07:37.746
Ze noemen dat[br]'het uit je systeem halen'.

0:07:39.573,0:07:41.646
Maar dat werkt niet.

0:07:43.050,0:07:45.442
Het werkt niet.

0:07:45.442,0:07:48.316
Het kan je woede zelfs sterker maken.

0:07:50.326,0:07:54.161
Je oefent eigenlijk je woede.

0:07:58.608,0:08:02.764
Ze noemen het 'in contact[br]komen met je woede'.

0:08:03.634,0:08:07.081
Het is goed om in contact[br]te komen met je woede.

0:08:07.081,0:08:12.200
De Boeddha raadt ons ook aan[br]om in te ademen,

0:08:12.200,0:08:16.420
thuis te komen en[br]in contact te staan met onze woede

0:08:16.760,0:08:18.932
ze zachtjes te omhelzen,

0:08:18.932,0:08:23.302
en haar diepgaand te beschouwen.

0:08:23.962,0:08:31.323
Maar als je...[br]je kussen bokst,

0:08:32.433,0:08:37.000
kom je niet echt[br]in contact met je woede.

0:08:39.123,0:08:41.802
Je bent slachtoffer van je woede.

0:08:41.802,0:08:44.755
Je staat er niet mee in contact.

0:08:44.755,0:08:47.240
Je bent niet eens[br]in contact met het kussen,

0:08:50.449,0:08:52.720
ook al klop je erop.

0:08:52.720,0:08:56.906
Als je echt in contact bent[br]met je kussen,

0:08:56.906,0:08:59.505
dan weet je dat het[br]maar een kussen is.

0:09:01.759,0:09:04.121
Het is gek een kussen te slaan.

0:09:04.121,0:09:05.754
Het kussen is onschuldig.

0:09:06.814,0:09:09.996
Als je niet in contact bent met je kussen,

0:09:09.996,0:09:13.087
dan ben je niet in contact met je woede.

0:09:14.205,0:09:15.772
Als je zo verderdoet dan

0:09:15.772,0:09:20.842
zal je hem misschien op een dag,[br]als je hem tegenkomt op straat, echt slaan

0:09:21.343,0:09:23.469
en in de gevangenis vliegen.

0:09:24.239,0:09:29.921
Dus dit helpt niet om[br]woede eruit te krijgen.

0:09:31.831,0:09:34.865
De Boeddha raadt

0:09:35.675,0:09:40.129
deze oefening aan:

0:09:40.129,0:09:44.044
kom thuis en herken je woede

0:09:44.044,0:09:47.023
hou ze vast met de kracht[br]van mindfulness.

0:09:47.023,0:09:48.986
Dit heet 'mindfulness van woede'.

0:09:49.779,0:09:53.048
Mindfulness is altijd[br]mindfulness van iets.

0:09:53.048,0:09:59.160
Wanneer ik mijn thee drink,[br]word ik me ervan bewust

0:09:59.160,0:10:04.804
dat ik hier en nu[br]thee aan het drinken ben.

0:10:04.804,0:10:06.782
Dat is mindfulness van drinken.

0:10:08.257,0:10:10.220
En wanneer ik mindful ademhaal,

0:10:10.220,0:10:12.769
dan is dat mindfulness van ademhalen.

0:10:12.769,0:10:14.614
Wanneer ik mindful wandel,

0:10:14.614,0:10:16.767
is dat mindfulness[br]van wandelen.

0:10:16.767,0:10:18.491
Dus als ik thuiskom bij mezelf,

0:10:18.491,0:10:21.740
en mijn woede herken[br]en mijn woede vasthoud,

0:10:21.740,0:10:25.080
dan wordt woede het voorwerp[br]van mijn mindfulness.

0:10:25.080,0:10:27.839
Dat heet mindfulness van woede.

0:10:27.839,0:10:30.297
Er zijn twee krachten.

0:10:30.297,0:10:33.205
Ten eerste is er de kracht van woede,

0:10:33.205,0:10:37.110
ten tweede is er de kracht[br]van mindfulness.

0:10:37.215,0:10:39.803
Om deze kracht te krijgen

0:10:39.803,0:10:43.407
moet je je oefenen in[br]mindful ademhalen en wandelen.

0:10:43.407,0:10:49.992
En met de tweede kracht, herken je[br]en omhels je teder de eerste kracht.

0:10:50.004,0:10:52.952
Je onderdrukt niet,

0:10:56.922,0:11:01.250
maar omhelst teder,

0:11:01.250,0:11:04.100
zoals een moeder die

0:11:06.540,0:11:08.960
haar lijdende baby omhelst.

0:11:11.864,0:11:14.445
En wanneer de kracht van mindfulness

0:11:14.445,0:11:16.310
de kracht van woede omarmt,

0:11:16.310,0:11:18.166
dan lijd je minder.

0:11:19.931,0:11:25.384
Het is zoals de zonneschijn[br]die een lotusbloem omhelst.

0:11:25.384,0:11:28.080
De lotusbloem krijgt de warmte,

0:11:28.080,0:11:32.400
de kracht om te bloeien.

0:11:32.400,0:11:34.953
Dus als je met de energie van mindfulness

0:11:34.953,0:11:38.080
je woede omhelst,

0:11:38.080,0:11:40.288
dan lijd je minder.

0:11:40.323,0:11:42.643
Je lijdt minder.

0:11:42.643,0:11:44.807
En als je diepgaander kijkt,

0:11:44.807,0:11:49.560
kan je de oorzaak[br]van je woede onderscheiden.

0:11:49.560,0:11:51.365
Dat kan een misvatting zijn.

0:11:51.365,0:11:53.918
Misschien is het omdat

0:11:53.918,0:11:57.622
je het lijden in de ander niet kan zien.

0:11:57.622,0:12:01.360
En als je je misvatting kan herkennen

0:12:01.360,0:12:04.279
en als je het lijden[br]in de ander kan zien,

0:12:04.279,0:12:07.967
dan kan dat begrip, dat inzicht

0:12:07.967,0:12:12.091
plots medelijden doen ontstaan.

0:12:12.091,0:12:13.858
En medelijden is

0:12:13.858,0:12:16.164
een soort nectar die je

0:12:16.164,0:12:18.149
meteen minder doet lijden.

0:12:18.149,0:12:19.526
Dat is een opluchting.

0:12:19.526,0:12:21.732
En je kan het omvormen.

0:12:26.102,0:12:35.519
Deze beoefening... werkt altijd.

0:12:36.402,0:12:39.096
In Plum Village sponsorden we

0:12:39.096,0:12:45.196
vroeger groepen van[br]Israëli's en Palestijnen

0:12:45.196,0:12:47.041
om hier te komen oefenen.

0:12:47.840,0:12:51.679
Er is veel onbegrip, woede

0:12:51.679,0:12:54.450
en verdenking in elke groep.

0:12:57.440,0:13:01.021
Maar als ze twee weken kunnen blijven,

0:13:01.021,0:13:05.578
dan zijn transformatie[br]en genezing mogelijk.

0:13:05.578,0:13:11.205
We oefenen kalmeren,[br]spanning loslaten.

0:13:11.205,0:13:13.755
We oefenen in contact komen

0:13:13.755,0:13:17.402
met de wonderen van het leven[br]om ons te voeden.

0:13:17.402,0:13:20.404
En we oefenen ook ademhalen

0:13:20.404,0:13:24.040
om onze argwaan te herkennen,

0:13:24.040,0:13:28.065
onze angst, onze woede.

0:13:28.535,0:13:32.141
En dan zetten we ons neer en proberen

0:13:32.141,0:13:34.732
naar elkaar te luisteren

0:13:35.972,0:13:39.196
en de andere groep te vertellen over

0:13:39.196,0:13:40.521
ons eigen lijden

0:13:40.521,0:13:42.223
en onze eigen angst.

0:13:43.523,0:13:48.920
We gebruiken de[br]vierde aandachtsoefening:

0:13:48.920,0:13:53.157
liefdevol spreken en[br]aandachtig luisteren.

0:13:54.444,0:13:58.796
Je kan ze alles vertellen[br]wat je op de maag ligt:

0:13:58.796,0:14:02.329
je lijden, je angst, je woede.

0:14:03.459,0:14:07.108
Maar je vertelt het zo[br]dat de anderen

0:14:07.108,0:14:08.813
je kunnen begrijpen.

0:14:08.813,0:14:10.800
Help ze je te begrijpen.

0:14:12.044,0:14:16.073
Terwijl je praat,

0:14:16.073,0:14:20.022
veroordeel je niet,[br]beschuldig je niet.

0:14:21.312,0:14:23.715
Probeer hen gewoon[br]te helpen begrijpen

0:14:23.715,0:14:26.163
hoeveel pijn je hebt,

0:14:26.163,0:14:30.052
jij en jouw volk en je kinderen.

0:14:30.052,0:14:33.141
Zo help je hen[br]je lijden te begrijpen.

0:14:36.282,0:14:41.235
En dan is het jouw beurt om te zitten

0:14:41.235,0:14:43.908
en te luisteren naar hun lijden.

0:14:43.908,0:14:46.368
Ze zullen je vertellen over

0:14:46.368,0:14:49.838
hun lijden, hun angst, hun wanhoop.

0:14:49.838,0:14:53.054
En jij moet luisteren.

0:14:53.732,0:14:56.883
En terwijl ze spreken

0:14:56.883,0:14:59.475
kan het zijn dat je merkt

0:14:59.475,0:15:02.153
dat ze misvattingen over je hebben.

0:15:05.463,0:15:08.563
Je wil hen terechtwijzen.

0:15:08.563,0:15:10.144
Maar in deze oefening

0:15:10.144,0:15:12.320
moet je niet terechtwijzen.

0:15:12.680,0:15:14.287
Als je dat doet

0:15:14.287,0:15:15.612
terwijl ze praten,

0:15:15.612,0:15:16.821
dan maak je

0:15:16.821,0:15:19.430
van de sessie een debat.

0:15:20.540,0:15:23.724
En dat is niet de oefening[br]van diep luisteren.

0:15:23.724,0:15:27.077
Je zegt: "Oh, ze zeggen verkeerde dingen,

0:15:27.077,0:15:30.364
want ze kennen de waarheid niet.

0:15:30.364,0:15:33.284
Maar ik heb de tijd om hen te helpen

0:15:33.284,0:15:38.043
hun opvattingen te verbeteren[br]de komende dagen,

0:15:38.043,0:15:42.043
want ze zullen er nog een week zijn.

0:15:42.043,0:15:44.046
Dus over een paar dagen[br]hebben we de kans

0:15:44.046,0:15:46.960
om het ze te zeggen,[br]om ze de informatie te geven

0:15:46.960,0:15:48.894
die hen kan helpen[br]hun opvattingen

0:15:48.894,0:15:50.442
te veranderen.

0:15:50.442,0:15:51.844
Maar niet nu.

0:15:51.844,0:15:58.964
Nu moeten we luisteren,

0:15:58.964,0:16:00.963
aandachtig luisteren."

0:16:00.963,0:16:03.254
Zo luisteren noemen we

0:16:03.254,0:16:05.964
'luisteren met medelijden'.

0:16:06.754,0:16:08.486
En als je een uur lang kan

0:16:08.486,0:16:10.695
luisteren met medelijden,

0:16:10.695,0:16:13.284
zullen ze minder lijden.

0:16:13.284,0:16:15.160
Dus we beoefenen medelijden.

0:16:15.160,0:16:18.788
We geven ze de kans[br]om minder te lijden.

0:16:22.118,0:16:23.354
En dat is de beoefening

0:16:23.354,0:16:25.360
van de vierde aandachtsoefening.

0:16:25.360,0:16:27.304
Luisteren met medelijden

0:16:27.304,0:16:30.611
om de ander te helpen[br]minder te lijden.

0:16:30.611,0:16:33.803
Je kan dat doen bij je man, je vrouw,

0:16:33.803,0:16:35.841
bij je zoon, je dochter,

0:16:35.841,0:16:39.062
bij je vader of moeder.

0:16:39.062,0:16:43.229
En luister zo dat ze[br]de kans hebben

0:16:43.229,0:16:46.517
om hun hart te luchten.

0:16:46.517,0:16:50.008
Dat is medelijden.

0:16:50.008,0:16:52.837
En na een week oefenen,

0:16:52.837,0:17:00.030
kunnen we misvattingen wegnemen.

0:17:00.030,0:17:02.886
We vergroten het wederzijds begrip.

0:17:02.886,0:17:06.555
En de twee groepen kunnen neerzitten,

0:17:06.555,0:17:11.716
handen vasthouden[br]bij de wandelmeditatie

0:17:11.716,0:17:14.779
en samen eten.

0:17:15.919,0:17:20.433
Broederschap, zusterschap[br]wordt geboren.

0:17:20.849,0:17:24.727
Dit is een heel belangrijke oefening.

0:17:29.527,0:17:32.509
We geloven dat politici

0:17:32.509,0:17:35.303
deze oefening moeten leren.

0:17:35.841,0:17:39.280
Als ze naar een vredesonderhandeling gaan,

0:17:39.280,0:17:41.356
zouden ze ook moeten

0:17:41.356,0:17:43.203
tot rust komen,

0:17:44.123,0:17:45.910
loslaten

0:17:46.800,0:17:49.249
en het innerlijke lijden herkennen,

0:17:49.249,0:17:52.065
het lijden in de ander herkennen.

0:17:52.705,0:17:55.360
En als ze één of twee weken

0:17:55.360,0:17:57.402
zo oefenen,

0:17:57.402,0:18:00.976
dan zullen de vredesonderhandelingen[br]vruchtbaar zijn.

0:18:03.726,0:18:08.640
Ik denk dat studenten[br]politieke wetenschappen

0:18:08.640,0:18:11.930
dit soort praktijk moeten leren.

0:18:11.930,0:18:14.120
Ze hoeven geen boeddhist te zijn

0:18:14.120,0:18:16.205
om dit te leren.

0:18:16.205,0:18:18.382
Dit is toegepaste ethiek.

0:18:18.382,0:18:21.534
Dit kan in elke school[br]aangeleerd worden,

0:18:21.534,0:18:24.610
ook in de basisschool.

0:18:24.910,0:18:28.200
Kinderen kunnen deze[br]beoefening leren

0:18:28.200,0:18:31.127
en zich verzoenen[br]met hun broers en zusjes

0:18:31.127,0:18:33.077
en met hun ouders.

0:18:33.077,0:18:36.309
Ze kunnen hun ouders zelfs helpen.

0:18:36.309,0:18:37.768
We organiseren veel retraites

0:18:37.768,0:18:40.057
voor jongeren en kinderen.

0:18:40.057,0:18:42.187
En de kinderen veranderen

0:18:42.187,0:18:44.932
wanneer ze het lijden kunnen zien

0:18:44.932,0:18:47.560
in hun vader en in hun moeder.

0:18:47.560,0:18:49.847
En na de retraite komen ze thuis

0:18:49.847,0:18:51.838
en ze luisteren naar hun ouders

0:18:51.838,0:18:54.708
en helpen hen om minder te lijden.

0:18:54.708,0:18:56.034
Het is een wonder.

0:18:56.034,0:19:00.773
En het gebeurt steevast[br]in onze retraites.

0:19:05.073,0:19:08.042
Verbinding, inspiratie, voeding